Morgunblaðið - 18.12.2006, Blaðsíða 28

28 MÁNUDAGUR 18. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Nemur eyrað það
sem augað sér ?
Fáðu enn kröftugri hljómburð úr stóra flatskjánum þínum með Yamaha
heimabíómagnara. Með Yamaha magnara og réttu hátölurunum verða
heildaráhrifin af myndinni og upplifunin öll sterkari, hljómurinn kemur úr
öllum áttum í rýminu og þér finnst eins og það sé bíó heima hjá þér.
MORGUNBLAÐINU hefur bor-
ist eftirfarandi greinargerð frá
Kristni Bjarnasyni hæstaréttarlög-
manni:
„Undanfarna daga hefur verið
fjallað nokkuð um þá ákvörðun rík-
issaksóknara og efnahags-
brotadeildar ríkislögreglustjóra að
fella niður opinbera rannsókn á
hendur fyrrum endurskoðanda
Tryggingasjóðs lækna, Gunnari
Erni Kristjánssyni. Hefur helst mátt
skilja þá umfjöllun þannig að ákæru-
vald og lögregla telji að meginvanda-
mál þeirra sem stýrðu rannsókn og
saksókn hafi legið í meðferð Héraðs-
dóms Reykjavíkur á beiðni efna-
hagsbrotadeildar um dómkvaðningu
matsmanna og því að ekki hafi feng-
ist endurskoðendur til þessara mats-
starfa.
Vegna þessarar umfjöllunar, þar
sem hlutunum hefur að miklu leyti
verið snúið á hvolf, telur undirrit-
aður verjandi Gunnars Arnar rétt að
rekja helstu staðreyndir þessa máls.
Upphaf þess má rekja til þess að
framkvæmdastjóri Tryggingasjóðs
lækna, löggiltur endurskoðandi sem
gegnt hafði þeirri stöðu um áratuga-
skeið, tilkynnti efnahagsbrotadeild
ríkislögreglustjóra með bréfi dags.
30. apríl 2002 að hann hefði gerst
sekur um refsiverða háttsemi í starfi
sínu fyrir sjóðinn. Meðal þeirra
brota sem hann upplýsti um var að
hann hefði blekkt endurskoðanda
sjóðsins við endurskoðun ársreikn-
inga og lagt fyrir hann fölsuð gögn í
því skyni. Framkvæmdastjórinn var
aldrei spurður við rannsókn brota
hans að því í hverju blekkingar þess-
ar fælust eða um hvaða fölsuðu gögn
væri að ræða.
Þrátt fyrir umrædda játningu
voru þessi brot framkvæmdastjór-
ans gagnvart endurskoðandanum
ekki rannsökuð og hann ekki ákærð-
ur eða dæmdur fyrir þau. Engar
skýringar hafa verið gefnar á því af
hverju svo var.
Eftir að rannsókn var hafin gagn-
vart Gunnari Erni var fram-
kvæmdastjórinn ekki heldur kall-
aður til skýrslutöku vegna þessara
blekkinga eða falsana eða hann
spurður um störf Gunnars Arnar en
hann hafði þó lýst því að hann hefði
ætíð verið viðstaddur þegar endur-
skoðunarvinnan fór fram.
Hinn 24. september 2003, eða
tæpu einu og hálfu ári eftir að mál-
efni Tryggingasjóðs lækna bárust til
efnahagsbrotadeildar, mætti Gunn-
ar Örn fyrst til skýrslutöku hjá rík-
islögreglustjóra vegna meintrar
refsiverðrar háttsemi hans við end-
urskoðun ársreikninga sjóðsins og
fékk þá réttarstöðu sakbornings.
Við lok þessarar skýrslutöku af-
henti Gunnar Örn efnahags-
brotadeildinni vinnugögn sín vegna
endurskoðunarvinnunnar fyrir
Tryggingasjóð lækna, samtals um
1.000 blaðsíður.
Hinn 26. september 2003 lýsti
Árni Tómasson endurskoðandi, sem
var tilkvaddur sem kunnáttumaður
af efnahagsbrotadeild, þeirri skoðun
sinni að skylt væri að láta Gunnar
Örn sæta ábyrgð, að öðrum kosti
væri embætti ríkislögreglustjóra að
bregðast lagaskyldum sínum. Þessi
tilkvaddi kunnáttumaður hafði á
þessu tímamarki ekki yfirfarið
vinnugögn Gunnars Arnar og hafði
ekki farið yfir það frá ári til árs
hvernig hann hagaði endurskoð-
unarvinnu sinni. Þá lá ekkert fyrir
um þær blekkingar og falsanir sem
framkvæmdastjórinn viðhafði gagn-
vart Gunnari.
