Morgunblaðið - 20.06.2007, Blaðsíða 14

14 MIÐVIKUDAGUR 20. JÚNÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
New York. AFP. | Dómstóll í New
York tók á mánudag til umfjöllunar
áfrýjun víetnamskra og banda-
rískra aðila vegna frávísunar
bandarísks undirréttar 2005 á mál-
sókn gegn 37 efnaverksmiðjum sem
á sínum tíma framleiddu Agent
Orange, illgresiseyði sem Banda-
ríkjaher úðaði yfir svæði í Víetnam
í Víetnam-stríðinu til að gera
andstæðinginn, víetnamska komm-
únista, sýnilega.
Agent Orange hafði að geyma
díoxín sem fullyrt er að hafi valdið
aukinni tíðni krabbameins meðal
íbúanna, sem og bandarískra her-
manna, og vansköpun. Undirrétt-
urinn úrskurðaði engu að síður að
sækjendum hefði ekki tekist að
sanna tengsl milli veikinda og van-
sköpunar og Agent Orange.
Efnaverk-
smiðjur
fyrir rétti



1 A$$70 &3
'
 
" ( )   *
&789 /&978
+
 
A  0 &3
*)
$-'

&3
, &

- ! : "
 '
; 5 .
 
  
' '  ' "

)6 .
 
 
 
  &  / 
   
   
      
 
-+
B <B
&68
+ "8
&?&$&

$""K""')
3"
$"'&
$#
&) &H
"
"&!) & $0
L 7(7 $ <$M A ' -
5O4
@&98'&0 7
&B-
&".8
P1
$"'&&
$"'&P +$-$8 B <B
#K8$
+
Q88#&?$&
R+G+$)):I
)B"&'+3
"
&3
#&Q88?$&
))'8'&7
@B
"+99&''+
FE"$)FG
+$)):I$&+'&8'
?&$&
$#
&&$
$"&' @B
"+&"
):
#) $86#B8
"'3$&6Q' +

