Morgunblaðið - 17.12.2006, Síða 64

64 SUNNUDAGUR 17. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
bókarkafli
Brautryðjandi og
læknir af Guðs náð
Minningabrot Hjalta Þórarinssonar læknis
Athyglisverðar
frásagnir
af einstökum
læknisverkum
Spaugsemi
og leiftrandi
hagmælska
Dreifing:
Sími 663 1224
Á rið 1951 var gott ár fyrirRíkharð Jónsson, 21 ársþrumuinnherja frá Akra-nesi. Lið hans hafði unnið
Íslandsmótið 20. júní 1951 og fram-
undan var landsleikur við Svía.
Föstudagurinn 29. júní 1951 rann
upp í Reykjavík. Það var hugur í
mönnum, framundan var lands-
leikur í knattspyrnu á Melavell-
inum í Reykjavík, Ísland – Svíþjóð.
Þetta var fyrsti landsleikur þjóð-
anna og fimmti landsleikur Íslands.
Þetta er einn fjölmargra leikja sem
er Ríkharði minnisstæður. Þeir sem
voru í áhorfendaskaranum þetta
kvöld muna leikinn líka svo lengi
sem þeir lifa. Ríkharður segir að
minnisstæðastur allra atburða sé
þó sá að hampa Íslandsbikarnum
viku fyrir Svíaleikinn og landa hon-
um þá um kvöldið á Akranesi þar
sem fjölmenni fagnaði meist-
urunum.
Það er nú svo að Svíarnir voru að
tala um þennan leik árum saman.
Blaðamenn frá Svíþjóð spurðu mig
oft um þennan sigurleik okkar og
vildu að ég rifjaði hann upp og líka
aðrar viðureignir við Svía. Það var
nú svo á þessum árum að það var
ekki búið að finna upp neina Svía-
grýlu. Við mættum þeim bara eins
og öðrum liðum ákveðnir í að gera
okkar besta. Ég sagði þessum
blaðamönnum líka að ef þeir vildu
finna gull, þá færu þeir til Suður
Afríku. En ef þeir vildu góða
knattspyrnumenn, þá færu þeir upp
á Skaga!
Dreymdi fimm mörk
Þessi leikur er mér í fersku
minni þótt langt sé síðan að hann
var leikinn. Ég man líka aðdrag-
andann og allan þennan dag. Um
morguninn var ég mættur til vinnu,
var að mála skip í slippnum. Í há-
deginu laumaðist ég til mömmu til
að sníkja mér bita. Þá segir hún
mér frá draumi sem hana dreymdi
þá um nóttina. Hún sagði að ég
mundi skora fimm mörk gegn Sví-
um þá um kvöldið, alla vega eiga
stóran þátt í öllum þessum mörk-
um. Þetta þótti mér nú heldur ótrú-
legt, kyssti mömmu fyrir matinn og
góð orð í minn garð. Síðan hélt ég
áfram að vinna, allt þar til tími var
kominn til að keyra suður til
Reykjavíkur í landsleikinn. Svona
var þetta í gamla daga, menn slógu
ekkert af í vinnu, þótt stórleikir
væru framundan, jafnvel lands-
leikir.
Á Melavellinum klæddum við
okkur í landsliðsbúninginn í róleg-
heitum. Liðið kom úr ýmsum átt-
um. Við vorum þarna þrír Skaga-
menn, ég, Þórður Þórðarson og
Guðjón Finnbogason. Þarna voru
líka þrír fyrrverandi félagar mínir
úr Fram, Karl Guðmundsson, Sæ-
mundur Gíslason og Haukur
Bjarnason, Bjarni Guðnason frá
Víkingi, Einar Halldórsson og Haf-
steinn Guðmundsson úr Val, mark-
vörðurinn Bergur Bergsson, Ólafur
Hannesson og Gunnar Guðmanns-
son úr KR, sem ég hafði leikið með
í Noregsferð KR tveim sumrum
fyrr. Leikmennina þekkti ég og
mér fannst ég vera í góðum fé-
lagsskap.
Fagnað af þúsundum
Við gengum inn á völlinn klukkan
9 þetta kvöld og var fagnað af rúm-
lega 5.600 áhorfendum. Aðsóknin
var minni en oft áður, en stemn-
ingin átti eftir að verða mögnuð,
rétt eins og tugþúsundir væru á
vellinum. Lúðrasveit Reykjavíkur
lék þjóðsöngvana. Leikurinn hófst
og sóknirnar reyndust hraðar,
miklu hraðari en landsliðið okkar
hafði áður sýnt. Strax á 7. mínútu
vorum við búnir að bora okkur
gegnum vörnina, ég skaut en því
miður framhjá. Við sóttum stíft og
Þórður félagi minn brenndi líka af.
Svíarnir tóku síðan við af okkur en
ógnuðu ekkert að ráði.
Vörnin réð við þetta allt saman.
