Morgunblaðið - 29.12.2006, Blaðsíða 25

Algerlega óeðlileg dýr
Ólíkt geitunum eiga hænurnar,
sem vappa um í rúmgóðu búri næst
við geitastíuna sér ekki nöfn. „Í upp-
hafi voru fæstar þeirra svartar og þá
nefndum við eina þeirra Krummu.
Þegar þeim fjölgaði datt nafnagjöfin
hins vegar upp fyrir. Í Íslendinga-
sögunum er á einum stað sagt frá
litlum, svörtum hænum sem vappa
um bæjarhlað. Helga finnst þetta svo
merkilegt að hann vill helst bara
hafa svartar hænur.“
Eins og vera ber eru þær svörtu
iðnar við varp og sjá heimilisfólki
bæði fyrir eggjum og kjúklingum. Að
sögn Beate finnst þeim best að vera
lausar, en helst inni. „Það er nú sagt
að það eigi að vera gott að hafa hæn-
ur úti en þegar maður opnar fyrir
þeim hoppa þær niður, hlaupa með-
fram veggnum og koma inn hjá geit-
unum og hanga svo inni.“
Innar í fjósinu glittir í hvíta og
flosmjúka hnoðra í stórum búrum.
„Þetta eru angórukanínurnar okk-
ar,“ upplýsir Beate. „Þær virðast
risastórar en undir öllum feldinum
eru pínulitlar kanínur sem við klipp-
um á þriggja mánaða fresti. Ullina
sel ég svo til Ullarselsins á Hvann-
eyri.“ Áður vann Beate sjálf úr ull-
inni en hefur haft lítinn tíma til þess
eftir að börnin komu til sögunnar.
„Hins vegar sest ég bara niður og
spinn og prjóna ef mig langar í
angóruullarsokka. Svo kemur svolítil
ull af geitunum líka. Sagt er að mað-
ur fari ekki í geitarhús að leita ullar
en það er vitleysa því á vorin fara
þær að losa sig við þelið sem er fín-
asta ull þegar það er greitt úr þeim.“
Angórukanínurnar eru ekki eins
sjálfvirkar þegar kemur að því að
losa sig við feldinn. „Í raun eru þær
algerlega óeðlileg dýr,“ segir Beate.
„Ef maður hleypti þeim út dræpust
þær strax því ullin þolir enga bleytu.
Hún er svo þétt að hún losar sig ekki
við raka og því krókna þær ef það
rignir. Ullin vex líka endalaust og ef
þær lifa nógu lengi fara hárin að
vaxa inn í munninn á þeim svo þær
stíflast og drepast. Þær eru því alveg
háðar því að mannskepnan klippi
þær reglulega.“
„Mjá,“ samsinnir kisa sem hefur
meiri áhuga á gestinum í fjósinu en
ferfætlingunum sem hann er að virða
fyrir sér. „Loppa hefur aldrei sýnt
áhuga á að veiða neitt dýr hérna,“
segir Beate um leið og hún klappar
vinkonu sinni. „Hún spígsporar t.d.
sallaróleg á milli hænanna þegar
þær eru lausar.“
Aldrei traðkað á öðru dýri
Í búri skammt frá þeim loðnu kúr-
ir grá og svolítið hlussuleg kanína
sem ólíkt öðrum kanínum hefur
ákveðið að snúa eyrunum niður á við
í stað upp. „Þetta er hann Eyrna-
slapi sem er holdakanína eða nánar
tiltekið frönsk hrútskanína,“ segir
hún og bætir við að lafandi eyrun séu
einkennandi fyrir kynið. „Ég keypti
hann á Klausturseli í Jökuldalnum.
