Lesbók Morgunblaðsins - 25.08.2007, Blaðsíða 16

16 LAUGARDAGUR 25. ÁGÚST 2007 MORGUNBLAÐIÐ
lesbók
Eftir Sigurbjörgu Þrastardóttur sith@mbl.is
D
iane Kruger er fædd í Þýska-
landi og alin þar upp til ung-
lingsaldurs. Síðan hefur hún
búið bæði í London og París
og talar bæði málin reiprenn-
andi, auk þýskunnar. Og í
seinni tíð dvelur hún töluvert í Los Angeles
og New York vegna vinnu og til að heimsækja
kærastann. „Ég veit að það hljómar klisju-
kennt, en ég segist vera evrópsk, ef einhver
spyr mig,“ segir Kruger og ypptir öxlum, í
þægilegri setustofu Regent-hótelsins í Berlín.
Vegna þess hve langt er síðan hún flutti frá
Þýskalandi, finnst henni hún varla lengur
vera þýsk – nema reyndar í París, þar sem
hún býr. „Þá er ég svo helv… þýsk að það er
óþolandi, alltaf alltof stundvís. Þegar ég sæki
vini mína er ég mætt minnst tuttugu mínútum
of snemma og þarf að bíta í vettlingana mína
og helst ganga einn hring um hverfið áður en
ég banka, svo ég passi inn í kúlheitin þeirra.“
Kruger vakti einna fyrst athygli sem Helena
af Tróju í myndinni Troy, og við hlið Nikulás-
ar Cage í spennumyndinni Þjóðargersemi
(National Treasure), en nú fer hún með hlut-
verk Gloriu Gregory í kvikmynd Bille Aug-
usts, Bless, Bafana (Goodbye, Bafana), sem
sýnd er á Bíódögum Græna ljóssins. Heims-
frumsýning myndarinnar var á Kvik-
myndahátíðinni í Berlín fyrr á árinu – þess
vegna fer spjallið fram við mahóníborðið á
Regent.
Hún á mikið inni
Sjálf segir Kruger að hlutverk Gloriu sé sitt
verðugasta verkefni til þessa. „Loksins fékk
ég að leika alvöru manneskju,“ segir hún, en
fram að því hafði hún á víxl helst leikið hefð-
arkonur og skrautmuni, enda fyrirsæta áður
en kvikmyndaferillinn hófst og þótti því passa
í slík ljómahlutverk. Síðar sama dag segir
Bille August frá því að hann hafi valið hana í
hlutverk Gloriu eftir að hafa haldið „litla
Diane Kruger-kvikmyndahátíð“ heima hjá
sér. „Ég horfði á allar myndir með henni, góð-
ar og slæmar, og komst að þeirri niðurstöðu
að hún ætti mikið inni,“ sagði August. Í Bless,
Bafana leikur Kruger, sem er 31 árs, eig-
inkonu fangavarðarins James Gregory, Glo-
riu, frá tvítugsaldri til 48 ára aldurs, en mynd-
in segir sögu Gregory-hjónanna eftir að
James fær vinnu sem sérlegur fangavörður
Nelsons Mandelas á Robben-eyju í Suður-
Afríku. Þau hjón tilheyra hvíta minnihlut-
anum, sem álítur Mandela hryðjuverkamann,
og James tekur starf sitt sem fangavörður
mjög alvarlega. Með tímanum myndast hins
vegar gagnkvæmt traust milli hans og
Mandelas og saga þeirra verður vitnisburður
um manneskjulegan jöfnuð. Handritið er
byggt á sjálfsævisögu James Gregorys, sem
lést fyrir fáeinum árum, en hann er leikinn af
Joseph Fiennes.
Styrkur Gloriu
Kruger tók verkefninu fagnandi en segir að
það hafi jafnframt verið siðferðilega snúið.
Persónan sem hún leikur er sannfærð um
ágæti aðskilnaðarstefnunnar og hún segist
hafa átt í erfiðleikum með þó nokkrar setn-
ingar sem henni er gert að segja í myndinni.
„Til dæmis þar sem ég útskýri fyrir börn-
unum mínum að það sé óeðlilegt að hvítir og
svartir búi saman – að það sé ekki Guðs vilji.
Þegar ég las handritið dæmdi ég Gloriu um-
svifalaust og það kann ekki góðri lukku að
stýra að eiga að leika persónu sem maður
dæmir fyrir skoðanir,“ segir Kruger. Það
breytti því öllu fyrir hana að hitta Gloriu
Gregory, sem er nú 65 ára og býr í S-Afríku.
