Morgunblaðið - 15.05.2007, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 15. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
EF lýðræðinu í landinu væru
engar hömlur settar og úrslit nýaf-
staðinna kosninga endurspegluðust
nákvæmlega í skipan
þingsæta á Alþingi
væri engin stjórn-
arkreppa. Viðurkennt
væri að Íslandshreyf-
ingin hefði ráðið úr-
slitum um fall rík-
isstjórnarinnar.
Núverandi ríkisstjórn
með 48,5% kjósenda á
bak við sig, hefði sagt
af sér. Stjórnarand-
stöðuflokkar síðasta
kjörtímabils og Ís-
landshreyfingin væru
í miðju kafi að semja
um skipan nýrrar ríkisstjórnar, þar
sem Ómar Ragnarsson væri líkleg-
ur umhverfisráðherra.
En svona einfalt er þetta ekki.
Löggjafinn hefur sett reglur um
skipan Alþingis sem geta gengið
þvert á þjóðarviljann. Með þeim 5%
þröskuldi sem framboð verða að yf-
irstíga til þess að fá sæti í samræmi
við atkvæðatölu sína er í raun sett
tvöföld hindrun við því að ný fram-
boð komi fram: Fyrri hindrunin er
fólgin í því að kjós-
endur óttist að fram-
boðið nái ekki yfir
þennan múr og hætti
því ekki á að greiða at-
kvæði samkvæmt
sannfæringu sinni af
ótta við að þau falli
„dauð“. Þar með kjósa
færri framboðið en ella
hefðu gert. Seinni
hindrunin er sú að inn-
an 5% marksins skila
atkvæðin engum þing-
manni, og þar með
ekki þeim þing-
mannafjölda sem þau í raun duga
til.
Ég er ekki í nokkrum vafa um að
hefði þröskuldurinn verið lægri
(t.d. 2,5%), eða ekki fyrir hendi,
hefði Íslandshreyfingin með léttum
leik farið yfir 5% þröskuldinn og
þar með haft að lágmarki þriggja
manna þingflokk, sem hefði ger-
breytt þeirri atburðarás, sem við
nú neyðumst til að horfa upp á. Ná-
grannaþjóðir okkar, t.d. Danir,
hafa séð ástæðu til að lækka þenn-
an múr í 2,5%. Steingrímur J. Sig-
fússon lét þess getið fyrir skömmu
að hann hefði haft efasemdir um að
hafa hann svona háan, þegar þetta
ákvæði var leitt í lög á síðasta ára-
tug.
Stjórnarandstöðuflokkarnir hefja
nú enn og aftur upp þann söng að
atkvæði Íslandshreyfingarinnar
hafi orðið til að framlengja í rík-
isstjórninni tóruna. Þetta er bein-
línis rangt eins og leidd hafa verið
rök að hér að framan. Það eru at-
kvæði Íslandshreyfingarinnar sem
valda því að stjórnin hefur ekki
nema 48,5% atkvæða á bak við sig,
er í minnihluta og fallin og ætti því
að segja af sér. Það er hins vegar
innbyggð kerfisvilla, sem gerir það
að verkum að ríkisstjórn í minni-
hluta meðal þjóðarinnar getur lafað
á tæknilegum meirihluta, sem hún
nýtur á þingi. Hér hafa reglur um
form lýðræðisins augljóslega orðið
til þess að þjóðarviljinn nær ekki
fram að ganga. Þeim reglum þarf
að breyta.
Kerfisvilla
blæs lífi í náinn
Ólafur Hannibalsson
Ólafur Hannibalsson
»Hefði þröskuldurinn
verið lægri (t.d.
2,5%), eða ekki fyrir
hendi, hefði Íslands-
hreyfingin með léttum
leik farið yfir 5% þrösk-
uldinn.
Höfundur er blaðamaður.
