Morgunblaðið - 16.12.2006, Side 55

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. DESEMBER 2006 55
✝ Auður Ísfelds-dóttir fæddist á
Kálfaströnd í Mý-
vatnssveit 20. mars
1915. Hún lést á
Heilbrigðisstofnun
Þingeyinga 6. des-
ember síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru hjónin Ing-
ólfur Ísfeld Ein-
arsson bóndi á
Kálfaströnd, f. 19.
apríl 1879, d. 26
júní 1957, og El-
ínar Helga Hall-
dórsdóttir húsfreyja, f. 4. ágúst
1882, d. 2 jan.
1936. Systkini Auð-
ar voru Hólm-
fríður, Halldór og
Einar, öll látin.
Auður átti alla
tíð heima á Kálfa-
strönd en stundaði
nám við Hús-
mæðraskólann á
Laugum einn vet-
ur.
Útför Auðar
verður gerð frá
Skútustaðakirkju í
dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
Í dag er borin til grafar ömmusyst-
ir mín Auður Ísfeldsdóttir húsfreyja á
Kálfaströnd í Mývatnssveit. Auður
bjó nær allt sitt líf á Kálfaströnd,
sveitabýli þar sem náttúrufegurð er
rómuð og jafnvel hefur verið haft á
orði að Kálfaströnd sé eitt fegursta
bæjarstæði á landinu. Auður naut
þess að búa í nánum tengslum við
náttúruna enda mikill náttúruunn-
andi. Hún fylgdist vel með umhverfi
sínu og var manna fróðust á því sviði.
Ég minnist ferðar að vorlagi sem ég
fór ásamt fjölskyldu minni í kringum
Mývatn til þess að skoða fuglana við
vatnið. Í ferðinni komum við í Kálfa-
strönd. Auður, þá komin hátt á níræð-
isaldur, fræddi okkur um þær anda-
tegundir sem hefðu sést við vatnið
það vorið og hvernig þær hefðu komið
undan vetri.
Auður var ekki einungis fróð um
náttúruna og fuglana. Allt fram á síð-
asta dag fylgdist hún náið með mann-
lífinu í Mývatnssveit. Hún lifði mikla
breytinga- og umrótatíma í sveitinni.
Auður lá ekkert á skoðunum sínum á
málefnum sem styr stóð um og tók
virkan þátt í umræðum.
Gestagangur var alltaf mikill á
Kálfaströnd og gestrisni heimilis-
fólksins í sérflokki. Heimsóknir fjöl-
skyldu minnar í Kálfaströnd voru allt-
af jafn ánægjulegar. Sem barni er
mér minnisstæður leikur í fjörunni
við vatnið, það sama á við í dag um
börn mín sem kunna vel að meta leik í
fjörunni á Kálfastönd. Seinna eftir að
áhugamálin hafa breyst eru göngu-
ferðir um nágrennið mér ofarlega í
huga, s.s. upp á Nónhól eða út í Klasa.
Auður gekk með eins langt og hún
treysti sér til, og heilsan leyfði, og
miðlaði göngufólki af fróðleik sínum
um örnefni og annað sem tengdist
sögu svæðisins. Stundum hugsa ég
um það að heimsóknir í Kálfaströnd
hefðu mátt vera enn fleiri í tíð Auðar
því í hvert skipti sem við komum
þangað var eins og við hefðum gert
henni stórgreiða.
Ég sá Auði síðast nú í ágúst sl. en
þá heimsótti ég hana á sjúkrahúsið á
Húsavík en þar dvaldi hún um tíma
vegna slæms beinbrots. Þá varð
henni tíðrætt um það hvenær hún
kæmist aftur heim í Kálfaströnd. Hún
fór aftur heim í Kálfaströnd og eyddi
þar síðustu mánuðum ævi sinnar á
fögru hausti.
Ég kveð Auði með söknuði en mér
er efst í huga að þar er farin einstök
kona og minning hennar mun lifa
lengi í huga þeirra sem hana þekktu.
Ég og fjölskylda mín sendum sam-
úðarkveðjur til aðstandenda Auðar
og þá sérstaklega heim í Kálfaströnd
til Ellu og Fríðu.
Elín Gunnhildur.
