Morgunblaðið - 23.12.2006, Blaðsíða 53

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 23. DESEMBER 2006 53
dægradvöl
1. d4 Rf6 2. Rf3 g6 3. c3 Bg7 4. Rbd2 d5
5. e3 0–0 6. Bd3 Rbd7 7. 0–0 He8 8. e4
dxe4 9. Rxe4 e5 10. Rxf6+ Dxf6 11. He1
Dd8 12. Bg5 f6 13. Bh4 exd4 14. Bc4+
Kh8 15. Dxd4 g5 16. Bg3 c5 17. Dd6 Bf8
18. Dd5 Bg7
Staðan kom upp á gríska kvenna-
meistaramótinu. Evanthia Makka
(2.076) hafði hvítt gegn Despina Pav-
logianni (1.951). 19. Bc7! Hxe1+ 20.
Hxe1 Df8 21. Bd6 Dd8 22. Be7 De8 23.
Bxf6 og svartur gafst upp. Lokastaða
mótsins varð þessi: 1.–2. Anna Botsari
(2.351) og Ekaterini Fakhiridou (2.285)
6 vinninga af 9 mögulegum. 3. Fotini
Pambalou (2.177) 5½ v. 4.–5. Evanthia
Makka (2.076) og Marina Makropoulou
(2.313) 5 v. 6.–7. Alexandra Stiri (2.252)
og Vera Papadopoulou (2.246) 4½ v.
8.–9. Ioulia Makka (2.204) og Elli Sper-
dokli (2.111) 4 v. 10. Despina Pavlogi-
anni (1.951) ½ v.
SKÁK
Helgi Áss Grétarsson | ritstjorn@mbl.is
Hvítur á leik.
Upplýsandi útspil.
Norður
♠K76
♥ÁKG87
♦3
♣Á842
Vestur Austur
♠D54 ♠ÁG982
♥5 ♥D10
♦ÁD10986 ♦K
♣1097 ♣KG653
Suður
♠103
♥96432
♦G7542
♣D
Suður spilar 4♥ og fær út lauftíu.
Vestur gaf og opnaði á þremur tígl-
um, norður doblaði og suður sagði þrjú
hjörtu, sem norður hækkaði í fjögur.
Sagnhafi veit þegar mikið um spilið.
Hann reiknar með spaðaás í austur og
svo afhjúpar útspilið stöðuna í tíglinum.
Úr því að vestur kom EKKI út í tígli á
hann varla röð í litnum, ÁK eða KD.
Tígulkóngurinn er þar með nær örugg-
lega blankur í austur og á því byggir
sagnhafi áætlun sína. Hann tekur á
laufás og trompar lauf. Spilar ÁK í
hjarta og trompar annað lauf. Svo
litlum tígli að heiman. Nú þarf vestur
að rjúka upp með ásinn og þruma út
spaða en sú vörn finnst ekki í raunveru-
leikanum og austur mun lenda inni á
tígulkóng. Hann spilar tvisvar hálaufi
en sagnhafi hendir spöðum og fær á
endanum úrslitaslaginn á spaðakóng.
BRIDS
Guðmundur Páll Arnarson | ritstjorn@mbl.is
Sudoku
Miðstig
Lausnir síðustu Sudoku
Lausn, ábendingar og tölvuforrit á www.sudoku.com
Frumstig Miðstig Efstastig
Frumstig
© Puzzles by Pappocom
Þrautin felst í því að fylla út í reitina
þannig að í hverjum 3x3-reit birtist
tölurnar 1-9. Það verður að gerast þannig
að hver níu reita lína bæði lárétt og lóðrétt
birti einnig tölurnar 1-9 og aldrei má
tvítaka neina tölu í röðinni.
Efstastig
Krossgáta
Lárétt | 1 listamaður,
4 einföld, 7 aldin, 8 sett,
9 tíni, 11 áll, 13 baun,
14 æsingurinn, 15 görn,
17 klæðleysi, 20 knæpa,
22 svali, 23 hamingju-
samar, 24 út, 25 hlaupi.
