Morgunblaðið - 18.12.2006, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 18. DESEMBER 2006 37
menning
Slökkvilið
Höfuðborgarsvæðisins
Eldspýtur og kveikjarar
eru ekki barna meðfæri.
Staðsetjið kveikjara og
eldspýtur ávallt þar sem
börn ná ekki til.
Til eru kveikjarar með
barnalæsingum sem eiga
að koma í veg fyrir að börn
geti kveikt á þeim
Munið að
slökkva á
kertunum
i
TIL að byrja með er hollt að hafa í
huga að ævintýramyndin Eragon er
byggð á bók eftir táning, Chri-
stopher Paolini var um fermingu
þegar hann byrjaði á verkinu, sem
er sú fyrsta í væntanlegum þríleik
og hefur nú verið kvikmynduð.
Allan samanburð við Hringadrótt-
inssögu verður því að taka með fyr-
irvara. Paolini er vissulega undra-
barn en bækurnar endurspegla að
sjálfsögðu aldur og þroska höfund-
arins, líkt og Hringadróttinssög-
urnar voru afreksverk háskólapró-
fessors sem kominn var á
sextugsaldur er hann lauk við sitt
rómaða verk. Vakið er máls á þess-
um staðreyndum því flestir eiga eftir
að bera myndirnar saman sem er
ósköp eðlilegt, en á vissan hátt
ósanngjarnt.
Ævintýrið gerist fyrr á tímum í
landi sem nefnist Alagaësia, sögu-
hetjan, Eragon (Speleers), er sveita-
piltur á táningsaldri. Landinu er
stjórnað af harðstjóranum Galbato-
rix (Malkovich), og hægri hönd hans,
illmenninu og seiðskrattanum Durza
(Carlyle). Honum er tjáð af Brom
(Irons), riddara sem er í felum fyrir
hermönnum Galbatorix, að Eragon
sé útvalinn sem síðasti drekaknap-
inn, hann og Saphira eigi eftir að
brjóta niður harðstjórnina. Sjálfur
hafi Brom verið drekariddari en Gal-
batorix náði með brögðum at útrýma
drekunum og gat í kjölfarið lagt
undir sig ríkið.
Að því búnu hefjast gamalkunnug
átök góðs og ills og greinilegt að auk
Hringadróttinssögu hafa Stjörnu-
stríðsmyndir Lucasara verið áhrifa-
valdur Paolinis. Handritshöfund-
urinn hefur valið þann kostinn að
sjóða doðrantinn um Eragon niður í
röskar 100 mínútur, sem er kostur.
Útkoman minnir mest á auðlesna,
vel unna teiknimyndasögu, það vant-
ar dýpt, einfaldlega sökum þess að
hún hefur örugglega aldrei verið til
staðar.
Leikstjórn nýliðans Fangmeiers
dregur dám af takmörkum bók-
arinnar og hefur litlu við að bæta.
Framvindan er hröð, oft spennandi
en jafnan á fremur lágu plani, vits-
munalega. Drekinn er talandi og
eldspúandi ófreskja sem er í nánu
sambandi við knapann sinn og það
er geðslegasti og frumlegasti þáttur
í mynd sem kemur annars lítið á
óvart. Drekinn sjálfur er hjarta
myndarinnar og er fagmannlega
gerður og rödd Weisz er vel til fund-
in að gefa bákninu tilfinningar. Sap-
hira er innsti koppur í búri kunn-
uglegra en vel gerðra bardagaatriða
og myndin er tekin á fallegum slóð-
um í gömlu Austur-Evrópu, sem
henta efninu vel.
Búningar og leikmyndir og tónlist
eru kostur við Eragon, sömuleiðis
kemur skýrt í ljós hvernig skyn-
samir og magnaðir leikarar eins og
Irons geta lyft meðalmennskunni á
æðra stig. Myndin skiptir um gír
þegar hans nýtur við. Carlyle er
yndislega draugslegur og Malkovich
leikur Malkovich að venju.
Stóri gallinn við annars fína
skemmtun fyrir börn og unglinga er
steingeldur leikur hins óvana Spe-
leers í titilhlutverkinu. Daufur og til-
þrifalítill gerir hann lítið fyrir Era-
gon, líkt og Daniel Radcliffe í Harry
Potter-myndunum. Guillory leikur
ástina í lífi Eragons og getur komið
sterkt inn í næstu mynd, líkt og sá
magnaði leikari Hounsou, sem fer
fyrir uppreisnarmönnum í fjöll-
unum. Það verður forvitnilegt að sjá
hvernig lesendurnir taka pakkanum.
Eragon fer í loftið
Sæbjörn Valdimarsson
KVIKMYNDIR
Smárabíó, Regnboginn, Laug-
arásbíó, Borgarbíó Akureyri
Leikstjóri: Stefan Fangmeier.
