Morgunblaðið - 06.12.2006, Blaðsíða 28

28 MIÐVIKUDAGUR 6. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
V
ið sátum nokkrir fem-
ínistar á öldurhúsi
nýverið og ræddum
femínískar syndir
okkar í fortíð og nú-
tíð. Ég viðurkenndi lúpuleg að
hafa eitt sinn spurt félagsfræði-
kennarann minn af hverju karlar
væru betri bílstjórar en konur.
Ég man hvernig hún horfði
þreytuleg á mig og ég áttaði mig
á að kannski væri ég aðeins að
ruglast. Samt stóð ég fast á mínu
enda fátt hallærislegra á mennta-
skólaárunum en að breyta um
skoðun á tveimur mínútum. Ég
hafði ekki leitt hugann að því að
karlar í kringum mig keyrðu ein-
faldlega oftar en konur sem og
að karlar yllu almennt miklu
fleiri umferðarslysum. Og ekki
hvarflaði að mér að hörð karl-
mennskuímynd gæti e.t.v. ýtt
undir glæfraakstur karla.
„Ég gifti mig ung og leit alveg
svakalega upp til eiginmannsins,“
sagði ein okkar og útskýrði
hvernig karlinn varð hennar guð.
„Ég var einu sinni að spá í að
kaupa vændi vegna þess að ég
var í Amsterdam og það virtist
vera það sem maður átti að
gera,“ sagði annar og ein bætti
við: „Já, ég sagðist alltaf vera
jafnréttissinni.“ Við hlógum dátt
enda höfðum við öll á einhverjum
tímapunkti haldið því fram að við
værum jafnréttissinnar en mynd-
um aldrei kalla okkur annað en
femínista í dag. En hver er mun-
urinn?
Forval Vinstri grænna fór
fram sl. helgi og í anda kven-
frelsisstefnu sinnar hefur flokk-
urinn sett sér reglur um að jafn-
ræði skuli vera við uppröðun á
framboðslista, þ.e. að karlar og
konur skipi jafnt efstu sæti. Kon-
ur hlutu mjög góða kosningu í
forvalinu og lentu í fjórum af sex
efstu sætum sem og sjö af tólf
sem kosið var um. Sé reglum
flokksins fylgt gætu tvær konur
þurft að víkja fyrir körlum á
framboðslistum í þremur kjör-
dæmum suðvesturhornsins.
Nú er vandamálið ekki að það
vanti fleiri karla á Alþingi. Þeir
eru nú þegar 67% og þeim fjölg-
aði í reynd í síðustu kosningum.
Samþykkt VG, sem á að vera í
anda kvenfrelsis, gengur því
gegn sínu upprunalega markmiði
sem var auðvitað að tryggja hlut
kvenna.
Hausatalningar eru bara einn
hluti af jafnréttisbaráttunni og
jafnréttisbaráttan er bara einn
liður í kvenfrelsisbaráttunni.
Nýverið hélt ég nemendafyr-
irlestur við háskóla í Sydney í
Ástralíu um samning um afnám
allrar mismununar gagnvart kon-
um. Samningurinn er frá árinu
1979 og 185 ríki hafa skrifað
undir hann, þar með talið Ísland.
Ég byrjaði fyrirlesturinn á að
spyrja hversu mörgum samnem-
enda minna þætti samningurinn
skipta máli í dag. Tæpur helm-
ingur rétti hikandi upp hönd.
Hvorki kyn né þjóðerni virtist
ákvarða afstöðu fólks en þess má
geta að nemendur voru af mörgu
þjóðerni og á öllum aldri.
Kvennasamningurinn er afrakst-
ur þrjátíu ára vinnu kvenna og
félagasamtaka sem höfðu áttað
sig á því að mennska kvenna
nægði ekki til að tryggja þeim
mannréttindi. Samningurinn
snýst ekki um jafnrétti og
kynjahlutleysi heldur einmitt
um að afnema alla mismunun
gagnvart konum. Kynhlutlaus
lög eru því ekki nóg heldur get-
ur þurft að grípa til sértækra
aðgerða á borð við kvennakvóta.
