Morgunblaðið - 10.12.2006, Blaðsíða 55

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10. DESEMBER 2006 55
HUGVEKJA
Á
sunnudaginn var
minntist ég á gamla
spádóma Heilagrar
ritningar, sem gefið
hafa fyrsta kertinu á
aðventukransinum nafn sitt. Einn
þeirra, frá 8. öld f. Kr., er tenging
yfir í það næsta, en í spádómsbók
Míka, 5. kafla og versum 1–3, er
nefnilega ritað:
Og þú, Betlehem Efrata, þótt
þú sért einna minnst af héraðs-
borgunum í Júda, þá skal þó frá
þér koma sá, er vera skal drottnari
í Ísrael, og ætterni hans vera frá
umliðinni öld, frá fortíðar dögum.
Betlehem – á hebresku Bet Le-
hem, sem merkir „brauðhúsið“ –
stendur við jaðar eyðimerkur Jú-
deu, í 750 metra hæð yfir sjáv-
armáli, 7–8 km suðvestur af Jerú-
salem. Þessi litli bær, sem er með
þeim allra elstu í Palestínu, átti
þegar hér var komið mikla sögu að
geyma. Á tíma Abrahams, u.þ.b.
2000 f. Kr., nefndist hann Efrata
(„sem ber ríkulegan ávöxt“), og
þar skammt frá ól Rakel, eig-
inkona Jakobs Ísakssonar, ætt-
föður Ísraelsmanna, Benjamín,
yngri son þeirra. Þar er einnig
gröf hennar.
Um 900 árum síðar bjó þarna
Rut, sem áttunda bók Gamla
testamentisins fjallar um og heitir
eftir; seinni maður hennar var
Bóas og sonur þeirra Óbeð, afi
hins eina og sanna Davíðs Ísaíson-
ar. Einmitt í Betlehem Júda, eins
og farið er að kalla bæinn, er hinn
ungi drengur, sem um þær mundir
gætir kinda föður síns á völlunum
þar í kring, smurður til konungs.
Fleiri hetjur eru nefndar, s.s.
Asahel, Elkanan og Jóab. Einnig
var þetta fórnarstaður.
Á tíma Míka er svo þriðja út-
gáfa á nafni bæjarins komin, eins
og lesa má hér á undan.
Í Matteusarguðspjalli (2:1) er
sagt berum orðum að Jesús hafi
fæðst í Betlehem. Einnig í Lúk-
asarguðspjalli (2:1–14) og í Jó-
hannesarguðspjalli óbeint (7:42).
Í Matteusarguðspjalli segir
ennfremur:
Þegar Jesús var fæddur í Betle-
hem í Júdeu á dögum Heródesar
konungs, komu vitringar frá Aust-
urlöndum til Jerúsalem og sögðu:
„Hvar er hinn nýfæddi konungur
Gyðinga? Vér sáum stjörnu hans
renna upp og erum komnir að
veita honum lotningu.“
Þegar Heródes heyrði þetta,
varð hann skelkaður og öll Jerú-
salem með honum og hann stefndi
saman öllum æðstu prestum og
fræðimönnum lýðsins og spurði
þá: „Hvar á Kristur að fæðast?“
Þeir svöruðu honum: „Í Betle-
hem í Júdeu. En þannig er ritað
hjá spámanninum:
Þú Betlehem, í landi Júda,
ekki ertu síst meðal hefð-
arborga Júda.
Því að höfðingi mun frá þér
koma,
sem verður hirðir lýðs míns,
Ísraels.“
Frásögn Lúkasar er þó kunnari,
enda um jólaguðspjallið að ræða.
Þar segir m.a.:
En það bar til um þessar mund-
ir, að boð kom frá Ágústus keis-
ara, að skrásetja skyldi alla heims-
byggðina. Þetta var fyrsta
skrásetningin og var gjörð þá er
Kýreníus var landstjóri á Sýr-
landi. Fóru þá allir til að láta skrá-
setja sig, hver til sinnar borgar. Þá
fór og Jósef úr Galíleu frá borginni
Nasaret upp til Júdeu, til borgar
Davíðs, sem heitir Betlehem, en
hann var af ætt og kyni Davíðs, að
láta skrásetja sig ásamt Maríu
heitkonu sinni, sem var þunguð.
