Morgunblaðið - 02.01.2007, Blaðsíða 22
22 F ÞRIÐJUDAGUR 2. JANÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Hornbjargsviti stendur íLátravík á Ströndum,sem er talinn einn af-skekktasti staður á Ís-
landi þar sem mannabústað er að
finna.
„Víst er að fáir staðir á landinu
eru eins langt frá þjóðvegakerfinu
en það er jú það sem við setjum sem
viðmið er við ræðum um hvað sé af-
skekkt en með nýrri tækni hafa öll
viðmið breyst og þannig hefur
Látravík komist í gott samband við
vegakerfið, þar á ég auðvitað við sjó-
leiðina og bátinn Sædísi sem Reimar
Vilmundarson gerir út og siglir oft í
viku til okkar frá Norðurfirði, með
viðkomu í Reykjafirði og Bolung-
arvík á Ströndum,“ segir Ævar
Sigdórsson sem ásamt konu sinni
Unu Lilju Eiríksdóttur hefur rekið
ferðaþjónustu í húsi Hornbjargsvita.
„Fyrr á öldum þótti þessi vík ekki
álitlegur kostur til ábúðar, og var
hún ekki byggð fyrr en 1872, þegar
Jóhann Halldórsson bóndi og refa-
skytta settist þar að.
Jóhann er talinn síðasti landnáms-
maðurinn þar sem Látravík er síð-
asta jörðin sem mæld var úr óskipt-
um almenningi hér á Íslandi.
Í Látravík var svo búið allt fram
til 1909 en þá fór jörðin í eyði.
Það var svo árið 1930 að Vita-
málastofnun keypti jörðina og reisti
þar Hornbjargsvita.
Saga vitans frá 1930–1995 verður
ekki rakin hér, ég hef aðeins kynnt
mér þessa sögu og veit að ekki hefur
verið auðvelt að lifa og starfa í
Látravík sem vitavörður, sú saga
bíður betri tíma.
Það var sumarið 1998 sem við
hjónin komum fyrst í Hornbjargs-
vita. Fram að þeim tíma hafði ég
fremur óljósar hugmyndir um stað-
inn, hafði heyrt talað um erfiðleika
vitavarða með ráðskonuhald og síðar
um kommúnista sem þarna væri
best geymdur, fjarri siðmenning-
unni.
Skemmst er frá því að segja að ég
varð fyrir þvílíkum hughrifum eftir
dvöl á þessum stað að það var ekki
spurning um hvort, heldur hvenær,
ég kæmist aftur.
Seinna komst ég að því að eins var
um konu mína farið.
Það varð þó ekki fyrr en árið 2004,
að aftur var farið í vitann, þetta var
eins og fyrri ferðin, svokölluð vinnu-
ferð þar sem tekið var til hendinni
með þrif og annað smálegt.
Það var þó ekki fyrr en við sigld-
um burt frá vitanum og ég horfði
heim að húsinu að hugmyndin kvikn-
aði.“
Hvernig væri að fá
húsið á leigu?
„Hvernig væri að fá húsið á leigu?
Ég sagði engum frá þessum hug-
renningum mínum en fór á fund for-
stjóra Siglingastofnunar strax er við
komum í bæinn og bar upp erindið.
Skemmst er frá því að segja að
þeim leist vel á mínar hugmyndir
varðandi framtíð staðarins og samn-
ingur var gerður um eignirnar.
Upphaflega var ferðaþjónusta
ekki það sem við hjónin höfðum í
huga, miklu frekar athvarf sem
hægt yrði að dvelja í, einskonar
sumarbústaður sem yrði opinn fyrir
vinum og ættingjum.
Þetta breyttist þó fljótt, því um
leið og þetta spurðist út fóru að ber-
ast pantanir, þannig að þá varð ekki
aftur snúið.
Við öfluðum okkur því tilskilinna
leyfa, mættum næsta vor með bílf-
arma af húsbúnaði og öllu því sem
þarf til að opna gististað fyrir 35–40
manns og hófum rekstur.
Eftir tveggja sumra reynslu, get-
um við fullyrt að rekstur á gistiheim-
ili í tengslum við vita er ákaflega já-
kvæður.
Vitar eru jákvæð mannvirki, vitar
eru ljósberar, þeir lýsa veginn, eru
óbreytanlegir í huga fólks, eitthvað
ankeri þeirra sem nútíminn er að
æra með sífelldu áreiti og stressi,
allt er hverfult, ekkert er víst, allt er
„group!“
Þannig hafa þeir ennþá hlutverk,
bæði raunverulegt og ekki síður
huglægt.
Maður sér hvernig það slaknar á
fólki þegar það kemur inn í vitavarð-
arhúsið í Látravík.
Oftar en ekki sefur fólk yfir sig
fyrstu nóttina, komið hefur fyrir að
konan hefur sent mig upp til að at-
huga hvort einhver andi ennþá!
Af öllum þeim fjölda sem nú hefur
gist hjá okkur, man ég engan sem
verið hefur andvaka, engan sem hef-
ur séð neitt óhreint eða orðið var við
neitt óvenjulegt.“
Húsinu fylgir ró
„Þessu gamla húsi virðist fylgja ró
og friður sem ég tengi svo vitanum
og þeim jákvæðu hugsunum sem
honum fylgja.
Við getum því ekki selt drauga
eða galdraferðir, enda aðrir í þeim
geira.
Ég hef stundum farið með hópa
upp í vitann, sagt sögu hússins og
vitans sem best ég kann hverju
sinni, stór hluti fólks heldur að vitinn
sé ekki starfræktur lengur og að vit-
ar séu óþarfir í dag. Því verða marg-
ir ansi langleitir er ég útskýri hve
vitinn er nauðsynlegur, þrátt fyrir
nútímatækni í skipum og bátum.
Hornbjarg og Látravík, aðeins nöfnin kalla fram sterk viðbrögð – þetta er hæsta standbjarg við sjó og var lengi vel afskekktasta
byggð á Íslandi. Guðrún Guðlaugsdóttir ræddi við Ævar Sigdórsson sem hefur ásamt konu sinni undanfarin sumur rekið
ferðaþjónustu í húsi Hornbjargsvita og hefur séð um viðhald staðarins.
Íbúðarhúsið. Séð heim að íbúðarhúsinu í Látravík.
Hús Hornbjargsvita
Lending Lendingin í Látravík var endurbyggð af Ævari og félögum árið 2005 og er nú í góðu lagi. Umhverfi vitans er ákaflega fjölbreytt og fallegt.
Hjónin Una Lilja Eiríksdóttir og Ævar Sigdórsson á rómantískri stundu
með haustblóm í fangi, sem þau fengu að gjöf frá gestum sínum.
Málarastörf Mikið þurfti að mála áður en flutt var inn í húsakost Horn-
bjargsvita. Hér sést Ævar sveifla málningarkústinum kunnáttusamlega.