Með undirskrift hafa íslensk
stjórnvöld viðurkennt að mis-
munun gegn konum sé til og
skuldbundið sig til að gera eitt-
hvað í því. Þetta þýðir að ís-
lenska ríkið er femínisti sam-
kvæmt skilgreiningu
Femínistafélags Íslands sem
segir að femínisti viti að jafn-
rétti kynjanna hafi ekki verið
náð og vilji gera eitthvað í því.
Í áðurnefndri kennslustund
spunnust miklar umræður um
fæðingarorlof en Ástralía gerð-
ist aðili að kvennasamningnum
með fyrirvara um að ríkið gæti
ekki tryggt konum launað fæð-
ingarorlof. Tveir miðaldra karl-
ar, báðir feður, voru afskaplega
hrifnir „íslensku leiðinni“ og
annar þeirra sagði mér síðar að
hann hefði aðeins fengið einn
launalausan frídag þegar dóttir
hans fæddist. Að sama skapi
voru tvær ungar konur alfarið á
móti þessari hugmynd og hlupu
í alla staði í vörn fyrir ferða-
veldið, ýmist með eðlishyggju-
hugmyndum eða með því að
hlýða þeirri undarlegu köllun
sem blundar í svo mörgum okk-
ar – að reyna að koma í veg fyr-
ir breytingar á kerfinu. Ég varð
fyrst dálítið pirruð út í þessar
stallsystur mínar en áttaði mig
síðan á að það er ekkert sjálf-
sagt að þær geri sér grein fyrir
um hvað kvenfrelsi snýst, ekki
frekar en ég þegar ég gerði fé-
lagsfræðikennarann gráhærðan
um árið.
Ég leyfi mér að fullyrða að
hefði ég verið að fjalla um
samning um afnám allrar mis-
mununar gagnvart blökkumönn-
um hefði allur bekkurinn talið
hann mikilvægan, umhugs-
unarlaust. Ef helmingur Íslend-
inga væri blökkumenn og í
kringum fimm hundruð þeirra
leituðu sér aðstoðar árlega
vegna ofbeldis af hálfu hvítra,
þætti ekki öllum sjálfsagt að
umfangsmiklum rannsóknum
yrði ýtt úr vör og í framhaldinu
aðgerðaáætlunum, menntun og
fræðslu, eftirlitsmyndavélum og
hverju einu sem er talið virka í
baráttu gegn ofbeldi? (Árlega
leita um 500 konur til Stígamóta
og Kvennaathvarfs í fyrsta
sinn).
Með femínískum fortíð-
arsyndum okkar félaganna á
barnum höfðum við reynt að
sverja af okkur femínisma og
þar af leiðandi kvenfrelsi. Það
er ekkert í femínisma sem kem-
ur í veg fyrir að leiðrétta mis-
rétti sem karlar verða fyrir. En
það að afneita kvenfrelsi og
horfa aðeins á kynhlutleysi er
áframhald viðvarandi dýrkunar
á eina „meirihlutahópi“ heims-
ins; hvítum, gagnkynhneigðum,
heilsuhraustum körlum. Hætt-
um því!
Femínískar
syndir
» Þetta þýðir að íslenska ríkið er femínistisamkvæmt skilgreiningu Femínista-
félags Íslands
halla@mbl.is
VIÐHORF
Eftir Höllu Gunnarsdóttur
PÁLL Magnússon útvarpsstjóri
skrifar rætna blekkingargrein í
Morgunblaðið á mánudag, þar sem
hann slær því fram gegn betri vitund
að milljarðatap hafi verið á rekstri
miðla 365 sem sýni að mögulegur
rekstrarvandi miðla 365 hafi ekkert
með ójöfn samkeppnisskilyrði að
gera. Páll lætur líka sem engin breyt-
ing sé að verða með því
RÚV-frumvarpi sem
Alþingi hefur nú til
meðferðar og sem Sam-
keppniseftirlitið hefur
lýst svo að stríði gegn
anda samkeppnislaga.
