Lesbók Morgunblaðsins - 17.02.2007, Qupperneq 7
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. FEBRÚAR 2007 7
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnareggert@gmail.com
Þá er kominn titill á næstubreiðskífu Wilco, sem verður
að teljast ein allra heitasta plata
ársins (hvenær
kemur annars
Radiohead plat-
an út?). Platan
heitir Sky Blue
Sky og kemur út
15. maí. Wilco er
tvímælalaust eitt
allra besta band
samtímans og
pressan all-
nokkur á þessa
næstu plötu, því tvær þær síðustu,
A Ghost Is Born (2004) og Yankee
Hotel Foxtrot (2002) eru báðar
meistaraverk. Lagalistinn hefur
nú verið birtur og heita lögin
nöfnum á borð við „Impossible
Germany", „Shake It Off" og
„Hate It Here" en sum þeirra hafa
verið fljótandi um á netinu í nokk-
urn tíma, þá sem tónleika-
upptökur. Þetta verður fyrsta
hljóðversplata sem núverandi út-
gáfa Wilco tekur upp, massaþéttur
hópur sem hægt er að heyra í á
hinni frábæru tónleikaplötu, Kick-
ing Television: Live In Chicago,
en hún kom út í hitteðfyrra.
Hin áreiðanlega, en sumpartbjálfalega, fréttaveita hins
ágæta tónlistarmiðils Pichfork
segir af nýrri
plötu frá Thobb-
ing Gristle, kon-
ungum (ásamt
einni drottningu)
hinnar svo-
nefndu „ind-
ustrial" tónlistar.
Þetta verður
fyrsta hljóð-
versplata þess-
arar gríðarlega
áhrifaríku sveit-
ar síðan Journey Through A Body
kom út árið 1982. Platan kallast
Part Two – The Endless Not og
kemur út á vegum Mute hinn 1.
apríl. Með fyrstu 4000 geisladisk-
unum koma sérstakir táknrænir
hlutir (tótem) sem verða annað
hvort úr beini, tré, gúmmíi eða
kopar. Það var alltaf verulega
stutt í dulhyggjuna hjá Throbbing
Gristle og það var einn liðsmaður
hennar, Peter Christopherson,
sem hafði umsjón með framleiðsl-
unni í Thailandi. Meðlimir eru all-
ir upprunalegir en ásamt Chri-
stopherson skipa sveitina þau
Chris Carter, Genesis P-Orridge
og Cosey Fanni Tutti. Af hinum
magnaða P-Orridge, sem bindur
bagga sína svo sannarlega ekki
sömu hnútum og samferðamenn-
irnir, er það að frétta að hann hef-
ur látið græða á sig brjóst og lítur
á sig í dag sem einskonar karlk-
venmann…
Elliott Smith er kominn í hópmeð Syd Barrett, Jeff Buck-
ley og Nick Drake; en spurn eftir
áður óheyrðu
efni eftir þennan
látna tónlistar-
mann er mikil
og stöðug. Aðdá-
endur fá alls-
vakalegan
skammt af slíku
í vor, nánar til-
tekið hinn 8.
maí, en þá kem-
ur út tvöföld
plata með slíku efni. Platan nefn-
ist New Moon og mun innihalda
24 lög sem voru tekin upp á ár-
unum 1994 til 1998. Það er Kill
Rock Stars sem gefur út, en á
vegum þess komu Elliott Smith
(1995) og Either/Or (1997) út.
New Moon átti fyrst að vera sér-
stök útgáfa af Either/Or, til að
marka tíu ára afmæli plötunnar en
hætt var við þær áætlanir. Allt
efni sem Smith tók upp eftir ’98 er
í eigu Interscope risans, en hann
hefur ekkert gefið upp um útgáfu
á sjaldgæfu efni … ennþá a.m.k..
TÓNLIST
Wilco
Throbbing Gristle
Elliott Smith
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnart@mbl.is
Það er eins og sumum hljómsveitum séskipað í spennitreyju strax við fæð-ingu, hvað möguleika á vinsældumvarðar. Allt er til staðar á pappírunum
og þegar sveitin „óheppna“ er fallin frá og
löngu gleymd eru menn enn að klóra sér í
hausnum yfir örlögum hennar. Af hverju varð
hún ekki vinsæl á meðan aðrar lakari gátu
sprangað að vild um í sviðljósinu?
Þannig er saga Manchester-sveitarinnar The
Chameleons, þar sem allt virtist vera til staðar
en einhverjir ógreinilegir þættir hömluðu því að
hún næði þeim árangri sem skyldi. Hún spratt
fullsköpuð fram árið 1983 með þá plötu sem hér
er til umfjöllunar, Script of the Bridge, og gaf
síðar út tvær hljóðversplötur til viðbótar, What
Does Anything Mean? Basically (1985) og
Strange Times (1986). Allt saman stórgóðar
plötur, þó að sú fyrsta hafi það í samanburði,
einfaldlega vegna þess hversu ótrúlega heil-
steypt og góð hún er, sérstaklega með tilliti til
þess að hér er á ferðinni fyrsta plata sveitar.
