Morgunblaðið - 18.12.2006, Side 25

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 18. DESEMBER 2006 25
kiluðu síðan ritgerð um
st ég gjarnan eldsnemma á
með myndavélina og sjón-
sá skemmtilegan fugl eða
man var að mynda gat ég
Öll þessi augnablik og
ið hverja ljósmynd eru
tók þúsundir mynda af
svo fór að vakna áhugi á að
lkið, en hann hefur ekki
til þessa. Mín afríska upp-
nnast þessu samfélagi vel
af vinum. Í fyrstu var
en þegar á leið sá maður
hversu mannskepnan er
var sem hún er á jörðinni.
fðar þessi lífsmáti til mín
g það eru forréttindi að
kveðinn tíma. Lífið þarna
að né stressað, en áhyggj-
uðvitað, t.d. af rigningunni,
unarmöguleikum barna
segist hafa unnið við hér-
warm heart of Africa“ og gert sé út á það.
„Maður kom með mjög mikið veganesti
heim til Íslands og ég er ekki búin að
vinna úr öllu sem ég kynntist þarna.
Þetta var tími sjálfsskoðunar og e.t.v.
vinn ég starf mitt hér heima í mæðra-
vernd og ungbarnaeftirliti með öðru hug-
arfari nú. Mér finnst að sumu leyti of
mikið stúss hér við fullfrískt fólk á kostn-
að þeirra sem meiri umönnun þurfa.
Meiri gagnrýni er þörf.“
„Ég hef auðvitað alltaf vitað að við
værum ekki fátæk. Að lifa í Afríku var
mjög áhrifaríkt og gaman og kom mér í
skilning um óréttlætið í heiminum og
hversu gott við höfum það. Mig langar að
vinna á vettvangi að hjálparstarfi og
leggja mitt að mörkum“ segir Þuríður og
Indriði bætir við að heimurinn hafi
minnkað eftir Afríkudvölina. „Ísland er
orðið pínulítið og maður skilur að sam-
félög eru margskonar og vert að skoða
þau. Það var hálfskrýtið að koma aftur í
Fellabæinn en gott að hitta vinina og
fljótlega var eins og við hefðum ekki farið
eitt eða neitt.“
tíðni mæðradauði há, eitt af hverjum átta
börnum nær ekki fimm ára aldri og mal-
aría er stórt vandamál. En Afríka er líka
álfa stórkostlegrar náttúrufegurðar,
menningar, menntunar, rannsókna,
tækifæra, framfara og bara mjög for-
vitnilegur hluti veraldarinnar. Í Afríku er
mikið um galdra og hjátrú, t.d. í Malaví,
og fólk afgreiðir Afríkubúa þá sem fá-
fróða og trúgjarna. En er þetta nokkuð
öðruvísi en hér heima með álfa- og huldu-
fólkstrú, tröll og drauga, spábolla og
viskubein? Og í öllum samfélögum er ein-
hver óþverri og misskipting. Afríka er
„exótísk“ og stundum skrýtin, en fólkið
þar er fólk eins og við og það þurfum við
að virða og skilja. Hinn vestræni heimur
hefur arðrænt þjóðir Afríku og hann er
einnig svo óþolinmóður gagnvart álfunni
og vill hjálpa á sínum eigin forsendum, en
ekki forsendum íbúa álfunnar, sem þurfa
hjálp og stuðning. Það er ekki víst að þótt
við á Vesturlöndum höfum fundið lausnir
til að bæta okkar líf í aldanna rás sé þar
með sagt að við getum troðið þeim lausn-
um upp á Afríkubúa á nokkrum áratug-
um. Mín sýn á þróunarhjálp er að hún
ætti að vera sem allra mest unnin af inn-
lendu starfsfólki en auðvitað er sjálfsagt
að miðla þekkingu og reynslu okkar.“
Mikið veganesti til að vinna úr
Ragnhildur segir Malaví ægifagurt land,
fólkið hjartahlýtt og mottó þess sé „The
urinn því liðfátt er á heilsugæslu-
stöðvum.“
„Það er mjög gott sem mamma var að
gera þarna og nauðsynlegt fyrir svona fá-
tækt land,“ bætir Þuríður við. „Í Malaví
er mjög gott fólk og viljugt að auka þekk-
ingu sína.“ Indriði segir þó ákveðið fram-
taksleysi hrjá það, t.a.m. vökvi fólk við
vatnið ekki akrana þegar þurrkur er svo
allt skrælnar og deyr. Fólkið telji sig
sumpart ofurselt því sem yfir það dynur.
