Morgunblaðið - 14.06.2007, Qupperneq 29

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. JÚNÍ 2007 29
kkur ekki
f framtíð-
að nýta
n og tók
ella renna
nokkrum
verfi sem
orkufyrir-
iðjustefn-
tíma ver-
má taka
fðu getað
hægt að
r kæmist
aði það,“
að ný rík-
rkmiði að
ætlun um
úrusvæða.
rri áætlun
yrði lokið 2009 og þá lögð fyrir Al-
þingi til afgreiðslu. „Þá fáum við í
hendur stjórntæki sem kveður á um
það hversu langt er hægt að ganga.
Hvar má nýta með því að vernda og
hvar má nýta með því að virkja,“
sagði Þórunn og sagði það því mið-
ur svo að þau svæði sem hvað mest
gildi hefðu út frá náttúruverðmæt-
um sínum væru jafnframt þau
svæði sem mest hefði verið sótt í til
að virkja. „Ég hef lengi gert at-
hugasemd við það. Ástæða þess að
slagur hefur orðið um hverja ein-
ustu framkvæmd er vegna þess að
okkur hefur skort heildarsýnina og
stjórntækið sem t.d. ráðuneyti um-
hverfismála þarf að hafa.“
Stefán var í framhaldinu spurður
um það hvaða viðmið væru höfð til
grundvallar þegar verðgildi lands
væri metið. Benti Stefán á að
Landsvirkjun væri nú þegar að
greiða fyrir ýmis réttindi í
tengslum við virkjanir, t.d. vatns-
réttindi, landnot og efnistöku. „Við
setjum hins vegar ekki inn í okkar
módel huglægar stærðir eins og
skilyrt verðmætamat,“ sagði Stefán
og benti á að ekki væri gerð krafa
um slíkt þegar kæmi að virkjunar-
framkvæmdum. „Og á meðan það
er ekki krafa um það, þá er það ekki
eitthvað sem við tökum upp af sjálf-
um okkur,“ sagði Stefán.
„Auðvitað er það grundvallarat-
riði hvaða viðmið eru lögð til grund-
vallar,“ sagði Þórunn og tók fram
að mikilvægt væri að skipuleggja
miðhálendið m.t.t. landnýtingar.
Gagnrýndi Þórunn það að fyrir-
komulag ákvarðatöku hvað viðkem-
ur virkjanir hefði verið drifið áfram
af pólitík. „Gerum okkur grein fyrir
því að markaðslausnirnar geta
mjög vel virkað umhverfinu í hag.
Notum þau tæki sem við höfum til
þess. Það er ekki síst ríkisvæðing
stóriðjunnar sem hefur komið okk-
ur þangað sem við erum í dag.“
a eftir
topp?“
Morgunblaðið/Sverrir
gvi Örn Kristinsson, Stefán Pétursson og Þór-
u Atvinnuhóps Framtíðarlandsins.
Í HNOTSKURN
»Skýrsluhöfundar benda á aðhaustið 2006 hafi
Kárahnjúkavirkjun verið talin
kosta 115 milljarða króna. Telja
þeir að hún myndi varla seljast
á meira en 60–80 milljarða á
frjálsum markaði miðað við lík-
lega kröfu um ávöxtun. Mis-
munurinn sé tap landsmanna.
» Í áliti orkunefndar iðnaðar-ráðherra frá 1996 segir að
eðlilegt sé að „ný stóriðja og
nýjar virkjanir standist arðsem-
iskröfur markaðarins eins og
aðrar fjárfestingar.“
»Skýrsluhöfundar telja stór-iðjuskatt á almenning nema
rúmum 2 milljörðum króna ár-
lega, þar sem almenningur
niðurgreiði í reynd stóriðju-
rafmagnið.
rri að
Kára-
ðsem-
fjárfest-
gt tap
ef reikn-
ldi fyrir
ætur
spjöll. Í
da álfyr-
rra verð-
yrir út-
gunda.
ðsla sem
rðisauka
hinn
ana-

ni sem
m það
kavirkj-
rði hefði
er án
heild
s.
rki
aðið/RAX
.
Eftir Elvu Björk Sverrisdóttur
elva@mbl.is
MIKIÐ áfall er fyrir fólk að grein-
ast með geðsjúkdóm, en fyrir þá
sem lenda í slíku er gott að geta
rætt mál sín við annað fólk með
svipaða reynslu að baki. Þetta
segja þau Herdís Benediktsdóttir
og Kári Jóhann Halldórsson, en
þau starfa bæði í Samherjaverk-
efninu, sem er nýstofnaður stuðn-
ingshópur innan samtakanna Hug-
arafls, en þau aðstoða fólk sem er í
bata eftir að hafa glímt við geð-
raskanir.
Þau Kári Jóhann og Herdís hafa
bæði glímt við geðsjúkdóma. Kári
Jóhann greindist með geðklofa en
hefur verið hress í tvö ár, en Her-
dís, sem veiktist af geðhvörfum,
hefur verið hress í átta ár. Starf
þeirra í samherjahópnum gengur
út á að ræða við fólk sem greinst
hefur með geðraskanir, hafi verið
óskað eftir slíkum viðtölum.