„Ég hefði ekki getað gert þetta ef ég hefði
ekki kynnst Gloriu. Hún er svo góð mann-
eskja og lífsglöð og með því að umgangast
hana fann ég smám saman nægan samhljóm
með henni til þess að geta túlkað persónu
hennar í myndinni.“ Hún segir að Gloria hafi
eytt töluverðum tíma á tökustað og í raun
sýnt mikið hugrekki, bæði með því að leyfa
leikurunum að spyrja sig óþægilegra spurn-
inga, og með því að horfa á líf sitt endurtekið
fyrir framan sig – sér í lagi erfiðu stundirnar.
Kruger bætir við að hún sé sjálf úr millistétt-
arfjölskyldu eins og Gloria, og hafi að því leyti
getað sett sig í hennar spor gagnvart lífsbar-
áttu og heimssýn. Merkilegast af öllu sé samt
hvernig tíðarandinn skilyrðir viðhorf fólks og
sannfæringu. „Gloria gerði blökkumönnum
aldrei neitt til miska, hvorki í mynd né veru-
leika. Hún ólst bara upp á heimili þar sem
þjónustufólkið var svart, þar sem öllu sam-
félaginu var í raun skipt í tvennt. Sjálfri gekk
henni ekkert annað til en að ala börnin sín
upp í öryggi og hamingju. Það réttlætir ekki
endilega viðhorf hennar til aðskilnaðarstefn-
unnar, en skýrir þau kannski.“ Hún vonar að
myndin varpi dálitlu ljósi á heimssýn hvíta
minnihlutans – ekki stjórnvalda, heldur al-
mennings. „Það þekkja allir Nelson Mandela
og sögu hans, en vitum við nokkuð hvað herra
og frú Allir voru að hugsa á þessum árum?
Maður skilur það ekki alltaf í fyrstu atrennu.“
Sama eigi við um aðra heimssögulega við-
burði. „Ég meina, afi minn tók þátt í síðari
heimsstyrjöldinni fyrir hönd Þýskalands. Eins
mikið og mér þykir vænt um afa minn hlýt ég
að spyrja – trúði hann virkilega á þetta?“
Kvikmyndir breyta ekki heiminum
Eftir að kvikmyndaferill Kruger hljóp svo að
segja af sjálfsdáðum af stokkunum hefur hún
unnið hratt og mikið. Þegar tökum á Tróju
lauk liðu til dæmis aðeins tveir sólarhringar
þar til tökur á Þjóðargersemi hófust. „En
núna heimtaði ég frí svo ég gæti undirbúið
mig. Mér finnst ég skuldbundin áhorfendum,
kollegunum og listgreininni að vita hvað ég er
að gera, fyrst ég er komin þetta langt,“ segir
Kruger. „Ég hafði reyndar áður komið til
Suður-Afríku, gerði mína fyrstu mynd þar
[Píanóleikarinn, 2002] en vissi samt ekki allt
sem ég vildi vita um landið. Þannig að ég las
mig til eins og ég gat og talaði við fólk.“ Eins
og aðrir í áhöfn myndarinnar, talar Kruger
mikið um Nelson Mandela og áhrif hans. Hún
fullyrðir að hún gæti sjálf ekki setið í 27 ár í
fangelsi, sama fyrir hvaða málstað, án þess að
tapa sönsum. „Sú staðreynd ein, hvernig hann
hélt allan tímann reisn og skýrri hugsun, sýn-
ir stærð manneskjunnar Mandela. Í sam-
anburði við svoleiðis fólk finnst manni eigið líf
giska yfirborðslegt. En ég er samt ekki slík
hræsnisugla að halda því fram að myndin hafi
snarbreytt öllu og nú ætli ég að helga líf mitt
friði í heiminum,“ segir Kruger alvarlega.
