Lesbók Morgunblaðsins - 03.03.2007, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. MARS 2007 7
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnareggert@gmail.com
Bristol-sveitin Portishead gafsíðast út hljóðversplötu haust-
ið 1997 og fólk hefur beðið síðan
með greipar spenntar, enda báðar
hljóðversplötur Portishead mikil
meistaraverk.
Aðdáendur
stökkva á
minnstu fréttir
sem gefa hugs-
anlegar vís-
bendingar um
að Portishead-
liðar séu farnir
að leggja drög
að þriðju plötunni. Þannig var að
síðasta sunnudag var Geoff Bar-
row, sem skipar sveitina ásamt
Beth Gibbons og Adrian Utley, að
þeyta skífum á skemmtistaðnum
Mr Wolfs í Bristol. Barrow bauð
óvænt Utley og Gibbons til sín og
saman fluttu þau tvö lög, annars
vegar „Wandering Star“ af fyrstu
plötu Portishead, Dummy, og svo
nýtt, ónefnt lag. Þeir fáu sem urðu
vitni að þessu eru víst enn að jafna
sig og myspace-svæði og bloggsíður
loga nú af vangaveltum um hvort
þriðja platan sé loks komin eitthvað
á veg (orðrómur er um að hún
komi út í ár. En sá orðrómur fer
reyndar í gang á hverju ári.)




Ein þekktasta rokkheimild-armynd sögunnar er Dont Lo-
ok Back eftir D.A. Pennebaker,
mynd frá 1967 þar sem fylgst er
með Bob Dylan á hljómleika-
ferðalagi um
Bretland árið
1965. Ný útgáfa
af myndinni, til
að marka fjöru-
tíu ára afmæli
hennar, er nú
komin út. Í Bob
Dylan: Dont Lo-
ok Back 1965 To-
ur Deluxe Edi-
tion, veitir
Pennebaker og
skipuleggjandi túrsins, Bob Neuw-
irth, innsýn í myndina en hún var
tekin upp þegar Dylan var sjóðandi
heitur beggja vegna Atlantsála og
víðar. Nýja útgáfan ku þá sýna
Dylan í mannlegra ljósi en upp-
runalega myndin gerði (hvað sem
það nú þýðir), einhver slatti er af
efni sem var ekki notað á sínum
tíma og þá eru lög eins og „Don’t
Think Twice“ og „It’s All Over
Now, Baby Blue“ sýnd í óklipptum
útgáfum.




Þegar skoska sveitin Beta Bandlagði upp laupana árið 2004
kvíslaðist hún í þrjár sveitir. Steve
Mason, sem bar hitann og þungann
af bandinu, breytti hliðarverkefni
sínu King Biscuit Time í aðalverk-
efni sitt (og hann er einnig með
annað verkefni í gangi, Black Affa-
ir). Richard Greentree stofnsetti
The General and Duchess Collins
og þeir Robin Jones og John Mac-
Lean settu The Aliens í gang,
ásamt Gordon Anderson, uppruna-
legum meðlim Beta Band sem hef-
ur einnig gefið út tónlist sem Lone
Pigeon. The Aliens gáfu út stutt-
skífuna Alienoid Starmonica í
fyrrasumar þar sem m.a. er að
finna hið ágæta „Robot Man“. Nú
hefur verið tilkynnt um fyrstu
breiðskífuna, Astronomy For Dogs,
og kemur hún út 19. mars undir
merkjum EMI. Segja má að tónlist
Aliens sé grallaraleg útgáfa af sýr-
urokki Beta Band og aðdáendum
þeirrar merkissveitar því óhætt að
fara að núa saman höndum.
TÓNLIST
Dummy með
Portishead.
Bob Dylan
Aliens
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnart@mbl.is
Tav gamli Falco er skrítinn fugl en þó erfyrsta plata hans og hljómsveitarhans, Panther Burns, enn skrítnari.Behind the Magnolia Curtain kom út
árið 1981 á vegum Rough Trade Records og er
„léleg“ plata, illa spiluð og enn verr sungin af
hljómsveitarstjóranum, Tav Falco. Tónlistin,
rokkabillí í grunninn, hljómar eins og hún sé
leikin af illa æfðu húsbandi hjá sjálfum kölska,
og myndi smellpassa inn í einhverja súrrealíska
snilldina eftir David Lynch eða Aki Kaurismäki.