3'-&00+
$
36Q' $&0&
K '"#-.('8
3
"&3
8$83
?+
+$-$8+3 B <B
@
&8'&"$)#$8&+)
$8)'>+$
$88&

+83
?+-)I&S
  $))3&
$
?8 30)
$-$

$-$))-8#) '&B9""Q&'$
Eftir Arndísi Þórarinsdóttur
arndis@mbl.is
HÚN fæddist á Kúbu árið 1930,
dóttir lögmanns framleiðenda Bac-
ardi-rommsins, og lifði eins og blómi
í eggi í alla sína æsku. Þegar hún
komst til vits og ára fór hún til náms
í Massachusetts Institute of Techno-
logy, MIT, í Bandaríkjunum, þar
sem hún lagði stund á efnaverk-
fræði. Það kom því kannski á óvart
að fáum árum síðar gekk Vilma
Espin til liðs við hóp byltingarsinna í
heimalandi sínu, hafðist við í hellum
Sierra Maestra-fjallanna og mars-
eraði svo í broddi fylkingar bylting-
armanna inn í Havana þegar ein-
ræðisherranum Fulgencio Batista
hafði verið steypt af stóli árið 1959.
Hún gekk að eiga Raul Castro sama
ár og hefur æ síðan verið talin valda-
mesta konan í byltingarstjórninni á
Kúbu.
Mágur Espin, Fidel Castro, hefur
löngum forðast að flíka einkalífi
sínu, svo þrátt fyrir orðróm þess
efnis að hann eigi bæði konu og upp-
komin börn, kaus hann frekar að
Espin sinnti hlutverki forsetafrúar.
Jafnréttisfrömuður
Allt frá fyrstu árum stjórnar
Castro sinnti Espin jafnréttisbarátt-
unni af heilum hug. Hún stofnaði
Bandalag kúbanskra kvenna árið
1960 og var forseti samtakanna til
dauðadags, en flestar kúbanskar
konur eru meðlimir í samtökunum.
Samtökin hafa náð umtalsverðum
árangri, ef marka má nýjustu tölur
frá kúbönskum yfirvöldum en þar
kemur fram að 65% þeirra eyjar-
skeggja sem hafa háskólapróf eru
kvenkyns.
Espin beitti sér einnig fyrir rétt-
indum samkynhneigðra og henni er
eignaður heiðurinn af því að árið
1979 hætti samkynhneigð að vera
ólögleg á Kúbu.
Í opinberu tilkynningunni sem
gefin var út um lát hennar var henni
lýst sem „hetju neðanjarðarhreyf-
ingarinnar, framúrskarandi stríðs-
manni uppreisnarhreyfingarinnar
og óþreytandi baráttumanni fyrir
kvenfrelsi og réttindum barna.“
Lát Vilmu Espin er áminning um
að hinir síðustu úr hópi bylting-
arsinna fara nú óðum að týna tölunni
og það er alls ekki fyllilega ljóst hvað
tekur við á Kúbu þegar sú kynslóð
verður með öllu horfin.
Brúður byltingarinnar látin
Þjóðarsorg var lýst yfir á Kúbu í gær þegar tilkynnt var að Vilma Espin, eigin-
kona starfandi Kúbuforseta, hefði látist síðdegis á mánudag, 77 ára gömul
Byltingarsystkin Vilma Espin og
Fidel Castro árið 2003.
Reuters
Eftir Davíð Loga Sigurðsson
david@mbl.is
TÆPLEGA tíu milljónir manna
voru á flótta frá heimkynnum sínum
í fyrra, en um er að ræða fjölgun
flóttafólks upp á 14% frá því árinu
áður skv. tölum Flóttamannastofn-
unar Sameinuðu þjóðanna
(UNHCR). Tala flóttafólks í heim-
inum hefur ekki verið hærri í fimm
ár, en árið 2002 voru flóttamenn alls
10,6 milljónir.
Alþjóðlegi flóttamannadagurinn
var í gær og af því tilefni sendi
UNHCR frá sér skýrslu um stöðu
flóttafólks í heiminum. Í árslok voru
9,9 milljónir manna skilgreindir á
flótta frá heimkynnum sínum, en
voru 8,7 milljónir árið 2005. Skýr-
ingin á þessari aukningu, þeirri
fyrstu frá 2002, er fyrst og fremst
fólgin í straumi fólks frá Írak, en
þar hefur borgarastríð í reynd geis-
að undanfarin misseri. Um 1,5 millj-
ónir Íraka hafa neyðst til að flýja
heimili sín og hafa flestir flúið til ná-
grannaríkjanna Jórdaníu og Sýr-
lands.
Þeir sem flúið hafa heimili sín en
ekki land, þ.e. eru á vergangi innan
eigin ríkis, eru skilgreindir sérstak-
lega og er fjöldi þeirra ekki með í
þessum tölum UNHCR. Þeim sem
eru á vergangi í eigin ríki (e. int-
ernally displaced people) fjölgaði
einnig 2006 frá árinu áður, voru í
árslok 24,5 milljónir og enn var það
vargöldin í Írak sem skýrði aukn-
inguna, en talið er að þannig hátti til
um 2,3 milljónir Íraka.
78 fórust í miðborg Bagdad
Ekkert lát er á mannfalli í Írak.
Að minnsta kosti 78 týndu lífi og
200 særðust þegar bílsprengja
sprakk nálægt mosku sjía-múslíma í
