Morgunblaðið - 13.06.2007, Page 1

STOFNAÐ 1913 159. TBL. 95. ÁRG. MIÐVIKUDAGUR 13. JÚNÍ 2007 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS mbl.is
LAUS VIÐ BEISKJU
HÚMORISTINN GALLEGO SEGIR HÖRMUNGASÖGU
SÍNA AF KÍMNI OG DAUÐANS ALVÖRU >> 48
RATA HEIM EFTIR
SEGULSVIÐI JARÐAR
BRÉFDÚFUR
LANDSHORNA Á MILLI >> 20
KOMIN Í
KILJU
Metsölubók
ársins 2006
„Konungsbók er viðburðarík
og spennandi saga, en
Arnaldur er ekki bara að
skrifa spennusögu - hann er
líka að glotta út í annað að
spennusagnahefðinni.“
Silja Aðalsteinsdóttir, tmm.is
FRÉTTASKÝRING
Eftir Guðmund Sverri Þór
sverrirth@mbl.is
SAMKEPPNI Íbúðalánasjóðs og
viðskiptabankanna um viðskipti höf-
uðborgarbúa á íbúðalánamarkaði
gerir það að verkum að þeir síð-
arnefndu taka ekki tillit til stýrivaxta
Seðlabanka Íslands. Þar sem Seðla-
bankinn veitir öðrum ekki lán er
„samvinna“ bankanna nauðsynleg
eigi áhrif stýrivaxtanna að skila sér
út í það vaxtaróf sem kemur fyrir
augu almennings. Eins og fram kom í
Morgunblaðinu í gær hefur Alþjóða-
gjaldeyrissjóðurinn sagt það geta
verið að tilvist ÍLS hamli hagvexti til
lengri tíma litið. Samkeppnin við ÍLS
veldur því að bankarnir miða vexti á
íbúðalánum sínum við vexti sjóðsins,
sem fjármagnar sig alfarið með út-
gáfu íbúðabréfa en vextir á þeim taka
ekki mið af stýrivöxtum. Fyrir vikið
virka stýrivextir ekki eins og þeim er
ætlað, sérstaklega þar sem almenn-
ingi býðst að endurfjármagna
skammtímaskuldir sínar með íbúða-
lánum bankanna.
Þótt íbúðalán bankanna séu vissu-
lega langtímalán og stýrivextir
skammtímavextir á samkvæmt fræð-
unum að vera samband þarna á milli
þar sem framboð og eftirspurn eiga
að stilla bilið á milli sjálfkrafa.
Smærri fyrirtæki mikilvæg
Stýrivextir hafa ýmsar aukaverk-
anir, svo sem hátt gengi, sem bitna á
útflutningsgreinum og veikja stöðu
þeirra. Þá eiga fæst smærri fyrirtæki
kost á hagstæðri endurfjármögnun
lána, annarra en húsnæðislána, og
fjármagna þau því rekstur sinn að
stórum hluta með skammtímalánum.
Þess vegna bitna stýrivaxtahækkanir
á þessum fyrirtækjum og geta gert
þeim verulega erfitt fyrir. Hagkerfið
hvílir á mörgum stoðum og til lengri
tíma litið þarf hagvöxtur að eiga sér
stað í öllum kimum þess. Smærri fyr-
irtæki sem lenda í vandræðum vegna
vaxtahækkana starfa oft í atvinnu-
greinum sem ekki eru áberandi en
engu að síður nauðsynlegar til þess
að drífa hagvöxtinn. Þess vegna get-
ur samkeppni ÍLS og bankanna
hamlað hagvexti til lengri tíma.
