Morgunblaðið - 26.02.2007, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 26. FEBRÚAR 2007 23
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi greinargerð frá Peter
Hill, prófessor, fyrrverandi forseta
Evrópusamtaka barna- og unglinga-
geðlækna (UEMS). Íslenska þýðingu
önnuðust Helga Hannesdóttir, Guð-
rún Bryndís Guðmundsdóttir og
Dagbjörg Sigurðardóttir, barna- og
unglingageðlæknar og núverandi og
fyrrverandi (H.H.) fulltrúar Íslands í
UEMS:
„Innan samtaka Evrópskra sér-
fræðilækna (UEMS) eru barna- og
unglingageðlækningar sjálfstæð sér-
grein og aðskilin frá geðlækningum
fullorðinna. Með álíka hætti er evr-
ópska fagfélagið fyrir barna- og ung-
lingageðlækningar (ESCAP) aðskilið
sérgreinafélag.
Þó svo að það sé grundvall-
arskörun milli fullorðinna, æskufólks
og barna í geðlæknisfræðilegri rann-
sóknarvinnu eru sérgreinarnar ólíkar
í veigamiklum atriðum.
Þetta er mikilvægt varðandi með-
ferð innan sjúkrahúsa, í rannsókn-
arvinnu og í kennslu læknanema.
Barna- og unglingageðlækningar
notast við annarskonar rannsókn-
arviðmið, tæki og hugtök en rann-
sóknir á fullorðnum í geðlæknisfræði.
Allflestar rannsóknarniðurstöður í
barna- og unglingageðlækningum
eru kynntar á ákveðnum ráðstefnum
sem eru sérstaklega helgaðar barna-
og unglingageðlækningum og sál-
arfræði eða birtar í ákveðnum tíma-
ritum sem tileinkuð eru sérgreininni.
Styrkir til rannsókna koma oft frá
öðrum styrktaraðilum en í fullorð-
insgeðlækningum.
Það sama er að segja um kennslu í
barna- og unglingageðlækningum, en
kennslan tekst á við ólíkar aðstæður í
ólíku samhengi, upplýsingum er aflað
frá upprunafjölskyldum barna og
kennurum innan skóla. Rannsóknir
taka ríkulega á þroskaþætti og þróun
barnsins í gegnum lífshlaup þess.
Rannsóknir í barna- og unglingageð-
lækningum nýta meira sálfræðilegar
aðferðir og beita þeim sérstaklega í
grenndarsamfélaginu.
Forysta barna- og unglingageð-
lækna innan læknadeildar háskóla er
mikilvæg til að viðhalda háum stöðl-
um í háskóla- og innan háskóla-
sjúkrahúsa. Þjálfun sérfræðinga í
barna- og unglingageðlækningum er
brýn nauðsyn og byggja þarf upp sér-
nám í sérgreininni hér á landi til að
þjálfa og viðhalda sérgreininni og
koma henni í nútímalegt horf. Sér-
námið þarf að tengjast rannsókn-
arvinnu sem hvetur til áframhaldandi
sérnáms og endurmenntunar í sér-
greininni. Prófessorsstaða innan Há-
skóla Íslands þarf að bera ábyrgð á
rannsóknarstarfi og alþjóðatengslum
og sýna fram á yfirgripsmikla þekk-
ingu innan sérgreinarinnar. Staðlað
rannsóknarmat og önnur mælitæki
sem notuð eru sérstaklega fyrir börn
og unglinga gefa gæðatryggingu og
hafa áhrif á aðra rannsóknarvinnu
innan Háskólans. Rannsóknarvinna í
barna- og unglingageðlækningum
þarf að hafa áhrif á aðrar rannsóknir
og kennslu á öllum sérfræðisviðum
læknisfræðinnar. Mörg málefnaleg
svið barna- og unglingageðlækninga
skarast á við barnalækningar. Þetta á
sérstaklega við varðandi kennslu í
grunnnámi og í framhaldsþjálfun. Má
nefna sem dæmi eftirfarandi:
 Hæfni til að tala við börn á ýmsum
aldri.
 Hæfni til að tala við fjölskyldu-
meðlimi í einu viðtali ásamt barni.
 Skilning á sjónarmiðum barnsins í
samhengi við þarfir fjölskyldu
þess.
 Hæfileika til þess að vinna einkum
og sér í lagi innan fjölfaglegs
teymis.
 Að íhuga markmið lækn-
isfræðilegs inngrips út frá þeim
mögulegu mismunandi viðhorfum
sem foreldrar, ungt fólk, tilvís-
endur og sjúkrahúslæknar vilja.
 Samþættingu líffræðilegra, sál-
fræðilegra og félagslegra fram-
laga við klínísk vandamál og lausn
þeirra.