Lóðrétt | 1 manns,
2 kvíslin, 3 ílát, 4 svik,
5 horskur, 6 seint,
10 klaufdýr, 12 úrskurð,
13 bókstafur, 15 persónu-
töfrar, 16 væskillinn,
18 skorturinn, 19 nauti,
20 vangi, 21 hæðir.
Lausn síðustu krossgátu
Lárétt: 1 berfættur, 8 ragar, 9 negla, 10 ríg, 11 klaga,
13 lærði, 15 skúrs, 18 sinna, 21 kát, 22 undra, 23 Óttar,
24 risastórt.
Lóðrétt: 2 eygja, 3 firra, 4 tungl, 5 uggur, 6 þrek, 7 hali,
12 ger, 14 æði, 15 saup, 16 úldni, 17 skapa, 18 stórt,
19 notar, 20 akri.
1
7
11
15
22
24
12
14
3
9
20
10
4
8
21
23
25
13
17
5
18
6
19
2
16
1Mikið álag hefur verið á björg-unarsveitum landsmanna
undanfarið og man framkvæmda-
stjóri Landsbjargar varla annað eins.
Hver er hann?
2 Hvort er upprunalegra í jóla-kvæðinu alkunna Upp á stól að
jólasveinninn sé með gildan staf eða
gylltan?
3 Ríkissaksóknari hyggst ekkertaðhafast í hlerunarmáli Jóns
Baldvins og Árna Páls Árnasonar.
Hver er ríkissaksóknari?
4 Óvenjumikið hefur sést af ákveð-inni fuglategund í Eyjafirði
undanfarið. Hvaða fuglategund er
það?
Svör við spurningum gærdagsins.
1. Skrifað hefur verið undir samninga um
smíði nýs varðskips. Hvar verður skipið
smíðað? Svar: Í Chile. 2. Íslenskur skart-
gripahönnuður er að gera það gott í Bret-
landi. Hver er hann? Svar: Hendrikka
Waage. 3. Þjóðleikhúsið frumsýnir annan í
jólum harmleikinn Bakkynjur eftir Evrí-
pídes og um leikstjórn, leikmynd og bún-
inga sjá tveir útlendingar. Hvaðan koma
þeir? Svar: Frá Grikklandi. 4. Einar Hólm-
geirsson handboltamaður skiptir um félag
í Þýskalandi. Til hvaða félags fer hann?
Svar: Flensburg.
Spurt er…
ritstjorn@mbl.is
 
ÞAÐ ætti enginn að velkjast í vafa
um það að útgáfa á sönglögum Sig-
valda Kaldalóns er eitt merkasta
framtak í plötuútgáfu á Íslandi á
síðustu árum. Ástæðurnar eru
margar. Í fyrsta lagi er Sigvaldi
enn eitt vinsælasta sönglagaskáld
okkar. Í öðru lagi eru lögin mörg
og miklu fleiri en þau sem almennt
eru sungin. Síðast en ekki síst má
nefna það, að þótt flestir söngvar-
ar sem á annað borð hafa sungið
íslensk lög á geisladisk hafi haft
lög Sigvalda þar á meðal, þá hefur
góða heildarútgáfu á söngvum
hans sárlega vantað. Fyrsti hluti
útgáfunnar, tvær plötur, kom út í
hitteðfyrra undir nafninu Svana-
söngur á heiði, en nú er annar
hlutinn kominn út, aðrar tvær plöt-
ur, undir nafninu Ég lít í anda
liðna tíð, en báðir titlarnir eru
fengnir af vinsælum lögum Sig-
valda.
Þegar lög Sigvaldi liggja fyrir
hljóðrituð í góðum söng úrvals ís-
lenskra söngvara breytist óneitan-
lega myndin af tónskáldinu. Þrátt
fyrir gríðarlegar vinsældirnar er
það ótrúlegt og undarlegt hve í
raun fá laga hans eru almennt
sungin. Mikilvægi útgáfunnar felst
ekki síst í því að draga fram í
dagsljósið minna þekktu lögin, sem
mörg hver eru hreint ekki síðri en
þau sem allir þekkja.
En spurningin er, hvaða mynd
við sjáum af Sigvalda Kaldalóns
þegar miklu stærra safn laga hans
blasir við en áður hefur verið á al-
manna vitorði.