KOSNINGAÚRSLITIN hvað
varðar Framsóknarflokkinn eru
skýr. Hann missir 5 af 12 þing-
mönnum sínum og nærfellt annað
hvert atkvæði tapast í Reykjavík
og í Suðvesturkjördæmi. Sjálf-
stæðisflokkurinn og VG bæta við
sig þingmönnum. Þessir flokkar
eru sigurvegarar og skilaboð
kjósenda þau að þeir taki við
landsstjórninni. Það er í það
minnsta skylda þeirra að ræða
saman af alvöru. Annað væri
ábyrgðarleysi af þeirra hálfu.
Allar hugmyndir þess efnis að
Framsóknarflokkurinn haldi
áfram ríkisstjórnarþátttöku með
Sjálfstæðisflokknum við þessi
skilyrði eru fráleitar. Að sama
skapi er tal um annars konar
stjórnarþátttöku út í hött. Allra
síst á Framsóknarflokkurinn að
leiða VG til valda, þann flokk sem
með ófyrirleitni og á stundum
hreinum níðingsskap hefur ham-
ast á Framsóknarflokknum um
langa hríð.
Forysta flokksins verður að
skilja skilaboð kjósenda og Fram-
sóknarflokkurinn með lægsta
fylgi í sinni 90 ára sögu getur fátt
annað gert en að sleikja sárin í
stjórnarandstöðu. Hann taki sér
nú góðan tíma til að skipuleggja
pólitíska viðspyrnu og endurmeti
stefnu sína og starfshætti. Þannig
hefji menn nýja sókn til fyrri
stöðu flokksins þar sem stefnan
verði sett á 20% fylgi í næstu
kosningum.
Í mínum huga væri framhald
núverandi stjórnarsamstarfs van-
hugsað feigðarflan fyrir Fram-
sóknarflokkinn. Það fer ekkert á
milli mála að fjölmargir fram-
sóknamenn úr grasrótinni eru á
þessari sömu skoðun.
Einar Sveinbjörnsson
Framsóknarflokkur
verði utan stjórnar
Höfundur á sæti í miðstjórn
Framsóknarflokksins.
Glitnir banki hf. hefur birt viðauka við
skráningarlýsingu sem birt var þann 13. apríl
sl. vegna fyrirhugaðrar hækkunar á hlutafé
bankans um allt að 194.147.775 hluti og
skráningar hlutanna á Aðallista Kauphallar
Íslands hf.
Viðaukinn er aðgengilegur á heimasíðu
bankans, www.glitnir.is, og jafnframt má
nálgast eintak af viðaukanum í höfuðstöðvum
bankans að Kirkjusandi 2, Reykjavík,
sími 440 4000, til 13. apríl 2008.
Reykjavík, 14. maí 2007
Glitnir banki hf.
TILKYNNING UM
BIRTINGU VIÐAUKA
VIÐ LÝSINGU
Á KOSNINGADAG, hinn 12.
maí sl., birti Morgunblaðið grein,
sem bar yfirskriftina „Spaugileg
atvik og þjóð í sparifötum“. Voru
þar rifjaðar upp flökkusögur frá
liðnum árum, þegar fólk fór uppá-
búið á kjörstað og var í hátíð-
arskapi.
Langar mig til að bæta við einni
sögu í það safn, svona upp á seinni
tíma.
Gamansaga? – Dæmi hver fyrir
sig.
Fyrir nokkrum árum tók ég
viðtal fyrir útvarpið (Rás 1), við
kunnan athafnamann í Reykjavík,
sem hafði alist upp í „Pólunum“
svokölluðum. Pólarnir voru stórt
og fremur hrörlegt hús í eigu
Reykjavíkurborgar, sem stóð of-
anvert við flugvöllinn í Vatnsmýr-
inni á fyrri hluta síðustu aldar.
Það hýsti fátækt fólk – aðallega
barnmargar fjölskyldur, sem voru
eigna- og atvinnulausar. Á þess-
um árum, snemma á fjórða ára-
tugnum, ríkti kreppa á Íslandi
sem og annars staðar í heiminum,
og áttu margir um sárt að binda.