Kári segir meginmarkmiðið með
samherjaviðtölunum að fólk geti
deilt reynslu sinni með öðrum sem
reynt hafa svipaða hluti. Í viðtöl-
unum geti samherjar miðlað
reynslu af eigin bata, verið fyr-
irmynd, veitt stuðning, gefið þeim
sem veikir eru von og kynnt þeim
leiðir og úrræði.
Herdís segir starfsemina ganga
þannig fyrir sig að einstaklingur,
aðstandandi eða meðferðaraðili
geti hringt í Hugarafl og beðið um
samherjaviðtal fyrir sinn skjól-
stæðing. Fólk geti komið í fleiri en
eitt viðtal, óski það þess. Fólki sem
greinst hefur með geðsjúkdóm
finnist gott að geta rætt við annað
fólk með svipaða reynslu að baki.
„Við hérna höfum gengið í gegnum
það sama og þetta fólk,“ segir hún.
Það skapist traust í samherja-
samtölunum vegna hinnar sameig-
inlegu reynslu af erfiðum sjúkdóm-
um. Kári bætir við að þegar hann
horfi til baka sjái hann að hann
hefði haft mjög gott af því að geta
hitt manneskju með svipaða
reynslu sem komin væri í góðan
bata.
Kári bendir á að samherja-
viðtölin snúist um sjúkdóm við-
komandi, en einnig um aðra hluti.
„Stundum þarf viðkomandi bara að
fá að tala. Þá er það okkar hlutverk
að hlusta og fylgjast með og reyna
síðan að leggja eitthvað jákvætt til
umræðunnar,“ segir hann.
Íslensk hugmynd
Herdís og Kári segja að starfsemi
Samherja hafi meðal annars verið
kynnt á sjúkrahúsum. Þangað hafi
verið dreift bæklingum með upp-
lýsingum um samherjaviðtölin.
Þau leggja áherslu á að Samherji
sé ekki meðferðaraðili, heldur sé
markmiðið með starfseminni að
fjölga úrræðum fyrir fólk með geð-
sjúkdóma.
Hugmyndin að Samherja sé ís-
lensk og þau viti ekki til þess að
starfsemi sem þessi þekkist erlend-
is. Herdís er á leið til Bandaríkj-
anna í byrjun júlí á stóra ráðstefnu
þar sem fjallað verður um geðheil-
brigðismál. „Þar ætlum við að
kynna þetta verkefni,“ segir hún.
Gott fyrir fólk að geta deilt
reynslu af geðsjúkdómum
Morgunblaðið/Ásdís
Samherjar Kári Jóhann og Herdís taka að sér að tala við fólk sem glímir
við geðraskanir, en í viðtölunum getur fólk rætt reynslu sína við þau.
Eftir Unu Sighvatsdóttur
unas@mbl.is
Við leggjum ekki áherslu áað dúxa á þeim mæli-kvarða sem mælir get-una til að útskrifa sem
flesta lögfræðinga með sem minnst-
um tilkostnaði,“ segir Oddný Mjöll
Arnardóttir, prófessor við lagadeild
Háskólans í Reykjavík. „Skýrslan
ber þetta þrennt saman: kostnað,
skilvirkni og akademíska stöðu.
Kostnaður og skilvirkni eru hins-
vegar ekki réttu mælikvarðarnir á
gæði náms, heldur í raun og veru
þvert á móti.“
Oddný segir að skýrslan komi
deildinni nokkuð á óvart því þegar
drögin að niðurstöðunum voru upp-
haflega kynnt þeim hafi einn mæli-
kvarðanna verið fjármagn til rann-
sókna úr samkeppnissjóðum.
Lagadeild HR hafi þá reynst vera
með sterkustu akademísku stöðuna
af lagadeildum á Íslandi, en nú hafi
sá mælikvarði einhverra hluta
vegna verið tekinn út, andstætt ráð-
gjöf þeirra erlendu sérfræðinga
sem komu að gerð skýrslunnar.
Lokaniðurstöður urðu þá þær að
lagadeild HÍ komst á toppinn.
Hún bendir einnig á að úttektin
sé gerð á árunum 2003–2005, en það
voru fyrstu starfsár lagadeildarinn-
ar sem var þá ekki fullmönnuð og
því ekki sambærileg við lagadeild
Háskóla Íslands. Hún segir
ánægjulegt að HR mælist þrátt fyr-
ir það með hæst menntunarstig
akademískra starfsmanna og mest
fjármagn úr samkeppnissjóðum.