Samtök atvinnulífsins
og Viðskiptaráð Íslands
hafa líka gert alvar-
legar athugasemdir,
enda sjá allir sem vilja
að frumvarp mennta-
málaráðherra felur í
sér að blásið er til sókn-
ar fyrir ríkisreksturinn
og þrengt að einkarekstri á svo gróf-
an hátt að jaðrar við hreina misnotk-
un á skattfé almennings.
Milljarðatap RÚV
Útvarpsstjóri veit vel að ekkert
milljarðatap hefur verið á rekstri
miðla 365. Það tap sem hann er að
tala um varð á rekstri Dagsbrúnar
hf., eiganda 365 miðla ehf., en nafni
Dagsbrúnar var breytt í 365 hf. þann
17. nóvember sl. og sama dag var
undirritaður ráðinn forstjóri félags-
ins, jafnframt því að stýra 365 miðl-
um ehf., sem ég gerði áður. 365 hf.
(áður Dagsbrún) á nú og rekur: 365
miðla ehf., Senu ehf., D3 miðla ehf. og
Saga film ehf., auk eignarhluta í
nokkrum hlutdeildar- og dótt-
urfélögum. Þrjú síðastnefndu hafa
sérstakan framkvæmdastjóra og að-
koma að rekstri Saga film sætir tak-
mörkunum samkvæmt ákvörðun
samkeppniseftirlits. Þetta er vissu-
lega flókið fyrir þann sem þekkir ekki
til en útvarpsstjóri veit betur.
Sá fjölmiðlarekstur sem hér er til
umræðu er allur innan 365 miðla ehf.
Framlegð af þeim rekstri var ágæt á
árinu 2005, um 960 m.kr., sem var um
15% af veltu. Verr hefur gengið á
þessu ári eins og kunnugt er en fram-
legð er samt jákvæð um hundruð
milljóna króna eða um 5,4% af fjöl-
miðlahluta 365 hf. (áður
Db.) skv. 9 mán. upp-
gjöri. Í fyrra var sam-
bærileg framlegð af
RÚV um 272 m.kr.
(7,6% af veltu), en bók-
fært rekstrartap 196
m.kr., hvort tveggja eft-
ir tæplega 2,5 milljarða
króna ríkisstyrk á formi
afnotagjalda. Þar væri
því nær að tala um
milljarðatap af fjöl-
miðlun en útvarpsstjóri
þarf væntanlega ekki að
hafa miklar áhyggjur af
svoleiðis smámunum. Árið í ár ætti
þrátt fyrir allt ekki að vera mikið
verra hjá miðlum 365 en hjá RÚV í
fyrra, þótt engan fáum við ríkisstyrk-
inn! Áætlanir 365 hf. gera ráð fyrir að
framlegð verði 10–11% árið 2007 af
12–13 milljarða veltu en 365 miðlar
ehf. eru um 65% af þeirri veltu.
Jafnari almenn starfsskilyrði
Viðunandi rekstur einkarekinna
fjölmiðla myndi hins vegar ekki
breyta neinu um það að fjölmiðlafyr-
irtæki landsins eiga heimtingu á eðli-
legum starfsskilyrðum eins og önnur
fyrirtæki, þótt það markmið virðist
harla fjarlægt miðað við fjandskap
stjórnvalda í garð frjálsra fjölmiðla.
