Morgunblaðið - 06.12.2006, Qupperneq 24

heilsa
24 MIÐVIKUDAGUR 6. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
TÍMINN líður, enn er kominn des-
ember og því styttist óneitanlega í
jólin. Margir eru eflaust farnir að
huga að jólamatnum og sumir jafn-
vel komnir með vatn í munninn yfir
öllum kræsingunum sem ætlunin er
að borða um hátíðirnar.
Þar sem jólahátíðin, og í raun all-
ur desembermánuður hjá sumum, er
mikil matarhátíð er miklvægt fyrir
okkur að huga að því hvernig við
getum gert jólahátíðina og matinn
sem henni fylgir heilsusamlegri. Ef
litið er á hátíðamatinn þá er vel
hægt að gera smáar breytingar á
matreiðslu í átt til hollustu án þess
að það þurfi að hafa mikil áhrif á
bragð matarins, enda er flestum
mikilvægt að jólasteikin bragðist
eins og jólasteik.
Þættir eins og að nota fituminni
rjóma í sósuna og sýrðan rjóma í
staðinn fyrir majones í salatið geta
gert jólamatinn aðeins léttari og get-
ur haft nokkuð að segja þegar litið
er á að flestir borða nokkrar jóla-
máltíðir yfir hátíðirnar. Meðlætið er
einnig mikilvægt, borðum vel af
grænmeti með matnum, rauðkál,
salat og kartöflur er eitthvað sem
flestir bjóða upp á með jólasteikinni
og er um að gera að borða meira af
því og jafnvel þá minna af steikinni
og sósunni. Svo er auðvelt að bjóða
upp á girnilega ávexti í eftirrétt eða
a.m.k. með eftirréttinum.
Vatn með reykta matnum
Við skulum heldur ekki gleyma
því að vatn er ágætis drykkur með
matnum um jól eins og aðra daga,
allavega er allt í lagi að hafa vatns-
glas til hliðar við aðra drykki. Þetta
á ekki síst við þegar við erum að
borða saltan og reyktan mat sem
mörg okkar borða talsvert af um há-
tíðirnar. Eins og flestir vita þá er
slíkur matur ekki sá hollasti sem við
veljum okkur og því um að gera að
neita slíks matar í hófi jafnt um há-
tíðirnar sem og í annan tíma.
Það er svo um að gera að borða
hægt, njóta matarins og hætta að
borða þegar líkaminn er búinn að fá
nóg.
Fyrir utan það að reyna að borða
hollara þegar við setjumst niður við
jólamatinn, heima hjá okkur eða
þeim jólaboðum sem flest okkar fara
í, er ýmislegt fleira sem við getum
gert til að huga að heilsunni um há-
tíðirnar.
Léttur matur milli veisluhalda
Þetta eru þættir eins og að
gleyma ekki morgunmatnum, borða
léttari mat daganna á milli veislu-
halda og baka hæfilegt magn af smá-
kökum og borða þær í hófi. Einnig
er um að gera að velja ávexti fram
yfir sætindi í millibita þar sem
ávextirnir eru margir hverjir ein-
staklega góðir á þessum tíma, hver
kannast ekki við girnilegu jólaeplin
og mandarínurnar, sem margir nota
sem borðskraut um hátíðirnar og
eru ekki síður góð til að borða. Svo
er auðvitað að nota tímann sem gefst
til að hreyfa sig, fara út að ganga, í
líkamsrækt eða út að leika með
börnunum.
hollráð um heilsuna | lýðheilsustöð
Morgunblaðið/Kristinn
Hátíðamatur lag-
aður að hollustu
Ragnheiður Ásta Guðnadóttir
meistarprófsnemi í næringarfræði við
Háskóla Íslands
í starfsnámi á Lýðheilsustöð
Gott Jólasteikina má gera hollari með ýmsum hætti.
Íöll þessi ár held ég að aldreihafi verið einn einasti sunnu-dagur þar sem enginn hefurmætt,“ segir Bergþóra Gísla-
dóttir, einn af stofnfélögum Flækju-
fóta, en það er gönguklúbbur sem
hittist vikulega á fyrirfram
ákveðnum stað á höfuðborgarsvæð-
inu til göngu. „Einu sinni mættum
við bara tvö en þá var svo mikill
klofsnjór að það var ómögulegt að
komast úr sporunum.“
Vinkona hennar og göngufélagi til
20 ára, Sólveig Sørensen, tekur undir
þetta. „Eina helgin á árinu sem er
undanskilin göngu er jólahelgin. Ef
aðra hátíðisdaga ber upp á sunnu-
dag, s.s. páska og hvítasunnu, göng-
um við daginn eftir. Það er pró-
gramm allan ársins hring.“
Félagar eru flestir komnir á full-
orðinsár, líkt og klúbburinn sjálfur,
en upphaf hans má rekja til dvalar á
Reykjalundi árið 1986. „Þarna var
fólk sem var í endurhæfingu eftir
hjartaaðgerð, sumir höfðu glímt við
lungnaveikindi og aðrir voru að jafna
sig eftir slys,“ segir Bergþóra og Sól-
veig kinkar kolli. „Ég hafði fengið
brjósklos í hálslið og gigt upp úr því
þannig að bakgrunnur fólks fyrir
verunni þarna var mjög ólíkur.
