Lesbók Morgunblaðsins - 10.03.2007, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. MARS 2007 7
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnareggert@gmail.com
Söluhæsta nýþungarokksbandheims, Linkin Park, gefur út
þriðju hljóðversskífu sína í maí, en
sveitin hefur selt yfir 40 milljónir
platna. Nýja verkið kallast Minutes
to Midnight og hafa meðlimir verið
innlyksa í hljóðveri í um fjórtán mán-
uði. Fyrsta lagið til að fara í spilun
verður „What I’ve Done“ og lendir
það á lang-, stutt- og netbylgjum í
byrjun aprílmánaðar. Gítarleikarinn
Brad Delson segir að uppköst að 150
lögum liggi í valnum eftir törnina en
aðeins
sautján voru hljóðrituð. Delson lýs-
ir plötunni sjálfur sem „ótrúlega fjöl-
breyttri en jafnframt afar djúpri og
sterkri.“ Upptökum á plötunni stýrðu
Mike Shinoda úr Linkin Park og
skeggprúði maðurinn Rick Rubin en
það sem hann leggur hönd á um þess-
ar mundir verður iðulega að gulli.




Síðasta Beastie Boys plata, To the5 Boroughs, kom út 2004 og var
óður mikill til heimaborgar liðs-
manna, New York. MCA, eða Adam
Yauch segir að næsta plata komi út í
sumar en
tríóið hygg-
ur á túr á
nokkrar
tónleika-
hátíðir, þar
á meðal
mun það
staldra við í
Hróarskeldu. Eitthvað af nýja efninu
verður frumflutt á þessum hátíðum.
MCA sjálfur lauk nýverið við upp-
tökur á nýrri plötu með Bad Brains,
sveit sem er goðsögn í pönkheimum.
Allir upprunalegir meðlimir taka þátt
í plötunni sem heitir Build a Nation.




Iron and Wine, sem er eins mannssveit Sam nokkurs Beam, vakti
verðskuldaða athygli fyrir síðustu
plötu sína Our Endless Numbered
Days (2004) og fylgdi hann þeirri vel-
gengni svo eftir með tveimur skot-
heldum stutt-
skífum, Woman
King og In The
Reins (báðar
2005). Sú síðari er
reyndar sam-
starfsverkefni
með stílflöktandi
snilldarsveitinni
Calexico og fóru
báðar sveitir í vel
heppnaðan túr í
kjölfarið.
Tónlistarfréttavakt Lesbókar er
því bæði heiður og ánægja að geta nú
tilkynnt um nýja plötu frá Beam okk-
ar, en The Shepherd’s Dog kemur út
í haust undir merkjum Sub Pop.
Jibbí!




Út er komin ný plata með gít-arleikaranum snjalla Ry Coo-
der. Kallast hún fullu nafni My name
is Buddy – another record by Ry
Cooder, og er einskonar tónsett
vegamynd, séð út frá sjónarhorni
kattarins Buddy. Síðasta plata Coo-
der, hin stórgóða Chavez Ravine
(2005) var einnig temabundin en hún
fjallaði um eyðileggingu samnefnds
þorps á sjötta áratugnum, en það lá í
útjaðri Los Angeles, heimaborgar
Cooder. Þrælpólitískt verk en íbúum
var gert að yfirgefa svæðið svo hægt
væri að valta yfir það og slétta svo
hægt væri að kom fyrir nýjum leik-
vangi hafnaboltaliðsins L.A. Dodgers
(þá Brooklyn Dodgers). Á „Buddy“-
plötunni fær Cooder til liðs við sig
listamenn á borð við Pete Seeger,
Van Dyke Parks og Paddy Moloney
úr The Chieftains.
TÓNLIST
Linkin Park
Beastie Boys
Iron and Wine
Eftir Árna Matthíasson
arnim@mbl.is
Um miðbik sjöunda áratugarins varmikil gróska í rokkinu á vest-urströnd Bandaríkjanna. Þetta varum það leyti sem hippisminn var að
verða til, ungmenni að byrja að reykja gras og
droppa sýru, og á áratugnum frá um 1965 til
1975 varð til bræðingstónlist af þjóðlagapoppi,
rokki og spunadjass sem menn kölluðu sýru-
tónlist. Margar þær sveitir sem bar hæst á
þeim árum eru gleymdar í dag, en tónlistin hef-
ur lifað einkar vel; víst eru umslögin á plötunum
nett hallærisleg og textarnir víða óþægilega
barnalegir, en spilamennskan var alla jafna
fyrsta flokks og lagasmíðar í góðu lagi.
