Morgunblaðið - 17.12.2006, Qupperneq 30

gríptu augnablikið og lifðu núna
Komdu með gamla símann þinn og:
Vodafone gefur 1.000 kr. til góðgerðamála fyrir hvern
gamlan GSM síma.
Þú færð 1.000 kr. afslátt af nýjum síma.
Gamli síminn verður sendur til þróunarlanda eða
endurunninn.
Látum gott af okkur leiða um jólin
Komdu við í verslun okkar eða hjá umboðsmanni, hringdu í 1414
eða smelltu þér á www.vodafone.is til að fá nánari upplýsingar.
Motorola PEBL
19.900 kr.
live! símtæki
Sharp GX 17
9.900 kr.
live! símtæki
daglegt líf
30 SUNNUDAGUR 17. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Krummi spáfugl mikill
Hannes segir að oftast verði þó
nokkuð mörg ljóð útundan þegar
hann safnar í bók. „Ég ætlaði að hafa
þessa bók lengri, en tíndi töluvert úr
henni. Mér fannst nóg komið. Tíminn
sem rammar þetta verk inn, ef svo
má segja, er einn dagur sem líður að
kvöldi. Mér fannst þessir förunautar
búnir að segja alveg nóg. Ég kippti
líka ýmsu út sem mér fannst ekki
falla vel að þessari syrpu og reyndi að
hafa hana sem samfelldasta, því fyrir
mér er þetta hálfgildings ljóðaflokk-
ur. Þess vegna setti ég engar yf-
irskriftir yfir ljóðin og var feginn að
vera laus við það, því það getur vísað í
skakkar áttir ef maður er óheppinn
með yfirskriftir og truflað lesendur.“
– Hvað gerirðu við ljóðin sem detta
út, birtast þau nokkurn tíma?
„Ég get stundum notað línur og
línur úr þeim í öðru samhengi; það er
töluvert um að ég hafi gert það. Öðru
hef ég alveg kastað eða lagt til hliðar.
Þau ljóð hafa þá engan rétt á að lifa
eða fara neitt lengra skulum við segja
– eiga það ekki skilið. Það er bara
eins og gengur og gerist; það er ekki
allt vakurt þó riðið sé. Sú hætta er
alltaf fyrir hendi að maður taki of
margt í bækur sínar. En það er ein-
kennilegt, að ég hef veitt því athygli
að ljóð úr fyrri bókum mínum, sem
enginn hefur nefnt á nafn, eins og það
væri ekki til, hefur náð til þessa les-
andans en ekki hins. Einn maður
vakti athygli á ljóði sem náði sér-
staklega eyrum hans og ég hef engan
heyrt nefna. Þannig að maður veit
aldrei hvert ljóðin rata og getur því
kannski ekki álasað sér fyrir að hafa
tekið of mörg.“
– Krummar koma við sögu í tveim
ljóðum; hvað er það við þennan fugl
sem hrífur skáldin?
„Þetta er fugl Óðins náttúrlega og
svo er hann þessi fugl sem fann land-
ið …“
– Þetta hrafnfundna land.
„Já, já, eins og ég nefni frá séra
Matthíasi Jochumssyni; það er úr
skammarkvæði séra Matthíasar um
Ísland, sem hann sá svo mikið eftir að
hafa ort. Svo er krummi spáfugl mik-
ill og manni nálægur á allan hátt, því
þetta er einn af fyrstu fuglunum sem
maður fór að gefa gætur og var hluti
af umhverfi manns alla tíð. Og já,
hrafnarnir eru miklir fuglar landsins,
þó að fálkinn yrði kennitákn Íslands
vegna þess að hann var fluttur út sem
veiðifálki. Hann var kominn í skjald-
armerki höfðingjaætta á Íslandi
snemma, en hrafninn hefur verið
miklu nákomnari þjóðinni – þjóð-
trúnni og þjóðlífinu.“
– Og hann kemur sterkt fram í
kvæðum Davíðs Stefánssonar. Þið
kynntust?
„Já, ofurlítið. En ég ætla að skrifa
hjá mér þá sögu og get ekki sagt
hana.“
– Já, þannig að …
„Jú, jú, ég get sagt hana … jæja,“
segir Hannes, hættir við og þagnar.
„Jú, ég get sagt úr henni eitthvað að-
eins … jæja.“ Enn þagnar hann. „Ég
er farinn að grípa fram í fyrir sjálfum
mér!“
– En hvernig er með …
„Ég get sagt frá því að ég heim-
sótti Davíð einu sinni,“ grípur Hann-
es fram í. „Ég hafði hitt hann laus-
lega áður og hann sagði að ég skyldi
heimsækja sig ef ég ætti leið um Ak-
ureyri. Við hjónin fórum í brúðkaups-
ferð norður í land árið 1960 og fórum
um Akureyri á leið í Vaglaskóg. Ég
vissi að það stæði ýmislega á fyrir
Davíð. Hann átti við þunglyndi að
stríða að allra dómi og mér skildist að
hann sæti löngum stundum í skamm-
deginu, einn í myrkrinu. Ég hringdi
því í Gísla Jónsson mennta-
skólakennara, sem ég þekkti dálítið
og vissi að hann kynni svör við því
hvernig stæði á fyrir Davíð. Hann
sagði að það lægi ágætlega á honum;
ég skyldi hringja í hann. Þegar ég
gerði það kom Davíð í símann og
sagði að ég skyldi bara koma til sín
strax.