Einnig eru sameiginleg áhugasvið
rannsókna í geðlæknisfræði, barna-
lækningum og heimilislækningum.
Sérstaklega í upphafi geðröskunar
eða áfalla, í barnataugalækningum,
faraldsfræði og fyrirbyggjandi starfi.
Með þetta í huga er prófess-
orsstaða innan læknadeilda háskóla í
barna- og unglingageðlækningum
bráðnauðsynleg. Ekki einungis til að
þróa og viðhalda háum gæðastöðlum í
kennslu og rannsóknum og meðferð í
barna- og unglingageðlækningum,
heldur einnig til að stuðla að þróun
annarra sviða læknisfræðinnar innan
læknadeilda háskóla.
Þótt óháðar fageiningar í barna- og
unglingageðlækningum ætti að vera
lokamarkmið innan háskóla kann það
einnig að vera viðeigandi að byggja
upp slíkar deildir með því að skapa
prófessorsstöður í barna- og ung-
lingageðlækningum innan barna-
deildar eða geðdeildar.“
Gildi prófessorsstöðu
í barna- og unglinga-
geðlækningum
við læknadeild HÍ
VEFUR Háskóla Íslands hefur
hlotið vottun frá fyrirtækinu Sjá
ehf. og Öryrkjabandalaginu um að
hann standist kröfur um aðgengi
fyrir fatlaða notendur. Vefurinn
hefur fengið vottun fyrir forgang 1
sem er lágmarkskrafa sem gerð er
um aðgengi að vef og er Háskóli Ís-
lands fyrsta menntastofnun á land-
inu til þess að fá slíka vottun. Er
þetta í samræmi við markmið HÍ að
gera vefinn sem aðgengilegastan
öllum notendum, en bætt aðgengi
er liður í því að styrkja vefinn sem
virkan upplýsingamiðil.
Ráð um málefni fatlaðra við HÍ,
námsleið í fötlunarfræði við skólann
og vefstjóri HÍ komu verkefninu af
stað og unnu það með fyrirtækinu
Lausn, sem þjónustar vefumsjón-
arkerfi skólans, og fyrirtækinu Sjá,
sem sá um vottunina.
Vinnulag og verkferlar hafa verið
kynntir umsjónarfólki vefja innan
Háskólans en vefurinn
er lifandi miðill og því
þarf stöðugt að fylgj-
ast með því að hann
fullnægi skilyrðum um
aðgengi. Gert er ráð
fyrir að vefurinn verði
yfirfarinn einu sinni á
ári og farið yfir hvort
hann stenst enn kröf-
ur fyrir vottun.
Að vefur sé aðgengi-
legur þýðir að hann sé
aðgengilegur öllum
notendum óháð fötlun
þeirra eða getu. Aðgengilegur vefur
uppfyllir skilyrði sem sett eru fram
í Web Content Accessibility Guidel-
ines (WCAG) af World Wide Web
Consortium (W3C). Fyrirtækið Sjá
hefur aðlagað WCAG leiðbeining-
arnar að íslenskum aðstæðum og er
vefur HÍ vottaður í samræmi við
það.
Að gera vef aðgengilegan sam-
kvæmt leiðbeiningum um aðgengi
hentar öllum notendum, en þó er
fyrst og fremst verið
að höfða til blindra,
sjónskertra, heyrn-
arlausra og heyrnas-
kertra, flogaveikra,
hreyfihamlaðra,
greindarskertra, les-
blindra og litblindra
notenda. Þessir hópar
notast oft við sérstök
hjálpartæki þegar þeir
vafra um vefinn, t.d.
skjástækkara og skjá-
lesara.
Meðal þeirra atriða
sem taka þarf tillit til er að skýring-
artexti sé á öllum myndum (ALT
texti), töflur séu rétt merktar og að
hægt sé að stækka letur og breyta
bakgrunnslit og lit á letri. Einnig
þarf allt mál að vera eins skýrt og
einfalt og mögulegt er og það þarf
að vera hægt að ferðast um vefinn
með TAB hnappinum þannig að
ekki þurfi að nota mús.
Engin lög hafa verið sett á Ís-
landi um aðgengi fyrir fatlaða á vef
en það hefur verið gert í nágranna-
löndum okkar. Í stefnu ríkisstjórn-
arinnar um upplýsingasamfélagið
2004-2007, Auðlindir í allra þágu,
eru skýr markmið um að rafræn
þjónusta opinberra aðila taki mið af
þörfum ólíkra hópa og að upplýs-
ingatækni beri fyrst og fremst að
líta á sem verkfæri sem nýta má til
að ná auknum lífsgæðum fyrir alla
landsmenn og alla samfélagshópa
um landið allt.
