Lesbók Morgunblaðsins - 10.03.2007, Blaðsíða 1

Laugardagur 10. 3. 2007
81. árg.
lesbók
SÖNGUR TVEGGJA HEIMA
BIRTIR HINA FRJÁLSU KONU Í NEIKVÆÐU LJÓSI OG TRANAR
FRAM Í HENNAR STAÐ AFTURHALDSSÖMUM KVENGILDUM » 8–9
Jean Baudrillard allur – þar sem hann er séður » 15
Ljósmynd/Greg Martin
Jonathan Franzen „Ég henti öllu sem ég hafði skrifað og var að reyna að
verða öðruvísi rithöfundur,“ segir rithöfundurinn í viðtali við Lesbók. » 4
Það liggur fyrir játning í einusérstæðasta sakamáli al-þjóðlega tónlistarheimsins.Rómaður píanóleikur Joyce
Hatto, sem vakti heimsathygli fyrir
einstaka túlkun, var í raun ekki henn-
ar. Joyce lést á síðasta ári eftir lang-
vinn veikindi. Á yngri árum hafði hún
stundað píanóleik, en vegna veikind-
anna varð hún að draga sig í hlé.
Það vakti þó engar grunsemdir að
út kæmu geisladiskar með leik henn-
ar, þótt hún hefði ekki burði til að
koma fram opinberlega á tónleikum.
Slíkt hefði vel getað verið raunin. Það
var eiginmaður Hatto, sem gaf út leik
„hennar“ á verkum Mozarts, Beetho-
vens og Schuberts, undir eigin nafni á
útgáfumerkinu Barrington-Coupe, og
gagnrýnendur notuðu hástemmd orð
til að lýsa leik hennar. En upp komast
svik um síðir.
Í miðju fjölmiðlafárinu sem varð í
febrúar þegar ljóst var að leikur
Hatto var „nákvæmlega eins og“ leik-
ur annarra þekktra píanóleikara, neit-
aði ekkillinn, Barrington-Coupe öllum
ásökunum um fölsun, og kvaðst sjálf-
ur hafa verið viðstaddur allar hljóðrit-
anirnar. Að lokum var það hann sjálf-
ur sem upplýsti málið í átakanlegu
bréfi til Roberts von Bahr, eiganda
BIS-útgáfunnar í Svíþjóð, en Bahr var
sá sem fyrst komst að því að leikur
Hatto á verkum Liszts var nákvæm-
lega eins og leikur Laszlo Simons sem
Bahr þekkti vel úr eigin útgáfu. Von
Bahr lét tímaritinu Gramophone bréf-
ið í té, ekki til að hefna sín á Barr-
ington-Coupe, eins og það var orðað,
heldur til að upplýsa um málavöxtu.
Í bréfinu segir Barrington-Coupe
meðal annars að með tilkomu geisla-
disksins árið 1983 hafi gagnrýnendur
hætt að líta við snældunum sem hann
hafði gefið út með leik konu sinnar.
Það var ekki fyrr en mörgum árum
síðar að litla útgáfan hans réð við að
gefa út geisladiska. Þá var Hatto orð-
in mjög veik. Barrington-Coupe
reyndi að yfirfæra upptökur á snæld-
um yfir á diska, en það gaf ekki góða
raun. Hann ákvað að hljóðrita yrði
leik Hatto upp á nýtt.
Þrátt fyrir að Hatto reyndi eftir
megni að æfa sig og spila reyndist
hún of sjúk til að ráða við að hljóðrita
leik sinn að nýju á þann hátt að hún
væri sátt við. Á upptökunum sem þau
gerðu heyrðust sárar kvalastunur og
eiginmaðurinn var ráðþrota.
Þá mundi hann eftir því er stór-
söngkonan Elisabeth Schwarzkopf
hafði sungið hæstu tónana fyrir Kirs-
ten Flagstad á frægri upptöku EMI á
óperunni Tristan og Ísold. Hann
hófst handa við að leita að hljóðrit-
unum píanóleikara sem höfðu svip-
aðan stíl og eiginkonan og hugsanlegt
væri að skeyta inn í hennar leik þar
sem vanlíðan hennar heyrðist í gegn.