Ákall um takmarkanir á að RÚV auki
sókn sína í tekjupósta á markaði,
jafnframt því að fá 2,8 milljarða
króna árlega frá skattgreiðendum, er
ákall um örlítið jafnari almenn starfs-
skilyrði. Það er parturinn sem út-
varpsstjóri getur ekki skilið. Ef RÚV
getur jafnframt fjárhagslegum yf-
irburðum til „almannaþjónustu“
(fréttamiðlun og metnaðarfull inn-
lend dagskrárgerð), fylgt eftir yf-
irboðum í íþróttaefni og afþreyingu
með fleiri auglýsingum og kostun á
fleiri rásum til að koma efninu frá
sér, þá er aðeins rökrétt að álykta að
einkastöðvar verði að skera niður í
sinni almannaþjónustu og einbeita
sér að því sem hefur betur fyrir
kostnaði.
Það er ljóst af grein útvarpsstjóra,
um milljarðatap miðla 365, að hann
hikar ekki við að beita blekkingum í
umræðum um útvarpsmálin. Sama
var uppi á teningnum í þættinum Ís-
land í bítið á dögunum þar sem hann
margítrekaði að RÚV hefði ekki leit-
að eftir því að gera einkaréttarsamn-
inga um innkaup á bandarísku af-
þreyingarefni, hefði ekki gert slíkan
samning við Disney og hefði ekki
áhuga á því. Dagskrárdeild Stöðvar 2
hefur á hinn bóginn undir höndum
skriflega staðfestingu á því frá Disn-
ey að RÚV er með nýlegan einkarétt-
arsamning!
Það kann að vera að slíkar blekk-
ingar þyki viðeigandi fyrir hið nýja
RÚV en það hlýtur að vera tvíbent að
sá sem blekkingunum beitir sé sjálfur
aðalandlit fréttastofu RÚV og togi
þar í alla spotta.
Blekkingar útvarpsstjóra
Ari Edwald svarar
grein Páls Magnússonar » Frumvarp mennta-málaráðherra felur
í sér að blásið er til
sóknar fyrir ríkisrekst-
urinn og þrengt að
einkarekstri
Ari Edwald
Höfundur er forstjóri 365 hf.
og 365 miðla ehf.
ÞAÐ hefur verið ein af þjóð-
aríþróttum okkar Íslendinga að
grípa í spil og mörgum síðkvöldum
hefur landinn eytt í þá iðju. Þegar
spilastokkurinn er gefinn er nauð-
synlegt að rétt sé gefið því annars
gengur spilið ekki upp
í lokin og allar nið-
urstöður verða mark-
lausar. Þetta er öllum
ljóst sem á annað borð
leika þessa list.
Tilefni þess að ég
minnist á þessi spil er
það að mér finnst ekki
vera rétt gefið úr spila-
stokki þeim er notaður
er af stjórnvöldum til
að skipta jafnt. Ég hóf
störf hjá íslensku lög-
reglunni á vordögum
árið 1964, eða fyrir
tæpum 43 árum. Mest allan þennan
tíma hef ég verið í stjórnunar-
störfum hjá lögreglunni en í því felst
m.a. að taka ábyrgð á fjármálum og
sjá til þess að í lok hvers árs séu töl-
urnar í debet og kredit sem jafn-
astar.
Ég hef unnið með mörgum lög-
reglustjórum hér í Eyjafjarðarsýslu
sem allir hafa verið sómamenn og
haft að leiðarljósi að hafa debet og
kredit í lagi hjá sínu embætti. Aldrei
hefur hér verið bruðlað með fé og
allir hafa þeir kennt mér að fara vel
með þá fjármuni sem okkur er ætlað
að eyða til löggæslunnar. Reynt skal
að fá sem mest út úr hverri krónu og
gæta þess ávallt að hagsýni og ráð-
vendni ráði ferðinni í öllum málum.
Ég hef alltaf verið ánægður og sam-
mála þessum þáttum í rekstri op-
inberra fyrirtækja. Nú síðustu árin
hefur hins vegar þetta farið á verri
veg og alltaf reynist erfiðaðra og erf-
iðaðra að halda þeim félögum debet
og kredit í járnum. Til þess að það
hafi verið hægt höfum við þurft að
haga því svo að ekki sé ráðið í stöðu
þeirra lögreglumanna sem hætta
þar sem við sjáum ekki að við eigum
peninga til að greiða nýjum mönnum
laun. Stór hluti starfa okkar í yf-
irstjórn lögreglunnar fer í það að
finna leiðir til að reksturinn verði í
jafnvægi um áramótin.
