Morgunblaðið - 21.12.2006, Blaðsíða 30

30 FIMMTUDAGUR 21. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
LÆKKANIR OG HÆKKANIR
Ríkisstjórn og Alþingi hafa lagtmikla áherzlu á að matvöru-verð á Íslandi verði lækkað og
stefnt verði að því að verð á matvöru
verði svipað og í helztu nágranna-
löndum okkar. Til þess að svo megi
verða hafa þing og ríkisstjórn gripið
til sérstakra aðgerða, sem eiga að
taka gildi á miðjum vetri. Þá væntir
almenningur þess, að matvöruverð
lækki verulega í matvöruverzlunum.
Í Morgunblaðinu í gær birtust hins
vegar upplýsingar, sem benda til
þess, að ekki séu allir á einu máli um
að verðlækkunin skuli verða að veru-
leika. Framleiðendur og innflytjend-
ur hafa að undanförnu sent stór-
mörkuðum bréf, þar sem fram kemur
að þessir aðilar hyggist hækka verð á
mörgum vörutegundum á næstunni,
yfirleitt á bilinu 3% til 5%.
Eysteinn Helgason hjá Kaupási
segir, að sumir framleiðendur og
heildsalar séu sjálfum sér samkvæm-
ir og hækki og lækki verð eftir að-
stæðum á markaði. Aðrir hækki hins
vegar við minnsta tilefni en lækki
hins vegar ekki þegar svigrúm sé til.
Guðmundur Marteinsson, fram-
kvæmdastjóri Bónussverzlana, segir
að yfir fyrirtæki hans hellist verð-
hækkanir, sem almenningur fái aldr-
ei skýringar á.
Morgunblaðið talaði líka við
nokkra birgja. Yfirleitt er skýring
þeirra á verðhækkunum sú, að launa-
kostnaður hafi hækkað, að hráefnis-
kostnaður hafi hækkað o.s.frv.
Það mun mikil mótmælaalda ríða
yfir landið í vetur ef í ljós kemur, að
verð á matvöru lækkar ekki í sam-
ræmi við það, sem opinber stjórnvöld
hafa tilkynnt.
Og það er jafnframt augljóst hvað
er að gerast með tilkynningum birgja
um hækkanir.
Hvernig er hægt að bregðast við
þessari framvindu mála?
Ein aðferðin gæti verið sú, að stór-
markaðir birti opinberlega lista yfir
þau fyrirtæki, sem hækka, og þá
hvaða vörur er verið að hækka og
hins vegar lista yfir þau fyrirtæki,
sem ekki eru að hækka, og þær vöru-
tegundir, sem þau fyrirtæki selja.
Kannski er opin upplýsingamiðlun
bezta leiðin til þess að koma í veg fyr-
ir, að kaupsýslumenn misnoti þær að-
gerðir, sem ríkisstjórn og Alþingi
hafa komið sér saman um.
Ábyrgir kaupmenn gera sér auðvit-
að grein fyrir því, að þeir verða að
skila til neytenda þeim verðlækkun-
um, sem þeim ber. En eins og alltaf
eru einhverjir aðrir, sem reyna að
grípa tækifærið.
Opinberir aðilar verða að gera ráð-
stafanir til að fylgjast með þessari
þróun. Sú tilfinning er djúpt í sálarlífi
Íslendinga, að við aðstæður sem
þessar verði reynt að hafa af þeim
það sem þeim ber samkvæmt þeim
ákvörðunum, sem teknar hafa verið.
Þess vegna þarf að fylgjast ræki-
lega með því, hvort matvöruverð
lækkar í samræmi við þær ákvarð-
anir, sem teknar hafa verið. Sporin
hræða – því miður.
LEIKUR AÐ ELDI
Starfshópar, sem njóta sérstöðu,leika sér stundum að eldi, þegar
þeir hinir sömu reyna að nýta sér þá
aðstöðu í kjarasamningum. Að því
getur komið að menn leiki sér einum
of oft að eldi.
Nú standa að vísu ekki yfir kjara-
samningar við flugumferðarstjóra.
Það er einfaldlega verið að koma
fram ákveðnum skipulagsbreyting-
um, sem vonandi verða til bóta. Nú
reyna flugumferðarstjórar að not-
færa sér þá stöðu. Eru þeir ekki farn-
ir að gera það einum of oft?
Flugumferðarstjórar gegna
ábyrgðarmiklum og sérhæfðum
störfum. Það skiptir miklu máli að
hafa á að skipa vel menntuðum og vel
þjálfuðum flugumferðarstjórum. En
jafnvel þótt störf þeirra séu mikilvæg
mega þeir ekki misnota þá aðstöðu.