Hún Auður ömmusystir mín er dá-
in. Það átti ekki að koma á óvart, hún
var orðin háöldruð en hún var svo ung
í anda að manni fannst hún ekki vera
gömul. Hún hafði líka alltaf verið á
Kálfaströnd, það var einhvern veginn
sjálfsagður hlutur.
Þegar ég var krakki fórum við
þangað í heimsóknir. Það voru alltaf
ævintýri. Bærinn kúrir í lítill vík við
Mývatn í heimi út af fyrir sig og bara
birtist allt í einu þegar maður kom
fyrir hornið niður í fjöruna.
Í of mörg ár var svo ekki mikið um
ferðir í Kálfaströnd hjá mér en ég
hitti Auði stundum hjá ömmu og afa á
Helluvaði. Hún kom til þeirra af og til
og stoppaði hjá þeim, einkum eftir að
þau eltust og höfðu meiri þörf fyrir
nærveru sinna nánustu. En svo hög-
uðu atvikin því þannig að upp kom sú
staða að við fórum að hittast meira,
jafnvel daglega og eiga stundir sam-
an, oft ekki langar í einu, en engu að
síður góðar og gefandi fyrir mig.
Þrátt fyrir áföll sem hún varð fyrir og
álag sem þeim fylgdi þegar hún var
komin undir nírætt gafst hún ekki
upp heldur reis upp aftur með sinni
eðlislægu bjartsýni, jákvæðni og ein-
stökum baráttuvilja. Hún sýndi mér
þá svo ekki varð um villst hverju
æðruleysi og jákvæður hugur geta
áorkað.
Nú þegar leiðir skiljast að sinni
langar mig bara að þakka fyrir stund-
irnar sem við áttum saman, þær eru
mér svo undur dýrmætar í minning-
unni.
Ég hlakka til þegar við hittumst
aftur einhvers staðar og getum tekið
upp þráðinn að nýju í spjallinu.
Kveðja
Kristín.
Sunnangolan leikur hlý í frjálsum fjallareit,
fuglarnir og vorið koma heim í Mývatnssveit.
Vakinn upp með sólarkossi brosir lítill bær,
brumið vex á greinunum og lyng í móa grær.
Gufustrókar kynjamyndum skreyta heiðið hátt
hverfa svo í daggarperlum út í loftið blátt.
Endurnar á vatnsfletinum synda hlið við hlið,
heyra má í klettasprungu þýðan lækjarnið.
Vökunætur rökkurlausar verma huga manns.
Vindurinn og glettin bára stíga léttan dans.
Yfir færist sumarlognið, allt er kyrrt og hljótt.
Undarlegt er Hverfellið í vorsins björtu nótt.
Við mér blasa æsku minnar ævintýralönd,
óravíður fjallahringur rís við sjónarrönd.
Átthaganna von og trú í brjósti bærist heit
og björtust finnst mér sólin vera hér í
Mývatnssveit
(Hákon Aðalsteinsson)
Auður á Kálfaströnd er látin. Mig
langar að þakka frænku minni öll árin
sem við vorum samtíða hér í Mý-
vatnssveit.
Þegar vinir kveðja leitar hugurinn
oft til baka – til bernskuáranna. Ég
man fyrst eftir Auði á samkomu í
Þinghúsinu á Skútustöðum – en þá
var ég mjög ung. Hún var öðruvísi en
hinar konurnar því á svörtu kápunni
sinni bar hún silfurrefaskinn yfir axl-
irnar. Þetta fannst mér mjög fínt. En
hún hafði líka fleira til að bera sem
vakti aðdáun barna. Það var þessi
hlýja og glaðværa framkoma sem ein-
kenndi Auði alla tíð. Hún var mikið
náttúrubarn og elskaði allt sem lífs-
anda dregur. Hún elskaði líka náttúr-
una – fjöllin okkar – vatnið – hraunið
– hólana-birkihríslurnar – blómin og
himininn. Oft hermdi hún eftir fugl-
um og lifnaði öll við þegar hún var að
lýsa því hvaða endur væru komnar á
vorin.
Hún naut þess að taka á móti gest-
um og rifja upp gamla tímann og
margt gullkornið gróf hún upp er hún
minntist samferðamanna sinna.
Heimilið á Kálfaströnd stóð öllum op-
ið og þangað kom mikill fjöldi fólks.
Auður var 21 árs gömul þegar hún
missti móður sína en þá tók hún við
húsmóðurhlutverkinu á heimili föður
síns.
