Morgunblaðið - 28.03.2007, Síða 30

Fréttir
á SMS
30 MIÐVIKUDAGUR 28. MARS 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Hafnfirðingar ganga til kosninga um deiliskipulag bæjarins vegna fyrirhugaðrar stækkunar álversins
í Straumsvík hinn 31. mars nk. Morgunblaðinu hafa borist margar greinar þar að lútandi.
Til að gera greinarnar aðgengilegri fyrir lesendur blaðsins og til að auka möguleika Morgunblaðsins
á birtingu fyrir kosningarnar, verður útliti þeirra breytt.
Hafnfirðingar kjósa
MARGT er rætt og ritað um stækkun álversins í
Straumsvík þessa dagana og vil ég leggja lóð á vog-
arskálarnar í þeirri umræðu. Ég er hlynntur stækkun og
mun kjósa með samþykkt fyrirliggjandi
deiliskipulags þann 31. mars næstkom-
andi. Ákvörðunin er byggð á þeim stað-
reyndum sem lagðar hafa verið fram
varðandi málið og trausti til þeirra sem
starfa hjá og stjórna fyrirtækinu.
Starfsmenn ISAL í Straumsvík sýndu
það og sönnuðu hvað í þeim býr þegar
þeir börðust við straumleysi í einum ker-
skálanum síðastliðið sumar. Nokkuð sem allir starfsmenn
álvera óttast og vita að getur verið afdrifaríkt, eins og
kom á daginn eftir um 9 klst straumleysi. Það var við-
urkennt innan Alcan að frammistaða íslensku starfmann-
anna og annarra sem að komu hefði verið framúrskar-
andi. Þeim tókst að koma rekstrinum í gang á mettíma og
þannig lágmarka tjónið. Tjón sem fyrirtækið var búið að
sætta sig við og reikna með að yrði meira.
Þetta væri í sjálfu sér nóg, en merkilegra fyrir það að
nokkrir úr þessum hópi fengu allt í einu hlutverk við að
hjálpa vinnufélögum sínum í álveri Alcan í Englandi við
að koma kerum aftur í rekstur við svipaðar aðstæður.
Það er gaman að fá staðfest að þessir menn sýndu mikla
fagmennsku og lögðu sitt af mörkum til að koma starf-
seminni aftur í gang. Það er einmitt málið að í alþjóð-
legum fyrirtækjum er frammistaða einstakra eininga
borin saman. Og Alcan á Íslandi eða ISAL, eins og við
þekkjum það, hafði þarna eftirsóknarverða þekkingu og
var öðrum fremri þegar til kom. Nokkuð sem fyrirtækið
er að gera á mörgum sviðum þó að lítið sé um fjallað.
Það er eftir því tekið að samhentur hópur stjórnenda
og starfsmanna hefur gert ótrúlega hluti við að byggja
upp fyrirtækið á Íslandi. Móðurfélagið Alcan er kan-
adískt að uppruna og ætlaði sér örugglega að setja mark
sitt á starfsemina á Íslandi þegar það sameinaðist algro-
up frá Sviss fyrir um sex árum. Sú fyrirætlan reyndist
óþörf þegar í ljós kom að metnaður okkar fólks var næg-
ur til að gera fyrirtækið samkeppnisfært. Þetta snýst
nefnilega um að viðurkenna það „þegar aðrir gera bet-
ur“ og læra af þeim. Góður árangur í umhverfismálum er
ágætt dæmi um þetta og þykir eftirtektarverður.
Gamalgróið fyrirtæki eins og ISAL hefur gengið í gegn-
um ýmislegt. Trúnaður starfsmanna og starfsaldur sýnir
að eitthvað er í það spunnið. Frá mínum sjónarhóli hefur
það sýnt meiri metnað fyrir hönd starfsmanna en mörg
önnur fyrirtæki í sambærilegum rekstri. Til dæmis þykir
margt í umhyggju fyrir starfsmönnum betra en gengur og
gerist í þessum iðnaði og má þar meðal annars nefna
áherslu á öryggismál og heilsueflingu. Að ekki sé sleppt að
fyrirtækið hefur með miklu frumkvæði í umhverfismálum
lifað í góðri sátt við nágranna sína í Hafnarfirði.