Það er allt á hreinu, hljóðfæraleikur þéttur,
söngur ástríðufullur, lagasmíðar nýstárlegar og
grípandi og heildarsvipurinn sterkur. Dæmi um
snilldina má heyra strax í kröftugu upphafslag-
inu, „Don’t Fall“ og svo er það hið epíska „Se-
cond Skin“, magnþrungið og dramatískt, sann-
kallað meistaraverk.
Chameleons léku draumkennt, melódískt, gít-
ardrifið nýbylgjurokk sem minnir í senn á U2
og Joy Division og þegar hlustað er á hljóm-
veitir eins og Interpol og Editors heyrast áhrif-
in mjög svo greinilega (berið til dæmis
„Thursday’s Child“ með Chameleons saman við
„Leif Erikson“ með Interpol) . Það er þessum
samtímasveitum að þakka að nafn Chamelons
hefur skotið upp kolli í hinum og þessum dóm-
um en það er þó langt í land með að fyrirtæki
séu að hlaupa til og gefa út safnplötur með
henni (eins og er að gerast með Skids, í kjölfar
útgáfu U2 og Green Day af „The Saints Are
Coming“).
The Chameleons hætti árið 1987 og sama ár
kom svanasöngurinn út, stuttskífan Tony Fletc-
her Walked On Water, nefnd í höfuðið á um-
boðsmanni hennar sem lést sviplega sama ár.
Chameleons sneri svo aftur á nýju árþúsundi og
hefur gefið tvær plötur. Leiðtoginn, Mark
Burgess, hefur þá haldið sér uppteknum á tón-
listarsviðinu í gegnum hin og þessi verkefni.
Kannski er árinu sem Chameleons gerðu
fyrst skurk um að kenna. Árið 1983 var hljóð-
gervlabundin nýrómantíkin allsráðandi. Gít-
arrokk var á leiðinni út, en það stoppaði þó ekki
U2 í því að slá í gegn með þriðju plötu sinni,
War. Það má því eiginlega segja að The Chame-
leons hafi dottið á milli þilja um leið og hún hóf
störf, og þar lúrði hún eftir það, sem dásamleg
sönnun þess að það er ekki hægt að setja sama-
semmerki á milli vinsælda og stórkostlegrar (og
í seinni tíð áhrifaríkrar) tónlistar.
Sumt gleymist bara
POPPKLASSÍK
Eftir Atla Bollason
bollason@gmail.com
T
il að byrja með var of Montreal
einkaverkefni Kevin Barnes en
hann safnaði að sér félögum sem
voru viðriðnir Elephant 6 klíkuna
svonefndu. Sú var vinahópur, út-
gáfufyrirtæki, og fjöldi hljómsveita
sem átti það sammerkt að leika popptónlist sem
sótti óhikað í svonefnt sýkadelíu-popp sjöunda
áratugarins. Raunar er upphaf félagsskaparins
rakið til þess viðburðar þegar einn stofnenda, Ro-
bert Schneider, spurði annan, Jim McIntyre,
hvers konar tónlist hann hefði gaman af í stræt-
isvagni á leið í háskólann í Denver. McIntyre svar-
aði „Beach Boys" í þeirri von að hrista Schneider
af sér – en á þessum tíma var gruggið (e. grunge) í
algleymingi. Við þetta tvíefldist Schneider sem
var forfallinn aðdáandi sólstrandargæjanna. Inn-
an við tveimur árum síðar, árið 1993, höfðu þeir
stofnað sveitina The Apples in Stereo og gefið út
fyrstu smáskífu Elephant 6. (Þess má geta að nýj-
asta skífa Apples in Stereo, The Magnetic Won-
der, kom út í byrjun mánaðarins hjá útgáfufyr-
irtækinu Simian Records, sem er í eigu leikarans
Elijah Wood). Á næstu árum varð til fjöldi sveita í
kringum félagsskapinn, hér má nefna Neutral
Milk Hotel og Olivia Tremor Control.