Jefferson Airplane var stofnuð í San Frans-
isco sumarið 1965 af þeim Marty Balin, Paul
Kantner, Jorma Kaukonen, Signe Toly And-
erson, Jerry Peloquin og Bob Harvey. Sveitin
tróð fyrst upp á tónleikum í ágúst það ár en síð-
an tók að kvarnast úr henni, meðal annars
vegna deilna um fíkniefnaneyslu – Jerry Pelo-
quin var á móti slíku og Skip Spence kom í hans
stað og síðan tók Jack Casady við af Bob Har-
vey.
Fyrsta platan kom út 1966 og í kjölfar hennar
urðu enn breytingar á mannaskipan sem lyktaði
með því að í sveitina gekk söngkonan Grace
Slick. Ekki var bara að hún var frábær söng-
kona, heldur líka liðtækur lagasmiður eins og
sannaðist á breiðskífunni Surrealistic Pillow
sem kom út fyrir réttum þrjátíu árum eða þar
um bil. Á skífunni var lagið White Rabbit eftir
Slick, sem varð gríðarlega vinsælt, og Some-
body to Love, eftir mág hennar, sem enn heyr-
ist í útvarpi öðru hvoru.
Surrealistic Pillow var fyrsta platan frá
menningarkimanum á vesturströndinni, hipp-
unum og hasshausunum í San Fransisco sem sló
í gegn á landsvísu vestan hafs, komst efst á
breiðskífulistanum bandaríska og hélst á listan-
um meira og minna allt árið. Vísir að því sem
síðar varð.
Lögin áðurnefndu dugðu vel til að koma skíf-
unni áfram, en platan er öll geysisterk, ekki síst
vegna þess að lítið er um stefnulausan spuna,
heldur lúta flest laganna popplögmálum, eru
stutt og hnitmiðuð. Jerry Garcia kemur nokkuð
við sögu á skífunni, lagði sveitinni lið við útsetn-
ingar og spilar á gítar hér og þar, auk þess sem
nafn skífunnar er frá honum komið, en Grace
Slick og Marty Balin eru í aðalhlutverkum og
eins á Jorma Kaukonen hreinlega stórleik á gít-
arinn – heyr til að mynda kassagítarlagið magn-
aða Embryonic Journey.
Þessi skífa var það besta sem sveitin gerði, en
hún sendi frá sér margar fínar plötur til við-
bótar, til að mynda Volunteers og Crown of
Creation. Síðar breyttist hún í hörmunga-
sveitina Jefferson Starship og gekk enn lengra í
lágkúrunni sem Starship, en það er önnur saga.
Surrealistic Pillow kom út í ferbúar/mars
1967 og hefur verið gefin út oft síðan. Fyrsta
útgáfa á disk var upprunaleg plata og afleit út-
gáfa, en útgáfa frá 2003 er mjög fín með sjö
aukalögum þó ekkert jafnist á við upprunalegan
vínyl. Áhugasömum má svo benda á YouTube-
.com þar sem finna má magnaða mjög súra
sjónvarpsupptöku frá 1967 – leitið að Jefferson
Airplane Smothers.
Svæfillinn súri
POPPKLASSÍK
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnart@mbl.is
Þ
að var árið 1998 sem
maður gat ekki stigið
fæti inn í teiti án þess
að heyra ljúfa tóna af
Moon Safari, fyrstu
breiðskífu Air. Ég
sver það, hver einasti kjaftur var
greinilega búinn að verða sér úti um
plötuna og linnulaust fékk hún að
rúlla, svona frá 20 til 22 þegar þeir
snemmbæru voru að tínast inn. Það
var ekki fyrr en Moby gaf út Play ári
síðar að fárinu linnti, önnur framsækin stofu-
tónlist var tekin við (ég viðurkenni að ég gef held-
ur minna fyrir Moby en Air, hugmyndin var vissu-
lega flott en allt líf var murkað úr Moby þegar
annað hvert stórfyrirtæki á jörðinni nýtti tónlist
hans til að pranga vörum sínum inn á okkur).
Aldrei fékk ég þó leið á Moon Safari, merki um
að þar hafi tekist að búa til eitthvað sígilt. Og þeg-
ar ég kem aftur að henni í dag undrast ég alltaf
jafn mikið yfir snilldinni.
Bið
Eins og nærri má geta var það því enginn hægð-
arleikur fyrir hljómsveitina að fylgja plötunni eft-
ir. Margir eru enda á því að það hafi aldrei tekist
fyllilega, og Pocket Symphony sé því enn ein til-
raunin til að nálgast áreynslulausan sjarma frum-
burðarins.
Moon Safari virtist detta af himnum ofan.