Lög í okkar landi á þessum
tíma mæltu svo fyrir, að þeir sem
þæðu af sveit, þ.e.a.s fengju fram-
færslustyrk frá bæjaryfirvöldum,
– væru sviptir kosningarétti, nytu
sem sagt ekki sömu réttinda og
þeir, sem áttu eignir eða voru með
örugga atvinnu.
Þessi ágæti maður, sem sat fyr-
ir svörum hjá mér í útvarpinu
þennan dag, rifjaði það upp, að
einmitt þegar hann var drengur –
pabbinn atvinnulaus með marga
tóma maga fyrir að sjá – hefði leg-
ið fyrir Alþingi tillaga frá Alþýðu-
flokknum þess efnis, að allir þegn-
ar þessa lands, sem komnir væru
af barnsaldri, burtséð frá því,
hvort þeir hefðu atvinnu eður ei,
skyldu njóta sömu mannréttinda
og aðrir – þar á meðal að fá að
fara á kjörstað og kjósa.
Þessi tillaga Alþýðuflokksins
þótti mikil ósvinna. Hún þótti eig-
inlega svívirðileg heimtufrekja í
hugum þeirra sem réðu í landinu.
Íhaldið gerði allt, sem í þess valdi
stóð til að hindra framgang henn-
ar á Alþingi. Eftir margra mán-
aða baráttu og málþóf tókst þó að
lokum að koma henni í gegnum
þingið og fá hana samþykkta.
Það ríkti því mikill fögnuður í
Pólunum næst, þegar kosið var.
Menn hlökkuðu til að klæðast
sparifötunum, fara gangandi nið-
ur í miðbæ, með börnin uppá-
klædd sér við hlið, upplitsdjarfir,
stoltir, frjálsir menn í frjálsu
landi. Í þá daga var bara kosið í
Miðbæjarskólanum.
En svo kemur endirinn á sög-
unni – og hlustið nú.
„En hvað heldur þú að þetta
fólk hafi kosið, Bryndís?“ spyr
maðurinn, viðmælandi minn, og
horfir djúpt í augu mér.
Ég sagði ekki orð, horfði bara
spyrjandi á hann. Ögn óttaslegin
þó.
„Íhaldið, Bryndís – það kaus
Íhaldið“. Svo þagnaði hann.
Og þögnin getur verið áhrifarík
– sérstaklega í útvarpi.
Ég var eiginlega orðlaus, en gat
þó stunið upp:
„En – hvers vegna?“
Enn horfðumst við í augu. Það
brá fyrir sorg í svip hans.
„Af því að það vildi ekki til-
heyra al-þýðunni lengur.“ Svo
lækkaði hann róminn. „Það vildi
upp – upp til fína fólksins! gleyma
uppruna sínum, gleyma fortíðinni.
Þannig launaði fólkið velgjörð-
ina,“ sagði hann.
Og þannig er það enn í dag.
Ekkert hefur breyst. Sagan
endurtekur sig.
Bryndís Schram
Kjósendur
í sparifötunum
Höfundur var varaborgarfulltrúi
fyrir Alþýðuflokkinn.
Í DESEMBER síðastliðnum
samþykkti Alþingi lög um fjármál
stjórnmálasamtaka. Tilgangur lag-
anna er að kveða á um fjárframlög
til stjórnmálasamtaka og stjórn-
málastarfsemi. Markmið þeirra var
að auka traust á
stjórnmálastarfsemi
og efla lýðræði. Öðl-
uðust lögin gildi hinn 1.
janúar síðastliðinn.
Í stuttu máli þá tak-
marka lög þessi fjár-
hæð peningastyrkja
sem stjórnmálaflokkar
geta tekið við. Ólöglegt
er að taka á móti hærri
framlögum en nema
kr. 300.000 á ári. Auk
þess er kveðið á um að
ríkissjóður greiði
flokkum sem hlotið
hafa ákveðinn fjölda atkvæða á
landsvísu í næstliðnum kosningum.