En meðan þau voru þar, kom sá
tími, er hún skyldi verða léttari.
Fæddi hún þá son sinn frumget-
inn, vafði hann reifum og lagði
hann í jötu, af því að eigi var rúm
handa þeim í gistihúsi.
Á 2. öld taldi Jústínus písl-
arvottur sig hafa uppgötvað ná-
kvæman fæðingarstað Jesú, „í
helli rétt við þorpið“. Árið 326 var
byggð kirkja þar yfir sem eyði-
lagðist í uppreisn Samaríumanna
árið 529, en var endurreist litlu
síðar. Hún stendur enn og er með
þeim elstu í heimi.
Í gólfi umrædds hellis, þar sem
jatan á að hafa verið, er gömul silf-
urstjarna og í kringum hana er rit-
að: Hic de virgine Maria Jesus
Christus natus est. Það merkir á
íslensku: Hér ól María mey Jesú
Krist.
Þess má að lokum geta, að sá
mikli lærdómsmaður, Híeróný-
mus kirkjufaðir, sem uppi var á 4.
og 5. öld, dvaldi þarna niðri í 30 ár
við að þýða Gamla testamentið úr
hebresku yfir á latínu, en ásamt
Nýja testamentinu, sem hann lauk
við að snúa úr grísku áður en hann
kom til Palestínu, er það texti Vúl-
götu, sem enn er höfuðbiblía róm-
versk-kaþólskra manna.
Nú er þetta bær með 40.000 íbú-
um og miklum óróa.
Því er enn stórkostlegra til þess
að hugsa, að í dag skuli um alla
jörð vera tendruð ljós á kertum
vonarinnar … og friðarins.
Betlehems-
kertið
sigurdur.aegisson@kirkjan.is
Annar sunnudagur að-
ventunnar er runninn
upp og nú kveikjum
við ljós á Betlehems-
kertinu. Sigurður
Ægisson fjallar um
það í pistli sínum, en
heitið minnir okkur á
bæinn sem Jesús
fæddist í og viðtök-
urnar sem hann fékk.
Tækjasjóður
Rannís
Rannsóknamiðstöð Íslands,
Laugavegi 13, 101 Reykjavík,
www.rannis.is
Stjórn Rannsóknasjóðs auglýsir eftir umsóknum í Tækjasjóð
Umsóknarfrestur er til 15. janúar 2007
Hlutverk Tækjasjóðs er að veita rannsóknastofnunum styrki til kaupa á dýrum tækjum
og búnaði vegna rannsókna. Við úthlutun úr Tækjasjóði skal taka mið af
úthlutunarstefnu Rannsóknasjóðs á hverjum tíma. Framlag Tækjasjóðs greiðir aðeins
hluta kostnaðar við fjárfestinguna.
Við úthlutun úr Tækjasjóði er öðru fremur tekið mið af eftirfarandi atriðum:
● Að tækin séu mikilvæg fyrir framfarir í rannsóknum á Íslandi og fyrir
rannsóknir umsækjenda.
● Að fjárfesting í tækjabúnaði sé til uppbyggingar nýrrar aðstöðu sem skapi
nýja möguleika til rannsókna og/eða að tæki tengist verkefnum sem
Rannsóknasjóður styrkir.
● Að tækin séu staðsett á rannsókna- og háskólastofnunum.
● Að samstarf verði um nýtingu tækja milli stofnana eða milli stofnana og
fyrirtækja með fyrirsjáanlegum hætti.
● Að áætlanir um kostnað og fjármögnun á kaupunum séu raunhæfar.
Tækjasjóður starfar samkvæmt lögum um opinberan stuðning við vísindarannsóknir nr.
3/2003. Vísindanefnd Vísinda- og tækniráðs markar úthlutunarstefnu sjóðsins. Fimm
manna stjórn Rannsóknasjóðs sem skipuð er af menntamálaráðherra fer jafnframt með
stjórn Tækjasjóðs. Fagráð skipað formönnum fagráða Rannsóknasjóðs metur umsóknir í
Tækjasjóð áður en stjórn sjóðsins tekur þær til afgreiðslu. Ákvörðun stjórnar um úthlutun
er endanleg.
Nánari upplýsingar um Tækjasjóð og umsóknareyðublöð eru á heimasíðu Rannís
www.rannis.is.
Fréttir
í tölvupósti