Morgunblaðið - 06.06.2007, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913 152. TBL. 95. ÁRG. MIÐVIKUDAGUR 6. JÚNÍ 2007 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS mbl.is
HILTONISMI
STANSLAUST STUÐ, ALLTAF Í SVIÐSLJÓSINU
EN INNIHALDIÐ SKIPTIR ENGU MÁLI >> 45
FJÖRUGT TÓNLISTAR-
SUMAR AÐ BYRJA
HÁTÍÐIR
MENNING >> 19
FRÉTTASKÝRING
Eftir Guðmund Sverri Þór
sverrirth@mbl.is
SAMTÖK atvinnulífsins hafa hvatt
stjórnvöld til þess að taka á þeim hag-
stjórnarvanda sem nú ríkir og segja þau
Seðlabankann vera kominn í sjálfheldu
með peningastefnu sína. Sú sjálfhelda felst
í því að stýrivextir bankans, hans eina
stjórntæki, hafa ekki virkað sem skyldi en
þrátt fyrir það getur hann ekki hafið
vaxtalækkunarferli. Til þess er undirliggj-
andi verðbólga alltof há. Jafnframt hafa
nær allar aukaverkanir sem notkun stýri-
vaxta geta fylgt orðið að veruleika og hafa
þeir í raun snúist upp í andhverfu sína og
eru orðnir hluti af vandamálinu frekar en
lausn. Ennfremur hafa aðgerðir stjórn-
valda á síðasta kjörtímabili orðið til þess
að slæva stýrivexti, t.d. þegar kynt var
verulega undir eftirspurn í hagkerfinu með
stóriðjuframkvæmdum og auknu aðgengi
almennings að fjármagni til húsnæðis-
kaupa.
Stýrivextir hér á landi eru með því
hæsta sem gerist í Evrópu og óumflýj-
anlegt er að erlendir fjárfestar beini sjón-
um hingað í leit að góðri ávöxtun til
skamms tíma. Til þess að geta fjárfest í ís-
lenskum skuldabréfum verða fjárfestar að
eiga íslenskar krónur og þegar spurn eftir
krónum eykst hækkar gengi hennar.
Þá er spurningin hvað gerist þegar
Seðlabankinn hefur ferli vaxtalækkana,
sem gerist fyrr eða síðar. Munu erlendir
fjárfestar draga fjármagn sitt héðan og
selja krónurnar sínar og leita á ný mið og
veldur það gengishrapi? Ljóst er að ein-
hvern tíma munu einhverjir fjárfestar leita
á önnur mið en þó virðist sem töluvert
svigrúm sé til vaxtalækkana áður en flótti
brestur á. Erfitt er þó að segja fyrir um
við hvaða vaxtastig sársaukamörkin liggja
en hafa ber hugfast að hinir sömu gætu
leitað á aðra markaði þrátt fyrir að vextir
lækki ekki neitt og jafnvel þótt vextir
hækkuðu enn frekar. Allt fer það eftir þró-
un vaxta á öðrum mörkuðum. Jafnvel í
venjulegu árferði hafa vextir, í sögulegu
samhengi, verið hærri hér en gengur og
gerist annars staðar í heiminum og lítil
ástæða er til að ætla að það breytist. Þess
vegna munu einhverjir þeirra fjárfesta sem
nú hafa tekið sér stöðu hérlendis halda
þeirri stöðu þrátt fyrir að vextir lækki
töluvert.
Í ljósi þessa spyrja eflaust einhverjir
hvort Seðlabankinn geti ekki hafið vaxta-
lækkunarferli þar sem ljóst sé að vextirnir
bíta ekki á verðbólguna, en þó er svo ekki.
Allt snýst þetta um trúverðugleika og það
er ekki gott til afspurnar að gefast upp í
slíkri baráttu.
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Í sjálfheldu Stýrivextir Seðlabankans
hafa ekki bitið eins vel og þeim er ætlað.
Bitsljóir
stýrivextir
Vaxtalækkanir
ólíklegar á næstunni
Eftir Andra Karl og Rúnar Pálmason
SEXTUGUR öryrki, Ómar Önfjörð
Kjartansson, skaðbrenndist er
hann fékk yfir sig allt að 80°C heitt
vatn þegar hann var í sturtu í íbúð
sinni í Hátúni 10b um miðjan maí sl.
Húsið er í eigu Brynju – hússjóðs
Öryrkjabandalags Íslands.