Það hefur komið fram áður og aftur
nú, að það er ekki hægt að ganga út
frá því sem vísu, að við Íslendingar
höldum þeim verkefnum, sem við höf-
um náð til okkar, í flugumferðar-
stjórn á alþjóðlegum flugleiðum í ná-
munda við landið. Aðrir sækjast eftir
þeim verkefnum og telja sig geta
unnið þau verk fyrir lægra verð en við
Íslendingar. Talsmenn flugumferð-
arstjóra telja að hér sé engin hætta á
ferðum.
En hvar eru þeir á vegi staddir ef í
ljós kæmi að þetta reyndist rétt og að
við misstum þessi verkefni og mikill
samdráttur yrði í vinnu fyrir flugum-
ferðarstjóra hér?
Ekki hafa allir flugumferðarstjór-
ar áhuga á að taka sig upp með fjöl-
skyldu sína og flytja af landi brott.
Eru flugumferðarstjórar tilbúnir
til að taka þessa áhættu? Það má
merkilegt teljast ef svo er.
Ef tekið er mið af þeim meðaltals-
launum flugumferðarstjóra, sem
Sturla Böðvarsson samgönguráð-
herra nefndi í samtali við ljósvaka-
miðil í gærkvöldi, eru flugumferðar-
stjórar býsna vel settir í launum. Eru
þeir sjálfir sannfærðir um, að sú
kjarabarátta, sem þeir standa nú í,
þótt engir kjarasamningar séu lausir,
sé skynsamleg frá þeirra sjónarhóli
séð?
Eru þeir tilbúnir til þess að fórna
þessum launakjörum? Eru fjölskyld-
ur þeirra tilbúnar til þess?
Það er ljóst að samgöngur milli Ís-
lands og annarra landa falla ekki nið-
ur, þótt flugumferðarstjórar taki
ekki tilboði um starf hjá nýju opin-
beru fyrirtæki. Þegar einhverjir að-
ilar eru settir upp að vegg, í þessu til-
viki opinberir aðilar, leita þeir
gjarnan leiða til þess að brjótast út úr
slíku öngstræti. Það skyldi þó aldrei
vera, að íslenzk flugmálayfirvöld geti
fundið slíka leið og flugumferðar-
stjórarnir, sem vilja ekki koma til
starfa og telja sig geta notað tæki-
færið til að knýja fram betri kjör,
standi allt í einu frammi fyrir því, að
hvorki betri kjör né störfin sjálf á nú-
verandi kjörum séu lengur á boðstól-
um?
Menn eiga ekki að leika sér of oft
að eldi. Flugumferðarstjórarnir
sjálfir eiga heldur ekki að láta leiða
sig út á villigötur.
Eftir Sigurð Jónsson
og Andra Karl
„ÞAÐ tókst að koma flest öllum hrossum á þurrt
en sextán hestar eru á brúnni yfir Litlu Laxá,“
sagði Borgþór Vignisson formaður björg-
unarsveitarinnar Eyvindar í Hrunamannahreppi
en sveitin fékk útkall fyrir hádegi í gær vegna
fjölda hrossa sem lent höfðu í sjálfheldu vegna
flóða í Hvítá og Stóru- og Litlu-Laxá, m.a. á
mýrunum fyrir neðan bæinn Unnarholtskot.
Björgunarsveitarmenn fóru að hrossunum á
þremur gúmbátum en um var að ræða þrjá hópa
af hrossum þar sem stærsti hópurinn taldi um
sjötíu hross. „Það mátti ekki tæpara standa með
þetta,“ sagði Borgþór en björgunarsveitarmenn-
irnir stefndu hrossunum í land og þurfti að
u
b
s
h
h
h
i
h
h
í
i
„
„
a
k
u
draga sum þeirra þegar þau voru að gefast upp.
Talið er að vatnið hafi verið allt að tveggja til
þriggja metra djúpt og í gær var talið að þrjú
hross hefðu drukknað – samtals var um 130
hrossum bjargað í aðgerðinni.
Björgunarsveitin var kölluð út um kl. 11 í gær-
morgun og lauk aðgerðum um kl. 17. Sveitinni
barst einnig aðstoð frá björgunnarsveitinni Ing-
unni á Laugarvatni sem kom með fjóra menn á
einum bát. Alls voru um ellefu til fimmtán manns
við björgunarstörf þegar mest var. „Það reyndi
vel á mannskapinn í þessu en þetta eru allt menn
sem kunna vel á hross og þeim tókst að vinna
þetta mjög vel,“ sagði Borgþór sem gerði ráð
fyrir að farið yrði í eftirgrennslan í fyrramálið til
að kanna aðstæður.
Sigurður Sigmundsson, fréttaritari Morg-
Upp á líf og dauða Sundið tók verulega á hrossin enda aðstæður afar slæmar, mikill öldugangur og há
Björgunarsveit ná
Björgun 26 hross voru samankomin í töluvert djúpu vatni þegar björgunarsveitarmenn komu að. Þeir n