Ég var þar með vinkonu minni sem
var að kaupa sér fasana. Þegar ég sá
þessa flottu kanínu varð ég bara að
kaupa hana.“
Örlög afkomenda Eyrnaslapa eru
að metta maga og munna mannfólks-
ins sem hann elur. „Þetta er mjög
gott kjöt,“ segir Beate. „Mörgum
finnst erfið tilhugsun að borða dýrin
en fyrir þá sem eru aldir upp í sveit
er það bara eðlileg hringrás. Ég
greini samt á milli gæludýra og ann-
arra dýra og t.d. er höfðingi Eyrna-
slapi gæludýr í mínum huga. Hann
verður aldrei borðaður heldur jarð-
aður þegar hann fer. Ungarnir hans
eru hins vegar bara kjötkanínur sem
við ætlum ekki að eiga. Þeir fá engin
nöfn og maður er heldur ekkert að
klappa þeim og kjassa.“
Fasanaparið sem vinkonan festi
kaup á í sömu ferð endaði svo í fjós-
inu hjá Beate. „Þeir eru búnir að
vera gestir hérna í tvö ár,“ segir hún
og fitjar upp á nefið. „Fasanar eru nú
ekki skemmtileg húsdýr að mínu viti,
hræddir og styggir og hlaupa fram
og til baka af stressi.“
Kvenfuglinn hefur ekki eirð í sér
til að liggja á eggjum sínum. „Næsta
vor ætla ég að fá hænurnar til að
liggja á fyrir hana enda eru þær svo
eggsjúkar á vorin. Hingað til höfum
við bara borðað eggin og til dæmis er
fínt að gera fasanapönnukökur.“
Eins og fasanar, geitur, fiskar,
köttur, hænur og tvær tegundir af
kanínum sé ekki nóg leigir Beate út
sex hesthúsapláss í fjósinu á veturna.
„Það er mjög huggulegt þegar hross-
in eru líka hér inni. Einn hesturinn
er svolítið taugaóstyrkur en eigand-
inn segir hann aldrei eins afslapp-
aðan og þegar hann er hér innan um
dýrin. Hænurnar ganga óhikað undir
skepnurnar og á vorin eru kiðling-
arnir skoppandi út um allt. Það hefur
þó aldrei gerst að hestarnir hafi
traðkað á öðru dýri.“
Vita varla hvað geit er
Það kemur ekki á óvart að leik-
skólar og skólar á Akureyri hafi sóst
eftir því að fá að koma með börn í
heimsókn til dýranna hennar Beate.
„Ég held að það hafi verið skóla-
heimsókn á hverjum virkum degi í
maí síðastliðnum, þótt við höfum
aldrei auglýst þetta eða tekið neitt
fyrir. Mér finnst gaman að börnin fái
að kynnast sveitinni því stundum
vita fimm, sex ára krakkar varla
hvað geit er. Mjólkin og kjötið kemur
bara úr Nettó eða Bónus.“
Aðspurð þvertekur hún fyrir að
mikil vinna fylgi öllu dýrahaldinu.
„Þetta er mjög lítið mál,“ segir hún
með áherslu. „Geiturnar ganga á tað-
gólfi sem mokað er út einu sinni á ári
eins og hjá kindunum. Svo gefur
maður einu sinni á dag. Auðvitað
getur maður léttilega eytt nokkrum
klukkutímum á dag í að dúlla sér
með dýrunum ef maður vill en þetta
þarf ekki að taka meira en tíu mín-
útur daglega.“
ben@mbl.is
Í hásæti Geitin Nína á stallinum í stíunni. Höfðinginn Beate Stormo með holdakanínunni Eyrnaslapa. Mjá Kötturinn Loppa, sem er 17 ára, og elsti sonurinn Jóhannes.
Mér finnst gaman að
börnin fái að kynnast
sveitinni því stundum vita
fimm, sex ára krakkar
varla hvað geit er. Mjólkin
og kjötið kemur bara úr
Nettó eða Bónus.
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 29. DESEMBER 2006 25
Opið í dag kl. 10–18
Sími 590 5760
Ta
km
ar
ka
ðu
r f
jö
ld
i!
VW
P
ol
o 2
00
5
ár
ge
rð
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/
S
ÍA
-
7
9
9
6
Aðeins 13.990 kr. á mánuði.
M.v. 50.000 kr. útborgun og bílasamning SP til 84 mánaða.
Tröllapakki frá Hjálparsveit Skáta
í Reykjavík fylgir hverjum bíl!
No
ta
ði
r b
íla
r í
to
pp
sta
nd
i!