Morgunblaðið - 08.12.2006, Blaðsíða 20

20 FÖSTUDAGUR 8. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Eftir Svein Sigurðsson
svs@mbl.is
EHUD Olmert, forsætisráðherra
Ísraels, sagðist í gær vera ósammála
þeirri ályktun bandarísku Íraks-
nefndarinnar, að ein af forsendunum
fyrir því að koma á stöðugleika í Írak
og í Mið-Austurlöndum væri að
binda enda á deilur Ísraela við Pal-
estínumenn og aðra nágranna
þeirra. Ýmsir ísraelskir embættis-
menn gerðu í gær lítið úr Íraks-
skýrslunni en ljóst er, að Ísr-
aelsstjórn hefur áhyggjur af því, að
hún kunni að boða stefnubreytingu í
Washington.
„Ég er einfaldlega andvígur til-
raunum til að tengja saman Íraks-
málið og deilurnar í Mið-Austurlönd-
um að öðru leyti,“ sagði Olmert um
skýrslu Íraksnefndarinnar en í
henni er hvatt til beinna viðræðna
milli Ísraela, Sýrlendinga, Líbana og
Palestínumanna.
Olmert sagði, að enn væri ekki
grundvöllur fyrir endurnýjuðum við-
ræðum við Sýrlendinga og minnti á,
að um það hefði heldur ekkert verið
rætt á nýlegum fundi hans með
George W. Bush, forseta Bandaríkj-
anna, í Washington.
Bashar Assad, forseti Sýrlands,
hefur á síðustu mánuðum margoft
hvatt Ísraela til nýrra viðræðna en
Olmert hefur ávallt hafnað óskum
um þær.
Shimon Peres, aðstoðarforsætis-
ráðherra Ísraels, sagði í gær, að
Bandaríkjastjórn hefði ekkert sam-
ráð haft við Ísraela um innrásina í
Írak og málin því ekkert skyld og
ísraelska dagblaðið Yediot Aharonot
hafði eftir ónefndum ráðgjafa Ol-
merts, að himinninn væri „ekki að
hrynja yfir okkur“. Eftir öðrum var
haft, að skýrslan væri vissulega
mjög slæm frá sjónarhóli Ísraela og
„fari Bush að tillögum nefndarinnar,
mun það valda jarðskjálfta í Mið-
Austurlöndum. Það er þó ekki lík-
legt, að hann geri það“.
Ýmsir fréttaskýrendur eru á ann-
arri skoðun og segja, að Ísraelar hafi
ærna ástæðu til að hafa áhyggjur af
ályktunum skýrslunnar, meðal ann-
ars um Golan-hæðirnar, um „rétt“
palestínskra flóttamanna til að snúa
aftur til fyrri heimkynna og fleira.
Tæpitungu-
lausar tillögur
Starfshópurinn, sem vann að
Íraksskýrslunni, segir berum orð-
um, að Ísraelar eigi að skila Golan-
hæðunum til Sýrlendinga og þá gegn
því, að þeir hætti að styðja skæruliða
í Líbanon og Palestínu og láti af öll-
um afskiptum af líbönskum innan-
ríkismálum. Að starfshópurinn skuli
tala um „rétt“ palestínskra flótta-
manna, a.m.k. sumra, til að snúa aft-
ur til heimkynna sinna innan landa-
mæra Ísraels, vekur líka mikla
athygli en hingað til hefur það verið
venjan að tala um flóttamanna-
vandamálið með mjög óljósu orða-
lagi.
Sumir fréttaskýrendur sögðu, að
Ísraelar ættu að fara að búa sig und-
ir stefnubreytingu í Washington.
„Ísrael verður að búa sig undir allt
annan raunveruleika,“ sagði Dore
Gold, fyrrverandi sendiherra Ísraels
hjá Sameinuðu þjóðunum, í viðtali
við fréttavefinn Ynet og Zalman
Shoval, fyrrverandi sendiherra Ísr-
aels í Washington, segir í grein í Jer-
usalem Post, að nú sé ætlast til, að
Ísraelar borgi fyrir ástandið í Írak
en gegn því verði þeir að berjast.
Ísraelsstjórn óttast nýjar
áherslur í Washington
AP
Áhyggjur Olmert, umkringdur lífvörðum, eftir að hafa hafnað tillögum
Íraksskýrslunnar á fundi með ísraelskum ritstjórum.
