Morgunblaðið - 22.04.2007, Blaðsíða 17

um kosningar?
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22. APRÍL 2007 17
ÍS
L
E
N
S
K
A
/S
IA
.I
S
/I
C
E
3
53
62
0
4
/0
7
Aldraðir hafa átt allan okkar stuðning í áratugi.
Taktu þátt því þörfin er brýn.
Einfaldur miði kostar aðeins 1.000 kr.
Opið um helgina í aðalumboðinu
Tjarnargötu 10, kl. 12:00 - 18:00.
Hringdu núna í síma 561 7757 - Kauptu miða á www.das.is
V-
RO
DHarley6x
+ 3 milljónir
í bakpokann
á tvöfaldan miða!
+ 6,3 milljónir í skottið
á tvöfaldan miða!
6xLexus GS 300
Miðasalan er hafin
-vinningur í hverri viku
768
skattfrjálsar
milljónir
í peningum
á árinu
Vinningarnir ver
ða til sýnis
í Smáralindinni
um helgina
Smáralind
um helgina
Nýtt happdrættisár - enn glæsilegri vinningar!
1. Í öllum stærri og afdrifaríkari mál-
um, þeim sem hafa veruleg og var-
anleg áhrif á landið, samfélagið, um-
hverfi og aðstæður þjóðarinnar og
komandi kynslóða. Einnig út af fyrir
sig öllum þeim málum sem þjóðin
sjálf (sbr. svar við spurningu 3.)
ákveður að taka til sín og ákveða sjálf.
2. Þau sem hafa fyrst og fremst stað-
bundin áhrif og síður varða lands-
menn sameiginlega. Einnig er ekkert
nema gott um atkvæðagreiðslur í
sveitarfélögum eða á tilteknum svæð-
um að segja þótt málið varði fleiri, en
þá ber að líta svo á að með atkvæða-
greiðslu séu þá íbúar viðkomandi
sveitarfélags eða svæðis aðeins að af-
greiða málið fyrir sitt leyti, þann þátt
sem að þeim snýr og eftir atvikum
gefa grænt ljós eða hafna því. Málið
er þá ekki þar með sagt endanlega
ákveðið sem slíkt eða að öðru leyti. Ef
íbúar sveitarfélags gefa grænt ljós á
tiltekna skipulagsákvörðun er sá
þáttur afgreiddur og í lagi, en aðrar
ákvarðanir eða forsendur ekki
ákveðnar þar með. Ef menn hins veg-
ar hafna slíku heimafyrir þá ber að
virða það.
3. Já, hiklaust, t.d. þannig að tiltekinn
hluti kosningabærra manna (12–15%
eða a.m.k. ekki mikið yfir það) geti
kallað fram slíka atkvæðagreiðslu
með undirskriftum. Slíkan rétt ber að
stjórnarskrárbinda.
4. Það er hæpið. Ef inn í stjórnarskrá
koma ákvæði á annað borð um sjálf-
stæðan rétt kjósenda til að kalla fram
atkvæðagreiðslu er ekki lýðræðislegt
að takmarka það um of um hvað slík-
ar kosningar geti snúist. Til greina
kemur þó að undanskilja vissa hluti
eins og ákvarðanir um skatta og fjár-
lög þannig að árleg viðfangsefni
þings, fjárstjórnarvalds og fram-
kvæmdavalds séu ekki af og til að
lenda í slíkum kosningum.
5. Já, í öllum aðalatriðum, nema nið-
urstaðan verði að undanskilja með al-
mennum reglum ákveðin viðfangsefni
sveitarstjórna sbr. svar við tölulið 4.
6. Já það getur komið til greina ef
slíkur þröskuldur er tiltölulega lágur
og verður ekki til þess að gera slíkar
kosningar of erfiðar í framkvæmd.
Lágmark í formi stuðnings, já at-
kvæða, er þá vænlegast til þess að
andstæðingar máls geti ekki leikið
þann leik að eyðileggja kosninguna
með því að hvetja til þess að hún verði
hundsuð (menn sitji heima).
7. Almennt er eðlilegast að meirihluti
þeirra sem afstöðu taka í kosningu
ráði niðurstöðunni (einfaldur meiri-
hluti). Til greina getur þó komið að
það sé ákveðið fyrirfram að tiltekin
mjög stór, afdrifarík mál sem hafa
munu langvinn, varanleg og/eða óaft-
urkræf áhrif verði aðeins samþykkt
með auknum meirihluta. Þar gætu
ákvarðanir sem varða fullveldi lands-
ins eða stöðu ríkisins, ákvarðanir sem
hafa mikil og varanleg áhrif á landið
eða umhverfið eða sambærilega þætti
komið til greina.
Steingrímur
J. Sigfússon
V | Vinstrihreyfingin –
grænt framboð
og setja á sérstök lög um fram-
kvæmd hennar.
5. Já, slíkt er ótvíræður hluti af sjálf-
stjórnarrétti þeirra, en íbúar sveitar-
félags eiga einnig að hafa rétt til að
kalla eftir atkvæðagreiðslu.
6. Nei, það er varasöm regla. Ákvæði
um lágmarksþátttöku hvetja til
brellna af því tagi að þeir sem sjá
fram á að tapa atkvæðagreiðslu
hvetji fólk til að sitja heima. Slíkt er
ekki heilbrigt í lýðræðissamfélagi.
7. Nei. Hin almenna lýðræðisregla er
að einfaldur meirihluti ráði nið-
urstöðu og það er ekki heppilegt að
meirihluti tapi kosningu vegna
ákvæða af þessu tagi. Ég útiloka þó
ekki fyrirfram slíka reglu í ein-
stökum tilvikum þegar mál eru talin
snerta grunnþætti stjórnskipulagsins
eða kjarna lýðræðisskipunar okkar.