Morgunblaðið - 14.06.2007, Blaðsíða 16

16 FIMMTUDAGUR 14. JÚNÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
-hágæðaheimilistæki
Ef þú kaupir Miele þvottavél eða þurrkara færðu
kaupverðið endurgreitt með betri meðferð á þvottinum
Íslenskt stjórnborð
Ný og betri tromla
Verð frá kr.106.600
Hreinn sparnaður
vi
lb
or
ga
@
ce
nt
ru
m
.is
1.
verðlaun
í Þýskalandi
W2241WPS
Baldursnes 6, Akureyri | Suðurlandsbraut 20, Reykjavík Sími 588 0200 | www.eirvik.is
Þurrkari T223
Verð frá kr. 78.540
FRÉTTASKÝRING
Eftir Ásgeir Sverrisson
asv@mbl.is
EHUD Barak, fyrrum forsætisráð-
herra, lýsti í gærmorgun yfir sigri í
leiðtogakjöri ísraelska Verkamanna-
flokksins. Barak tekur nú sæti í rík-
isstjórn Ísraels en þótt endurkoma
hans teljist að sönnu glæsileg og jafn-
vel makalaus er hún líkleg til að auka
enn óvissu í ísraelskum stjórnmálum.
Barak hlaut 51,3% greiddra at-
kvæða gegn 47,7% Amis Ayalons,
fyrrum yfirmannns ísraelsku örygg-
islögreglunnar, Shin Bet. Rúmlega
100.000 félagar í Verkamannaflokkn-
um tóku þátt í kosningunni.
Barak, sem er 65 ára, tekur við for-
mennsku af Amir Peretz varnarmála-
ráðherra. Peretz hefur sætt harðri
gagnrýni sökum framgöngu sinnar í
átökum Ísraelshers og skæruliða Hiz-
bollah-hreyfingarinnar í Líbanon í
fyrra. Sú herför skilaði á engan veg
þeim árangri sem að var stefnt og
þykir mikið áfall fyrir herafla Ísraela.
Barak, sem er sá hermaður er hlotið
hefur flest heiðursmerki í sögu Ísr-
aelsríkis, hefur boðað að hann hyggist
koma á margvíslegum breytingum
innan stjórnarhersins. Í sigurávarpi
sínu í gær nefndi hann sérstaklega að
endurreisa þyrfti fælingarmátt her-
aflans, sem verið hefur hornsteinn ör-
yggisstefnu Ísraela.
Stjórn Ehuds Olmerts, forsætis-
ráðherra og leiðtoga Kadima-flokks-
ins, stendur afar höllum fæti og er lík-
legt að sigur Baraks geti af sér
nokkrar breytingar innan hennar auk
þess sem hann mun nú taka við emb-
ætti varnarmálaráðherra. Olmert er
vændur um spillingu auk þess sem
frammistaða hans í „sumarstríðinu“ í
Líbanon í fyrra hefur verið harðlega
gagnrýnd m.a. í skýrslu, sem rann-
sóknarhópur vann til að varpa ljósi á
það sem úrskeiðis hefði farið. Nafni
hans Barak hafði raunar lýst yfir því
að yrði hann kjörinn leiðtogi Verka-
mannaflokksins myndi hann slíta
stjórnarsamstarfinu léti Olmert ekki
undan þrýstingnum og segði af sér.
Heldur ólíklegt má telja að Barak
standi við stóru orðin enda verður
ekki annað séð en kosningar myndu
leiða til þess eins að Likud-flokkur
Benjamins Netanyahu kæmist til
valda á ný. Í ágústmánuði mun rann-
sóknarhópurinn vegna Líbanon-
stríðsins í fyrra skila lokaskýrslu
sinni og gæti þá dregið til tíðinda.
Skýrsla sú verður Olmert tæpast
skemmtilesning og líklegt er að kröf-
ur um afsögn hans magnist enn.
Vonbrigði í Bandaríkjunum
Endurkoma Ehuds Baraks telst til
stórtíðinda í ísraelskum stjórnmálum.
