Morgunblaðið - 22.12.2006, Blaðsíða 34

34 FÖSTUDAGUR 22. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
MÉR leiðast alla jafna samsær-
iskenningar og vil trúa því að flestir
vilji jafn vel og ætla má af orðanna
hljóðan. Þó eru ákveðin atriði í ís-
lenskum stjórnmálum sem fá mig til
að staldra við og leita
að raunverulegum boð-
skap bakvið það sem
sagt er. Þetta á til
dæmis við þegar
Vinstri grænir láta sér
annt um fjárhagslega
afkomu Landsvirkj-
unar og einnig þegar
Samfylkingin talar um
að lagfæra bág kjör ís-
lenskra bænda. Með
svipuðum hætti slær
það mig þegar Fram-
sóknararmur Morg-
unblaðsins stígur fram
og talar af föðurlegri velvild um
hvað sé flokki þessum fyrir bestu.
Í Staksteinum liðinnar helgar
leggur Morgunblaðið út af nýlegu
útspili Hjálmars Árnasonar í stjórn-
málum og telur að það geti bara orð-
ið flokknum til ills, sárinda og klofn-
ings. Ég er hér að tala um þá
ákvörðun Hjálmars að bjóða sig
fram til setu í fyrsta sæti á lista
flokksins í Suðurkjördæmi.
Hjálmar hafði áður lýst því yfir að
hann myndi keppa að áframhaldandi
setu í öðru sæti og við erum nokkur
flokkssystkini hans sem buðum þá
einnig fram krafta okkar til setu í
þeim sama stól. Ég get alveg við-
urkennt að ákvörðun Hjálmars síð-
astliðinn föstudag kom mér sem öðr-
um nokkuð á óvart. Hann hefur
sjálfur skýrt það hvað honum geng-
ur til og það er engin ástæða til að
efa heilindi þingmannsins í þeim
skýringum. Það má aftur á móti
efast um að hann lesi þar rétt í hin
pólitísku spil en þau eru líka jafnan
vandlesin. En það er fráleitt að telja
ákvörðun þessa óheppilega fyrir
okkar góða flokk, eins og Morg-
unblaðið gerir.
Áður stefndi í að
Guðni Ágústsson yrði
þar einn í kjöri og fengi
í raun og veru enga
raunhæfa mælingu á
sitt fylgi. Slíkt fyr-
irkomulag orkar jafnan
tvímælis. Ákvörðun
Hjálmars styrkir próf-
kjör flokksins og lýð-
ræðið því til mikilla
muna og gerir þeim
gott sem hreppir fyrsta
sæti. Þar eins og ann-
arsstaðar gildir hið
fornkveðna, megi sá hæfari hafa sig-
ur.
Staksteinahöfundur talar af föð-
urlegri forsjá um það að við þetta
hljóti að verða klofningur í flokknum
og aðrir hvorir, Sunnlendingar eða
Reyknesingar, að enda sárir mjög.
Þetta er alrangt. Hvor sem vinnur
tel ég að flokksmenn allir geti unað
þeirri forystu. Sunnlendingar, ef
Hjálmar vinnur, af þeirri ástæðu að
þeirra staða í væntanlegu þingliði
Sunnlendinga er viðunandi. Og
Reyknesingar af þeirri ástæðu að
Guðni Ágústsson landbún-
aðarráðherra er langt yfir það haf-
inn að vera einasta talinn fulltrúi
Flóamanna eða Sunnlendinga í
þessu stóra kjördæmi.
Alla jafna sefur Framsókn-
ararmur Morgunblaðsins og er það
vel. Svo vel hefur hann samt vaknað
síðastliðinn laugardag að hann var
aftur kominn á stjá í kvöldblaði
sama dags, svokölluðum sunnudags-
mogga. Þar er sjónunum nú beint að
góðum árangri Finns Ingólfssonar í
viðskiptalífi landsmanna og því hald-
ið fram að hann byggi nú upp við-
skiptaveldi Framsóknarmanna á ný.
„Það er ljóst að þessi innsti kjarni
Framsóknarflokksins ræður nú Ice-
landair í samstarfi við Engeyinga...“
Forneskja Morgunblaðsins á sér í
raun engin takmörk. Finn Ingólfs-
son þekki ég ágætlega og er sann-
færður um að hann er í viðskiptum
eins og aðrir í þeim geira á sínum
eigin forsendum og af þeim heið-
arleika sem er ofan þess að spyrja að
flokksskírteini. Það má vera að
Morgunblaðið sakni þeirra daga að
hægt var að skipta viðskiptalífi
landsmanna upp í pólitískar blokkir
og sanntrúaðir Sjálfstæðismenn létu
ekki sjá sig í kaupfélögum þessa
lands. En þeir tímar eru liðnir og
það er vel.