Stjórnandi lögreglurannsókn-
arinnar hjá efnahagsbrotadeild
gerði framangreinda skoðun Árna að
sinni í bréfi sem hann ritaði for-
manni skilanefndar Tryggingasjóðs
lækna í október 2003. Þá hafði ekki
hafist rannsókn á vinnugögnum,
blekkingum og fölsunum eða skýrsla
verið tekin af Gunnari Erni og öðr-
um um það hvernig endurskoð-
unarvinnunni var hagað.
Af þessu má ráða að lögreglan
hafði komist að niðurstöðu um sekt á
frumstigum rannsóknar málsins.
Að fenginni þeirri fyrirframgefnu
niðurstöðu var þess ekki að vænta að
rannsókn gæti farið fram af þeirri
hlutlægni sem lög mæla fyrir um.
„Ekki benda á mig sagði varð
ÞRÁTT fyrir titilinn fjallar þessi
grein um skólahald, nánar tiltekið
Vinaleiðina og kristnifræði. Skóla-
stjóri dóttur minnar
segir gagnrýnendur
Vinaleiðar skorta um-
burðarlyndi og víðsýni
(en í Kastljósinu 14.
nóvember gat að líta
umburðarlyndi og víð-
sýni hans). Af því tilefni
vil ég vitna í nýár-
sprédikun séra Sig-
urðar Pálssonar 2004.
Hann sagði: „Umburð-
arlyndishugtakinu er
gjarnan misbeitt og það
látið tákna einhvers
konar „mér er alveg
sama afstöðu,“ eða „ég ætla ekkert að
vera að halda minni sannfæringu á
lofti.“ Það er ekki umburðarlyndi
heldur afstöðuleysi. Um leið og um-
burðarlyndið gerir þá kröfu til mín að
ég virði rétt annarra til sannfæringar
og til að fylgja henni eftir, veitir það
einnig mér rétt til þess að hafa sann-
færingu og fylgja henni eftir. Að vera
umburðarlyndur jafngildir ekki því að
vera skoðanalaus eða þegja um sann-
færingu sína. Sömuleiðis er vert að
minna á að umburðarlyndinu eru tak-
mörk sett. Eitt skýrasta dæmið um
slíkar takmarkanir er mannréttinda-
yfirlýsing Sameinuðu þjóðanna. Brot
á þeim rétti sem hún á
að tryggja verða ekki
umborin, heldur flokk-
ast þau undir glæpi.“
Þegar Sigurður flutti
þessa þrumuræðu var
kæra foreldra gegn
norska ríkinu til skoð-
unar hjá Mannréttinda-
nefnd Sameinuðu þjóð-
anna. Þeir kvörtuðu
undan að kristnifræði-
kennsla í skólum væri
hlutdræg, margt í henni
væri í raun trúariðkun
og trúboð frekar en
fræðsla og vildu þeir fá undanþágu frá
þessari innrætingu væru börn þeirra
sett í óviðunandi stöðu ekki síður en
foreldrarnir.
Nefndin skilaði áliti í nóvember
2004 og úrskurðaði að kvörtun for-
eldranna væri á rökum reist og fyr-
irkomulagið í Noregi bryti í bága við
mannréttindi þau sem séra Sigurður
nefndi, sér í lagi ákvæðið: „Ríki þau
sem aðilar eru að samningi þessum
takast á hendur að virða frelsi foreldra
og, eftir því sem við á, lögráðamanna
til þess að tryggja trúarlegt og siðferð-
islegt uppeldi barna sinna í samræmi
við þeirra eigin sannfæringu.“
Fyrirkomulagið og kristnifræði á
Íslandi er um margt lík því sem gerist
í Noregi og úrskurður nefndarinnar á
því fyllilega við hér. Ég hef þó ekki
heyrt neinn talsmann þjóðkirkjunnar
benda á þann glæp.
En þótt kirkjan skipti sér með afar
óviðunandi hætti af kristnifræði í skól-
um, eins bjöguð og hún er, semji
námsefni og haldi um það námskeið,
hefur hún nú gengið skrefinu lengra í
nokkrum skólum og komið þar fyrir
fulltrúum sínum, prestum og djákn-
um. Það er Vinaleiðin, kærleiksþjón-
ustan. Í grein í Morgunblaðinu 3. nóv-
ember benti ég á að fyrirmynd
Vinaleiðar í Mosfellsbæ væri klárt trú-
boð. Í annarri grein 17. nóvember
sýndi ég fram á að yfirlýst markmið
kirkjunnar með starfi hennar í skólum
er boðun. Og í Fréttablaðinu 20. nóv-
ember benti ég á hvernig kirkjan skil-
greinir hlutverk sitt (boðandi), hvað
felst í trúboði (boðun trúar) og að
æðsta vald þjóðkirkjunnar, Kirkju-
þing, segir tilgang Vinaleiðar vera trú-
boð (sbr. kristniboðsskipunina). Allt
var það hægt með beinum vísunum í
orð og æði kirkjunnar manna.