Hvaðan kom þetta lið eiginlega? Rætur Air liggja
í nýrokksveitinni Orange, þar sem m.a. raftónlist-
armaðurinn Alex Gopher var meðlimur. Það var
hann sem kom Godin í bandið en þar var Dunckel
fyrir. Smám saman kvarnaðist úr appelsínunni og
Godin og Dunckel voru tveir eftir á endanum. Þeir
urðu að Air árið 1995 og gáfu út nokkrar smáskíf-
ur á árabilinu ’95–’97. Þeim var svo safnað saman
á plötuna Premiers Symptomes árið 1999, en þá
var eftirspurn eftir efni frá sveitinni að vonum
mikið. Það liðu svo alls þrjú ár þangað til að næsta
hljóðversplata kom út, frekar langur tími fannst
manni en þetta er orðið að ákveðnum staðli virðist
vera. Ef hljómsveit gefur út plötu ári eftir frum-
burðinn finnst manni hún vera iðnasta hljómsveit
í heimi (NB. Beach Boys náðu að landa tuttugu
kvikindum á sjö árum).
Í millitíðinni kom út kvikmyndatónlist, samin
fyrir The Virgin Suicides, fyrstu mynd Sofiu Cop-
pola í fullri lengd. Plata sú kom út í febrúar 2000
og var fyrsta útgáfa Air með nýju efni síðan að
Moon Safari hafði komið út. Allir á afturlöppunum
og vonbrigðin eftir því. Ósanngjarnar kröfur eðli-
lega, kvikmyndatónlist er kvikmyndatónlist og
lýtur öðrum lögmálum en hinar „hefðbundnu“
plötur, ekki er t.d. hægt að ræða um tónlist Nick
Cave við myndina The Proposition á sama hátt og
hljóðversplötur hans (Cave var spurður að því á
blaðamannafundi í Berlín vegna myndarinnar
hvort að „sándtrakkið“ væri nýja Nick Cave-
platan. Cave hváði við og sagði hálf byrstur, „Nei,
þetta er bara helv... sándtrakk.“).
Árið 2001 kom svo önnur plata dúettsins út,
10.000 Hz Legend. Það heyrist greinilega að Air
eru vísvitandi að forðast endurtekningar, nálgun
sem bæði gengur upp og ekki. Plötunni var ágæt-
lega tekið en það var samt eins og eitthvað vant-
aði. Aftur þurfti að bíða í þrjú ár eftir næstu plötu,
en Talkie Walkie kom út 2004. Þar er dúóið í allt
öðrum gír, plata sú er ekkert minna en vanmetið
snilldarverk. Og svo liðu önnur þrjú ár…
Jean-Benoît Dunckel smellti reyndar út einni
sólóplötu síðasta haust, undir nafninu Darkel.
Nýja platan er svo unnin með ofurupptökustjórn-
andanum Nigel Godrich (Radiohead, Beck, Paul
McCartney) en hann vann og með dúettnum að
Talkie Walkie og fleiri verkefnum reyndar. Þann-
ig unnu Godrich og Air náið með Charlotte Ga-
insbourg að annarri sólóplötu hennar, 5:55, sem út
kom í fyrrahaust. Þar voru fyrir þeir Jarvis Coc-
ker og Neil Hannon, sáu um að semja texta, og
góðir straumar flutu á milli kvartettsins, eitthvað
sem kemur engan veginn á óvart. Hannon og Coc-
ker var því lóðsað um borð á plötuna og syngja
þeir sitt lagið hvor.
Japan
Godin segir svo að hann og kærastan hans hafi
verið á fylleríi og hafi þá ákveðið að hann þyrfti að
læra á japönsk hljóðfæri. Hann tók sér ár í að
læra á koto, einslags gólfhörpu, og þriggja
strengja hljóðfærið shamisen einnig.
Godin hefur lýst því sem svo að þeir félagar hafi
viljað fara svolítið til baka á þessari plötu, leggja
meiri áherslu á ósungnar stemmur en lög og
Dunckel bætir því við að þeir séu að reyna að forð-
ast poppið. „Satie, Ravel og Philip Glass eru mikl-
ir áhrifavaldar á okkur. Og það gerist alltaf eitt-
hvað sérstakt þegar við Godin byrjum að semja
saman. Við höfum þann háttinn á að við spinnum
og þá kemur alltaf eitthvað ferskt og nýtt fram.
Við virðumst alltaf hafa mjög líkar hugmyndir um
hvert fara skuli og stefnan verður alltaf sú að fjar-
lægast það sem á undan fór.“
Módernistarnir
Pocket Symphony er heitið á
fimmtu hljóðversplötu franska dú-
ettsins Air en hún kom í búðir síð-
astliðinn mánudag. Sem fyrr eru
það þeir Nicolas Godin og Jean-
Benoît Dunckel sem stýra geim-
skipinu og er stefnunni haldið
nokkuð traustri. Um borð hefur þó
verið kippt nokkrum japönskum
hljóðfærum og einnig þeim heið-
ursmönnum, Jarvis Cocker og Neil
Hannon (Divine Comedy), og setur
þetta mark sitt á annars kunn-
uglegan Air-hljóminn.
Air Stytturnar góðu prýða umslag Pocket Symphony og voruhannaðar af listamanninum Xavier Veilhan.