Að heyra plötuna er eins og maður hafi villst
inn í einhvern skrítinn hliðarheim þar sem allt
er eins og hér – en samt alls ekki.
Það er eitthvað ótrúlega heillandi við þessa
plötu, eitthvað sem dregur mann ítrekað að
henni. Letileg frammistaðan, vitlausir hljómar
og „slæmur“ söngur Falco er klárlega af fúsum
og frjálsum vilja; hér ræður kaldhæðni för og
það er viss einbeiting í kæruleysinu ef svo
mætti segja. Það felst listræn yfirlýsing í hrá-
leikanum og „látum vaða“ hugarfarinu, upp-
reisn gegn því að „góð“ tónlist þurfi að bera
með sér snyrtilegan klæðaburð og fagmann-
legan hljóðfæraslátt. Það er einmitt eitthvað
tært við aðkomu Falco, reglum er varpað út í
horn og efniviðurinn rústaður á köflum, formin
tuggin rækilega til og svo spýtt út aftur, nánast
óþekkjanlegum. Sambalaginu þekkta „Brazil“
er t.a.m. slátrað, en yndisleg slátrun er það.
Tav Falco vann á fleiri sviðum en tónlist og
blandaði gjörningum og leikhúsi í list sína.
Falco kom upprunalega frá Arkansas en settist
að í Memphis. Tónlist hans bar heimaborginni
og hinu svokallað Djúpsuðri vitni; þar sem
mættust Faulkner, rokkabillí, sveitatónlist og
plantekrublús og ímyndavinna öll undirlögð af
gotneskum, suðurríkjalegum minnum (sjá einn-
ig The Cramps og Gun Club). Klæðaburður
Falco og sveitarmeðlima er þá „snyrtilega
rytjulegur“; jakkaföt og kjólar frá fimmta ára-
tugnum sem líta út eins og meðlimir hafi sofnað
í þeim úti í skurði. Nick Cave hefur klárlega
punktað þetta allt hjá sér og efalaust spunnið
umræddri plötu einu sinni eða tvisvar á
grammafóninum sínum.
Samkvæmt plötuumslaginu var platan tekin
upp á einum degi, og sum lögin alls óæfð líka
virðist vera. Allt í einni töku og auðheyranlega
var vel svallað á meðan. Það sem vekur líka eft-
irtekt er að einn liðsmanna Panther Burns á
þessari plötu er enginn annar en Alex Chilton,
fyrrum leiðtogi költsveitarinnar Big Star, en
hann hafði kynnst Falco er sá síðarnefndi sag-
aði gítar í sundur með keðjusög á einhverri
uppákomunni.
Tav Falco’s Panther Burns er enn starfandi
og hefur gefið út fjöldann allan af plötum þó
engin þeirra nálgist hinn snilldarlega amatör-
brag sem einkennir Behind the Magnolia
Curtain.
Platan kom út á geisladiski árið 1994, hann
hef ég ekki séð en ef að líkum lætur hefur verið
sneitt framhjá bættum, stafrænum hljóm-
gæðum. Slíkar æfingar væru a.m.k. á skjön við
hina einstöku sýn sem Tav Falco hefur á hlut-
ina.
Léleg snilld?
POPPKLASSÍK
Eftir Árna Matthíasson
arnim@mbl.is
F
áir listamenn hafa vakið annað
eins umtal í Bretlandi og líb-
ansk-bandaríski söngvarinn
Mica Penniman, sem tók sér list-
mannsnafnið Mika. Smáskífur
hans hafa notið gríðarlegra vin-
sælda í heimalandi hans og kom ekki á óvart
þegar fyrsta breiðskífa hans, Life in Cartoon
Motion, fór beint á toppinn á breska breiðskí-
fulistanum og situr nú í öðru sæti í annarri viku
á lista.
Líbansk-bandarískur
Mika fæddist í Beirút í ágúst 1983, móðir hans
líbönsk en faðirinn bandarískur. Þau hrökkl-
uðust undan stríðsátökum til Parísar, þar sem
piltur gekk í skóla, en settust síðan að í Lund-
únum þegar piltur var níu ára.