Því flinkari sem hann varð við þessa
iðju og því veikari sem Hatto varð
urðu bútarnir stærri og stærri sem
hann skeytti inn í hennar leik. Þannig
voru upptökurnar líka auðveldari í
úrvinnslu. Hann fann sér leið til að
„strekkja á“ stolnu upptökunum til að
hylma yfir verknaðinn. Það var auð-
velt með nýrri stafrænni tækni.
Barrington-Coupe iðrast og játar á
sig heimskulegt lögbrot í bréfinu til
von Bahrs. Það er þó ekki laust við að
iðrunin hans hafi vakið samúð og
hluttekningu. Hann gerði þetta allt til
að Hatto fengi, þó að seint og um síðir
væri, þá viðurkenningu sem hún hafði
þráð, en varð á svo ósanngjarnan hátt
af þegar veikindin drógu úr henni
máttinn til að spila á píanó.
Von Bahr
berst bréf
Allt til að bæta elskaðri eiginkonu upp ósanngjörn
örlög þegar hún gat ekki lengur spilað á píanóið
Svik Þá mundi hann eftir því að Elisabeth Schwarzkopf hafði sungið hæstu
tónana fyrir Kirsten Flagstad á frægri upptöku EMI á Tristan og Ísold.
Sinfóníuhljómsveit Íslandshefur tekið upp þá iðju aðblogga. Hljómsveitin er ný-komin úr Evrópuferð og á
bloggi hljómsveitarinnar er að finna
bragðgóðar lýsingar á ferðalaginu.
Jónína Auður Hilmarsdóttir víólu-
leikari skrifar þar hugleiðingu um x-
faktor í góðri hljómsveit og segir
meðal annars:
„ÞAÐ er forvitnilegt að velta því
fyrir sér hvað geri Sinfóníuhljóm-
sveit Íslands að áhugaverðri og
góðri hljómsveit. Þegar hljómsveitin
flýgur frá eyjunni í norðri leita þess-
ar vangaveltur enn frekar á hugann.
Fyrir utan auðvitað þá staðreynd að
allir hafa hljóðfæraleikararnir langt
háskólanám á bakinu og að baki er
einnig uppeldi frá mörgum góðum
stjórnendum, þá er ýmislegt fleira
sem kemur til. Það er stundum sagt
að maður eigi ekki að taka neitt sem
sjálfsagðan hlut, því geri maður það
hverfi allur neisti. Ég held að hljóm-
sveitinni til happs beri hún virðingu
fyrir því tækifæri að fá að fara utan
og spila í frábærum tónleikahúsum.
Þess vegna leggur fólk sig mikið
fram og þess vegna ríkir samstaða
um að gera sitt besta. Þessi neisti
trúi ég að skili sér til áheyrenda. Það
er líka oft sagt að kostir manns séu
um leið gallar manns og ég held að
sú speki geti líka átt við um SÍ. Það
er auðvitað að vissu leyti ókostur að
búa á eyju í miðju Atlantshafinu þar
sem hefðin er ekki mikil og t.d. engin
eldri sinfóníuhljómsveit til að líta
upp til eða bera sig saman við. Á
sama tíma er það líka mjög sérstakt
að flestallir í hljómsveitinni hafa
þekkst eða vitað hver af öðrum síðan
í æsku. Það væri til dæmis fróðlegt
að vita hvernig aðrir hundrað manna
vinnustaðir virkuðu ef flestir starfs-
mannanna hefðu þekkst svona lengi.
Þetta gerir hljómsveitina óneit-
anlega að mörgu leyti að einni stórri
fjölskyldu …“ sinfonian.blog.is
Sinfóníuhljómsveitin „Þess vegna
leggur fólk sig mikið fram...“
Ein stór
fjölskylda
Sinfónían bloggar