Lesbók Morgunblaðsins - 08.09.2007, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. SEPTEMBER 2007 7
Eftir Jóhann Bjarna Kolbeinsson
jbk@mbl.is
Meðlimir bresku rokksveit-arinnar Iron Maiden hafa
ákveðið að verða við kröfum aðdá-
enda sinna og ætla að leggjast í tón-
leikaferðalag þar sem þeir félagar
munu eingöngu leika tónlist frá
miðjum níunda
áratug síðustu
aldar. Ferðalagið
hefst strax í febr-
úar á næsta ári og
verður yfirskrift
þess „Somewhere
Back In Time“. Í
fyrsta legg ferð-
arinnar mun Iron
Maiden heim-
sækja 20 borgir í
fimm heimsálfum á aðeins sjö vikum,
en hún mun meðal annars koma
fram á Indlandi, í Japan, Bandaríkj-
unum og Mið- og Suður-Ameríku. Þá
ætla þeir Bruce Dickinson og félagar
að halda tónleika í Ástralíu, en þar
hafa þeir ekki spilað í 15 ár.
Annar leggur ferðarinnar hefst
svo í maí, en þá ætlar sveitin að
halda tónleika víðar í Bandaríkj-
unum, en þriðji og síðasti leggurinn
hefst í júlí og þá fær Evrópa að njóta
nærveru Bretanna.
Búist er við því að Iron Maiden
spili fyrir rúmlega eina og hálfa
milljón aðdáenda á tónleikaferðalag-
inu, og ferðist um 160.000 kílómetra.
  
Dave Gahan, forsprakki breskuhljómsveitarinnar Depeche
Mode, hefur nýverið lokið við upp-
tökur á annarri sólóplötu sinni sem
hlotið hefur nafnið Hourglass. Plat-
an kemur út í Bretlandi hinn 22.
október næst-
komandi, en hún
var tekin upp í
hljóðveri í New
York, þar sem
Gahan býr um
þessar mundir.
„Litla hljóðverið
mitt er við eina
umferðarþyngstu
götu New York-
borgar þannig að
maður fær borgina beint í æð á
hverjum einasta degi, og reyndar
allar nætur líka,“ segir Gahan í við-
tali við breska tónlistartímaritið
New Musical Express. „Í einu lagi
plötunnar, „Endless“, má meira að
segja heyra götuhljóð í bakgrunni,“
bætir söngvarinn við.
Platan var tekin upp á aðeins átta
vikum sem Gahan segir að hafi verið
nákvæmlega sá tími sem þurfti.
„Platan er full af orku og alls ekki
unnin of mikið. Hún er bara það sem
hún er.“ Í textum á plötunni kemur
Gahan meðal annars inn á ellina,
dauðann og fyllingu tímans. „Þetta
eru atriði sem fá mig til að hugsa á
hverjum degi,“ segir Gahan. „Það er
líka eitthvað við það að búa í New
York sem lætur tímann líða hraðar
en venjulega. En ég er að eldast og
það er allt í lagi. Ég vil ekki eyða
meiri tíma í að hugsa um það. Ég vil
miklu frekar halda áfram að vinna að
skapandi hlutum.“
  
Meðlimir írsku hljómsveit-arinnar U2 eru fremur sorg-
mæddir yfir því að til stendur að rífa
hljóðver sveitarinnar við Hanover
Quay í Dublin, en áætlað er að reisa
lúxusíbúðir þar
sem gamla bygg-
ingin stendur.
Þeir félagar
stefna þó að því
að reisa nýtt
hljóðver á sama
stað. „Það verður
háhýsi þarna og
við munum bara
setja upp hljóð-
ver á efstu hæð-
inni,“ sagði The Edge, gítarleikari
sveitarinnar í viðtali við breska blað-
ið The Sun. „En þetta er samt sorg-
legt, þetta var okkar annað heimili.
Ég veit ekki hvernig það verður að
taka upp í nýju hljóðveri, við vorum
orðnir svo vanir gamla staðnum,“
bætti gítarleikarinn við.