Eftir stendur steinrunninn Fram-
sóknararmur Morgunblaðsins og ég
held að við Framsóknarmenn verð-
um að vara okkur á þeim paura.
Framsóknarpauri
Morgunblaðsins
Bjarni Harðarson skrifar um
Framsóknarflokkinn » Ákvörðun Hjálmarsstyrkir prófkjör
flokksins og lýðræðið
því til mikilla muna og
gerir þeim gott sem
hreppir fyrsta sæti.
Bjarni Harðarson
Höfundur er bóksali á Selfossi og
býður sig fram í annað sæti á lista
Framsóknarflokksins í Suður-
kjördæmi
TVÖFÖLDUN Suðurlandsvegar
þolir ekki bið. Tvenns konar um-
ferðarhraði trukka og fólksbíla, gíf-
urleg umferðaraukning upp á lið-
lega 80% á áratug og há tíðni
alvarlegra umferð-
arslysa á veginum
skapa nú mikinn
þrýsting á fram-
kvæmdina. Fram-
kvæmd sem er tvö-
faldur vegur í
áföngum í stað bráða-
birgðalausnar sem
tveir plús einn vegur
er.
Þrýstingurinn á
stjórnvöld um tvöföld-
un Suðurlandsvegar
hefur aukist mikið
undanfarið þó að um-
ræðan hafi vaxið stig af stigi á liðn-
um árum. Þverpólitísk samstaða er
um málið í héraði og ekki var hægt
að skilja samgönguráðherra öðru-
vísi en svo að hann tæki undir það
að tvöfalda skyldi veginn þegar við
ræddum málið á Alþingi í síðustu
viku. Þótt það hafi greinilega verið
lítil innstæða fyrir þeim yfirlýs-
ingum ráðherrans eins og síðar
hefur komið í ljós.
Undir tafarlausa tvöföldun taka
nú allir þingmenn í Suðurkjördæmi
og þverpólitísk breiðfylking sveit-
arstjórnarmanna um allt und-
irlendið skapar málinu mikinn
stuðning. Því skyldi maður ætla að
það væri ekki eftir neinu að bíða.
En hvað ef rýnt er í orð og at-
hafnir samgönguráðherra? Kallar
ráðherrann til baka útboð Vega-
gerðarinnar á tveir plús einn vegi
sem á að duga til 2030 og setur
undirbúning tvöföldunar af stað?
Nei, útboðið er ekki kallað til baka.
Ef ég skil atburðarásina rétt á að
fara í 2 plús 1 með vír á milli.
Ljúka þeim vegi á næstu misserum
og stefna síðan að því að bæta
fjórðu akreininni við eftir einhver
ár eða áratugi.
Öðruvísi er ekki
hægt að skilja fram-
vindu málsins. Ráð-
herra leiðréttir ef mis-
skilningur er á
ferðinni.
Vír og 2 plús 1
Tveir plús einn er
ekki það sem sam-
staðan er um og fólkið
vill. Krafan er um
fjórar akreinar þar
sem skilið er á milli
þeirra með eyju eða
bili líkt og á Reykja-
nesbraut. Ekki þremur og síðar
fjórum akreinum með vír á milli.
Slíkar framkvæmdir eru ósam-
bærilegar hvað varðar umferðarör-
yggi. Ekki þarf annað en að aka
Svínahraunið til að færa heim
sanninn um það.
Reyndar er frágangur þeirrar
framkvæmdar óboðlegur með öllu.
Engar vegaxlir og bratti út af veg-
inum margfaldur á við það sem
staðlað er við slíka vegi. Það er nú
önnur saga.
Vír sem skilur á milli akreina er
nú víða erlendis verið að banna og
taka upp enda skapar hann hættu
á alvarlegum slysum þótt hann
þjóni einnig tilgangi með aðskilnaði
akreina. Hann er skárra en ekkert
vissulega.
Þá skiptir miklu máli að á fjöl-
förnum vegi þar sem er tvenns
konar hámarkshraði, fyrir fólksbíla
annarsvegar og flutningabíla hins-
vegar, er tveir plús einn ekki við-
unandi lausn. Á Suðurlandsvegi er
mikil umferð trukka og flutn-
ingabíla og hún fer vaxandi. Ekki
þarf annað en að benda á efnistöku
úr Lambafelli og virkjanafram-
kvæmdir á Hellisheiði til að undir-
strika það.