Smám saman myndaðist kunn-
ingjahópur og þegar við fundum hvað
við höfðum hresst við dvölina
ákváðum við að halda í félagsskapinn
og stofna gönguklúbb. Makarnir
komu inn í þetta líka og við byrjuðum
að ganga á hverjum sunnudegi.“
Miklar breytingar
Formlegur stofnfundur var 23.
ágúst 1986 eins og sérstök funda-
gerðarbók vitnar um og þar er einnig
skráð markmið hópsins, sem er að
„byggja upp líkama og sál með sam-
eiginlegum stuðningi klúbbfélaga.“
Nafn hópsins er hins vegar runnið
undan rifjum eins stofnfélagans,
ungrar stúlku sem dvaldi á Reykja-
lundi þar sem hún var að jafna sig
eftir alvarlegt bílslys. „Fæturnir
hlýddu henni ekki svo hún grínaðist
með að hún væri hálfgerður flækju-
fótur. Þetta gripum við á lofti og not-
uðum sem nafn á hópinn okkar.“
Um fjórtán manns stóðu að stofn-
uninni auk maka en flest fólkið var þá
um og yfir fimmtugt þótt yngra fólk
hafi af og til slegist í hópinn. „Í gegn-
um tíðina hefur orðið geysilega mikil
breyting á hópnum,“ útskýrir Sól-
veig. „Nokkrir af gömlu félögunum
eru látnir en það hefur líka bæst í
hópinn. Við höfum gjarnan látið vini
og vandamenn vita af okkur og lengi
vel vísuðu sjúkraþjálfarar á Reykja-
lundi og HL–stöðinni fólki til okkar.
Auðvitað eru sumir sem sjá fljótt að
þetta hentar þeim ekki en svo eru
aðrir sem vilja helst ekki missa úr
einn einasta göngudag.“
Í dag telur allur hópurinn rúmlega
30 manns en algengt er að 10–12
manns mæti í göngu hverju sinni en á
göngublöðum hópsins má sjá á hvaða
stað á að hittast sunnudagana fram-
undan. Það getur verið við Korpúlfs-
staði, Rauðhóla, í Skammadal, Elliða-
árdal, Fossvogi, Öskjuhlíðinni, við
Hafnarborg og Hvaleyrarvatn og svo
mætti lengi telja. „Svo er fastur liður
að þegar halla fer að jólum göngum
við Laugaveginn og í miðbænum til
að skoða jólaskreytingarnar,“ segir
Sólveig.
Fengið marga hjartakalla
Gengið er í u.þ.b. klukkustund og
regla er að einhver taki með kaffi á
brúsa svo hægt sé að spjalla yfir
kaffibolla að göngu lokinni. Enda er
félagslegi þátturinn ekki síður mik-
ilvægur en hreyfingin. „Þetta hefur
gefið manni heilmikið,“ segir Berg-
þóra. „Við þekktumst ekkert áður en
maður er búinn að eignast marga vini
í gegnum þennan hóp.“
Sólveig segir mögulegt að sameig-
inleg reynsla félaganna á Reykja-
lundi hafi átt sinn þátt í að þjappa
fólkinu saman. „Þeir sem hafa komið
inn í hópinn síðan hafa oft verið í ein-
hverjum svipuðum aðstæðum og við
vorum á sínum tíma. Við höfum til
dæmis fengið marga hjartakalla eins
og við köllum þá, þ.e. menn sem hafa
farið í gegnum hjartauppskurð og
þurft að taka sig í gegn eftir það. Í
rauninni hefur það þó ekki skipt öllu
máli heldur samveran og að við höf-
um það gaman.“
Ekkert hefur vantað upp á gam-
anið því í gegnum tíðina hefur hóp-
urinn hist fyrir utan göngurnar í
sumarbústaðaferðum, leik-
húsferðum, jólahlaðborðum og við
fleiri tækifæri. „Eftir því sem fólkið
fór að eldast höfum við breytt einu og
öðru en útiveran og félagsskapurinn
er eftir sem áður ákaflega mikils
virði,“ segir Sólveig. „Eða eins og ein
í hópnum sagði um daginn,“ segir
Bergþóra, „þá veit ég hreinlega ekki
hvað maður ætti að gera á sunnudög-
um ef ekki væri gönguklúbburinn.“
Flækjufætur fyrir líkama og sál
Morgunblaðið/ÞÖK
Göngugarpar Á göngu um Fossvogsdalinn, fremst eru Sólveig og Bergþóra, önnur og þriðja t.h., en á endanum við hlið þeirra stendur Unnur Haralds-
dóttir sem einnig hefur verið með frá upphafi. „Allir skrifa í gestabók þegar við göngum og í árslok eru verðlaun veitt fyrir bestu mætinguna.“
Sameiginleg dvöl á
Reykjalundi varð til
þess að Flækjufætur
hófu reglulegar göngur.
Síðan eru liðin 20 ár og
Bergþóra Njála Guð-
mundsdóttir komst
að því að enn hittist
fólkið í hópnum
vikulega til að ganga.
Félagsskapur Gengið er í um klukkustund og hópurinn skiptir sér gjarnan
svo allir geti gengið á þeim hraða sem hentar hverjum og einum.
ben@mbl.is