Morgunblaðið - 17.02.2007, Blaðsíða 16

16 LAUGARDAGUR 17. FEBRÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
AÐALMEÐFERÐ Í BAUGSMÁLINU
Eftir Andra Karl
andri@mbl.is
Ó
hætt er að segja að létt
hafi verið yfir þinghaldi
fyrsta dags skýrslutöku
yfir Tryggva Jónssyni,
fyrrverandi aðstoðar-
forstjóra Baugs, ef miðað er við und-
anfarna fjóra daga í Héraðsdómi
Reykjavíkur, þar sem aðalmeðferð í
Baugsmálinu fer fram. Meðan á
skýrslutöku yfir Jóni Ásgeiri Jóhann-
essyni, forstjóra Baugs, stóð var and-
rúmsloftið spennuþrungið og settur
saksóknari og verjandi Jóns tókust á
af hörku, en heldur horfir til betri
vegar ef marka má gærdaginn og
hrósaði saksóknari Tryggva fyrir
hversu vel gengi að fá frá honum svör
– svona alla vega framan af. Gert er
ráð fyrir að skýrslutöku yfir Tryggva
ljúki nk. miðvikudag.
Sigurður Tómas Magnússon, sett-
ur saksóknari, náði að spyrja
Tryggva út í ákæruliði 2–9, auk þess
að spyrja „almennra spurninga“
vegna ákæruliða 10–16. Á mánudag
mun þinghald halda áfram með því að
saksóknari spyr efnislega út úr 10. lið
sem snýr að meintum bókhaldsbrot-
um og röngum tilkynningum til Verð-
bréfaþings Íslands. Einnig fékk Gest-
ur Jónsson, verjandi Jóns Ásgeirs, að
spyrja Tryggva út í lið 2–9.
Eðli ákvarðana réð samráði
Sigurður Tómas hóf þinghaldið á
svipuðum nótum og þegar Jón Ásgeir
sat fyrir svörum. Tryggvi var spurður
út í stöðu sína í dag og gert að gera
grein starfsferli sínum í stórum drátt-
um á umræddu tímabili, 1998–2002,
en þá gegndi hann starfi aðstoðarfor-
stjóra félagsins. Þá var hann spurður
út í hvaða verk hann vann í daglegum
rekstri, sérstaklega hvað varðaði fjár-
málasvið fyrirtækisins. Tryggvi sagð-
ist hafa verið yfir fjármálasviði en
ekki starfað við það frá degi til dags.
Tryggvi var beðinn um að lýsa
samskiptum sínum við Jón Ásgeir og
sagði það mismunandi hversu oft þeir
höfðu samráð vegna ákvarðana sem
vörðuðu félagið, og fór þá eftir eðli
ákvarðana og mikilvægi. Sagði hann
þá á tíðum hafa haft samráð oft á dag
en á öðrum tímum jafnvel vikulega.
Spurður um hversu mikilvægar
ákvarðanir Tryggvi tók án samráðs
sagði hann erfitt um það að segja en
til viðmiðs náði Sigurður Tómas að fá
fram að Tryggvi hefði getað tekið
ákvörðun um sölu eigna á innan við
tíu milljónir króna. Spurður hvort
hann hefði getað tekið ákvörðun um
sölu eigna fyrir um hundrað milljónir
sagði Tryggvi að aldrei hefði reynt á
það.
Varðandi bókhaldsmál sagðist
Tryggvi ekki hafa skoðað bókhaldið
frá degi til dags enda mikið erlendis
og bundinn í öðrum málum.
Almennar spurningar um lánveit-
ingar voru næstar á dagskrá, þ.e.
vegna ákæruliða 2–9, en Tryggvi er
ekki ákærður í þeim og svaraði því að-
eins sem vitni.
Hlutverk Baugs á umræddu tíma-
bili og hvort lánastarfsemi hefði verið
á meðal þeirra hlutverka, var það
næsta sem saksóknari spurði um.
Tryggvi sagði að fyrirtækið hefði lán-
að viðskiptavinum sínum á hverjum
einasta degi með því að taka við
greiðslum með kreditkorti í verslun-
um sínum.
Fór Sigurður Tómas þá yfir starfs-
reglur stjórnar Baugs, sem voru m.a.