Ég vil þakka þér, elsku frænka,
fyrir allar góðu stundirnar sem við
áttum saman og allt sem þú gafst mér
og minni fjölskyldu.
Fjölskyldu þinni sendi ég samúðar-
kveðjur.
Sólveig Illugadóttir.
Minningar mínar um Auði eru
órjúfanlega tengdar tveimur heimil-
um á Kálfaströnd í æsku minni. Þegar
ég hóf þessi skrif uppgötvaði ég að í
raun veit ég ekki nokkurn skapaðan
hlut um þessa öldruðu vinkonu mína.
Ég veit ekkert um lífshlaup hennar,
veit ekkert hvernig hún var sem barn
eða ung stúlka. Hverjar voru vonir
hennar og þrár þegar hún var ung?
Aldrei ræddi ég um slíkt við hana og
líklega hefði hún ekki svarað mér.
Fólk af hennar kynslóð var ekkert að
bera tilfinningar sínar á torg. Ég veit
að hún bjó á Kálfaströnd með bræðr-
um sínum og mágkonu og að hún gift-
ist ekki eða átti börn. Og ég veit eitt-
hvað um hvern mann hún hafði að
geyma. Þegar ég var lítil var hún í
huga mér sem nákominn ættingi.
Þessi tengsl rofnuðu aldrei alveg, þótt
heimsóknum fækkaði. En nú er hún
farin blessunin og með henni hverfur
hluti af lífi mínu, þótt minningin ylji
áfram.
Á æskudögum mínum voru það
miklar hátíðisstundir tilverunnar að
heimsækja Kálfaströnd. Stundum var
ekið, en allra best þótti mér að sigla
yfir vatnið og leggja að í fjörunni neð-
an við Kálfastrandarbæinn. Heim-
sóknin hófst í gamla bænum hjá Ásu
og Valda. Þar skoðuðum við systkinin
hvern krók og kima, það var alltaf
jafn mikið ævintýri. Mér þótti merki-
legt að ekki skyldi vera klósett, ann-
aðhvort var farið fram í fjós eða á úti-
kamarinn ofan við bæinn. Sjálfsagt
þætti manni það ekkert spennandi í
dag, en okkur fannst þetta skemmti-
legt. Það var líka gaman að príla stig-
ann bratta upp á loft þar sem her-
bergi Valda og Ásu voru. Stássstofan
var ævintýri út af fyrir sig og garð-
urinn í brekkunni með ýmsum mat-
jurtum og blómum. Á meðan við
systkinin vorum í könnunarleiðangri
bakaði Ása frænka pönnukökur, hit-
aði súkkulaði og skrafaði við móður
okkar. Ég man nú ekkert hvar pabbi
var meðan á þessu gekk, en þó senni-
lega að spjalla við Valda. Ása og Valdi
voru dásamlegt fólk, fyrir mér voru
þau nánast í dýrlingatölu.
En mér þótti ekkert síðra að heim-
sækja hinn bæinn. Þar var fjölmennt,
hjónin Einar bróðir Auðar, Fríða
konan hans og Ella dóttir þeirra,
Rikka gamla sem ég vissi aldrei nein
deili á fyrr en löngu eftir hennar dag
og fyrstu árin sem ég man var einnig
Halldór bróðir Einars og Auðar í
heimili, en ég man lítið eftir honum.
Móttökurnar voru alltaf jafn góðar og
heimilisfólkið gestrisið og glaðvært.
Ella er lítið eldri en ég en var samt
svo fullorðinsleg og móðurleg við okk-
ur systkinin. Ekki var eigingirninni
fyrir að fara þótt hún væri einbirni,
við máttum leika okkur að dótinu
hennar að vild. En að öllum öðrum
ólöstuðum þá þótti mér vænst um
Auði. Mér fannst hún svo falleg með
mikla dökka hárið sitt og blíðu brúnu
augun og brosið sitt elskulega. Alltaf
tók hún fagnandi á móti okkur og um-
vafði okkur ástúð. Þegar ég var lítil
hittist oft þannig á að réttardaginn
bar upp á afmælið mitt. Ég minnist
afmælisdags í réttinni, Auður kemur
til mín brosmild og óskar mér inni-
lega til hamingju og réttir mér um-
slag frá Ásu og Valda sem í voru seðl-
ar. Ég hef sennilega ekki verið meira
en sex til sjö ára og fannst þetta svo
mikill viðburður að hann stendur mér
ljóslifandi fyrir hugskotssjónum.