Þuríður segir marga fara til höfuðborg-
arinnar til að finna sér betra líf og vinnu
og einhverjum takist það, öðrum ekki.
Það sé hins vegar erfitt að ungt fólk sem
komist til mennta sækist eftir því að
flytja á brott, til Ameríku eða Bretlands,
og komi ekki endilega til baka. Menntun
sé leið til að komast burt. Þorri fólks fái
þó aldrei tækifæri til annars en að
skrimta eða rétt rúmlega það.
Eymdarorðræðan um Afríku
Afríka er gífurlega stór og fjölbreytt
heimsálfa. Ragnhildi Rós og Skarphéðni
hryllir við þeirri vestrænu ímynd álf-
unnar að þar séu skælbrosandi svert-
ingjar sitjandi flötum beinum í sandinum
og allir að deyja úr eyðni.
„Eymdarumræðan er fyrirferðarmikil
í fjölmiðlum,“ segir Ragnhildur. „Auðvit-
að er neyðaraðstoðin allra góðra gjalda
verð og vesöld vissulega víða mikil. Í
Malaví eru um 18% íbúa sýkt af HIV,
aðssjúkrahús í Monkey Bay sem ÞSSÍ
byggði og vígt var 2002. „Mitt starf fólst í
að aðstoða við að reka sjúkrahúsið og
finna út í samstarfi við Malavana hvernig
best væri að haga hlutunum. Stór hluti
verkefnisins snýst um þjálfun starfs-
fólksins og annars fólks á svæðinu. Upp-
tökusvæði sjúkrahússins er 100 þúsund
íbúar rúmlega og þar eru að auki fjórar
heilsugæslustöðvar. Heilbrigðisstarfs-
fólkið fékk þjálfun, sem og sjálfboðaliðar.
Malavar eru mikið í að finna sjálfboðaliða
og ætla þeim talsvert starf, gjarnan úti í
þorpunum, og á það ber að líta að sjálfs-
þurftarbændurnir borgar ekki skatt en
leggja t.d. á þennan hátt til samfélagsins.
Ég tel að mitt starf hafi verið skilvirkt og
að öll þjálfun sem við komum að hafi mik-
ið að segja. T.d. styrktum við þjálfun yf-
irsetukvenna í þorpunum, en þær taka á
móti börnum í heimahúsum og þótt al-
þjóðlega sé ekki mikil hrifning á því að
þjálfa þessar konur, heldur fremur vilji
til að þjálfa fagfólk, er það skásti kost-
Ljósmyndir/Skarphéðinn G. Þórisson
jarta Afríku
flæðarmálinu rétt fyrir jól í fyrra.
Útsjónarsöm Börnin í Chirombo gera sér leikföng úr öllu mögulegu og þarna er
húsgrunnur orðinn að bíl. Abraham, nágranni íslensku fjölskyldunnar, er við stýrið.
Fólk og pinklar Flestir Malavar ferðast með pallbílum eða smárútum. Farartækin
bila oft áður en áfangastað er náð og mörg framrúðan er sprungin eða bara farin.
fsfólks á sjúkrahúsinu í Monkey Bay.
UM helgina var opnuð sýning í gamla
sláturhúsinu á Egilsstöðum á ljós-
myndum Skarphéðins G. Þórissonar
sem hann tók yfir tveggja ára tímabil
í Malaví. Sagt er frá þorpinu
Chirombo á strönd Malaví-vatns og
íbúum þess í myndum og máli. Skarp-
héðinn sýnir einnig muni sem tengj-
ast daglegu lífi þorpsbúa. Þá ætlar
hann á sýningunni að standa fyrir
uppboði á útskornum munum til
styrktar Isaac vini sínum sem hyggur
á framhaldsnám.
Skarphéðinn hefur unnið að útgáfu
bókar á íslensku og ensku um líf
fólksins í Chirombo og um sögu og
gersemar Malaví og skrifar hana
með Ingibjörgu dóttur sinni, Bene-
dicto Stankio Zauwah, Verson
Mairos Chirombo og fleirum úr þorp-
inu. Fjöldi ljósmynda Skarphéðins
mun prýða bókina og leitar hann nú
leiða til útgáfu.
Hróðugur Boyidi Musa við veiðar á
Malavívatninu á eintrjáningi gerðum
úr Mtondo-trénu.
Ljósmyndasýn-
ing frá Malaví
steinunn@mbl.is