Hann tók vel á móti mér, skákaði
heilli vodkaflösku á borðið, sagðist
ekkert þola að drekka lengur, en vildi
endilega gefa mér í glas. Svo fórum
við að spjalla saman. Ég man að ég
settist, líklega í óðagoti, í stólinn hans
í stofunni, því ég sá að það voru blöð á
litlu borði, vinnublöð, og blýantskrot
á þeim. Líklega hefur hann verið að
yrkja. Hann tók það nú ekki nærri
sér, settist í sófa gegnt mér og þar
sást mjög vel inn í hans mikla bóka-
safn, – þessar voldugu hillur blöstu
við.
Fyrst spurði hann mig um hitt og
þetta og ég sagði honum að ég væri á
leið suður á meginland og alla leið til
Ítalíu. Honum þótti skemmtilegt að
heyra það og fór þá að segja mér frá
sinni Ítalíuferð. Síðan er það svo ein-
kennilegt að hann fer að tala við mig
eins og ég þekki hann reglulega vel,
nýkominn þarna í húsið, trúir mér
fyrir þunglyndisköstum sínum og
segir meðal annars: „Ég skal segja
þér það, Hannes, að ég er stundum
svo heillum horfinn, að þó að ég sæti
hérna í sófanum eins og ég geri núna
og sæi eld læsast um allar bækur
mínar, þá myndi ég ekki rísa upp til
að bjarga einni einustu af þeim!“ Ég
varð hissa á því að hann skyldi segja
mér þetta, stráklingnum; hann lauk
upp sínum hugarfylgsnum að þessu
leyti.“
– Og táknrænt að bækurnar verði
eldinum að bráð.
„Bókasöfnun var hans ástríða,“
segir Hannes með alvöruþunga.
„Þetta var ekki lítið að geta ekki
hugsað sér að rísa úr sæti til að
bjarga einni einustu bók, því hann
var geysilega ástríðufullur safnari og
hafði náð svo miklu safni saman.“
Af bókasafni Davíðs
Hannes segist ekki vera ástríðu-
fullur bókasafnari sjálfur, en hann
eigi þó nokkuð mikið af bókum. „Það
er aðallega til að þurfa ekki að fara af
bæ til að fletta einhverju upp,“ segir
hann. „Ég á gott handbókasafn og
það sem kallast heimilisbókasafn og
hef fengið mikið af bókum gefins frá
höfundum. Ég skil ekkert af hverju,
því ég er út úr að mörgu leyti. Ekki
er ég neitt sérlega vinsæll meðal al-
þýðu – en það var Davíð!
Og fyrst þú nefndir bókasöfnun, þá
var Páll heitinn Jónsson á Borg-
arbókasafninu, mikill bókasafnari og
fagurkeri á bækur, fenginn til að
meta safn Davíðs, ásamt Þorsteini
Jósefssyni, sem var annar stórsafn-
arinn til. Þeir fóru í gegnum safn
Davíðs bók fyrir bók og mátu það til
verðs. Páll sagði við mig að það hefði
komið sér verulega á óvart að það
fundust aðeins tvær áritaðar bækur
frá höfundi í safni Davíðs. Hann var
undrandi því hann hélt að skáld hefðu
sent Davíð sem þjóðskáldi og fræði-
manni bækur sínar og hann þá
kannski gefið líka, eins og gengur og
gerist. Nei, takk!
Og Páll hefur líklega sagt mér
þetta vegna þess að bækurnar tvær
voru frá Hannesi Péturssyni! Fyrri
bókin var Í sumardölum og það var
Ragnar í Smára sem stóð fyrir því.
Það voru 25 tölusett eintök af þeirri
bók og Ragnar vildi endilega að Dav-
íð fengi eintak, lága tölu, því Ragnar
þurfti eitthvað að mýkja Davíð. Það
gat gengið á ýmsu hjá þeim í útgáfu-
málum. Við skrifuðum báðir undir,
Ragnar og ég. Síðan sendi ég Davíð
Stund og staði. Þetta voru allar bæk-
urnar í þessu stóra safni og það bend-
ir til vissrar einangrunar. Það fannst
mér undarlegt. En það er margt
skrýtið í veröldinni.“
Stældi skáldin í skóla
Á árum sínum í gagnfræðaskóla og
menntaskóla segist Hannes ekki hafa
haft neina sérstaka fyrirmynd meðal
skálda. „Ég las öll meiriháttar íslensk
ljóðskáld eins og þau lögðu sig. Ég
byrjaði að lesa ungur og gat sem bet-
ur fer gengið að ljóðasöfnum þessara
skálda í föðurhúsum. Ég fór að lesa
ljóð markvisst nálægt fermingu, þó
að ég hefði enga burði eða þekkingu
til að lesa þau nema grunnt. Síðan las
ég þau skáld sem voru á lífi og stældi
»Oft hef ég unnið vor-nætur og sumar-
nætur og ekkert litið á
klukku, ekkert haft
áhyggjur af gangi
klukknanna í heiminum.
Morgunblaðið/Einar Falur
Um Stein Steinarr „Hann var snjall
í hrekkjum og skrýtlutilbúningi.“
Laugavegur 61 • Sími 552 4930
jonogoskar.is
P
IP
A
R
• S
ÍA
• 6
0
9
1
2
Úrval
demantsúra
Eitt vandaðasta úr veraldar