á þá leið að stórtækar ráðstafanir
skyldi bera undir stjórn, þ.e. yfir 20
milljónir króna, og spurði hvort þeim
reglum hefði verið fylgt. Sagði
Tryggvi að þeim hefði í flestum til-
vikum verið fylgt en benti á að
ákvarðanir þyrfti stundum að taka
hratt í heimi viðskipta og þá dygði
kannski aðeins símtal. Einnig tók
Tryggvi fram að rætt hefði verið um
að breyta reglunum og hækka upp í
s.s. 50 milljónir króna. Þó það hefði
hins vegar ekki verið gert skriflega,
hefði verklagið breyst.
Hugtakið lán hefur verið mikið til
umfjöllunar, ekki síst eftir nýfallinn
dóm Hæstaréttar í einum anga
Baugsmálsins og var hugtakið einnig
til umræðu í réttarsalnum í gær. Sak-
sóknari spurði hvort Baugur hefði
veitt hluthöfum lán og sagði Tryggvi
að ekki hefði verið um lán að ræða,
hugsanlega hefði verið um viðskipta-
lán að ræða, og það hugsanlega tengst
hlutafjáraukningu. Hins vegar hefðu
ekki verið veitt sjálfstæð peningalán.
Um þetta leyti fór aðeins að bera á
verjanda Tryggva, Jakobi Möller,
sem gagnrýndi spurningar saksókn-
ara vegna ónákvæmni. Dómsformað-
ur gaf þó lítið út á þau mótmæli og
hélt skýrslutakan áfram án frekari
mótmæla.
Sigurður Tómas vildi vita hvort lán
frá Baugi hefðu verið borin undir
stjórn félagsins. Taldi Tryggvi það
víst og ef ekki þá hefðu í það minnsta
flestir stjórnarmenn vitað af þeim.
Hann sagði, aðspurður, umsemjan-
legt hvernig gjalddögum hefði verið
háttað og sagði að sjaldan hefði verið
krafist trygginga. Skýrði hann það
nánar með því að félagið hefði verið í
örum vexti og því hefði þurft að aðlaga
reglur frá degi til dags.
Langt frá liðnum atburðum
Því næst spurði saksóknari al-
mennt um hlutafjárútboð Baugs í des-
ember árið 2000 og þá hvort Tryggvi
hefði komið að ákvörðun um að Gaum-
ur, Kristín Jóhannesdóttir og fleiri
þurftu ekki að greiða fyrir hlutafé sem
þau keyptu í félaginu. Tryggvi svaraði
því til að engin sérstök ákvörðun hefði
verið tekin, hins vegar væri það yf-
irleitt þannig þegar hlutafjáraukning
ætti sér stað að veittur væri greiðslu-
frestur.
Mikið var um að Tryggvi sagðist
ekki muna eftir einstökum atriðum –
sem gerðust um síðustu aldamót.
Nánar var spurt og þá hvort ekki
hefði þurft að greiða þrátt fyrir að
fresturinn hefði verið runninn út og
sagðist Tryggvi muna til þess að ein-
hverjir hluthafar hefðu ekki greitt en
ekki hefði verið tekin ákvörðun um
slík efni, að sér vitandi.
Öll þrjú í forsvari fyrir Gaum
Saksóknari spurði töluvert út í fjár-
festingafélagið Gaum, enda snúa flest-
ir ákæruliðir að „lánveitingum“ Baugs
til Gaums. Tryggvi sagðist hafa verið í
samskiptum við Kristínu, Jóhannes
og Jón Ásgeir sem forsvarsmenn
Gaums og mismunandi hversu mikið
við hvert eftir atvikum. Hann gat ekki
gert grein sérstaklega fyrir stofnun
viðskiptareiknings Gaums hjá Baugi
en taldi það hafa verið afleiðingu einn-
ar færslu, s.s. að ef bókari hefði séð
færslu frá Gaumi hefði hann hugsan-
lega ályktað sem svo að fleiri væru á
leiðinni.
Þá var farið út í einstaka ákæruliði
og byrjað á ákærulið 2, sem varðar
100 milljóna króna lánveitingu frá
Baugi til Gaums. Borið var undir
Tryggva skjal sem staðfestingu á lán-
veitingunni en hann sagðist ekki hafa
komið nálægt því að útbúa það, og
gæti í sjálfu sér ekki lítið sagt um
skjalið. Hann sagðist muna eftir
samningi sem gerður var vegna við-
skipta vegna framsals á réttinum til
að reka Debenhams, og hefði kostað
tíu milljónir, til að fá sérleyfið.