TÓNLIST
Bruce Dickinson
Dave Gahan
The Edge og Bono.
Eftir Árna Matthíasson
arnim@mbl.is
Ekki þarf að tala lengi við Phil Elvrumtil að átta sig á að þar fer sérvitr-ingur og ekki þarf að hlusta lengi áplötur með honum til að átta sig á að
þar fer snillingur. Plöturnar sem hann gaf út
undir listamannsnafninu Microphones eru hver
fyrir sig snilldarskífa, þar helstar It Was Hot
We Stayed in the Water sem kom út 2000, The
Glow, Pt. 2, sem kom út 2001, og Mount Eerie,
sem kom út 2003 (með þeirri skífu þarf eiginlega
að telja tvær furðulegar útgáfur, Drums from
Mt. Eerie, sem á eru trommurnar sem notaðar
eru á Mount Eerie, og Singing from Mt. Eerie,
sem á er söngurinn sem notaður er á Mount
Eerie, en báðar þessar fylgiskífur komu út
2003).
Elvrum á sér langa sögu sem upptökumaður
og -stjóri í Washington og Olympia á vest-
urströnd Bandaríkjanna. Hann lýsti því eitt sinn
í spjalli að náttúran þar hefði haft mikil áhrif á
hann og þá helst nábýli við sjóinn. Þannig talaði
hann mikið um það að þokulúðrar skipa minntu
hann mikið á dauðann og þess vegna vildi hann
helst hafa þá á hverri plötu. Hvað sem því líður
má til sanns vegar færa að náttúran, sjórinn, er
nálægur á The Glow Pt. 2, því sumir kaflar á
skífunni eru nánast eins og prógrammmúsík
frekar en hefðbundin nýbylgja.
Hryggjarstrykki It Was Hot, We Stayed in
the Water, þriðju breiðskífunnar sem Elvrum
sendi frá sér undir nafninu The Microphones, er
lagið „The Glow“, ellefu mínútna lag, og nær-
tækt að telja The Glow Pt. 2 einskonar framhald
af því verki. Sú tenging er þó ekki augljós þegar
hlustað er á plötuna, en við nánari skoðun má
greina að þema breiðskífunnar rímar ágætlega
við þá tilgátu að í laginu The Glow sé Elvrum að
hverfa innávið, kafa í sjálfan sig, skoða æsku
sína og uppruna meira en hann hafði gert fram
að þessu. Sú naflaskoðun, sem var um leið glíma
við hinstu rök tilverunnar, náði svo hámarki á
Mount Eerie (á þeirri plötu deyr hann, er étinn
af hræfuglum og kemst fyrir vikið á snoðir um
leyndardóm alheimsins). Í titillagi skífunnar
syngur hann þannig um dauðann: „Ég stóð aug-
liti til auglits við dauðann / reiðubúinn til átaka /
en heyrði andardrátt minn / og varð að sætta
mig við / að ég lifi enn / ég er enn hold / upp-
fullur af skelfilegum tilfinningum / ég er ekki
dauður.“
It Was Hot, We Stayed in the Water var sam-
starfsverkefni Elvrums og ýmissa tónlistar-
manna, en The Glow Pt. 2 vann hann að mestu
sjálfur, samdi lögin og textana, sem sumir eru
sem þeir séu ortir jafnóðum, og lék á öll hljóð-
færi, gítar, bassa, trommur, mikið af trommum
reyndar, orgel, píanó, blásturshljóðfæri og svo
má segja. Þótt sumt sé snúið á skífunni er hún
merkilega aðgengileg og kemur ekki á óvart hve
hún var vinsæl. Á næsta stórvirki tók Elvrum
nýja stefnu og færri gátu fylgt honum þá slóð,
en flestir ættu að gefa The Glow, Pt. 2 gaum.