Hann var kjörinn leiðtogi Verka-
mannaflokksins 1997 er hann bar sig-
urorð af Shimon Peres, sem í gær var
kjörinn forseti Ísraels til næstu sjö
ára, 83 ára að aldri. Tveimur árum
síðar varð Barak forsætisráðherra.
Því embætti sinnti hann í 19 mánuði
og er helsta afrek hans talið einhliða
brottflutningur liðsafla Ísraela frá
Suður-Líbanon, sem batt enda á 20
ára hernám. Barak leitaði eftir frið-
arviðræðum við Sýrlendinga og tók
þátt í Camp David-fundinum í júlí-
mánuði árið 2000, sem Bill Clinton,
þáverandi Bandaríkjaforseti, átti
frumkvæði að í því augnamiði að stilla
til friðar með Palestínumönnum og
Ísraelum. Merkileg skref voru stigin
á þeim fundi, Barak féllst þar m.a. á
takmarkað forræði Palestínumanna
yfir Austur-Jerúsalem en samkomu-
lag náðist ekki. Enn er deilt um rás
atburða í Camp David en Clinton for-
seti og fleiri kenndu Yasser Arafat,
þáverandi leiðtoga Palestínumanna,
um að fundurinn hefði ekki skilað til-
ætlaðri niðurstöðu. Tveimur mánuð-
um síðar braust seinni uppreisn Pal-
estínumanna, intifada, út. Í Ísrael er
almennt litið svo á að Barak hafi gjör-
samlega mistekist ætlunarverk sitt
og telst sigur hans í leiðtogakjörinu í
vikunni ekki síst merkilegur í ljósi
þessa. Camp David-fundurinn kostaði
Barak þingmeirihlutann og í mars-
mánuði árið 2001 sagði hann af sér
forsætisráðherraembættinu eftir að
hafa tapað kosningu fyrir Ariel Shar-
on. Barak hóf þá störf í einkageiran-
um en ákvað árið 2005 að bjóða sig
fram í leiðtogakjöri Verkamanna-
flokksins. Hann dró sig í hlé þar sem
stuðningur við framboð hans reyndist
lítill. Barak lýsti þá yfir stuðningi við
Shimon Peres, sem beið lægri hlut
fyrir Amir Peretz.
Barak var iðulega vændur um
hrokafulla framkomu í embætti for-
sætisráðherra og innan Verkamanna-
flokksins kvörtuðu margir löngum
undan því að hann hirti lítt um að hafa
samráð við félaga sína. Hið sama gild-
ir raunar um 35 ára feril hans innan
hersins. Á þeim vettvangi var hann
iðulega auknefndur „litli Napóleon“
sökum stjórnunaraðferða sinna. Bar-
ak þykir á hinn bóginn hafa breytt um
stíl á undanliðnum árum og hefur sú
„endurvinnsla“ sýnilega heppnast.
Barak er enn afar umdeildur
stjórnmálaleiðtogi svo ekki sé sterkar
að orði kveðið. Víst er að hans bíður
erfitt verkefni eigi honum að takast
að treysta stöðu sína og flokksins
gagnvart Netanyahu og Likud. Seta í
ríkisstjórn Olmerts forsætisráðherra,
sem hvorki nýtur álits né stuðnings,
kann að reynast erfiður vettvangur til
að knýja fram slík umskipti.
Endurkoma ofurhermannsins
Ehud Barak, fyrrum forsætisráðherra og stríðshetja, sem öðru sinni hefur verið kjörinn leiðtogi
Verkamannaflokksins, snýr til baka á miklum óvissu- og spennutímum í ísraelskum stjórnmálum
Í HNOTSKURN
»Ehud Barak hófst til met-orða í skjóli Yitzhaks
Rabins, leiðtoga Verka-
mannaflokksins, og tók við
embætti innanríkisráðherra í
stjórn hans árið 1995. Sama
ár tók hann við utanrík-
isráðuneytinu og hafði það
starf með höndum í eitt ár.
Hann var skipaður forsætis-
ráðherra Ísraels 17. maí 1999
og lét af völdum 7. mars
2001.
»Barak átti að baki langanog glæstan feril innan
herafla Ísraels er hann hóf
afskipti af stjórnmálum.