Ein plata á ári
En aftur að Barnes og of Montreal. Eftir að hann
hafði fundið sér hljómsveitarfélaga í líki bassaleik-
arans Bryan Poole og trommuleikarans Derek
Almstead, hófust þeir handa við að koma hug-
myndum Barnes í áheyrilega mynd. Afraksturinn
var frumraunin Cherry Peel sem kom út árið 1997
og vakti nokkra athygli, sérstaklega fyrir lagið
„Don’t Ask me to Explain". Tónlistin sótti mikið í
Bítlana og Beach Boys en vísaði um leið í allar aðr-
ar mögulegar og ómögulegar áttir og gaf þannig
fyrirheit um þá ótrúlegu tilraunagleði með popp-
formið sem hefur ríkt á plötum of Montreal allar
götur síðan. Strax sama ár sendi sveitin frá sér
skífuna The Bird Who Continues to Eat the Rab-
bit’s Flower og vísaði þannig í sjöunda áratuginn á
annan hátt: hér var komin sveit sem myndi senda
frá sér minnst eina plötu á ári eins og tíðkaðist í
eina tíð.
Rafvæðingin
Barnes og félagar (sem hafa reyndar verið nokkuð
breytilegir í seinni tíð, hljómsveitarmeðlimir hafa
komið og farið) hafa staðið við þessi fyrirheit. Eft-
ir sveitina liggja nú níu breiðskífur auk fjölda
stuttskífa, safnskífa sem innihalda áður óútgefið
efni, B-hliðar og fleira. Gæðin (og viðtökurnar)
eru hins vegar nokkuð misjöfn en það er útbreidd
skoðun að með Satanic Panic in the Attic frá árinu
2004 hafi sveitin náð áður óþekktum hæðum. Sú
plata markaði nokkur þáttaskil í sögu sveit-
arinnar; Barnes vann að mestu aleinn að henni,
auk þess sem hann skipti hefðbundnum rokk-
hljóðfærum út fyrir hljóðgervla og trommuheila.
Lagasmíðarnar voru einnig orðnar flóknari hvað
varðar byggingu; þar er ekki hikað við að fara á
milli fjölda ólíkra kafla, stoppa stutt við hér, koma
viðlagi fyrir þar, án tillits til hefðarinnar. Lögin
innihalda þannig fjölda grípandi laglína sem væri
eflaust hægt að breiða úr í mörgum lögum en Bar-
nes stútfyllir þess í stað stök verk þar til þau eru
við það að springa - og það með frábærum árangri.
Þyngri en betri
Nú virðist hins vegar sem Barnes hafi slegið sjálf-
um sér við með plötunni Hissing Fauna, Are You
the Destroyer? sem kom út í síðasta mánuði. Það
er mögnuð plata og viðtökurnar hafa verið eftir
því. Hljóðheimurinn er ekki ólíkur þeim sem var
kynntur á Satanic Panic..., hér leika ýmsir hljóð-
gervlar lykilhlutverk í bland við söngrödd Barnes
(ýmist í falsettu eða ekki), bassa og gítara. Þá eru
textar Barnes mun dekkri en hefur verið hingað
til; í stað líflegra persónulýsinga sem hafa að
mestu einkennt skífur of Montreal hingað til,
fjallar Barnes um sjálfan sig og tilfinningarótið
sem hann hefur gengið í gegnum síðastliðin tvö ár.
Hann fluttist til Noregs ásamt þarlendri konu
sinni, eignaðist litla stúlku en í stað þess að hefja
nýtt líf eins og hann hafði vonast til, tók við tímabil
þunglyndis og óhamingju („I felt the darkness of
the black metal bands" segir í textanum við „A
Sentence of Sorts in Kongsvinger") sem lauk að
endingu með skilnaði við fjölskylduna. Þessari
sorglegu sögu gerir Barnes grein fyrir í snjöllum
textum og grípandi laglínu - fyrir vikið sitjum við
hin heima og brosum yfir öll saman! Það er ein-
faldlega ekki hægt að njóta ekki alls þess sem
Barnes færir fram, hvort sem það eru flóknar út-
setningar, þungir textar eða einfaldlega frábærar
popplínur. Maður er í öllu falli vel mettur af sykr-
uðu en eilítið beisku poppi eftir að hafa hlustað á
skífuna.
(Ekki) frá Montreal
Þeim er strax farið að rigna inn, öllum frábæru
plötunum sem munu einkenna árið 2007 í minn-
ingunni. Þar ber einna hæst skífuna Hissing
Fauna, Are You the Destroyer? með bandarísku
sveitinni of Montreal, sem þrátt fyrir nafnið hef-
ur aðsetur í borginni Aþenu í Georgíu, Banda-
ríkjunum. Sagan segir að nafnið sé tilkomið
vegna þess að leiðtogi sveitarinnar, söngvarinn
Kevin Barnes, hafi stofnað sveitina eftir að
stúlka frá Montreal hryggbraut hann.
Hissing Fauna, Are You the Destroyer? „Það er mögnuð plata og viðtökurnar hafa verið eftir því.
Hljóðheimurinn er ekki ólíkur þeim sem var kynntur á Satanic Panic..., hér leika hljóðgervlar ýmsir
lykilhlutverk í bland við söngrödd Barnes (ýmist í falsettu eða ekki), bassa og gítara. “