Sungið um dauðann
POPPKLASSÍK
Eftir Jóhann Ágúst Jóhannsson
johann.agust.johannsson@gmail.com
Ó
hamingjusamasta fólkið sem ég
þekki, þegar kemur að ástarsam-
böndum, er fólkið sem fílar popp-
tónlist hvað mest; ég veit ekki
hvort popptónlist hefur orsakað
þessa óhamingju, en hitt veit ég, og
það er að þetta fólk hefur hlustað á sorgleg lög
lengur en það hefur lifað sínu sorglega lífi,“ segir í
bókinni High Fidelity eftir Nick Hornby (í þýðingu
greinarhöfundar).
Popptónlist á að snerta fólk. Í mínum huga veld-
ur hið fullkomna popplag hughrifum hjá hlustand-
anum, það vekur tilfinningar og þrár. Gleði, kynlíf,
ást, brostnir draumar og eftirsjá eru þannig hin
fullkomnu umfjöllunarefni þegar gott popplag er
annars vegar, þá og þegar búið er að negla góða
laglínu sem hrífur við fyrstu hlustun.
Tími popptónlistar reis hæst á seinni hluta átt-
unda áratugarins og langt fram á þann níunda með
hljómsveitum og listamönnum á borð við Fleetwo-
od Mac, Blondie, Elton John, Eurythmics, A-ha,
Queen og Duran Duran. Síðan þá hefur allt orðið
flóknara (eða einfaldara) í póstmódernískum heimi
þegar kemur að skilgreiningum á popptónlist sem
er oft á tíðum svo afar ómerkileg hvort sem er (allt
í lagi, ég sagði það – fordómar!).
Úr öllum þeim straumum og stefnum sem ríkt
hafa í tónlistarlífi undanfarinna ára er ekki hægt
að segja að mikil nýliðun hafi orðið í popptónlist-
argeiranum. Hreinræktað popp hefur verið úti í
kuldanum og hreinlega þótt púkalegt hjá yngri
kynslóðinni. Þessir gömlu góðu heyrast á Bylgj-
unni og Rás 2, þá aðallega þeirra gömlu gullmolar í
bland við meðalgott nýrra efni. Um þessar mundir
virðast þó vera miklar hræringar í þessum geira
og ber þar helst að nefna listamenn á borð við
Mika, Norah Jones, Sprengjuhöllina og banda-
rísku hljómsveitina Rilo Kiley sem sendi frá sér í
ágúst síðastliðnum hina stórgóðu skífu Under the
Blacklight.
Úr jaðrinum og yfir í poppið
Under the Blacklight greip mig furðu fljótt, jafnvel
of fljótt, og þegar svo gerist læðast oft að manni
efasemdaraddir en í þetta skiptið þögnuðu þær
hratt og örugglega. Það var ekki um að villast að
hér var á ferðinni ósvikin poppsnilld. Ég hafði
heyrt af Rilo Kiley og vissi að gagnrýnendur
kepptust við að mæra þeirra nýjustu plötu en mig
óraði ekki fyrir því að hér væri á ferðinni jafn svöl
konfektveisla fyrir eyrun og átti eftir að koma í
ljós.
Rilo Kiley er sprottin úr kálgarði jaðarrokksins.
Sveitin þykir töff í öllum sínum tilburðum, tísku og
tónlistarsköpun. Rilo Kiley er einnig afar falleg
hljómsveit sem getur samið dúndrandi popptónlist
sem límir sig fasta við heilabörkinn. En það var
bara nýlega sem Rilo Kiley sneri við blaðinu og
helti sér út í poppið mörgum aðdáenda sinna til
mikillar gremju, en byrjum á byrjuninni!
Hvað á barnið að heita?
Kjarnakonan og sporgöngumaður Rilo Kiley er
Jenny Lewis (söngur, gítar, hljómborð og helsti
lagahöfundur) en hún ásamt þeim Blake Sennett
(gítar og söngur), Pierre de Reeder (bassi) og
Dave Rock (trommur, seinna leystur frá störfum
af Jason Boesel) stofnuðu hljómsveitina árið 1998 í
Los Angeles. Forsprakkarnir Lewis og Sennett
áttu það sameiginlegt að hafa verið barnastjörnur í
Hollywood og leikið í ýmsum sjónvarpsþáttum en
það var tónlistin sem heillaði. Þremur árum eftir
að sveitin tók til starfa sendi hún frá sér sína fyrstu
plötu, Take-Offs, and Landing, sem kom út hjá
óháðum útgefanda og þótti afar vel heppnuð.