Fyrrverandi sendiherra segir Ísraela verða að búa sig undir nýjan raunveruleika
Í HNOTSKURN
» Deilur Ísraela við ná-granna sína hafa staðið
linnulaust eða -lítið frá stofn-
un Ísraelsríkis 1948. Talið er,
að þá hafi þeir rekið 700–
800.000 Palestínumenn af
landi, sem nú er innan landa-
mæra Ísraels.
» Ísraelar tóku Golan-hæðirnar af Sýrlendingum
í Sex daga stríðinu 1967 og
síðan aftur í Yom Kippur-
stríðinu 1973. Þeim ber að
skila samkv. ályktunum SÞ.
London, AFP. | Sex manns slösuðust í
London í gær þegar skýstrokkur
herjaði skyndilega í norðvestur-
hluta borgarinnar, reif þök af hús-
um og felldi tré. Um 100 hús urðu
fyrir skemmdum og hundruð
manna urðu að yfirgefa heimili sín.
Einn hinna slösuðu var með höf-
uðmeiðsl og fékk aðstoð á sjúkra-
húsi, hinir voru lítt meiddir. Ský-
strokkurinn, sem var um 65 metra
hár, eyðilagði algerlega hlið á einu
húsanna en hamfarirnar stóðu að-
eins yfir í um 20–30 sekúndur. Svip-
aður skýstrokkur olli mörg hundr-
uð milljóna króna tjóni í
Birmingham í fyrra, að sögn tals-
manns sambands tryggingafélaga.
„Um leið og hann snerti jörðina
þeyttist allt upp í loftið, grjót, múr-
steinar, ruslatunnur, allt þaut upp í
loftið, þetta var eins og í Galdra-
karlinum í Oz,“ sagði einn sjón-
arvotta í gær, Colin Brewer.
Skýstrokkur
herjar á
Lundúnabúa
Reuters
Eyðilegging Skemmdir á húsi við
Chamberlayne Road í N-London.
HUNDRUÐ listamanna, hvaðanæva að í Póllandi, eru
nú samankomin í gamla borgarhlutanum í Kraká í suð-
urhluta landsins. Komu þeir þangað með listileg líkön,
sem sýna fæðingu Jesúbarnsins, og eru þá ekki að
binda sig neitt sérstaklega við frásögnina um fátæklegt
fjárhús, heldur gefa þeir hugmyndafluginu alveg laus-
an tauminn. Hér er verið að koma einni jötunni fyrir á
Sukiennice-torgi en sú glæsilegasta er verðlaunuð.
Reuters
Barn í jötu borið var
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
STJÓRN Eþíópíu fagnaði ályktun öryggisráðs
Sameinuðu þjóðanna í gær um að senda bæri 8.000
manna friðargæslulið afrísku ríkjasamtakanna
IGAD til Sómalíu til stuðnings bráðabirgðastjórn
landsins og sagði að hún væri löngu tímabær. „Við
álítum að hrinda beri ályktuninni í framkvæmd
tafarlaust vegna þess að ástandið fer versnandi í
Sómalíu,“ sagði Wahide Beleye, talsmaður stjórn-
valda í Addis Ababa, höfuðstað Eþíópíu.
„Við lítum svo á að þetta muni skapa óstöð-
ugleika í Sómalíu,“ sagði Ibrahim Adow, talsmað-
ur íslamista, er nefna hreyfingu sína Íslömsku
dómstólana og ráða mestu í sunnanverðri Sómal-
íu. Forsvarsmenn hreyfingarinnar segjast munu
berjast gegn hverjum þeim friðargæsluliðum sem
komi til landsins, þeirra bíði „handsprengjuvörpur
og önnur öflug vopn“, barist verði til síðasta
manns. Spennan er mikil og fer hættan á styrjöld
á svæðinu vaxandi. Annar talsmaður íslamista,
Sheikh Abdurrahman Muddey, var harðorður.
„Ég get sagt ykkur að þessi ályktun SÞ mun auka
mjög mannfallið og gröfunum mun fjölga í þessu
landi,“ sagði hann. Einn af helstu leiðtogum ísl-
amista sagði að öryggisráð SÞ væri ekki annað en
„leiksoppur“ Bandaríkjamanna. Íslamistarnir í
Sómalíu eru grunaðir um samstarf við hryðju-
verkasamtökin al-Qaeda og sakaðir um að skjóta
skjólshúsi yfir liðsmenn samtakanna.