Það er vandasamt að starfrækja iðnað í nágrenni við
íbúðarbyggð. Álverinu í Straumsvík hefur tekist það vel
og gert betur en margur annar. Ekki vegna þess að aðrir
hafa neytt fyrirtækið til þess heldur vegna þess að starfs-
mönnum og stjórnendum hefur þótt það skipta máli. Þú
býður ekki gestum heim nema vera stoltur af því sem þú
hefur fram að færa. Við eigum ekki og megum ekki
skemma þennan metnað hjá nágrönnum okkar í
Straumsvík. Þeir hafa sannað að þeir eru traustsins verð-
ir og gera betur en margir aðrir!
Kosningar um deiliskipulag í Hafnarfirði eru fram-
undan og mikilvægt að við göngum til þeirra að vel
ígrunduðu máli. ISAL hefur kynnt stækkunaráform sín
og lagt fram ítarleg gögn um málið. Fyrirtæki eiga ekki
að þurfa að standa í kosningarbaráttu, ef þau uppfylla öll
starfsskilyrði og lög sem um þau gilda. Hvað þá að ganga
í gegnum allar lögformlegar leiðir og vera samt í óvissu
um hvort það dugir. ISAL hefur sem betur fer haft ein-
arðan metnað til umhverfismála og tekið skrefin til úr-
bóta án þess að vera undir þrýstingi eða rekið til aðgerða.
Það segir okkur að fyrirtækið er tilbúið að takast á við
þær áskoranir sem fyrir það er lagt og byggja enn öflug-
ara fyrirtæki í Hafnarfirði, í sátt við nágranna sína og
nánu samstarfi við þá. Látum frammistöðuna njóta vaf-
ans, því ekkert bendir til annars en að Alcan á Íslandi geti
gert enn betur.
Þegar aðrir gera betur
Eftir Jón Gunnar Jónsson
Höfundur er fyrrverandi starfsmaður
Alcan og íbúi í Hafnarfirði.
Í LJÓSI hinnar óforskömmuðu og
ólýðræðislegu framkvæmdar sem
framundan er í Hafnarfirði tel ég mig
knúinn sem íbúi Íslands að tjá mig
um hvers vegna ég tel enn frekari
stóriðjustefnu vera
mesta glapræði í
efnahags- og um-
hverfissögu samtím-
ans hér á landi.
Við höfum fjöl-
mörg dæmi úr heim-
inum þar sem gegnd-
arlaus ríkisumsvif í þágu afmarkaðra
hagsmuna hafa orsakað stöðnun í
heilu samfélögunum með þeim afleið-
ingum að mjög hæfileikaríkt fólk hef-
ur talið sig knúið til að flytja búferl-
um til annarra ríkja þar sem það fær
notið sín – sem og samfélagið þeirra.
Slíkt gerðist einmitt á Indlandi. Í
nokkur ár hefur Indland verið þekkt
í banka- og viðskiptaheiminum sem
svokallaður ,,annar kaupandi“ – þ.e.
aðilinn sem kaupir hótelið, golfvöll-
inn, verslunina og eignina eftir að
fyrsti eigandi er farinn á hausinn og
bankinn selur á 1⁄10 virði þeirra.
Dæmi um þetta er þegar kaup-
sýslumenn í kringum árið 2000 töldu
engin takmörk geta orðið á gróða
sínum í fjarskipta- og netheiminum –
þar til netbólan sprakk. Á þessum
tíma var gríðarleg offjárfesting á
sviði ljósleiðara og fyrstu kaupendur
kaplanna töldu sig ekki getað tapað á
fjárfestingum sínum í endalausri út-
víkkun hins stafræna heims. Netból-
an sprakk, og hlutafjáreigendur
stóðu eftir með verðlaus hlutabréf. Í
kjölfarið urðu Indverjar ,,annar
kaupandi“ og þeir gátu nýtt hin gríð-
arlegu verðmæti sem lágu í ljósleið-
urum um allan heim.