Hann þótti sérlega djarfur og
úrræðagóður herforingi.
Reuters
Sigur Ehud Barak við mynd af Yitzhak Rabin, fyrrum forsætisráðherra,
eftir sögulegan sigur í leiðtogakjöri ísraelska Verkamannaflokksins.
SHIMON Peres, fyrrverandi for-
sætisráðherra Ísraels, var kjörinn
forseti landsins á þinginu í gær.
Peres fékk 86 atkvæði af 120 eftir
að tveir keppinautar hans – þeir
Reuven Rivlin og Colette Avital –
drógu sig í hlé.
Peres sver embættiseið forseta
15. júlí og tekur við embættinu af
Moshe Katsav sem er í fjarvist-
arleyfi vegna ásakana um nauðgun
og önnur kynferðisbrot.
Peres er 83 ára gamall og fékk
friðarverðlaun Nóbels árið 1994.
Hann sagði
fyrir kjörið í gær
að forsetaemb-
ættið kynni að
vera síðasta emb-
ættið sem hann
gegndi áður en
hann sest í helg-
an stein.
Peres sóttist
eftir forsetaemb-
ættinu í júlí 2000
en beið þá óvæntan ósigur fyrir
Katsav.
Peres kjörinn forseti Ísraels
Shimon Peres, for-
seti Ísraels
SNJÓHETTAN á
tindi hæsta fjalls
Afríku, Kilimanj-
aro, hefur verið
að minnka síð-
ustu hundrað ár-
in og gæti horfið
en ástæðan er
sennilega ekki
hlýnandi lofts-
lag, að sögn vísindamanna, þótt því
hafi lengi verið haldið fram.
Kilimanjaro er 5.895 metrar á
hæð. Á vefsíðu norska blaðsins Aft-
enposten segir að um 80% af íshett-
unni hafi horfið síðan árið 1912.
Megnið af bráðnuninni varð fyrir
1953, segja Philip Mote og Georg
Kaser, sem skrifa um málið í næsta
hefti American Scientist. „Hugs-
anlegt er að íshettan hafi komið og
farið margsinnis á síðustu nokkur
hundruð þúsund árum,“ segir Mote.
Enginn vafi sé á því að hlýnun and-
rúmsloftsins eigi þátt í því að jöklar
hopi í löndum kaldtempraða belt-
isins, t.d. í N-Evrópu. En lofthiti við
tind Kilimanjaro fari sjaldan hærra
en að frostmarki. Aðalorsök bráðn-
unarinnar þar sé geislun frá sól-
inni, einnig minni snjókoma og
sviptingar í veðurfari á Indlands-
hafi, en fjallið er í Austur-Afríku.
Kilimanjaro
missir
íshettuna
HOLLENSKU dagblaði barst í gær
nafnlaust bréf um bresku stúlkuna
Madeleine McCann sem hvarf í
Portúgal í byrjun maí. Í bréfinu er
sagt að lík hennar sé undir grjót-
hrúgu í Portúgal. Þarlendum yf-
irvöldum hefur verið afhent bréfið.
Madeleine fundin?
ÞEIR sem þjást af kvíða, streitu og
þunglyndi eru öðrum líklegri til
þess að glíma við minnisvandamál
síðar á ævinni, að sögn rannsóknar
Rush University Medical Center. Sá
hluti heilans sem streita hefur áhrif
á, stýrir líka minninu.
Brostu!
ÆTLAÐIR Al-Qaida liðar vörpuðu í
gær sprengju á helgidóm sjía-
múslíma í Bagdad. Tveir bænaturn-
ar hrundu. Árásin kveikir ótta um
að átök milli sjía og súnníta muni
blossa upp á ný, en leiðtogar sjía
hvetja til friðar.
Sprengt í Írak
VATÍKANIÐ tilkynnti í gær að það
ætlaði að hætta öllum fjár-
framlögum til hjálparsamtakanna
Amnesty International, og hvatti
kaþólikka um heim allan til að
fylgja því fordæmi. Fylgir þetta í
kjölfar þess að Amnesty lýsti yfir
stuðningi við fóstureyðingar sem
hluta af réttindabaráttu kvenna.
Fauk í páfa