miðborg Bagdad í gær. Bænarými
moskunnar, al-Khilani, eyðilagðist í
sprengingunni en margir voru á
ferð þegar sprengjan sprakk,
skömmu eftir að bænastund lauk.
Fólki á flótta fjölgaði
um 14% á árinu 2006
Flótti Íraka undan átökum heima fyrir skýrir fjölgunina
Í HNOTSKURN
»Af 9,9 milljónum flótta-mönnum í veröldinni eru
Afganar fjölmennastir, 2,1
milljón Afgana búa utan
heimalands síns. Íraskir flótta-
menn eru um 1,5 milljónir. Um
686.000 Súdana eru á flótta og
um 460.000 Sómalar.
Á MYNDINNI sjást tvær filippískar konur mótmæla
fyrir utan hæstarétt Filippseyja í gær, en þar er nú tek-
ist á um rétt lyfjafyrirtækja til að auglýsa brjóstamjólk,
á kostnað móðurmjólkurinnar.
Æ færri asískar konur næra börn sín á brjósti og fer
hlutfall þeirra lækkandi, öfugt við þróunina í Evrópu
og Bandaríkjunum. Heilbrigðisyfirvöld í landinu telja
að skýringarinnar megi leita í auglýsingaherferðum
lyfjafyrirtækja, sem gefa í skyn að mjólkurduft sé holl-
ari fæða en móðurmjólkin. Heilbrigðisráðuneytið
freistaði þess nýverið að snúa þessari þróun við með
því að þrengja reglur um auglýsingar á fæðu fyrir
reifabörn, en lyfjaframleiðandur kærðu ákvörðunina.
Viðskiptaráðuneyti Bandaríkjanna sendi forseta Fil-
ippseyja bréf þar sem skorað er á hann að endurskoða
ákvörðunina og tryggja þannig viðskiptafrelsi.
Alþjóðaheilbrigðisstofnunin, WHO, mælir með því að
börn nærist eingöngu á brjóstamjólk fyrsta hálfa árið,
en drekki svo mjólkina í bland við annan mat fram að
tveggja ára aldri.
AP
Tekist á um móðurmjólkina
Washington. AP. | George W. Bush
Bandaríkjaforseti og Ehud Olmert,
forsætisráðherra Ísraels, reyndu í
gær að styðja við bak Mahmoud
Abbas, forseta Palestínumanna, en
harðvítug barátta geisar nú um
völdin í Palestínu milli Fatah-
hreyfingar Abbas og Hamas-
samtakanna, sem eru mun róttæk-
ari. Hamas hefur undirtökin á Gaza
en Fatah á Vesturbakkanum.
Olmert sagði eftir fund sem hann
átti með Bush í Washington að hann
myndi reyna að eiga gott samstarf
við Abbas og Bush lýsti Abbas sem
„forseta allra Palestínumanna“ og
„hófsamri rödd innan um alla öfga-
mennina“.
Vilja styrkja
stöðu Abbas
MÚSLÍMARÁÐIÐ í Bretlandi for-
dæmdi í gær þá ákvörðun stjórn-
valda að veita rithöfundinum Salm-
an Rushdie riddaratign og sagði
hana „ögrandi“, enda væri Rushdie
einkum þekktur meðal múslíma í
veröldinni fyrir að hafa lýst Mú-
hameð spámanni með móðgandi
hætti í bók sinni, Söngvar Satans.
Ráðið hvatti menn þó til að sýna
stillingu. Þeim ráðum hafa ekki all-
ir fylgt. Róttæklingar í Pakistan
brenndu myndir af Elísabetu Eng-
landsdrottningu um það leyti sem
sendiherra Bretlands í Islamabad
gekk á fund í pakistanska utanrík-
isráðuneytinu vegna málsins. Þar
var honum tjáð, að upphefð
Rushdies væri ekki til þess fallin að
stuðla að skilningi og sáttum.
Múslímar
mótmæla
Reuters
Reiði Eftirmynd Salmans Rushdies
brennd í Islamabad í gær.
BANDARÍSKA Atlantis-geimferjan
lagði upp frá Alþjóðlegu geimstöð-
inni í gær áleiðis til jarðar og er
áætlað að hún lendi við Kennedy
geimferðamiðstöðina í Flórída
klukkan 13.54 að staðartíma, kl.
17.54 að ísl. tíma, á morgun.
Atlantis heim
NÍU slökkviliðsmenn létu lífið þeg-
ar þeir börðust við eld í stórri vöru-
geymslu í Charleston í Suður-
Karólínu í Bandaríkjunum í fyrra-
kvöld. Slökkviliðsmennirnir munu
hafa látið lífið þegar þak vöru-
skemmunnar hrundi.
Fórust í bruna
NICOLAS
Sarkozy, forseti
Frakklands,
kynnti í gær
breytingar á
stjórn sinni en
þær neyddist
hann til að gera
eftir að hægri-
flokkur hans,
UMP, náði ekki
fyllilega þeim árangri í þingkosn-
ingum um síðustu helgi sem spáð
hafði verið. Jean-Louis Borloo
verður næstráðandi Francois Fillon
forsætisráðherra og yfirmaður um-
hverfisráðuneytisins í stað Alain
Juppe, en Juppe varð að segja sig
frá embættinu eftir að hann tapaði
þingsæti sínu. Christine Lagarde
verður fjármálaráðherra í stað
Borloo.
Juppe víkur
Alain Juppe