Tryggvi sagði að allir hefðu komið að
þessari samningsgerð, t.d. Jón Ásgeir
og Jóhannes Jónsson og að stjórn
Baugs hefði verið sér mjög meðvit-
andi um samninginn.
Hvað varðar þriðja ákærulið, sem
varðar fasteign sem Gaumur keypti
en Baugur lánaði fjármagn til, sagði
Tryggvi að alltaf hefði staðið til að
Baugur keypti fasteignina og myndi
setja hana inn í Stoðir, félag í eigu
Baugs. Hann sagði að Baugur hefði
nýtt húseignina og aldrei hefði verið
innheimt leiga, enginn gjalddagi var
settur á lánið þar sem litið var svo á að
Baugur væri að kaupa eignina og
hefði frá fyrsta degi verið aðili að
henni.
Gögn til sem sanna hið rétta
Vegna fjórða ákæruliðar sagði
Tryggvi að um mistök hefði verið að
ræða. Hann hefði komið að þessu máli
en um hefði verið að ræða kaup Baugs
á helmingi af hlutafé í Viðskipta-
trausti ehf., sem var í eigu Sparisjóðs
Reykjavíkur og nágrennis. SPRON
hefði séð um samningsgerð og misrit-
að þannig að hlutdeildin rann til
Gaums. Baugur hefði hins vegar verið
allt í þessu máli og SPRON litið svo á.
Eignafærslan frá Gaumi til Baugs
endurspeglaði ekki lán. Tryggvi sagði
að hægt væri að sannreyna það með
ýmsum hætti, s.s. að gögn væru til í
tölvu sinni – sem væri í haldi lögreglu.
Eftir hádegi var tekið til við að
spyrja Tryggva út í ákærulið níu, sem
varðar lán til Kristínar. Þeim skjölum
sem voru borin fyrir Tryggva mundi
hann ekki eftir sérstaklega og hafði
ekki komið að gerð fylgiskjala. Að-
spurður um víxil sem gefinn var út í
maí 2002 til að greiða 3,8 milljónir sem
Kristín skuldaði sagðist hann hugsan-
lega hafa vitað af honum, en þyrfti
meiri tíma til að setja hlutina í sam-
hengi. Mundi hann ekki hvort hann
hefði séð víxilinn og gat ekki skýrt
hvers vegna hann hefði verið færður í
bækur Baugs í ágúst 2002. Hann
sagðist þó hafa rætt við Jón Ásgeir
um víxilinn um sumarið. Spurður um
hvort Kristín hefði þá verið skuldlaus
við Baug sagði Tryggvi að greiða hefði
átt fyrir víxilinn en hann hefði ekki
verið kominn á gjalddaga. Hann hefði
litið á hann sem fullnaðargreiðslu.
Vildi Sigurður Tómas fá nánari skýr-
ingar á hvernig víxlar virkuðu og fara
í víxillög en Jakob Möller gerði at-
hugasemd, spurði hvaða máli það
skipti fyrir málið og tók Arngrímur
Ísberg undir mótmælin. Saksóknari
spurði að lokum hvar víxillinn hefði
verið geymdur og taldi Tryggvi líklegt
að hann hefði verið í peningaskáp hjá
Jóni Ásgeiri.
Næst var farið yfir viðskipti Fjár-
fars sem um er getið í ákæruliðum sjö
og átta. Tryggvi sagði aðspurður hafa
komið að stofnun félagsins og sagðist
hafa litið á Sigfús R. Sigfússon og
Sævar Jónsson, sem skráðir voru eig-
endur í upphafi, sem raunverulega
eigendur. Einnig sagðist hann hafa
talið að Íslandsbanki myndi sjá um
fjármögnun fyrir þá en varð ekki ljóst
að svo yrði ekki fyrr en síðar.
Spurður út í kaupsamning þar sem
Gaumur seldi Fjárfari hlut í Baugi
fyrir 64,5 milljónir króna sagðist
Tryggvi ekki þekkja samninginn, ekki
hafa komið nálægt honum og neitaði
því að rithönd hans væri á bókunar-
fyrirmælum. Þá sagðist hann ekki vita
hver hefði tekið ákvörðun um þessi
viðskipti. Hann sagði að Fjárfar hefði
ekki verið ofarlega í huga sínum og
hann þekki ekki til hlutabréfavið-
skipta félagsins.