„Við lítum því svo á að þessi
skýrsla staðfesti gæði akademíska
starfsins sem hér fer fram og við
hlökkum til næstu skýrslu því vís-
indastarfið hérna við lagadeild er
núna komið á fullt skrið. Við erum
alveg viss um að næst munum við
koma út sem leiðandi skóli í laga-
námi.“
Háskólinn á Akureyri hefur svip-
aða sögu að segja að sögn Elínar
Díönnu Gunnarsdóttur deildarfor-
seta félagsvísinda- og lagadeildar,
sem fyrst tók inn laganema haustið
2003. „Við erum enn að þróa námið
og höfum ekki enn brautskráð fólk
með réttindi, svo þetta er ekki alveg
marktækt hvað okkur varðar.“
Staðfestir yfirburði HÍ
Páll Hreinsson, deildarforseti
lagadeildar Háskóla Íslands, segist
fagna úttektinni mjög enda sýni
hún fram á að HÍ hafi yfirburða-
stöðu í kennslu og rannsóknum á
sviði lögfræði. „Þetta staðfestir það
sem við höfum lengi haldið fram, að
innan lagadeildar erum við að nota
peningana á ákaflega skilvirkan
hátt, því við gerum mikið fyrir lítið.
Hvergi á Íslandi eru stundaðar
meiri rannsóknir í lögfræði en hjá
okkur og án rannsókna verður eng-
inn skóli alvöruháskóli.“
Það sem helst þykir gagnrýni-
vert við lagadeild HÍ er að lágt hlut-
fall kennara sé með doktorspróf.
Páll segir það hafa verið vandamál á
Íslandi um nokkurt skeið hve úr-
valsnemendur skili sér illa í dokt-
orsnám. Þar hafi lagadeildin ein-
faldlega orðið undir í samkeppni við
vinnumarkaðinn, því á meðan vel-
launuð störf bjóðist mastersnemum
hafi háskólasamfélagið ekki upp á
að bjóða þá styrki og laun sem
freista þeirra í áframhaldandi nám.
„Þar verðum við að bregðast við
eins og í nágrannalöndunum, að fá
fasta styrki til að hvetja nemendur í
doktorsnám.“
Hvað varðar ásakanir Háskólans
í Reykjavík um hagræðingu niður-
staðnanna kemur Páll af fjöllum og
segist ekki hafa heyrt af því.
Gæðaeftirlit nauðsynlegt
Herdís Þorgeirsdóttir, prófessor
við lagadeild Háskólans á Bifröst,
segir að niðurstöðurnar séu ákveð-
inn áfellisdómur m.a. yfir lagadeild-
unum hvað varðar lágt hlutfall
doktorsmenntaðra kennara. „Nú-
gildandi háskólalög taka til allra há-
skóla óháð rekstrarformi. Skilyrði
fyrir því að þeir fái fé úr ríkissjóði
eru m.a. að þeir uppfylli kröfur um
menntun kennara og öflugar rann-
sóknir sem eiga m.a. að tryggja
samkeppnishæfi á alþjóðavett-
vangi.“
Herdís segir laganámið ekki vera
einskorðað við séríslenskar aðstæð-
ur lengur, heldur þurfi það að
standast evrópsk viðmið. Markmið
Bologna-yfirlýsingarinnar sem
Evrópuríkin hafi komið sér saman
um sé samevrópskt menntasvæði
þar sem kröfur um akademísk gæði
séu samræmdar. Íslenskir nemend-
ur verði því að geta treyst því að
námið standist alþjóðlegar gæða-
kröfur.
„Til þess að svo megi verða þurf-
um við líka að tryggja starfskjör og
starfsöryggi prófessora. Til
þeirra eru gerðar miklar kröfur
og þeir verða að njóta akademísks
frelsis.“ Herdís segist fagna
skýrslu Ríkisendurskoðunar, það
sé jákvætt að settur sé skýr laga-
rammi um háskólana og að eftirlit
sé með gæðum kennslu og rann-
sókna.
Skýrslan segir ekki alla
söguna um lagadeildirnar
Lagadeildir háskólanna
fjögurra sem Ríkisend-
urskoðun gerði úttekt á
taka misvel í niðurstöður
rannsóknarinnar. „Ekki
réttur mælikvarði á
gæði náms,“ segir pró-
fessor við lagadeild HR.
Oddný Mjöll Arnardóttir Herdís Þorgeirsdóttir Elín D. GunnarsdóttirPáll Hreinsson
Í HNOTSKURN
»Í skýrslu Ríkisendurskoð-unar lendir Háskóli Ís-
lands í 1. sæti í öllum sam-
anburðarliðum um gæði
lagadeilda háskólanna fjög-
urra.
»Mælikvarðarnir við út-tekt lagadeildanna voru
þrír: kostnaður, skilvirkni og
akademísk staða.
»Hlutfall starfsmanna meðdoktorspróf í föstum aka-
demískum stöðum er að með-
altali 14% við HÍ, 73% við HA,
31% við HR og 30% við HB.
»Birt greinaígildi á hvertakademískt stöðugildi er
að meðaltali 2,2 í HÍ, 0,9 í HR
og HA og 1,0 í HB.
silja@mbl.is