Jú, Sigvaldi Kaldalóns var af-
bragðs tónskáld með sterkan
streng til rómantíkurinnar og
mikla hæfileika. Þótt þekktustu
lögin hans séu langflest tengd
en áður hefur verið. Þau eru vel
þess virði.
Best af öllu er þó að lagasafn
Sigvalda Kaldalóns skuli nú vera
gert aðgengilegt öllum sem vilja
leggja við hlustir.
Söngurinn á plötunum tveimur
sem nú komu út er eru, auk áður-
nefndra, Gunnar Guðbjörnsson og
Guðrún Jóhanna Ólafsdóttir. Öll
skila þau sínu verki með sóma; það
er góð hugmynd hjá Jónasi Ingi-
mundarsyni píanóleikara og um-
sjónarmanni útgáfunnar að blanda
hvort tveggja úrvali söngvara í
mismunandi röddum, og blanda
saman þekktum og minna þekktum
lögum.
Ég sakna þess helst að nýja út-
gáfan skuli ekki vera í sama fal-
lega brotinu og fyrsti hlutinn, og
slæmt er að ekki skuli vera nein
bitastæð grein um Sigvalda í pés-
anum. Það er ekki víst að þeir sem
eignast annan hlutann eigi allir
þann fyrri. Góðar myndir úr fjöl-
skyldualbúmi tónskáldsins eru
nokkur bót fyrir það.
Fyrst og fremst er þetta þó
söguleg útgáfa sem mikill fengur
er að fyrir íslenskt sönglíf.
sem þær Auður Gunnarsdóttir og
Hulda Björk Garðarsdóttir syngja.
Annar þeirra heitir Ég vil kyssa,
en er betur þekktur í búningi Páls
Ísólfssonar við sama ljóð, og heitir
hjá honum Kossavísur, eða Ljúfi
gef mér lítinn koss. Ljóðið er eftir
Adalbert von Chamisso. Það er
reyndar athyglisvert að heyra hér
nokkur laga Sigvalda, sem eru bet-
ur þekkt í gerð annarra tónskálda
við sömu ljóð. Katarína er eitt
þeirra, firnagott lag við ljóð Davíðs
Stefánssonar um Caprí Katarínu,
þótt það hafi aldrei náð sömu vin-
sældum og lag Jóns Jónssonar frá
Hvanná sem allir þekkja í flutningi
Hauks Morthens. Í Sigvaldasafn-
inu er það sungið af Eyjólfi Eyj-
ólfssyni.
Enn einn lærdómur sem draga
má af nýjum kynnum af Sigvalda
Kaldalóns er sá, að þótt lög hans
séu fjölbreytt, þá nýtir hann líka
góðar hugmyndir vel. Það má vel
heyra tengsl milli Svarksins og
lagsins Á Sprengisandi, og líkindin
milli Katarínu og Þú mildi vorsins
vindur eru sterk.
Það sem uppúr stendur er að nú
ætti söngvurum að vera enn auð-
veldara en áður að kynnast lögum
Sigvalda, læra þau og syngja oftar
náttúru og rómantík, þá eru í öðr-
um hluta safnsins til að mynda
gamansöngvar, best þeirra Svark-
urinn, sem Bergþór Pálsson syng-
ur og færir vel í stílinn og dúettar
Sögulegur Sigvaldi
TÓNLIST
Geisladiskar
Sönglög og dúettar eftir Sigvalda Kalda-
lóns. Gunnar Guðbjörnsson, Auður Gunn-
arsdóttir, Bergþór Pálsson, Guðrún Jó-
hanna Ólafsdóttir, Eyjólfur Eyjólfsson og
Hulda Björk Garðarsdóttir syngja; Jónas
Ingimundarson leikur með þeim á píanó.
Gerðuberg og Smekkleysa gefa út.
Kaldalóns „Mikilvægi útgáfunnar
felst ekki síst í því að draga fram í
dagsljósið minna þekktu lögin, sem
mörg hver eru hreint ekki síðri en
þau sem allir þekkja,“ segir í dómi.
Bergþóra Jónsdóttir