Næsta plata hét The Execution of All Things og
kom út hjá Saddle Creek-útgáfunni árið eftir en
árið 2004 sendi Rilo Kiley frá sér hina innblásnu
skífu, More Adventurous. Þriðju skífuna gáfu þau
út á eigin vegum en henni var dreift um heiminn af
stórfyrirtækinu Warner Bros sem er einmitt orðið
útgefandi þeirra í dag enda er sveitin ekkert minna
en hvalreki á strendur risaútgefanda í stöðluðum
tónlistarheimi.
Liðsmenn sveitarinnar hafa verið virkir þátttak-
endur bandarísku jaðarsenunnar og allir sem slíkir
aukið vegsemd og virðingu Rilo Kiley. Til dæmis
hafa þau brasað margt og mikið með ekki ómerk-
ari sveitum en Death Cab for Cutie, The Postal
Service og Bright Eyes. Af Jenny Lewis er það að
auki að segja að hún hefur starfrækt hliðarverk-
efnið Jenny Lewis and The Watson Twins sem hef-
ur hlotið góða góma og gefur út hjá Rough Trade.
Ekki hefur heldur spillt fyrir sveitinni að mikil eft-
irspurn hefur verið meðal bandarískra sjónvarps-
framleiðenda eftir lögunum þeirra en þau hafa
heyrst í þáttum eins og Buffy The Vampire Slayer,
The O.C., Dawson’s Creek og Grey’s Anatomy.
Eflaust hugsa margir lesendur að nafnið kynni
að vefjast fyrir fólki þar sem Rilo Kiley virkar sem
hálfgerður tungubrjótur en svo er ekki. Nafnið
þýðir hins vegar ekki neitt ef marka má svör
hljómsveitarmeðlima en margir velta því fyrir sér.
Ein besta útskýringin birtist þó eflaust nýlega í
tónlistartímaritinu Q en þá útskýrði Blake Sennett
nafnið á þessa leið: Rilo Kiley er nafn á manni sem
hann dreymdi og sagði fyrir um dauða Jenny Lew-
is. Undarlegt en satt!
Púkó en töff
Það sem mér þykir einkenna Rilo Kiley á þeirra
nýjustu skífu er mikil sál og illkvittið sjálfstraust.
Flest lögin eru undir fjórum mínútum, þau fjalla
um vangoldnar ástir og kynlíf í englaborginni.
Lögin virka í mínum eyrum eins og Blondie hafi
ákveðið að slá sér upp með Lindsey Buckingham
og Stevie Nicks úr Fleetwood Mac. Hér víkur allur
rokkrembingur fyrir heiðarlegri og vel gerðri
popptónlist sem þótti of púkaleg á tíunda áratug
síðustu aldar. Lagið Moneymaker, sem er alveg
hrikalega töff, er eflaust eitt besta dæmið um það á
Under the Blacklight.
Í langan tíma hefur mér þótt hreinræktuð popp-
tónlist dauð að innan og nánast framandi í stílleysi
sínu en nú hef ég tekið gleði mína á ný. Með Under
the Blacklight er um vissa endurfæðingu tónlist-
argreinar að ræða sem ætti að geta gripið athygli
þeirra sem yngri eru sem og þeirra sem teljast til
gömlutónlistaraðdáenda.
Fullkomin popptónlist
Um þessar mundir virðast vera miklar hrær-
ingar í poppinu og ber þar helst að nefna lista-
menn á borð við Mika, Norah Jones, Sprengju-
höllina og bandarísku hljómsveitina Rilo Kiley
sem sendi frá sér í ágúst síðastliðnum hina stór-
góðu skífu Under the Blacklight.
Illkvittið sjálfstraust Það sem einkennir nýja skífu Rilo Kiley er mikil sál og illkvittið sjálfstraust.
TENGLAR
...............................................................
www.rilokiley.com
www.myspace.com/rilokiley