Þótt árin færðust yfir hélt ég áfram
að heimsækja Kálfaströnd af og til en
þær heimsóknir urðu þó strjálli með
árunum. Alltaf var jafn innilega tekið
á móti mér, enda heimilið annálað fyr-
ir gestrisni. Einstöku sinnum heim-
sótti ég Auði til að spyrja hana út í
eitthvað gamalt því minni hennar var
gott. T.d. nafngreindi hún Mývetn-
inga á gömlum ljósmyndum og vafðist
það ekkert fyrir henni. Auður kunni
margar vísur eftir afasystur mína,
Þuru í Garði. Ein vísa þótti henni svo
afskaplega falleg og fór nokkrum
sinnum með hana fyrir mig. Þetta
litla ljóð sem er tvö erindi sagði Auður
mér að Þura hefði ort til Kristjönu frá
Hörgsdal sem bjó á Akureyri en hafði
alltaf heimþrá í Mývatnssveitina. Mig
langar að birta fyrra erindið hér, sem
Auður var svo hrifin af:
Hún er falleg heiðin þín
í haustsins litabrigðum,
eins þegar mjallar ljósa lín
liggur yfir byggðum.
Samúðarkveðjur sendi ég til Fríðu
og Ellu sem nú eru tvær eftir af því
góða fólki bernskuminninganna á
Kálfaströnd.
Sigríður K. Þorgrímsdóttir
(Sigga Stína) frá Garði.
Þessi ótrúlegu, djúpu og hlýju
augu. Í þeim blikaði eitthvert per-
sónulegt tímaleysi. Tímaleysi þess
sem lifað hefur nærfellt heila öld í
meira nábýli við undrafagra náttúru
en venjulegt er. Gleði yfir öllu sem
þar heppnaðist. Umburðarlyndi yfir
því sem úrskeiðis fór.
Ég kom eitt sinn sem oftar að
Kálfaströnd. Í þetta sinn með útlend-
an blaðamann með mér sem vildi
fræðast um framgang lífríkisins í Mý-
vatni. Auður hafði eftirfarandi sögu
að segja: „Ég tók eftir því í vor að
ofurlítil Mývatnsdrottning var byrjuð
að teygja sig upp yfir þröskuldinn á
reykhúsinu. Núna um daginn sá ég að
hún var orðin svosem eins og hnéhá
og farin að blómstra.“
Þetta var hennar fínlegi máti að
segja á jákvæðan hátt frá því sem
sumir aðrir töldu til stórmæla, semsé
að engin silungsveiði væri lengur í
Mývatni. Það fór enginn í reykhúsið
lengur. Stæðilegustu plöntur náðu að
vaxa óáreittar í miðjum gangvegin-
um.
Að svo mæltu gekk hún að gamla
bænum og sýndi okkur hvernig dugg-
öndin lét sem ekkert væri. Á torfþaki
bæjarins lágu fimm endur á jafn-
mörgum hreiðrum og rótuðu sér
varla þegar við gengum að þeim. Og á
dyraloftinu lá húsönd á dúnkringdum
eggjum í gömlum vefstól.
Nú er gamli bærinn fallinn og ein
Mývatnsdrottning hefur hneigt höfuð
sitt.
Árni Einarsson,
Náttúrurannsóknastöðinni
við Mývatn.
Þú vóst upp björg á þinn veika arm
þú vissir ei hik né efa.
(Einar Ben.)
Þessar ljóðlínur koma mér í hug,
þegar ég minnist Auðar Ísfeldsdóttur
og svo margra annarra af hennar
kynslóð, sem létu alltaf skylduna
ganga fyrir eigin löngunum og þörf-
um. Auður fæddist og ólst upp á
Kálfaströnd í Mývatnssveit, við vog-
ana og vatnið, sem enn má sjá myndir
af á póstkortum. Hún var í Kvenna-
skólanum á Laugum veturinn 1934–
35 og skólasystur hennar þar voru
tvíburasystur frá Bjarnarstöðum í
Bárðardal, María og Þuríður, sem
einnig voru fóstursystur mínar.
Þessar þrjár ungu stúlkur bundust
vináttuböndum, sem entust ævina út.