Forsætisráðuneytið lét gera út-
tekt á vefjum opinberra stofnana og
sveitarfélaga árið 2005 og í kjölfarið
kom út skýrslan Hvað er spunnið í
opinbera vefi? Vefur HÍ kom vel út
m.t.t. innihalds og rafrænnar af-
greiðslu en bæta þurfti aðgengi. Í
framhaldi af þessari úttekt var haf-
ist handa við að bæta úr því.
Í skýrslunni Aðgengi allra að
vefnum, sem forsætisráðuneytið og
félagsmálaráðuneytið unnu árið
2006, er lagt til að rafræn þjónusta
og vefir opinberra aðila á Íslandi
standist alþjóðleg viðmið. Einnig að
alþjóðlegu reglurnar um aðgeng-
ismál verði þýddar á íslensku og
notaðar sem viðmiðunarreglur hins
opinbera. Þá er lagt til að opinberir
aðilar verði hvattir til að marka sér
stefnu í aðgengismálum fyrir árslok
2007 og að uppfylla alþjóðlegar lág-
markskröfur um aðgengi að vef eigi
síðar en fyrir árslok 2008.
Anna Sveinsdóttir segir frá að-
gengi að vef Háskóla Íslands »Er þetta í samræmivið markmið HÍ að
gera vefinn sem að-
gengilegastan öllum
notendum, en bætt að-
gengi er liður í því að
styrkja vefinn sem virk-
an upplýsingamiðil.
Anna Sveinsdóttir
Höfundur er vefstjóri Háskóla
Íslands.
TENGLAR
..............................................
http://www.hi.is
http://www.ut.is/adgengi
http://www.sja.is
http://www.w3.org/WAI
Aðgengi allra að vef Háskóla Íslands
ÍÞRÓTTAFÉLAGIÐ Glóð í Kópa-
vogi var stofnað 24. október 2004.
Það var hópur áhugafólks um heil-
brigða lífshætti sem kom saman og
stofnaði félagið undir kjörorðinu
Hreyfing – fæðuval – heilsa. Stofn-
félagar voru 72 en skráðir félagar
eru nú 113.
Fjölbreytt starfsemi
Félagið hefur látið mjög til sín taka á
sviði hreyfingar í margskonar formi
og haldið fjölmörg fræðslukvöld þar
sem fagfólk úr heilbrigðisgeiranum
og fleiri stéttum hefur haldið erindi
um holla lífshætti almennt. Fé-
lagsmenn eru enn sem komið er
flestir eftirlaunafólk en félagið er öll-
um opið og markmiðið að fá fólk úr
öðrum aldurshópum til að taka þátt í
því sem það býður upp á. Glóð-
arfélagar hafa stundað leikfimi, staf-
göngu, hringdansa, gönguferðir o. m.
fl. Haustið 2005 fór hópur frá félag-
inu til Kanaríeyja á mót sem kallað
var Gullnu árin. Var það haldið á veg-
um Fimleikasambands Evrópu og
ætlað fólki 50 ára og eldra. Þar sýndi
hópurinn dansatriði sem Margrét
Bjarnadóttir leikfimikennari hafði
þjálfað. Aftur var farið til Kanaríeyja
haustið 2006 og nú sýnt á Blómahátíð
þeirra heimamanna samskonar at-
riði.
Ný keppnisíþrótt
Í vetur er mikið annríki hjá Glóð. Til
stendur að taka þátt í Landsmóti
Ungmennafélags Íslands sem haldið
verður í Kópavogi í sumar. Glóð æfir
nú línudans og hringdansa af kappi.
Einnig hefur það tekið upp æfingar á
Ringó en það er ný íþrótt sem nokkr-
ir félagar kynntust í Danmörku í
fyrrasumar. Mun hún vera upp-
runnin í Tékklandi. Á aðalfundi Glóð-
ar sem haldinn var 28. jan. síðastlið-
inn var samþykkt að taka upp
æfingar á þessari íþrótt og kynna
hana vítt og breitt um landið og er
markmiðið að koma upp sem flestum
keppnisliðum. Kynningin er þegar
hafin. Glóð hefur fengið umboð til að
kynna Ringó á landsmótinu í sumar
sem væntanlega keppnisgrein. Þessi
leikur líkist blaki. Þó eru ekki notaðir
boltar heldur hringir sem er kastað
yfir net og gripnir af mótherjum.
Þessa íþrótt geta flestir stundað
Þú hefur val
Það er full ástæða fyrir fólk til að
fylgjast með og taka þátt í því sem
gert er til að halda við heilsunni og
fyrirbyggja sjúkdóma eftir því sem
hægt er. Það sýnir ört vaxandi hópur
öryrkja hér á landi. Hreyfing – fæðu-
val – heilsa er kjörorð sem allir ættu
að hafa í huga.