Samkeppni
banka og
ÍLS heftir
stýrivexti
Aðgerðir Seðlabank-
ans skila sér því ekki
Morgunblaðið/Ásdís
HANN langaði líklega í kaffi, hund-
inn sem spekingslegur sat í stól og
beið þess að eigandinn lyki símtal-
inu við kaffihús nokkurt í Reykja-
vík í gær. Mannlífið var fjölskrúð-
ugt og bóklestur var stundaður úti
við á ólíklegustu stöðum, enda rétt
að næra andann hvort sem er á
mjúku grasinu á Austurvelli eða í
ylvolgu vatninu í Nauthólsvík. | 23
Andinn og
geðið nært
Og síðan skein sól
Morgunblaðið/Ásdís
Morgunblaðið/RAXMorgunblaðið/Sverrir
HÁSKÓLI Íslands varð efstur í níu
atriðum af ellefu í úttekt Ríkisend-
urskoðunar á kostnaði, skilvirkni og
gæðum háskólakennslu á Íslandi.
Ríkisendurskoðun gerði samanburð
á kennslu í viðskiptafræði, lögfræði
og tölvunarfræði í tveimur ríkisrekn-
um háskólum og tveimur einkarekn-
um.
Háskóli Íslands var ódýrastur en
um leið með sterkasta akademíska
stöðu í öllum námsgreinunum þrem-
ur, auk þess sem hann var skilvirk-
astur í tveimur námsgreinum af
þremur. Háskólinn í Reykjavík lenti
í öðru sæti í sjö tilvikum en Háskól-
inn á Akureyri og Háskólinn á Bif-
röst ráku lestina í flestum tilvikum.
Háskólinn á Bifröst er með hæst-
an kostnað á nemanda og einnig er
meðalkostnaður skólans á hvert aka-
demískt stöðugildi hæstur meðal
skólanna en könnun sem var gerð
meðal viðskiptafræðinema á afdrif-
um þeirra eftir nám leiðir í ljós að af-
drif brautskráðra viðskiptafræðinga
frá Háskólanum á Bifröst ná aðeins
3. sæti, en hlutfall starfsmanna með
doktorspróf í föstum akademískum
stöðum er næstlægst hjá skólanum í
faginu.
Ágúst Einarsson, rektor Háskól-
ans á Bifröst segir ástæðuna fyrir
miklum kostnaði vera að það séu fáir
nemendur á hvern kennara sam-
kvæmt stefnu skólans.
Annað er vekur athygli er að hlut-
fall starfsmanna með doktorspróf í
föstum akademískum stöðum í laga-
deild Háskóla Íslands er lægst meðal
skólanna, en Kristín Ingólfsdóttir
rektor segir það nú í stefnu skólans
að ráða einungis kennara með dokt-
orspróf við deildina. Brottfall nem-
enda var 19–57% 2003 til 2005. Lang-
mest var það hjá HÍ.
Ríkisendurskoðun setur tvenns
konar fyrirvara við gildi samanburð-
arins, annars vegar sé margvíslegur
munur á skólunum sem ekki komi
fram og hins vegar séu mælikvarðar
úttektarinnar ófullkomnir en þó
nægilega traustir til að unnt sé að
greina mun á milli skóla.
Háskóli Íslands
dúxaði í úttekt
Ríkisendurskoðun gerði úttekt á starfsemi stærstu háskóla
landsins og var HÍ ódýrastur en um leið akademískt bestur
Í HNOTSKURN
»Kostn-aður rík-
isins vegna
háskóla jókst
um 39% að
raungildi milli áranna 2000 og
2005.
»Á því tímabili fjölgaði nem-endum í heild um 59% og
hlutfallslega mest hjá einka-
reknu skólunum.
»Hlutfall nemenda í einka-skólum á Íslandi er hærra
en í nágrannalöndunum en hlut-
fallslega mun fleiri nemendur
stunduðu nám í viðskiptafræði
og lögfræði hér á landi en í hin-
um Norðurlöndunum og þá sér-
staklega viðskiptafræði.
»Að mati Ríkisendurskoð-unar þurfa stjórnvöld að
taka skýrari afstöðu til þess
hvernig verja á fjárveitingum til
háskóla.  HÍ efstur | Miðopna
Í sól og sumaryl
VEFVARP mbl.is