Bráðabirgðastjórnin nýtur stuðnings Eþíópíu
og Vesturveldanna, ekki síst Bandaríkjanna og
telst vera eina löglega stjórn landsins. En frétta-
skýrendur benda á að erfitt geti reynst að fá aðild-
arríki SÞ til að leggja fram herlið til friðargæsl-
unnar. Eþíópía hefur þegar sent nokkurt herlið til
stuðnings stjórninni og hafa íslamistar í kjölfarið
hótað að efna til jihad, heilags stríðs, gegn Eþíóp-
íu.
Bráðabirgðastjórnin er nánast í herkví í borg-
inni Baidoa. Íslamistar ráða hins vegar öllu í Mog-
adishu, stærstu borg landsins og hafa komið þar á
sharia-lögum sem fylgt er eftir af mikilli hörku.
Áður börðust þar fjölmargir stríðsherrar og óald-
arflokkar um völdin og ringulreið ríkti á götunum.
Munu margir fagna breytingunni, einnig þeir sem
eru andvígir bókstafstrú íslamista.
Íslamistar hóta friðargæsluliðum
Nikósía. AFP. | Kýpurstjórn hafnaði í
gær sem hverri annarri „háðung“
því boði Tyrkja að opna eina höfn
og einn flugvöll fyrir skipum og
flugvélum frá Kýpur, það er að
segja frá gríska hlutanum, sem er
innan Evrópusambandsins.
Tilboð Tyrkja er tilraun til að
koma aftur af stað viðræðum um
aðild þeirra að Evrópusambandinu,
ESB, en sambandið hefur hótað að
leggja þær alveg til hliðar eða þar
til Tyrkir hafa tekið upp eðlileg
samskipti við Kýpurstjórn. Tyrkir
viðurkenna stjórnina hins vegar
ekki, ESB viðurkennir heldur ekki
stjórnina í tyrkneska hluta eyj-
arinnar.
Framkvæmdastjórn ESB sagði í
gær að tilboð Tyrkja, sem var þó
aðeins munnlegt, væri „mikilvægt
skref“ en það tekur þó aðeins til
eins árs. Vænta Tyrkir þess, að á
þeim tíma takist að leysa deiluna
um skiptingu Kýpur.
George Lillikas, utanrík-
isráðherra Kýpur, sagði í gær, að
tilboð Tyrkja væri skrípaleikur og
minnti á að þeir hefðu sjálfir lofað
að vera búnir að taka upp eðlileg
samskipti við Kýpur fyrir löngu.
Það hefðu þeir ekki efnt.
Höfnuðu tilboði
frá Tyrkjum
London, Moskvu. AFP. | Akhmed Za-
kajev, einn af útlægum leiðtogum
Tétsníu, er viss um að stjórnvöld í
Moskvu hafi
staðið á bak við
eitrunina sem
leiddi njósnafor-
ingjann fyrrver-
andi Alexander
Lítvínenko til
dauða í London
hinn 23. nóvem-
ber sl. Bresk yf-
irvöld rannsaka
eitrunina sem
morðmál og í gær tilkynntu rúss-
neskir saksóknarar að þeir hefðu
hafið eigin rannsókn á dauða hans
og tilraun til að myrða félaga hans
Dmítrí Kovtun á sama hátt, en hann
liggur nú í dái á sjúkrahúsi.
„Þegar lögreglan sagði mér að
það hefði verið eitrað fyrir honum
með [geislavirka efninu] pólón-210
tengdi ég einkenni hans þegar í stað
við fólk sem hefur dáið í Tétsníu,“
sagði Zakajev í viðtali við Sky
News-sjónvarpsstöðina. „Þau eru
nákvæmlega eins, svo ég er fullviss
um að Rússar beittu pólóni gegn
Tétsénum.“
Yfirheyra vitni í Moskvu
Á sama tíma og útför Lítvínenkos
fór fram í London í gær yfirheyrðu
rannsóknarlögreglumenn Scotland
Yard vitnið Andrei Lugovoí, fyrr-
verandi lífvörð í Kreml, en leifar pó-
lons hafa fundist í flugvélunum sem
hann ferðaðist í til og frá London og
á tveimur hótelherbergjum í borg-
inni þar sem hann dvaldi.
Líkt og Lítvínenko gerði býr Za-
kajev í útlegð í London en hann seg-
ir njósnaforingjann hafa látið sig
hafa skjal með „mjög áhugaverðum
upplýsingum“ um blaðakonuna
Önnu Politkovskaju, sem var myrt í
september, áður en hann lést.
Sakar
Rússa um
eitrunina
Akhmed Zakajev