Indverjarnir keyptu ekki beinlínis
í ljósleiðarafyrirtækjunum – þeir
högnuðust á offramboði á ljósleið-
araköplum sem þýddi að þeir og við-
skiptavinir þeirra gátu notað þá nán-
ast ókeypis. Þetta er indverska
heppnin.
Indland hefur alla tíð verið ríkt af
náttúruauðlindum (kol, járn, dem-
antar) en á sama tíma þurft að fæða
marga munna og hefur skortur alla
tíð einkennt sögu landsins. Til að
bregðast við þessum skorti hafa
stjórnvöld á Indlandi alltaf lagt mikla
áherslu á menntun elítunnar í vís-
indum, verkfræði og læknavísindum.
Meðal annars stofnaði Jawaharlal
Nehru, fyrsti forsætisráðherra Ind-
lands, sjö fyrstu tækniháskóla Ind-
lands í Kharagpur. Á fimmtíu árum
hafa hundruð þúsunda Indverja
fengið inngöngu og útskrifast frá
þessum tækniháskólum auk annarra
einkarekinna tækni- og viðskiptahá-
skóla. Í ljósi þess að á Indlandi búa
rúmlega 20% mannkyns, útskrifast
gríðarlega samkeppnishæft fólk úr
þessum skólum þar sem hlutfallslega
fáir komast inn í þá.
Sumir segja að þetta sé eitt af því
fáa sem Indverjar gerðu rétt. Hið
fremur óskilvirka stjórnmálakerfi,
auk tryggðar Nehru við sovéskt
skipulag – sósíalískt efnahagskerfi,
varð til þess að þar til um 2000 gat
landið ekki útvegað nægilega góð
störf fyrir hæfileikaríkasta fólkið.
Það leiddi m.a. til þess að Bandaríkin
urðu annar kaupandi á indversku
hugviti. Ef þú varst vel menntaður
og hæfileikaríkur var eina leiðin fyrir
þig til að njóta þess að flytja til
Bandaríkjanna eða annarra Vest-
urlanda og vinna þar. Frá 1953 er tal-
ið að um 25.000 Indverjar, menntaðir
úr fyrrgreindum tækniskólum, hafi
flutt til Bandaríkjanna og um leið
lagt sitt af mörkum í það þekking-
arsamfélag sem þar er; þökk sé m.a.
niðurgreiðslu indverskra skattgreið-
enda.
Í grein The Wall Street Journal
16. apríl 2003, segir að ekki sé hægt
að komast inn í indversku tækni-
skólana með mútum, heldur eru
kandídatar valdir eftir grimmilega
erfið inntökupróf. Stjórnvöld hafa
engin afskipti af skólastarfinu og
vinnuálagið er gríðarlegt. Margir
telja þó að það sé ekki óumdeilanlegt
að það sé mun erfiðara að komast
inn í indversku skólana en Harvard
eða Massachusetts Institute of
Technology (MIT). Vinod Khosla,
annar stofnenda Sun Microsystems,
segir að eftir að hafa klárað Delhí-
tækniháskólann og haldið áfram í
Carnegie Mellon í meistaranám hafi
sér liðið eins og hann væri ,,á þægi-
legri skemmtisiglingu“.
Í fimmtíu ár má segja að Banda-
ríkin hafi notið góðs af tækniskólum
Indlands (kostakjör). Nýútskrifað,
gríðarlega hæft menntafólk frá Ind-
landi jók samkeppnishæfni banda-
rísks efnahagslífs til muna allan
þennan tíma en einn af hverjum fjór-
um úr þessum skólum endaði í
Bandaríkjunum.