Sýslumenn hafa skrifað
undir árangurs-
stjórnar- samninga
sem gera það að verk-
um að þeir fá ákveðnar
krónur til rekstursins
og eiga síðan að reka
sínar löggur á þeim
peningum. Þetta er
gott til að byrja með en
síðan fer að halla und-
an fæti. Á síðustu árum
hefur tvisvar komið
1,5% flatur nið-
urskurður á slíkar rík-
isstofnanir og í tvö ár gerir þetta hjá
okkur laun eins góðs lögreglumanns.
Þá eldast lögreglumennirnir og fá
aldurstengdar launahækkanir, þeir
verða veikir o.fl. en allt slíkt kemur
illa við hálftóman kassann okkar.
Tilefni þess að ég skrifa þessa
grein er að við heyrum sífellt að ver-
ið sé að auka við friðargæsluna og
lögreglumenn streyma þangað og þá
um leið margfalda þeir laun sín.
Stjórnvöld tala um mikilvægi þess
að við sinnum skyldum okkar við Sri
Lanka, Afganistan o.fl. o.fl. Mér
finnst stundum að við gleymum
skyldunum við okkur sjálf. Mér
finnst að á meðan ekki sé hægt að
fullmanna lögreglulið höfuðstaðar
Norðurlands svo sómasamlegt sé þá
höfum við engar skyldur við Sri
Lanka. Þá er mér kunnugt um það
að sama vandamál, þ.e.a.s að halda
debet og kredit í jafnvægi, sé hjá ná-
grannaembættum okkar hér á Norð-
urlandi.
Dómsmálaráðherra vor hefur
unnið frábært starf í þágu löggæsl-
unnar og að öðrum forverum hans
ólöstuðum er hann sá eini sem sýnt
hefur skilning og haft kjark til að
gera góða hluti. Sameining lögreglu-
umdæma er nauðsynleg og þá breyt-
ingu hefur hann þorað að gera. Við
munum um áramót sameina lögregl-
una hér í Eyjafirði en ég sé ekki að
þeir peningar sem við fáum til sam-
einingarinnar dugi fyrir meiru en
nauðþurftum. Þá er okkur ætlað
sem stærsta embættið hér á svæð-
inu að vera með stoðdeild í rann-
sóknum fyrir önnur minni embætti
hér í nágrenninu. Einnig hvað varð-
ar fíkniefnahund en við erum eina
embættið hér á Norðurlandi sem á
slíkan hund. Ég veit að ráðherra vor
ræður ekki yfir fjármunum öðrum
en tilheyra ráðuneyti hans og tel ég
að hann geri vel með úthlutun
þeirra. Þess vegna þarf víðtækt
samstarf allrar ríkisstjórnarinnar til
að leiðrétta peningana til löggæsl-
unnar og við skulum sinna með sóma
okkar eigin fólki áður en við gerum
skyldur okkar við Sri Lanka.
Mér er ekki ljúft að kvarta og ekki
þekktur að því. Mér var raunar
bannað það í uppvextinum. Þess
vegna reyni ég að fara eins ljúfum
orðum um þetta ástand og ég get, en
til ráðamanna segi ég þetta. Sjáið til
þess að allir geri skyldur sínar hér á
Fróni, að rétt sé deilt út þeim spilum
sem ráðamenn deila út, sérstaklega
nú á jólaföstunni.
Er ekki vitlaust gefið...?
Ólafur Ásgeirsson skrifar um
störf hjá lögreglunni »Mér finnst stundumað við gleymum
skyldunum við okkur
sjálf.
Ólafur Ásgeirsson
Höfundur er aðstoðaryfirlög-
regluþjónn á Akureyri og áhugamað-
ur um bætta löggæslu.