Aðalleikendur: Edward Speleers, Sienna
Guillory, Djimon Hounsou, Jeremy Irons,
John Malkovich, Robert Carlyle, Rachel
Weisz, Garrett Hedlund. 104 mín.
Bandaríkin 2006.
Eragon
Eragon „Framvindan er hröð, oft spennandi en jafnan á fremur lágu plani, vitsmunalega,“ segir meðal annars í dómi.
Á MIÐRI aðventu, þegar engin
grið eru gefin í tónlistinni og
jólalagagarganið sem lemur hlustir
úr útvarpi, verslunum og víðar á
almannafæri er farið að nálgast
óbærilega þjáningu, er það sann-
kölluð líkn að setjast niður til að
hlusta á Himnarnir opnast – Jóla-
perlur, nýja plötu Bjargar Þór-
hallsdóttur sópransöngkonu.
Það sem skiptir sköpum hér er
yndislegur söngur, vel valin lög,
framúrskarandi hljóðfæraleikur,
og ekki síst bráðgóðar útsetningar,
sem flestar eru eftir Tatu Kant-
omaa, nokkrar eftir Gunnar Gunn-
arsson og Guðna Franzson. Hljóð-
færasamsetningin krefst ekki
fjölmennis, en útsetningarnar eru
svipsterkar og gefa þessum fáu
góðu hljóðfærum svigrúm sem
skapar hverju lagi sinn karakter
og lit, þó þannig að yfirbragð
heildarinnar er stílhreint og fal-
legt.
Það er gríðarlegur léttir að finna
í þessari tegund tónlistar, sem svo
margir tónlistarmenn glíma við
einhvern tíma á ferli sínum, eitt-
hvað nýtt, ferskt og öðruvísi. Þó
skyldi enginn halda að hér væri á
ferð eitthvað svo framandlegt að
það splundri hefðbundnum
helgiblæ; þvert á móti, stemningin
á plötu Bjargar er hreint og beint
himnesk. Það eru ekki margar
klassískar íslenskar jólaplötur sem
komast í þennan úrvalsflokk.
Lagavalið er blanda af hefð-
bundnum og vel þekktum jólalög-
um, íslenskum og erlendum, og
þarna eru standardar eins og Ave
Marían hans Sigvalda Kaldalóns
og Betlehemsstjarnan hans Áskels
Jónssonar, Vögguljóð Maríu eftir
Reger, Ó, helga nótt eftir Adams
og Panis Angelicus. Minna þekktu
lögin eru ekki síður áhugaverð.
Meðal þeirra er tærasta perlan á
plötunni, lítið og látlaust sænskt
lag, Ó, Jesúbarnið bjarta við texta
Sigurbjörns Einarssonar í spuna-
legri útsetningu Guðna og Gunnars
sem leika með Björgu.
Um söng Bjargar þarf ekki að
fjölyrða. Hann er einfaldlega ynd-
islegur, hlýr og tær. Björg hefur
mikla rödd og beitir henni af
smekkvísi og tilfinningu fyrir
hverju viðfangsefni.
Það sem helst mætti finna að hér
er staðsetning hljóðnema í upptök-
unni. Söngröddin virkar óþarflega
fjarlæg og hefði mátt vera „nær
hlustandanum til að skapa meiri
nánd. Fyrir bragðið er sönghljóm-
urinn óþarflega holur og kirkju-
legur.
Engu að síður er þessi plata
staðfesting á því, að sé verk unnið
af alúð og hjarta, hugur og hendur
í það lagt, verður árangurinn eftir
því. Sverrir Guðjónsson hafði list-
ræna umsjón með útgáfunni og
hefur mikinn sóma af.
Ekkert aðventugargan
Bergþóra Jónsdóttir
TÓNLIST
Geisladiskar
Björg Þórhallsdóttir sópransöngkona
syngur jólalög úr ýmsum áttum. Með
henni syngja Drengjakór Reykjavíkur og
karlakór skipaður Benedikt Ingólfssyni,
Skarphéðni Þór Hjartarsyni, Þorvaldi Kr.
Þorvaldssyni og Erni Arnarsyni. Hljóð-
færaleikarar eru Arna Kristín Einarsdóttir
á flautu, Björn Steinar Sólbergsson og
Gunnar Gunnarsson á orgel, Sigurður
Halldórsson á selló, Elísabet Waage á
hörpu, Guðni Franzson á klarínettu, Kjart-
an Guðnason á marimbu og slagverk og
Tatu Kantomaa á harmónikku, en hann,
Gunnar Gunnarsson og Guðni Franzson
útsettu flest laganna. Listrænn stjórn-
andi útgáfunnar er Sverrir Guðjónsson.
Björg Þórhallsdóttir –
Himnarnir opnast – Jólaperlur
Jólaperla „Um söng Bjargar þarf
ekki að fjölyrða. Hann er einfald-
lega yndislegur, hlýr og tær.“