Sambærilegt ástand getur skap-
ast hér á landi eftir nokkur ár ef ís-
lensk stjórnvöld hyggjast halda
áfram að reka sósíalíska stór-
iðjustefnu í anda 5 ára áætlunar
Stalíns. Þetta mun gerast ef stjórn-
völd sjá ekki að sér. Eins mikið
tískuorð og hugvit er þá er óumdeil-
anlegt að gríðarlegir vaxtarmögu-
leikar íslensks samfélags liggja í því
að leggja rækt við þá starfsemi er
byggist á hugviti. Ég tel það mesta
glapræði að styðja þær tillögur sem
stjórnmálaflokkar leggja fram og
fela í sér enn frekari stækkun stór-
iðju hér á landi. Álver, líkt og loforð
um glæsilegar samgönguáætlanir og
mikinn hagvöxt, hljómar vel í eyrum
kjósenda en fórnarkostnaðurinn er
einfaldlega allt of mikill til að ég láti
glepjast af slíkum málflutningi. Ég
neita að láta félagslega og orð-
fræðilega vana mig með skilyrtum
fullyrðingum stjórnmálamanna um
nauðsyn álvera til að ná hagvexti.
Aukin stóriðjustefna mun einungis
gera íslenskt samfélag staðnað og
draga úr kjarki fólks til að beita
mesta og sterkasta meðali sínu, hug-
vitinu.
Ísland og Indland – fjarska líkt
Eftir Atla Má Sigurðsson
Höfundur er með BA-próf frá HÍ
og stundar MA-nám í alþjóða-
samskiptum við sama skóla.
Jónas Gunnar Einarsson | 28. mars
Auðlindafrumvarpið
kosningaleikrit?
VINGJARNLEG
rödd í símanum spyr:
Ertu fylgjandi eða
andvígur þjóðareign á
náttúruauðlindum?
Svar: Fylgjandi!
Spurning: Telurðu
nægan tíma til að afgreiða frá Al-
þingi fyrir þinglok frumvarpið um
breytingu á stjórnarskránni sem
kveður á um þjóðareign á nátt-
úruauðlindum?
Svar: Já, með nægum vilja og
samstöðu um breytingar!
Enga útúrdúra!
Meira: jonasgunnareinarsson.blog.is
Kristján Guðmundsson | 28. mars
Lögfræði og lögleysa
YFIRLÝSING
stjórnarflokkanna um
að samkomulag hafi
náðst um breytingar á
stjórnarskrá lýðveld-
isins vakti upp sér-
kennilegar yfirlýs-
ingar frá svokölluðum
lögspekingum. Hafa þessir lögspek-
ingar, prófessorar, lýst skoðunum
sínum á umræddu samkomulagi sem
merkingarlausu og til þess fallið að
skapa margs konar deilumál innan
þjóðfélagsins.
Meira: kristjangudmundsson.blog.is
Ólafur Örn Pálmarsson | 28. mars
Martröð í
Draumalandinu
LANDI er sökkt og
náttúruverðmæti
eyðilögð fyrir kom-
andi kynslóðum.
Mengandi stóriðja er
það sem leggja skal
áherslu á í atvinnu-
uppbyggingu þjóðarinnar. Í þessu
samhengi er athyglisvert að skoða
hvað er framundan í stóriðjuáætlun
ríkisstjórnarflokkanna og reyna að
varpa ljósi á þær auðlindir sem verið
er að ganga á.
Meira: xyz.blog.is
Magnús Orri Einarsson | 28. mars
Vanþekking
viðskiptaráðherra
MANNI getur ekki annað en brugð-
ið um leið og kalt vatn rennur manni
milli skinns og hörunds við frétt um
að viðskiptaráðherra haldi því fram
án þess að blikna að það sé erfitt að
afnema verðtryggingu lána. Að mað-
urinn láti svona út úr sér eru hroða-
legar fréttir fyrir Íslendinga, sem
þjóð, að hafa svona mann sem ráð-
herra og fyrrverandi seðla-
bankastjóra.