Þegar boðberar boðandi trúfélags
eru komnir með skrifstofu og viðveru í
skólum eru skólarnir orðnir trúboðs-
stöðvar. Í aðalnámsskrá segir þó:
„Skólinn er fræðslustofnun ekki trú-
boðsstofnun …“. Í grunnskólalögum
er líka lagt bann við mismunun vegna
trúarbragða og sömuleiðis í siða-
reglum kennara. Ef eitt trúfélag hefur
aðstöðu innan skólanna og börn krist-
inna foreldra fá „þjónustu“ sem aðrir
geta ekki hugsað sér er það mismunun
vegna trúarbragða og ekkert annað.
Það er kirkjunnar mönnum til háð-
ungar að halda allt í einu fram að hlut-
verk presta sé ekki boðun. Óheið-
arleika sinn og tvískinnung má
þjóðkirkjan opinbera en verra þykir
mér þegar gagnrýni á Vinaleiðina er
túlkuð sem andstaða við stuðning við
nemendur. Ég varði t.d. undanförnum
árum að störfum við barnavernd og
ber hag barna mjög fyrir brjósti. Ég
vil stuðning við þau sem mestan en
óháðan trúarbrögðum í skólum. Því
finnst mér þessi útúrsnúningur sér-
lega níðingslegur.
Kristin trú er ekki hafin yfir gagn-
rýni og þjóðkirkjan enn síður. Sumum
hættir þó til að stimpla og úthrópa
gagnrýnendur hennar siðlausa og
vonda, sér í lagi guðfræðingum. Af
þeim sökum veigra margir sér við að
tjá neikvæða skoðun á kristni eða
kirkju, þeir hafa upplifað á eigin
skinni þá andúð og skilningsleysi sem
af því hlýst. Þetta er skoðanakúgun.
Ég fylgi sannfæringu minni hins veg-
ar eftir og krefst þess af yfirvöldum að
þau komi í veg fyrir lögbrot í skólum
og gjarnan glæpi í leiðinni.
Sinna mín hefur kostað ómældan
tíma, hugarangur og vinnutap. Við-
horf mitt og samstarf við skóla dóttur
minnar hefur beðið óbætanlegan
skaða. Ég hef ekki aðgang að þeim
tæpu fjögur þúsund milljónum króna
sem þjóðkirkjan fær árlega, þótt
(minnkandi) skattgreiðslur mínar fari
í þá hít. Ekkert einkafyrirtæki styrkir
málstað minn, líkt og Sund hf. kostar
Vinaleiðina. Í ljósi aðgerðaleysis yf-
irvalda er eina leiðin að réttlæti e.t.v.
rándýr og tímafrek lögsókn sem vafa-
laust yrði túlkuð sem aðför að al-
mennu (kristnu) siðgæði og kær-
komnum stuðningi við nemendur.
Má ég frábiðja mér svona vinarþel
og kærleika?
Trúboðsstöðvar og glæpir
Reynir Harðarson skrifar um
starf presta í grunnskólum » Þegar boðberar boð-andi trúfélags eru
komnir með skrifstofu
og viðveru í skólum eru
skólarnir orðnir trú-
boðsstöðvar.
Reynir Harðarson
Höfundur er sálfræðingur.
UNDANFARNA daga hefur staðið
yfir átak gegn margvíslegri kúgun
kvenna hér á landi. Sama má
seggja um löndin innan ESB, en ef
til vill í mun víðari skilningi. Það
eru góð rök fyrir því. Hinn 29. nóv-
ember síðastliðinn var sérstaklega
mikil umræða um málið. Að mati
þeirra hjá ESB, sem hafa þennan
málaflokk á sinni könnu, er talið að
um fimm milljónir kvenna, ungar
sem eldri, séu kúgaðar á ári hverju.
Ástæðurnar fyrir þessu hryll-
ingsverki karlpeningsins eru til-
nefndar einkum tvær: A. Mikil
drykkja áfengra vína. B. Ört vax-
andi notkun ýmissa eiturlyfja.
Ég sá í spænska sjónvarpinu
mikla umfjöllun um þetta afar erf-
iða vandamál þar. Fyrstu lög nú-
verandi ríkisstjórnar voru víðtæk
löggjöf um aukna vernd til handa
konum á Spáni. Konan á nú örugga
vernd, sé hún kúguð. Kúgarinn er
ekki varinn og verður að taka af-
leiðingum gerða sinna.
Mér virðist að það ætti að vera
metnaðarmál ALLRA flokka á hinu
háa Alþingi Íslendinga, að vera
ekki slóðar í þessum málum. Við-
eigandi er að koma með víðtæka og
góða löggjöf fyrir vorið. Það er
sómi að því.
JÓN ÁRMANN HÉÐINSSON,
eldri borgari.
GKK gegn kúgun
kvenna
Frá Jóni Ármanni Héðinssyni:
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
Fáðu fréttirnar
sendar í símann þinn