Svo virðist sem enginn þingmað-
ur sem samþykkti þessi lög hafi les-
ið þau með hliðsjón af markmiðum
og tilgangi þeirra því afleiðingarnar
verða aðrar en lögin stefna að. Aug-
ljóst er að lögin þrengja verulega
þann stakk sem nýjum framboðum
er sniðinn. Á meðan starfandi
stjórnmálaflokkar hljóta fleiri
hundruð milljóna á ári hverju úr
ríkissjóði getur almenningur í land-
inu sem hugsanlega blöskrar fram-
ganga þeirra ekkert í því gert, því
vissulega kostar það mikla peninga
að fara í framboð. Auk þess sem
þak er sett á fjárframlög.
Ómar Ragnarsson fór af stað með
flokk sinn, Íslandshreyfinguna, í
vor. Hann benti á það
eftir kosningar hversu
hamlandi þessi lög eru
fyrir ný framboð. Nú
er ég ekki stuðnings-
maður þeirra málefna
sem Ómar hampaði en
ég er mikill stuðnings-
maður þess að fólk
bjóði fram sínar skoð-
anir og láti reyna á
hvort þær falli al-
menningi í geð. Með
fyrrnefndum lögum
hafa stjórnmálaflokk-
arnir hindrað sam-
keppni við sig. Getur það trauðla tal-
ist í anda lýðræðis.
Margir mótmæltu þessari laga-
setningu á sínum tíma og var grein-
arhöfundur einn þeirra. Greinar
voru skrifaðar og reynt að vekja at-
hygli á máli þessu en málið fékk því
næst enga fjölmiðlaathygli. Þing-
menn voru staðfastir á því að lögin
væri góð og markmið þeirra myndu
nást. Í nýafstöðnum kosningum
sýndi framboð Ómars Ragnarssonar
hverjar afleiðingar þeirra eru.
Nú efast greinarhöfundur ekki
um heilindi og góðan vilja þeirra
þingmanna sem samþykktu lögin.
Hugsanlegt er að þeir hafi einfald-
lega ekki gert sér grein fyrir afleið-
ingunum. Eftir kosningarnar hljóta
þó þessir sömu þingmenn, sem og
þeir nýkjörnu, að gera sér grein fyr-
ir mikilvægi þess að afnema þau.
Nógu erfitt er að fara í framboð án
þess að slíkar hindranir séu setta.
Af lýðræði í landinu
Davíð Örn Jónsson leggur til
afnám laga um fjármál stjórn-
málaflokka
Davíð Örn Jónsson
» Lög um fjármálstjórnmálaflokka,
sem samþykkt voru fyr-
ir jól, vinna gegn til-
gangi sínum.
Höfundur er verkfræðinemi.
HÖFUNDUR Reykjavík-
urbréfs vék að undirritaðri
hlýlegum orðum síðastliðinn
sunnudag. Ég verð að játa að
ég skildi ekki alveg tilgang
þeirra skrifa nema ef vera
skyldi að leggja áherslu á þá
skoðun ritstjórans að flestir
séu fúlmenni í Samfylkingunni,
utan nokkrir útvaldir. Hafandi
lesið forsíðufrétt Morgunblaðs-
ins í dag sýnist mér að kenn-
ing mín eigi við nokkur rök að
styðjast. Þar er framgöngu
Ingibjargar Sólrúnar Gísla-
dóttur lýst sem „hrokafullri“
eftir nafnlausum heim-
ildamönnum eða manni. Ég
sæi ritstjóra Morgunblaðsins
skrifa með sama hætti um
aðra formenn stjórnmála-
flokka: Til dæmis um „ yfirlæt-
islega framkomu Geirs H.
Haarde,“ eða „hégómafulla
framkomu Steingríms J. Sig-
fússonar,“ eða um „sljóleika
formanns Framsóknarflokks-
ins.“ Það sér hver maður að
þannig mundi Morgunblaðið
aldrei skrifa um þessa ágætu
menn. Það er undarlegt til
þess að vita að samfylking-
arfólk þurfi helst að hafa starf-
að á Mogganum til að eiga von
á hlýjum kveðjum úr Hádeg-
ismóum.
Þórunn Svein-
bjarnardóttir
Hlýhug-
ur Mogg-
ans
Höfundur er þingmaður
Samfylkingarinnar.