RAGNA
GUÐVARÐARDÓTTIR,
ritari Glóðar.
Ringó – nýr möguleiki
Frá Rögnu Guðvarðardóttur:
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
SÚ SKOÐUN að íslenska krónan
sé úrelt og ónýt verður sífellt víð-
teknari í þjóðfélaginu. Sífellt fleiri
stórfyrirtæki og bankar hafa tekið
upp eða hyggjast taka
upp evru hennar í stað.
Örfá fyrirtæki hafa
tekið upp bandaríska
dollara. Eins og flestir
vita er verðbólga á Ís-
landi nú 7% og stýri-
vextir 14,25% en sagan
sýnir okkur að þeir
hafa frekar takmörkuð
áhrif á þróun verð-
bólgunnar. Við-
skiptahallinn mælist
nú 20% af vergri
landsframleiðslu.
Krónan er jafnan út-
hrópuð sem sökudólgur fyrir öllum
efnahagslegum vanda á Íslandi, þar
af leiðandi er litið á evruna sem
bjargvætt íslensks efnahagslífs og
skyndilausn. Sannleikurinn er sá að
krónan hefur fátt til saka unnið og á
áfellisdóm ráðamanna og fjölmiðla
ekki skilinn. Gengi krónunnar hefur
vissulega verið sveiflukennt lengi en
þó ekki eins sveiflukennt eins og t.d.
matarverð hér á landi. Það ójafn-
vægi sem ríkir í íslensku efnahagslífi
stafar af þenslu í hagkerfinu og á
vinnumarkaði. Má þar nefna dýrar
ríkisframkvæmdir á borð við Kára-
hnjúkavirkjun og tónlistarhöllina
sem og auknar heimildir til húsnæð-
islána. Slíkt magn peninga í umferð
leiðir óhjákvæmilega til verðbólgu.
Íslenskt hagkerfi er í reynd afar
smátt en það er sterkt:
matsfyrirtækið Moo-
dy’s Investor Service
staðfesti fyrir mánuði
síðan lánshæfismat rík-
issjóðs, gaf honum góð-
ar einkunnir og sagði
horfur stöðugar. Sökum
hás vaxtastigs hér-
lendis og batnandi
horfa í efnahagslífinu er
íslenska krónan talin
besti fjárfesting-
arkostur sem gjaldeyr-
iskaupmenn hafa völ á á
næsta ári af greining-
arfyrirtækinu TD Securities. Sér-
fræðingur sagði nýlega í samtali við
vefútgáfu Bloombergs að sennilega
hefði efnahagslægð verið forðað frá
landinu á árinu 2007 og svo virðist
sem efnahagslífið verði öflugt og
blómlegt árið 2008. Óhjákvæmilegur
fylgifiskur evrunnar er aðild að Evr-
ópusambandinu. Slík aðild þjónar
ekki hagsmunum Íslendinga eins og
er og mörg rök vega þungt gegn að-
ild að sambandinu og enn fremur
gegn aðild að myntbandalaginu. Með
upptöku evru myndi verðlag snar-
hækka og smákaupmenn mundu
sennilega nýta sér breytt verðskyn
fólks líkt og gerst hefur í Þýskalandi
og fleiri löndum sem hafa tekið upp
evruna í seinni tíð. Þar að auki yrði
möguleika stjórnvalda á sjálfstæðri
efnahagsstjórn og fullveldi landsins
fórnað. Sveiflurnar í íslensku hag-
kerfi eiga sér oft aðrar rætur og ger-
ast á öðrum tíma en sveiflurnar í
evrópska hagkerfinu. Þar af leiðandi
er ofurmikilvægt að Íslendingar
haldi efnahagslegu sjálfstæði sínu.
Með aðild að Evrópusambandinu
færi efnahagslegt sjálfstæði þjóð-
arinnar sem og annað sjálfstæði for-
görðum og það er ekki fýsilegur
kostur. Þótt krónan sé veik núna
getur hún tekið við sér og þjónað
hagsmunum þjóðarinnar enn betur
en evran. Krónan er ekki dauð.
Brynja Halldórsdóttir fjallar
um efnahagslífið og Evrópumál
Brynja Halldórsdóttir
»Með aðild að Evrópusambandinu
færi efnahagslegt
sjálfstæði þjóðarinnar
sem og annað sjálfstæði
forgörðum og það er
ekki fýsilegur kostur.
Höfundur er varaformaður Ungra
vinstri grænna í Reykjavík.
Krónan er ekki dauð