Engin þeirra giftist eða eignaðist
börn, allar áttu heimili á fæðingarstað
sínum til æviloka, þótt tvíburarnir
færu tímabundið að heiman. Örlög
allra urðu að hlúa að systkinum,
systkinabörnum og vandalausu fólki,
ungu sem öldnu. Þannig kynntist ég
Auði, fyrst af afspurn, seinna af eigin
raun. Lítil og grönn með dökkt hár og
stór brún augu, svo viðkvæm og brot-
hætt að sjá, en bjó yfir þreki og seiglu
sem enst hefur til 90 ára og rúmlega
það. Oft hefur leið okkar hjóna legið í
Kálfaströnd, þótt ferðum hafi fækkað
í seinni tíð. Og það sást á gestabókinni
þar, að þangað komu margir fleiri og
nutu ómældrar gestrisni. Þar átti
Auður sinn þátt í. Allt þetta vil ég nú
þakka, en síðast en ekki síst samveru
okkar á sjúkrahúsinu á Húsavík í
september sl. Þar var Auður á ferli
með göngugrind til stuðnings og
stytti mér stundirnar með samræð-
um, bæði um nýtt og gamalt. Mér
fannst hún enn ótrúlega minnug og
fylgjast vel með, líka í nútímanum.
Það er ekki í anda Auðar að hafa
mörg orð um hennar verk, en þessar
samvistir okkar í haust sönnuðu mér
að oft hafa þungar byrðar verið lagð-
ar á veikar herðar og þær ekki kiknað
undan.
Mæðgunum á Kálfaströnd, Hólm-
fríði og Elínu, sem lengst hafa átt
samfylgd með Auði vottum við hjón
hluttekningu okkar svo og öðrum að-
standendum.
Hjördís Kristjánsdóttir.
Auður Ísfeldsdóttir
Minningarkort
535 1825
www.hjarta.is 5351800
Í dag, 16. desember,
hefði faðir minn Sveinn
Halldórsson orðið átt-
ræður, en hann lést
hinn 18. júlí síðastliðinn. Þegar ég
minnist hans kemur fyrst upp í hug-
ann hláturinn, glensið og glettnisblik-
ið í augunum, það var alltaf líf og fjör
þar sem hann var. Mér eru minnis-
stæðar allar ferðirnar á Selfoss, þar
sem amma Júlía og afi Halldór
bjuggu. Nánast hverja helgi var
brunað austur, alltaf á flottum amer-
ískum bílum og hvergi stoppað á leið-
inni, mér og Emil bróður mínum til
mikils ama. Þegar komið var í Ártún
1 var amma alltaf tilbúin með veislu-
borð, oft nýjan lax og heimalagaðan
ís. Yfirleitt var húsið fullt af ættingj-
um og vinum og þar var pabbi í essinu
Sveinn Halldórsson
✝ Sveinn Hall-dórsson fæddist
í Vestmannaeyjum
16. desember 1926.
Hann lést á Land-
spítalanum við
Hringbraut 18. júlí
síðastliðinn og var
útför hans gerð frá
Fossvogskirkju 27.
júlí.
sínu, ekki síst ef Guðni
tvíburabróðir hans var
líka á staðnum, þá var
sko hlegið. Eldri bræð-
ur mínir, Oddur og
Halldór, komu líka
mikið til ömmu og afa
og ótrúlegt hvað komst
mikið af fólki fyrir í
litlu borðstofunni.
Pabbi hafði mjög
sterkar skoðanir á
mönnum og málefnum
en gat verið umburðar-
lyndur gagnvart þeim
sem voru kannski ekki
alveg sammála honum.
Pabbi átti tvo bræður, Árna, f. 22.
október 1924, d. 23. nóvember 1998
og tvíburabróður sinn Guðna, f. 16.
desember 1926, d. 30. janúar 2003.
Pabbi og Guðni voru ákaflega nánir
og sláandi líkir, bæði í útliti og inn-
ræti. Þegar Guðni lést eftir erfið veik-
indi 2003, fannst mér að pabbi hefði
misst mikið og heilsa hans versnaði.
Fjölskyldan, mamma, við systkinin 6,
barnabörnin og barnabarnabarnið
voru honum mikils virði og fylgdist
hann vel með sínu fólki. Við minn-
umst hans og Guðna í dag.
Júlía Margrét Sveinsdóttir.