Hvað kostar tvöföldun?
Nokkuð misvísandi tölur hafa
verið settar fram um kostnað við
breikkun/tvöföldun vegarins.
Kostnaðurinn liggur hinsvegar fyr-
ir og þarf engum blöðum um hann
að fletta. Tilraunir til að setja fram
tölur um að tvöföldun kosti 12
milljarða og tveir plús enn átta
milljarða er áróðursbragð til að
drepa umræðunni á dreif.
Í svari samgönguráðherra við
fyrirspurn minni í mars árið 2005
um kostnað við tvöföldun segir að
kostnaður verði á bilinu 5–7 millj-
arðar við tvöföldun en um tveir
milljarðar við þrígreiningu. Svo
einfalt er það.
Rétt skal vera rétt. Staðleysur
um kostnað eru ekki annað en
blekkingar og þær ber að hrekja.
Nú er að tala skýrt. Hvað segja
Árnarnir Johnsen og Mathisen í
forystu Sjálfstæðisflokksins? Ætla
þeir að beygja sig fyrir samgöngu-
ráðherra eða hvað? Nú skulu stóru
orðin standa. Eða hvað, Árnar?
Staðreyndir og staðleysur
um Suðurlandsveg
Björgvin G. Sigurðsson skrifar
um samgöngubætur » Tveir plús einn erekki það sem
samstaðan er um
og fólkið vill.
Björgvin G. Sigurðsson
Höfundur er þingmaður Samfylking-
arinnar í Suðurkjördæmi.
EYRNABÓLGUR og vandamál
þeim tengt er algengasta heilbrigð-
isvandamál barna á
Íslandi í dag og flest-
ar komur til heim-
ilislækna eru tengdar
miðeyrnabólgum. –
Eru íslensk börn veik-
burðari en börn á hin-
um Norðurlöndunum
eða er skýringanna að
leita annar staðar svo
sem í ávísanavenjum
lækna og réttindum
foreldra veikra barna?
Sýklalyfjaónæmið
og Ísland
Reynslan af sýk-
ingum af völdum pen-
isillíns og fjölónæms
pneumókokks af
stofni 6B (Spain2-6B)
sem dreifðist um allt
land á síðasta áratug
ætti að hafa verið Ís-
lendingum víti til
varnaðar þar sem or-
sakanna var að hluta
að leita til mikillar sýklalyfjanotk-
unar. Sýklalyfjanotkunin er meiri
hér á landi en þekkist á hinum
Norðurlöndunum, sérstaklega hvað
varðar sýklalyfjanotkun hjá börn-
um sem er oftast vegna mið-
eyrnabólgu.
Skynsamleg notkun sýklalyfja er
eitt af höfuðmarkmiðum Alþjóðlegu
heilbrigðisstofnunarinnar (WHO)
en hún hefur skilgreint sýkla-
lyfjaónæmi helstu sýkingarvalda
manna sem eina af helstu heil-
brigðisógnum mannkyns. Þegar
penisillín kom á markað eftir
heimsstyrjöldina síðari var það tal-
ið „kraftaverkalyf“ sem bætti að
meðaltali um 10 árum við lífaldur
manna í heiminum. Er tími
„kraftaverkalyfsins“ nú að líða
undir lok? Í N-Ameríku í dag hef-
ur upp undir helmingur pneumó-
kokka sem er algengasti sýking-
arvaldur að bakteríusýkingum
barna svo sem lungnabólgu og
heilahimnubólgu auk þess að vera
algengasti sýkingarvaldur mið-
eyrnabólgu verið skilgreindur með
minnkað næmi eða algert ónæmi
fyrir penisillíni. Almennt er talið að
í upp undir helming tilfella séu
sýklalyf notuð af óþörfu og að í
mörgum tilfellum séu notuð allt of
breiðvirk sýklalyf þegar þröngvirk
sýklalyf koma að sama gagni svo
til mikils er að vinna.