Að lokinni skólaskyldu lagði hann stund á
söng í skóla konunglegu óperunnar og söng
fyrst á sviði í smáhlutverki í Die Frau Ohne
Schatten eftir Richard Strauss. Um líkt leyti
fékk hann áhuga á popptónlist fyrir alvöru eftir
að hafa haft lítil kynni af henni að því hann
sjálfur hefur sagt. Hann sjálfmenntaði sig því í
þess konar tónlist og lagði helst stund á safn-
skífur bestu laga listamanna, sem er vissulega
besta leiðin til að læra að semja vinsældalög.
Mika gekk þó ekki vel að koma sér á fram-
færi, var búinn að senda prufuupptökur af lög-
um til ótal fyrirtækja sem fannst lítið til hans
koma, en hann vann einnig að annars konar
tónlist á þessum tíma, samdi flugvélamúsík fyr-
ir British Airways og tónlist fyrir tyggjóauglýs-
ingu. Þá var það að hann komst í tæri við um-
boðsskrifstofu í vinnuferð til Miami. Þar tóku
menn hann að sér og gáfu út stuttskífu í ágúst á
síðasta ári í samvinnu við Universal.
Beint á toppinn
Ætlunin var að pilti miðaði áfram í rólegheit-
unum, að taka góðan tíma í að koma honum á
framfæri, en allt fór á annan veg, útvarpsstjóri
helstu poppstöðvar Breta heyrði EP plötuna og
setti titillag hennar í aðalspilun. Þegar við
bættist að Mika er með magnaða MySpace-síðu
fóru hjólin heldur en ekki að snúast – fyrsta
smáskífan, Grace Kelly, fór beint á toppinn yfir
lög sem seld eru á Netinu og menn kepptust við
að lofsyngja pilt.
Vinsældir Mika skýrast að mestu af því að
hann semur sérlega grípandi poppmúsík, íburð-
armikil grípandi lög. Hann er líka myndarlegur
og skrautlegur í senn, hagar sér sérkennilega
og gefur undarlegar yfirlýsingar. Mikið er rætt
um kynhneigð Mika í bresku popppressunni,
hvort hann sér hommi, tvíkynhneigður eða
gagnkynhneigður. Sjálfur vill hann ekkert um
þau mál tala, segir að það komi engum við, en
hefur líka sjálfsagt áttað sig á hve vel það dugði
David Bowie að slá í og úr með kynhneigð sína.
Ekki má svo gleyma því að hann semur alla
sína tónlist sjálfur, útsetur, syngur og spilar á
píanó; nokkuð sem menn eiga ekki að venjast
nú um stundir þegar allar poppstjörnur eru til-
búnar og einnota. Söngröddin og stíllinn er líka
óvenjulegur og dregur ekki lítið dám af Freddy
Mercury heitnum, sem skýrir hugsanlega hvers
vegna sumir ráðsettir poppskríbentar kunna lítt
að meta hann. Öðrum þykja þó þeir hafa himin
höndum tekið, hér sé komin poppstjarna ársins
2007 og sumir taka svo djúpt í árinni að segja
Mika fyrstu poppstjörnu nýrrar aldar.
Ekki er bara að Mika hafi vakið mikið umtal,
hann hefir líka verið umdeildur og skemmst að
minnast þess þegar breiðskífunni, sem hefur
alla jafna fengið fína dóma, var slátrað í The
Guardian, fékk aðeins eina stjörnu, og þá að-
allega fyrir það hve ímynd piltsins væri gal-
gopaleg og að hann færi langt yfir strikið í stæl-
um í textum og söng. Gleymum því þó ekki að
Guardian er annálað vinstrablað og sósíalistar
alla jafna á móti öllu því sem gott er og fagurt í
heiminum; öllu eins og Mika.
Fyrsta poppstjarna nýrrar aldar
Ef lýsa á hinni fullkomnu poppstjörnu (karlkyns)
má gera það einhvern veginn svo: Myndarlegur
og snyrtilegur til fara, með fína söngrödd, ríku-
lega tónlistarhæfileika, glannalegur í tali og dá-
lítið ýktur í framkomu og útliti. Þessa lýsingu
má einfaldlega finna með því að líta á þá sem
notið hafa einna mestra vinsælda á und-
anförnum árum og máta hana við það. Svo má
líka máta hana við nýja listamenn, eins og til að
mynda Mika – og sjá, hún gengur upp.
Mika Hann semur alla sína tónlist sjálfur, útsetur, syngur og spilar á píanó; nokkuð sem menn eiga
ekki að venjast nú um stundir þegar allar poppstjörnur eru tilbúnar og einnota, segir Árni.