Alþýðublaðið - 28.10.1922, Page 1

Gefið át m£ Alþýðuflokknum
1922
Laugardaginn 28. oUtober
249 tölublað
fi einn tlðnr mest.
Ekkert er það tll, sem öllu
fólki nú á Umum er eias árfðandi
fcð aSa &é? og þekMugar á ai-
raecnuni œáiuæi og mentunsr yfir
hijfuð að tab, og fátt er það,
s*m fólk vaatar cins tllíinnunieg*,
að snínsta kosti Isér á laadí, og
þetts tvent.
Það faefir oft. og mikið verið
um bíð tali,ð hér á la&di, að al
þýðumentun hér væri f góðu lagi.
Því er ekki að neits, að eítir því,
sem gert hefir verið til þess
að iétta undir með möncum til
þess að afli sér mentunar, er
mesta furða, hve margir aiþýðu
menn hafa mikia þekkingu á ýais-
'aim hlutum. En um það veidur
sjáifssgt mikia meira meðfæddur
skýrieiki þessara manna en hitt,
að þeim hafi verið auðgengt að
tækifærum tii þess að auka þskk
ingu sína. En þess er ekki að
dyijist, að þrátt fyrir .þetta er
þekkingu slmennings yfir höfuð
mjög ábótavant Það er bara gott
og einbar þjóðrembingur að halda
því fram, að aimenningur hér
standi framar almeaningi annara
þjóða um mentun. Réttast væri
ef tii vill að segja, að hér hafl
margir sJþýðumena nasasjón aí
ýmsu fldra en somu stéttar menn
annara þjóða, ea hitt er víat, að
þekking hériendra alþýðumanaa
ristir miklu grynnra í mörgu, eink
um f þeim málum, sem næst Iiggja
fyrir hvera mann &ð afla sér
rækiiegrar þekkisgar á, svo sem
atvinnumálum og sijórnmálum.
Uadir góðri þckkisgu á atvinnu
tnáiunum, sérstakiega hvers manns
í eiginni a|vinnugrein, bæði á
verklegu og fjírhagslegu hiiðinni,
er beinlír.ii komið ííf og afkoma
rnísina, og án hesnar eru me&n
ge samlega vamarbuiir fyrir hvers
: kona;- óstjórn á atvínnuvegunnm,
eins og rækiiega hefir komið á
dagian á síðati árum. Um atjóm-
mUia hoifir svo víð, að eítir
rtjórnarfyrirkoíBulagi iandsins ligg-
ur stjómvaldið að réttu lagi í
höndum aimesaings; þeir, ssm
venjulega eru nefndir stjórnendur
iandsins, eru að lögum að eins
cmboðsmenn aimennings. Þrð ligg
ur því i augum uppi, að þessir
eigulegu stjómendur landsins þutfa
að hafa til að bera næga þekk-
iagu é stjórsmáiucum, ef þau eiga
ekki að fara f haedísboium Es
t.l þsst heyrir íyrst og fremst
þekking á eiginni atvinnugrein,
þvi að stjómmálin eru i höfuð-
atriðunum ekki annað en sameigin
leg mál atvinnugreinanna, ef svo
mætti segja,
Það, sem því rfður meit á fyrir
hvern einstakiing, er sð sfli sér
scm alira mestrar þekkingar á at-
vinnuvegum þjóðartnnar, hverjum
á sinci grein. Til þess cru stéttai-
féiögirj einkar hentug. Þar eiga
useaa að tæða og fræðast með
umræðunum um skipulag atvinnu
gteinarinnar, um framfaramögu
ieika f henni og yfír höfuð aít.
sem atvinnuveginum kemur við,
gagnrýna miskunnarlaust núver-
anda skipulag á atvinnuvegunum
tii þess að komast með ajálfstæðri
rannsókn að þvf, i hverju þvf er
ábótavant, til þess að geta jafnan
haft avör og tök á reiðum hönd
um, er hinir og aðrir btaskarar
reyna að viiia mönnum sýn til
hagsmuna fyrir sig. Fyrir þjóðina
ríöur mest á þvf, að skólamálum
hennar sé sem allra bezt fyrir
komið, að tii séu sem næst á
hverju strái tækifæri fyrir ein-
staklingana tii þess að afla sér
bæði sériegrar og almennrar þekk-
ingar. Til þess þarf fyrst og fremst
sð cíla alia atvinnngreinaskólana
sem mest, sjómannaskóla, búnað
arskóla, iðnskóla, homa upp verka
taannatkóia, gera kennara þsirra;
sem færasta um að verða nem
enduuum að gagni, eedurbæta
kensiuað/erSir, auka við ómissandi
námsgreinum og fella niður óþarf
ar. Enn fremur þarf að íjölga sem
Listasýning'
við Skólavörðntorg
er opin daglega kl. 10—4.
Inng. 1 króna.
Aðgöngukort, sem gilda aiían
sýningartfmanQ, á 3 kr.
mest aimensum mentaskólum,
gagnfræðaskóium og iýðskólum
tii framhalds af barnaskólunum
og kotna sem brztu sklpulagi á
þá og samræmi á railli þeirra, svo
að þeír geti unnið samán og hin-
ir æðri tekið við af hverjum sem
vera skai hinna lægri. Þá þárf
og að sjá um með ráðsnjallri
stjórn á atvinnuvegunum, að allir
geti f þessum almennu skólum
fengið aila þá mentun, sem þeir
geta við tekið, og að hæfiieika-
menn þuifi ekki vegna fjárskorts
að fara á mis við nauðsynlega
mentun f neinu, sem þeitn sé að
gagni. Bezt væri, að engihn þyrfti
að ganga að lifsstarfi með minni
almenna mentun en heimtuð er
af stúdentum nú, og það er cin-
skær heimska, þegar verið er að
amast við_> því, að margir verði
stúdentar, af því að ekki séu til
konuogleg embætti handa þeim
öllam, eint og komið hefir fyrir.
Því meiri sem almenn mentun
er, þvi meiri verður velliðan ai*
þýðunnar, jaínvel með þvf auð-
valdsskipulagi, sem nú er á þjóð-
félaginu, og fyrir það skipulag,
sem jafnaðarmenn berjast fyrir að
koma á, útheimtist beinlínis, að
almenningur sé vei mentaður.
Þess vegna bcrjast jafnaðarmenn
hvarvetna fyrir umbótum f menta-
málum þjóðanna, því að það er
fyrsta skilyrðið fyrir því, að stefna
þeirra sigri, og þar setn þeir taka
við vöidum, áður en.aiþýðument-
un er komin í gott horf, eins og
t. d. f Rússlandi, láta þeir það
vera siít fyrsta verk &ð skipa
mentamáiunum á þjóðnýisn hátt.
A morgun er heigidagur. A