Ísland skorar!
En mörkin komu, og það vorum
við sem skoruðum. Fyrst var það
eftir hálftíma leik að Bjarni Guðna-
son náði boltanum á miðjunni, lék
áfram, gaf á Þórð og hann síðan á
mig í ágætu færi. Við vorum búnir
að skora gegn sænsku risunum,
einu albesta knattspyrnuliði Evr-
ópu. Fögnuður áhorfenda var mikill
og smitaði okkur inni á vellinum.
Líklega voru menn hissa, því ekki
höfðu margir lagt upp með miklar
sigurvonir. Ég varð fyrir smáó-
happi og fór af velli, en ákvað að
harka þetta af mér. Ég fór því inn
á aftur og gleymdi meiðslinu. Ég sá
ekki eftir því, skoraði fjögur mörk
til viðbótar, eitt þeirra þó dæmt af.
Svíar urðu albrjálaðir í að skora
eftir að við komumst yfir og gerðu
heiðarlegar tilraunir án árangurs.
En svo var það Gunnar Guðmanns-
son, Nunni í KR, sem kom siglandi
upp vinstri kantinn, gaf þessa líka
góðu sendingu á mig, og boltinn lá
aftur í netinu. 2:0 í hálfleik fyrir Ís-
land.
Mér varð eitt andartak hugsað til
mömmu minnar og draumsins
hennar. Líka til Hallberu minnar
og Ragnheiðar litlu, sem var lasin
þennan dag. Þær sátu heima og
hlustuðu á lýsinguna hans Sigurðar
Sigurðssonar í útvarpinu. Hjá þeim
sat læknirinn okkar góði, hann
Hallgrímur Björnsson og var á
bakvakt. Hann hafði hringt heim til
sín og sagt að ef einhver hringdi og
þyrfti á læknisaðstoð að halda, þá
væri hann heima hjá Rikka.
Sigurdagur Íslendinga
Meðan fyrri hálfleikur stóð yfir
ávarpaði Baldur Jónsson, vall-
arstjóri Melavallarins, áhorfendur
og flutti þeim ánægjuleg tíðindi
sem áreiðanlega voru uppörvandi
fyrir liðið okkar. Ísland hafði sigrað
Dani og Norðmenn í landskeppni í
frjálsum íþróttum í Osló.
Fagnaðarlæti brutust út sem
aldrei fyrr, þau voru óskapleg, Ís-
lendingar ætluðu varla að trúa eig-
in eyrum. Og við vorum að spila vel
gegn sjálfum fótboltarisanum frá
Svíþjóð, en mörkin ekki komin,
þegar þessi gleðifregn barst.
Baldur sagði seinna að hann
hefði hvorki fyrr né síðar heyrt
önnur eins viðbrögð á gamla Mela-
vellinum. Hann sagði ennfremur að
vinur sinn sem var staddur inn við
Elliðaár hefði heyrt fagnaðarlætin
þangað austur eftir. Ég vissi dæmi
þess að menn sem voru að hlusta á
lýsinguna þustu af stað vestur á
Melavöll til að sjá með eigin augum
það sem var að gerast.
Svíar mættu náttúrlega dýróðir í
seinni hálfleikinn. Þessir stoltu
knattspyrnumenn í gulu búning-
unum með þrjár kórónur á brjóst-
inu, ætluðu ekki að láta litla Ísland
vinna sinn annan landsliðssigur í
þessum leik. Fljótlega reyndi á
Berg Bergsson í markinu. Hann
stóð sig eins og ævinlega, bæklaður
maður, með annan fót styttri. Hann
var frábær íþróttamaður og félagi
sem allir treystu.
Við snerum vörn í sókn og eftir 5
mínútna leik rataði hárnákvæm
aukaspyrna Karls Guðmundssonar
beint á hausinn á mér, og mér tókst
að þrykkja boltanum í netið, virki-
lega skemmtilegt mark. Þessi leik-
ur var að verða ótrúlegur, 3:0 fyrir
Ísland.
Svíar sýna klærnar
En Bergur gat ekki haldið mark-
inu hreinu og ekki við hann að sak-
ast. Svíar sóttu grimmt og nokkr-
um mínútum seinna höfðu þeir
betur gegn vörninni og Bergi. Eftir
þetta voru Svíar í hörkusókn, þó
tókst mér að ná skoti á mark
þeirra, en yfir. Það fór um okkur
þegar Svíum tókst að minnka mun-
inn eftir rúmt kortér af seinni hálf-
leik, klúðurmark og staðan 3:2.
Það gat allt gerst í þeirri stöðu,
næstum hálftími eftir. Menn voru
ekkert að gefast upp, ekki að bíða
eftir að dómarinn flautaði af.