Fylgist ekki með bókhaldinu
Gestur Jónsson, verjandi Jóns Ás-
geirs, fékk einnig tækifæri til að
spyrja Tryggva út í ákæruliði 2–9 en
hafði mál sitt stutt og sagði flestallt
hafa komið fram í svörum við spurn-
ingum saksóknarans. Fyrst spurði
hann út í stöðu Jóns Ásgeirs gagnvart
bókhaldi Baugs. Tryggvi svaraði því
til að hann hefði ekki fylgst með bók-
haldinu og að hlutverk hans hefði ver-
ið að fylgja eftir markmiðum félags-
ins. Vissi hann ekki til þess að Jón
Ásgeir hefði farið inn í bókhaldið. Þá
fór hann betur yfir kaup Gaums á
fasteign sem Baugur lánaði fyrir og
minntist á tölvupóst þar sem kom
fram að eignina ætti að selja til Stoða,
en beðið væri gagna frá Jóni Ásgeiri.
Í UPPHAFI þinghalds við Baugs-
málið í gær upplýsti Gestur Jóns-
son, verjandi Jóns Ásgeirs Jóhann-
essonar, að skjólstæðingur sinn
hefði farið af landinu á fimmtu-
dagskvöld. Hann sagði ekki ljóst
hvenær hægt yrði að upplýsa um
komu hans hingað til lands á nýjan
leik en vonaði að það yrði um
helgina. Í gærkvöldi sagðist Gestur
hafa rætt við Jón Ásgeir en sama
staða væri uppi, ekkert lægi fyrir.
Rætt var um það í upphafi þing-
halds að flýta skýrslutökum yfir
stjórnarmönnum Baugs og setja
Jón Gerald Sullenberger aftar í
röðina, eða þar til Jón Ásgeir kæmi
aftur til landsins. Ekkert var ákveð-
ið í þeim efnum og ákvörðun frest-
að til þriðjudags. Virtust verjendur
og saksóknari þó ánægðir með til-
löguna.
Óvíst hvenær Jón Ás-
geir kemur til landsins
Léttara yfir á fimmta degi
Morgunblaðið/G. Rúnar
Engin læti Tryggvi Jónsson, fyrrverandi aðstoðarforstjóri Baugs, stendur ásamt verjanda sínum, Jakobi Möller, á
meðan Gestur Jónsson, verjandi Jóns Ásgeirs, situr og bíður eftir að þinghald hefjist. Tryggvi sat fyrir svörum.
Í HNOTSKURN
Dagur 5
» Tryggvi Jónsson er annarmaðurinn sem leiddur er
til skýrslutöku í málinu.
Reiknað er með að skýrslutak-
an standi fram á miðvikudag
nk.
» Tryggvi, sem er sakborn-ingur í málinu, var þó að-
allega spurður sem vitni í gær,
en mestur tími fór í ákæruliði
2–9. Á mánudag verður
skýrslutöku framhaldið og
byrjað á efnislegum spurn-
ingum vegna ákæruliðar 10.
» Tryggvi var skipaður að-stoðarforstjóri Baugs á
árinu 1998 og lét af störfum
árið 2002.
» Tryggvi er ákærðurásamt Jóni Ásgeiri í átta
ákæruliðum, auk þess sem
einn snýr að Tryggva einum.
» Í 11.–14. ákærulið eru JónÁsgeir og Tryggvi ákærð-
ir fyrir meiriháttar bókhalds-
brot með því að hafa látið
rangfæra bókhald.
» Í ákærulið 15 er þeim gef-ið að sök að hafa framið
meiriháttar bókhaldsbrot og
að hafa sent rangar tilkynn-
ingar til Verðbréfaþings.
» Í ákæruliðum 16 og 17 erþeim gefið að sök að hafa
framið meiriháttar bókhalds-
brot með því að hafa látið
rangfæra bókhald Baugs með
því að búa til gögn sem ekki
áttu sér stoð í viðskiptum.
» Þeir eru einnig sakaðirum að hafa fært sölu á
hlutabréfum í Baugi í bókhald
félagsins, þegar bréfin voru í
raun afhent Kaupþing Bank í
Lúxemborg til varðveislu inn á
vörslureikning Baugs.
» Að lokum er Tryggva gef-inn að sök fjárdráttur í 19.
ákæruliðnum með því að hafa
dregið sér samtals rúmar 1,3
milljónir króna með því að láta
Baug greiða 13 reikninga frá
Nordica vegna persónulegra
útgjalda Tryggva, Baugi óvið-
komandi.