Mikilvægi góðrar heilsugæslu
Mikilvægast er, að vel sé staðið
að greiningu miðeyrnabólgu barna
sem nota hlutfallslega miklu meira
af sýklalyfjum en aðrir aldurs-
hópar. Einnig að fræðsla sé veitt
um sjúkdómsgang og möguleg
meðferðarúrræði ásamt því að boð-
ið sé upp á eftirfylgni, helst hjá
sama lækninum, ekki síst ef kosið
er að bíða með sýklalyfjameðferð
og meta frekar ástandið aftur ef
einkenni versna. Íslenska veru-
leikanum í meðhöndlun mið-
eyrnabólgu barna, tíðni rörísetn-
inga og þróun sýklalyfjaónæmis
pneumókokka er lýst í nýlegri
doktorsritgerð undirritaðs sem
nálgast má meðal annars á heima-
síðu Heilsugæslu höfuðborg-
arsvæðisins og á http://www.la-
eknadeild.hi.is/page/rit
Rannsóknin nær yfir 10 ára
tímabil og 2.600 barna með búsetu
á nokkrum stöðum á landinu. Þær
sýndu svo ekki var um villst um
30% áhættu á berasmiti penisillín-
ónæmra pneumókokka eftir hvern
sýklalyfjakúr. Börn sem höfðu ver-
ið á sýklalyfjum og báru þessar
ónæmu bakteríur gátu
síðan smitað önnur
börn t.d. í leikskól-
unum. Oft eru sýklalyf
gefin að óþörfu vegna
þrýstings frá for-
eldrum, oft vegna sýk-
inga sem líklegast eru
af völdum veira en við
þeim gagnast sýklalyf-
in hvort sem er ekki
eða vegna vægra
bakteríusýkinga sem
oftast lagast af sjálfu
sér. Þrýstingurinn
kemur frá vinnuveit-
endum og takmarkaðs
frítökuréttar foreldra
vegna veikra barna en
foreldrar telja oft að
þeir komist fyrr til
vinnu ef börnin fái
fljótt sýklalyf, jafnvel
á meðan þau sækja
dagvist eða leikskóla
sem eykur þá ennþá
meira á fjölgun
ónæmra stofna. Uppbygging heil-
brigðisþjónustunnar þar sem
áhersla er lögð á síðdegis- og
kvöldvaktaþjónustu sem veita oft
skyndilausnir með lyfjaávísunum
er sennilega einnig um að kenna.
Þessi þjónusta er vinsæl meðal al-
mennings vegna þess að hún er
veitt utan hefðbundins vinnutíma
foreldra sem eiga þá auðveldara
með að komast með börn sín til
læknis. Þjónustan býður hins vegar
ekki upp á eftirfylgni með sjúk-
dómum og fræðsla um sjúkdóma
og eðlilegan sjúkdómsgang er tak-
mörkuð.
Íslenski vandinn
og foreldrarnir
Spurningar hafa vaknað í
tengslum við rannsóknirnar hér á
landi að hve miklu leyti há tíðni
miðeyrnabólgu sé heimatilbúinn.
Hvergi er tíðni rörísetninga í hljóð-
himnur jafn há og hér á landi þar
sem upp undir helmingur barna
fær hljóðhimnurör á ákveðnum
stöðum. Margt bendir til að orsak-
anna sé að hluta að leita í (of)
notkun sýklalyfja. A.m.k. skánaði
eyrnaheilsa barna á stöðum þar
sem verulega dró úr sýkla-
lyfjanotkun á 10 ára tímabili og
færri börn reyndust þurfa að fá
hljóðhimnurör. Þessi jákvæða þró-
un hélst í hendur við betur upp-
lýsta foreldra á rannsóknasvæð-
unum um skynsamlega
sýklalyfjanotkun. Foreldrar á stöð-
um þar sem sýklalyfjanotkunin var
minnst vildu þannig frekar bíða
með sýklalyfjanotkun fyrir börnin
sín. Mikilvægi þekkingar foreldra á
vandamálinu er ekki síður athygl-
isverð niðurstaða þegar litið er til
þess hvernig hugsanlega megi
draga úr sýklalyfjanotkuninni og
bæta ávísanavenjur lækna. Nýleg-
ar tölur um sýklalyfjanotkun Ís-
lendinga benda til 6% aukningar að
meðaltali á hvert mannsbarn milli
áranna 2004–2005 sem er ekki lítil
aukning á einu ári. Niðurstöðurnar
ættu að vera heilbrigðisyfirvöldum
hér á landi hvatning til aðgerða
gegn algengasta heilsuvanda ís-
lenskra barna og hvetja stjórnvöld
til frekari aðgerða til að draga úr
sýklalyfjanotkuninni.
Vítahringur
ofnotkunar
sýklalyfja
Vilhjálmur Ari Arason skrifar
um eyrnabólgu hjá börnum
Vilhjálmur Ari Arason
Höfundur er heimilislæknir í Firði,
Hafnarfirði.
» Þrýsting-urinn kemur
frá vinnuveit-
endum og tak-
markaðs frí-
tökuréttar
foreldra vegna
veikra barna…
Rétt væri að segja: Hvorttveggja er gott og af hvorutveggja er nóg.
Gætum tungunnar