Það leið ekki langur tími þangað
til sóknin okkar náði fínu spili sem
endaði með góðri sendingu frá
Þórði til mín. Ég hélt áfram upp
miðjuna og við vítateiginn kom
skotfærið. Boltinn lenti uppi í
hægra horninu, 4:2. Eftir þetta
unnum við mest í vörninni. Svíar
sóttu stíft og voru grimmir. Þeir
skoruðu á 43. mínútu, 4:3. Þeir áttu
hættulegt færi eftir hornspyrnu á
síðustu mínútu, skölluðu í stöngina.
Við vorum hólpnir!!
Fimm mörk
Það er af draumi móður minnar
að segja að hann rættist full-
komlega. Ég skoraði nefnilega
fimm mörk eins og hún hafði sagt.
Eitt markið hafði Guðjón Einarsson
dæmt af. Ég held bara að Guðjóni
hafi verið farið að líða illa, íslenskur
dómari að dæma leik Íslands, og
hans menn að vinna. Þennan leik
neyddist hann til að dæma þar eð
erlendu dómararnir komust ekki til
landsins. Ég reikna með að ef
þarna hefði verið erlendur dómari,
þá hefðu mörkin mín orðið fimm,
alveg eins og draumur mömmu
sagði þennan morgun.
Á skotskónum Ríkharður Jónsson á hér skot í stöng á marki Norðmanna í
leik þjóðanna í forkeppni ólympíuleikanna á Laugardalsvelli sumarið 1959.
Gulldrengur Ríkharður Jónsson
borinn á gullstól eftir að hafa skor-
að öll mörk Íslands í 4-3 sigri á Sví-
um á Melavellinum 1951.
Þrumuinnherjinn frá Akranesi
Sagt hefur verið að Rík-
harður Jónsson sé besti
knattspyrnumaður,
sem Íslendingar hafa
átt. Í bókinni Rikki fót-
boltakappi eftir Jón
Birgi Pétursson er farið
yfir feril Ríkharðs í máli
og myndum.
Rikki fótboltakappi er eftir Jón Birgi
Pétursson og er 210 síður.
Tindur gefur bókina út.
Helgi Rafn er ungur tónlistarmaður
sem hefur hingað til verið kunnur
landsmönnum fyrir að taka þátt í
söngkeppni Idol í sjónvarpsþátt-
unum samnefndu. Þar sýndi hann
greinilega sönghæfileika, en það fer
ekkert endilega saman að geta sung-
ið og geta samið tónlist. Á plötunni
,,Personal belongings“ er þó alveg
greinilegt að það er heilmikil músík í
piltinum. Hann semur tæplega einn
þriðja af lögunum, en tónlistarmenn-
irnir Pétur Ben og Karl Olgeirsson
semja á móti honum.
Lögin á plötunni eru svolítið mis-
lit, en passa þrátt fyrir það alveg
prýðilega vel saman. Útkoman er
því afskaplega heilleg og vel unnin
poppplata, sem vinnur á við nokkrar
hlustanir. Besta lag plötunnar
,,Heading for the stars“ er þó ekki
eftir Helga Rafn sjálfan, heldur Pét-
ur Ben, og í flutningi Helga Rafns er
það lag nánast fullkomið. Skemmti-
leg laglína, tælandi texti og ein-
hvernveginn spennandi hljóð-
heimur, og gaman væri að heyra
meira í þessum anda frá Helga Rafni
í framtíðinni.
Fast á hæla þessa lags og því
næst-besta lag plötunnar er lagið ,,A
day in June“, og það semur Helgi
Rafn sjálfur. Með því sannar hann
að hann getur vel samið góðar popp-
melódíur. Útsetning lagsins með
strengjum og píanói er hreint af-
bragð, og almennt eru útsetningar á
strengjum og röddum mjög fram-
bærilegar.
Fleiri lög eru þó í rólegri kant-
inum og færri eins og stuðsmell-
urinn hans Péturs Ben, og það gerir
það að verkum að platan er svolítið
hæg, og helst að vanti smá meira
krydd á stundum. Eins eru ekki allir
textar jafn spennandi, en á heildina
séð hæfa þeir þó tónunum ágætlega.
Poppplata sem er vel yfir meðallagi
og ágætis gripur.
Vel yfir meðallagi
TÓNLIST
Geisladiskur
Geisladiskur Helga Rafns, sem ber heitið
Personal belongings. 13 lög, heildartími
49.19 mínútur. Lög eftir Helga Rafn, Pét-
ur Ben, Karl Olgeirsson, Hilmar Garð-
arsson og Þorkel Sigurbjörnsson. Textar
eftir Pétur Örn Guðmundsson, Karl Ol-
geirsson, Önnu M. Sigurðardóttur, Pétur
Ben, Helga Rafn, Hilmar Garðarsson og
Kolbein Tumason. Frost music gefur út
2006.
Helgi Rafn – Personal belongings
Ragnheiður Eiríksdóttir
Góður „Útkoman er því afskaplega
heilleg og vel unnin poppplata.“