Aðkoman var hræðileg. Heitt
vatn lá yfir allri íbúðinni og náði
raunar fram á gang en Ómari hafði
tekist að komast af sjálfsdáðum
bandalagsins ætti þegar í stað að
lagfæra heitavatnskerfi í öllu sínu
húsnæði. „Manni finnst hræðilegt
að stofnun sem tekur að sér þá sem
eru andlega eða líkamlega fatlaðir
og vanhæfir um að bregðast rétt við
skuli ekki hafa húsnæði sem er bet-
ur búið. Mér finnst það bara alveg
stórfurðulegt,“ sagði hann.
Á öllum stofnunum, s.s. elliheim-
ilum og dvalarheimilum fyrir fatl-
aða, ætti að koma í veg fyrir að vatn
fari yfir 55°C.| 2
barist fyrir því að hitinn á heita
vatninu verði lækkaður áður en það
er tekið inn á neysluvatnskerfi hí-
býla, úr 80°C í 55°C.
Jens sagði að hússjóður Öryrkja-
upp í rúm. Alls óvíst er hversu lengi
hann var undir brennheitu vatninu.
Djúp annars og þriðja stigs
brunasár þekja um 20% líkama
Ómars og jafnast sárin á við að
ungur og hraustur maður hefði
brennst með sama hætti á 60% lík-
amans, að mati Jens Kjartansson-
ar, yfirlæknis lýta- og brunadeildar
spítalans. „Hann er á batavegi en
það er engan veginn víst hvort
hann lifir þetta af,“ sagði Jens.
Jens er meðal þeirra sem hafa
Skaðbrenndist í sturtunni
 Sextugur öryrki hlaut lífshættuleg brunasár  „Engan veginn víst hvort
hann lifir þetta af,“ segir yfirlæknir og skellir skuldinni á tækjabúnaðinn
Í HNOTSKURN
» Ef vatnið í sturtunnihefði ekki verið heitara
en 55°C hefði maðurinn að
öllum líkindum getað sloppið
við að brennast.
Eftir Friðrik Ársælsson
fridrik@mbl.is
DAVÍÐ Oddsson seðlabankastjóri
fagnar gagnrýni Samtaka atvinnu-
lífsins í garð bankans en kveður
það hins vegar ekki mjög trúverð-
ugt hjá samtökunum að halda því
fram að vaxtastefna bankans hafi
engin áhrif, um leið og þau kvarti
sáran yfir því að vextirnir séu farn-
ir að bíta. Þá segir hann það mjög
annað en að berjast gegn því.“
Í bréfi Samtaka atvinnulífsins,
sem lagt var fyrir forsvarsmenn
ríkisstjórnarinnar á mánudag, er
farið hörðum orðum um Íbúða-
lánasjóð og segir Vilhjálmur Eg-
ilsson, framkvæmdastjóri samtak-
anna, það ekki að ósekju. „Það
voru herfileg hagstjórnarmistök
að hækka lánshlutföll og upphæðir
á nýjan leik í mars,“ segir Vil-
hjálmur. | Miðopna
ofmælt að bankinn sé fastur í víta-
hring stýrivaxta, þvert á móti séu
vaxtaákvarðanir bankans farnar
að hafa áhrif og verðbólgan sé á
niðurleið, þótt undirliggjandi verð-
bólga sé enn veruleg. „Það er nú
þannig að stór hluti landsmanna
skuldar mjög mikið í verðtryggð-
um krónum og það er gríðarlegt
atriði fyrir þetta fólk að verðbólg-
an fari ekki úr böndum og við höf-
um ekkert leyfi til þess að gera
Bankinn ekki fastur í
vítahring stýrivaxta
„EINHVERN tíma hefði þessi farið á grillið,“ sagði Bjarni Júlíusson, for-
maður Stangaveiðifélags Reykjavíkur, um leið og hann sleppti fyrsta laxi
sumarsins aftur út í Norðurá í gærmorgun. Það tók Bjarna ekki nema tíu
mínútur að setja í þessa níu punda hrygnu. Þrír laxar veiddust í Norðurá í
gærmorgun en einn á seinni vaktinni í gær. Þórarinn Sigþórsson veiddi
fyrsta laxinn í Blöndu, 11 punda hrygnu. | 6
Morgunblaðið/Einar Falur
Fyrsti laxinn var níu punda hrygna
ELSA Guðrún Jóns-
dóttir, Íslandsmeist-
ari í skíðagöngu,
fékk blóðtappa í
lunga í vetur vegna
notkunar getn-
aðarvarnarpillu.
Þetta kom fram í
Morgunblaðinu eftir Skíðamót Ís-
lands og hún staðfestir að það var
Yasmin-pillan, sem fjallað hefur ver-
ið um í fréttum. Læknir sinn hafi þó
ekki vitað hvaða tegund hún notaði.
Elsa segist nú við góða heilsu. | 4
Elsa tók
Yasmin