„Vonandi hefur þátttakan í Bafana samt gert
mig að pínulítið betri manneskju. Það er mín
trú gagnvart kvikmyndum. Ég held að þær
breyti ekki heiminum en þær geta verið okk-
ur innblástur til breytinga.“
Þú mátt alls ekki tárast
Á tökustað er það yfirleitt enn þannig að Kru-
ger hefur minnsta reynslu, þótt hún sé ekki
endilega yngst. Hún segir sína bestu leiklist-
arkennara vera mótleikarana á hverjum tíma,
Dennis Hopper hafi kennt sér mikið í fyrstu
myndinni og enn komi ráð hans að gagni. Svo
taki hún auðvitað tilsögn leikstjóra. „Í sen-
unni þar sem Joe [í hlutverki James] brotnar
niður í garðinum, var ég eiginlega farin að
gráta sjálf, því hann lék af svo mikilli dýpt. Þá
tók Bille mig afsíðis og sagði: „Diane, þú mátt
alls ekki tárast í þessari senu. Skilurðu það
ekki, þá verða þetta bara tvær skælandi
manneskjur. Þú verður að sýna styrk.“ Eins
gott að hann stoppaði mig, annars hefði ég
klúðrað þessari senu fyrir okkur bæði.“ Hún
kveðst líka hafa lært það af Bille August að
það er í himnalagi að biðja um aðstoð. „Bille
er mjög reyndur og virtur leikstjóri, en ef
hann er tvístígandi er hann ófeiminn við að
spyrja aðra. Það er mikill léttir, þegar maður
getur hætt að þykjast kunna meira en maður
kann.“
Gott nef fyrir sögum
Nýlega framleiddi Kruger mynd sem hún lék
aðalhlutverkið í, Frankie, en segist þó ekki
dreyma um að leikstýra. „Nei, ég er ekki
nógu stórbrotin manneskja í það … en ég
hugsa að ég gæti orðið ágætur framleiðandi,
ég hef gott nef fyrir sögum og finnst gaman
að lesa handrit.“ Þegar hún er spurð hvort
fyrirsætufegurðin hafi hindrað hana í starfi,
hvort hún sé stundum talin „of falleg fyrir
hlutverk“ svarar hún um hæl: „Já, stöðugt!
Síður í Frakklandi reyndar, þeir eru kannski
vanari að umgangast kvenlega fegurð …“
Hún hlær. „En í Bandaríkjunum er sífellt ver-
ið að hólfa fólk niður. Charlize Theron er gott
dæmi, um leið og hún fitnar og setur í sig
falskar tennur hrópa allir: Snillingur, snill-
ingur! En fólk sagði ekkert þegar hún lék í
öllum hinum myndunum sínum – sem hún var
líka frábær í.“ Sjálf vill Kruger helst gera
myndir með skilaboð, eins og Bless, Bafana,
en veit jafnframt hvernig kaupin gerast á
Hollywood-eyrinni. Þátttaka í stórum kassa-
myndum er nauðsynleg. „Það er bara þannig
að ég gæti ekki gert „litlar“ myndir eins og
Bafana ef ég gerði ekki líka National Treas-
ure II, staðhæfir hún, en tökum er lokið á
hinni síðastnefndu. Þar á eftir birtist hún í
Bosníusögunni The Hunting Party, ásamt
Richard Gere – sem verður hennar sextánda
mynd á aðeins fimm árum.
Bless, Bafana hefur ekki verið sýnd enn í
Suður-Afríku, en af því mun víst senn verða.
„Ég er kvíðin yfir því hvað þeim mun finn-
ast,“ segir Kruger og verður eiginlega hrædd
á svipinn. „Ég vona að við förum þangað öll til
að fylgja myndinni eftir – en það yrði mikið
áfall ef fólkinu í Suður-Afríku fyndist við ekki
sýna það í réttu ljósi.“
Bless, Bafana „Gloria gerði blökkumönnum aldrei neitt til miska, hvorki í mynd né veruleika. Hún ólst bara upp á heimili þar sem þjónustufólkið var svart, þar sem öllu samfélaginu var í raun
skipt í tvennt.“ Kruger í hlutverki Gloriu í kvikmynd Bille Augusts, Bless, Bafana (Goodbye, Bafana), sem sýnd er á Bíódögum Græna ljóssins.
Oft of falleg
Kvikmyndaleikkonan Diane Kruger er „prúð
og frjálsleg í fasi“; horaðir handleggirnir eru
notaðir til áhersluauka í frásögn, andlitið
slétt og erfitt að giska á aldur, röddin þýð.
Auðvelt væri að taka hana í misgripum fyrir
aðstoðarkonu á setti, vegna þess hve fasið er
hversdagslegt, en að sama skapi hefur hún
alla kosti hugsanlegrar kvikmyndastjörnu,
hún myndast vel, talar tungum, hefur skoð-
anir – og getur leikið.
» Vonandi hefur þátttakan í
Bafana samt gert mig að
pínulítið betri manneskju. Það
er mín trú gagnvart kvikmynd-
um. Ég held að þær breyti ekki
heiminum en þær geta verið
okkur innblástur til breytinga.