Lesbók Morgunblaðsins - 30.06.2007, Blaðsíða 8

8 LAUGARDAGUR 30. JÚNÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
lesbók
Eftir Þröst Helgason
throstur@mbl.is
H
vert er hlutverk fréttaljósmyndara?
Líklega kemst Michele McNally nærri því að
fanga það í orðum sem hún notar til að lýsa vinn-
ingsmynd World Press Photo í ár en hún var for-
maður dómnefndar.
Hún sagði: „Myndin fær þig til þess að sjá eitt-
hvað annað og meira en hið augljósa.“
Að sjá eitthvað annað og meira en það sem er
augljóslega verið að taka mynd af. Jú, það er einmitt hlutverk frétta-
ljósmyndara þótt það kunni í fyrstu að hljóma svolítið undarlega.
Sumir gætu spurt: Er það ekki hlutverk fréttaljósmyndara að sýna hið
augljósa? Að sýna hlutinn eins og hann er? Og ekkert annað!
Er ljósmyndarinn ekki kominn út á hálar brautir ef hann er farinn að sjá
eitthvað annað en það sem hann á að mynda, lesa í aðstæður, túlka jafnvel?
Hvað verður þá um hlutlægnina? Getum við treyst þannig ljósmyndara
þegar upp er staðið?
En hér er horft fram hjá því að ljósmynd er ekki hlutlægur miðill eða
hlutlaus miðill. Ljósmyndarinn velur myndefnið. Hann velur sjónarhornið.
Hann setur sinn karakter í myndina ef hann er góður á annað borð. Við
þekkjum myndirnar hans eins og texta góðs rithöfundar.
En góður ljósmyndari gætir þess að birta ekki neina falsmynd af hlut-
unum. Hann tekur mynd af viðburðinum sem hann er að fjalla um á heið-
arlegan hátt en ef myndin heppnast vel getum við séð eitthvað annað og
meira en bara það sem gerðist, eitthvað meira en viðburðinn sjálfan.
Helst ættu allar fréttaljósmyndir að segja margar sögur.
Fréttamynd ársins 2006, að mati dómnefndar World Press Photo, er eft-
ir bandaríska ljósmyndarann Spencer Platt hjá Getty Images. Myndin sýn-
ir hóp líbanskra ungmenna keyra í rauðum sportbíl í gegnum hverfi í suð-
urhluta Beirútborgar sem hafði orðið illa úti í sprengjuárásum Ísraela
síðastliðið sumar. Myndin var tekin 15. ágúst í fyrra, sem var fyrsti dagur
vopnahlés Ísraela og Hezbollah, en þá flykktust þúsundir Líbana heim til
sín á ný.
Myndin opnar glugga inn í ólíka heima. Heimur eyðileggingar og von-
leysis blasir við í bakgrunninum en í forgrunni má sjá þennan heim spegl-
ast í sólgleraugum og grettum þessara fimm forréttindakrakka í fægðum
blæjubílnum. Reyndar er engu líkara en bíllinn og fólkið í honum hafi verið
klippt inn á myndina, þau eru með einhverjum hætti óraunveruleg í þessu
samhengi. Myndin æpir ekki síst á mann vegna þess að í henni virðast mæt-
ast heimar sýndar og reyndar, heimar leiks og alvöru, veru og gervis.
Þessa mynd og fleiri sem tóku þátt í keppninni er hægt að sjá á sýning-
unni World Press Photo í Kringlunni.
Eitthvað annað og meira e
Mynd ársins Spencer Platt frá Bandaríkjunum.
Náttúrumyndir 1. verðlaun. Michael Nichols frá Bandaríkjunum. Fréttamyndir 1. verðlaun. Akintunde Akinleye frá Nígeríu.
Listir og dægurmál 2. verðlaun. Carolyn Cole frá Bandaríkjunum.