Meira: magnusorri.blog.is
Ragnar Óskarsson | 28. mars
Við erum svo
sannarlega með
ÞEIM fækkar óðum
sem telja að hægt sé
að „afgreiða“ Vinstri
græn í pólitískri um-
ræðu með því að
segja einfaldlega:
„Vinstri græn er
flokkurinn sem alltaf er á móti.“
Um nokkurt skeið hefur þetta dug-
að ótrúlega vel, svo vel að stefna
flokksins hefur í raun verið auka-
atriði fyrir marga. Nú er þetta að
breytast og fólk lætur sér ekki
nægja innantómar upphrópanir á
borð við þá sem hér að framan er
nefnd.
Meira: ragnaro.blog.is
Sigurður H. Pétursson | 28. mars
Hlutabréf og
lífeyrisþegar
HÆSTVIRTUR for-
sætisráðherra hélt
ræðu á Viðskiptaþingi
þar sem hann skýrði
frá því að hann teldi
eðlilegt að fella niður
skatt á fyrirtæki
vegna hagnaðar af sölu hlutabréfa.
Rök hans voru þau að með þessu
móti væri síður hætta á að fyrirtæki
myndu flýja land og jafnvel gæti far-
ið svo að fyrirtæki streymdu inn í
landið þar sem augljóst væri að
mjög hagkvæmt væri að fjárfesta í
hlutabréfum hér.
Meira: sigurdurhpetursson.blog.is
Guðlaug Helga Ingadóttir | 28. mars
Ein til frásagnar
AÐ KVÖLDI hins 11. janúar sl.
ákvað ég að láta
verða af því að lesa
bókina, sem ég lét
taka frá fyrir mig á
bókasafninu. Hún
hefur legið á nátt-
borðinu mínu síðan
fyrir áramót, ég vissi
fyrir víst að þetta yrði krefjandi og
erfið lesning og beið eftir sjálfri
mér, að ég yrði tilbúin. Ég hélt að
trúlega myndi ég kannski sofa illa
og finna til í sálinni, en mér fannst
eins og þetta væri skyldulesning
fyrir mig. Þetta er jú saga konu
sem lifir núna og er fáeinum árum
yngri en ég.
Meira: trunkona.blog.is
Ingi Karlsson | 28. mars
Sænska leiðin,
aðrar leiðir
MÁLEFNIÐ sem ég
ætla að fjalla um hér
er einmitt um þessar
mundir til umræðu
hjá ráðamönnum
þjóðarinnar en það er
vændi og leiðir til að
sporna gegn því. Mikið hefur verið
rætt um „sænsku leiðina“ – þ.e. að
gera kaup á kynlífi refsiverð í stað
þess að refsa þeim sem það stunda.
Það er dapurlegt að hlusta á slík-
an málflutning hjá þingmönnum og
öðru þokkalega vel gefnu fólk sem
velflest er í öruggum hálaunastörf-
um og þarf ekki að hafa nokkrar ein-
ustu áhyggjur af reikningum næstu
mánaðamóta.
Meira: ingikarlsson.blog.is
Ingólfur Ásgeir Jóhannesson | 28. mars
Stóri
veggjakrotsvandinn
NÝLEGA var ég
nokkra daga í Reykja-
vík í þeim erinda-
gjörðum að sitja
landsfund Vinstri
grænna. Á leið minni
úr Hlíðunum í áttina
að fundarstaðnum við Sigtún gekk
ég þrjá daga í röð um undirgöngin
undir Miklubraut við Lönguhlíð og
fram hjá Kennaraháskóla Íslands
við Stakkahlíð. Víða á þessari leið er
veggjakrot – graffíti – ekki síst í
undirgöngunum, en einnig á veggj-
um Kennaraháskólans en mest þó á
íþróttahúsi hans.
Meira: ingolfurasgeirjohannes-
son.blog.is
BLOGG.IS