Morgunblaðið - 20.06.2007, Blaðsíða 40

40 MIÐVIKUDAGUR 20. JÚNÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
BÆKUR Alexanders McCall
Smiths um botsvanska einkaspæj-
arann Precious Ramotswe hafa notið
mikilla vinsælda og kemur ekki á
óvart – þær eru vel skrifaðar og
segja frá við-
kunnanlegu fólki.
Þá er skemmti-
legt að lesa
glæpareyfara
sem eru eiginlega
engir reyfarar – í
þeim er enginn
hasar, engin skot-
hríð og engin
hrannvíg.
Dramatíkin í
bókunum er hljóðlát, söguþráðurinn
hægfara og þó það sé fullt af tilfinn-
ingum í bókinni þá brjótast þær ekki
fram í öskrum og ópum frekar en í
raunveruleikanum. Að því leyti eru
sögurnar af Ramotswe og einka-
spæjarafyrirtæki hennar líkari lífinu
en hádramatískar tilfinningaflækjur
sem svo mjög eru í tísku núna.
En þær hafa þó þann galla að vera
kannski fulleinhæfar, stundum fær
maður á tilfinninguna að Smith sé að
skrifa upp í kvóta eins og í þeirri bók
sem hér er tekin til kosta, The Good
Husband of Zebra Drive, áttunda
bókin í seríunni.
Ágætt dæmi um þetta er sagan af
andlátunum dularfullu á sjúkrahús-
inu í Mochudi og eins sagan af fyrsta
málinu sem J.L.B. Maketoni glímir
við – bæði málin gamlar lummur úr
nútíma þjóðsagnahefð og fullbilleg
fyrir svona ágæta seríu.
Annað í bókinni er prýðilegt, eins
og Smith er von og vísa, og sá sem
ekki þekkir þær þjóðsögur sem vís-
að er til á eflaust eftir að skemmta
sér bráðvel, líkt og með aðrar bækur
seríunnar.
Hljóðlát
dramatík
The Good Husband of Zebra Drive e. Al-
exander McCall Smith. Polygon 2007.
Árni Matthíasson
BÆKUR» METSÖLULISTAR»
1. A Thousand Splendid Suns –
Khaled Hosseini
2. The Harlequin – Laurell K. Ha-
milton
3. The Good Guy – Dean Koontz.
4. For One More Day – Mitch Al-
bom.
5. The Overlook – Michael Connelly.
6 The Navigator – Clive Cussler
7. On Chesil Beach – Ian McEwan
8. The 6th Target – James Patter-
son and Maxine Paetro.
9. Invisible Prey – John Sandford
10. The Children of Húrin – J. R. R.
Tolkien.
New York Times
1. A Thousand Splendid Suns –
Khaled Hosseini
2. Half of a Yellow Sun – Chimam-
anda Ngozi Adichie
3. A Spot of Bother – Mark Haddon
4. The Inheritance of Loss – Kiran
Desai
5. The Vanishing Act of Esme Len-
nox – Maggie O’Farrell
6. The Memory Keeper’s Daughter
– Kim Edwards
7. Digging to America – Anne Tyler
8. The Road – Cormac McCarthy
9. The Kite Runner – Khaled Hos-
seini
10. A Short History of Tractors in
Ukrainia – Marina Lewycka
Waterstone’s
1. Judge & Jury – James Patterson
& Andrew Gross
2. The Secret – Rhonda Byrne
3. Icepick: Icelandic Street Art –
Þórdís Claessen
4. The Thirteenth Tale – Diane
Setterfield
5. The Bancroft Strategy – Robert
Ludlum
6. Beach Road – James Patterson
& Peter de Jonge
7. Under Orders – Dick Francis
8. Imperium – Robert Harris
9. Black Order – James Rollins
10. Essential Visual History of the
World
Eymundsson
Eftir Höskuld Ólafsson
hoskuldur@mbl.is
AND-amerískar bókmenntir hafa notið mikilla vinsælda
á undanförnum árum og svo margar eru útgáfurnar á
ári hverju, að byrjað er að tala um sérstakt „genre“ eða
svið bókmennta. Ljóst er að stefna Bush-stjórnarinnar í
utanríkismálum hefur ýtt undir þann
and-ameríska áróður sem hvarvetna
má heyra í umræðunni en þvert á
það sem margir halda er Bush-
stjórnin ekki upphaf alls „ills“. Utan-
ríkisstefna Bandaríkjanna hefur í
stórum dráttum ekki breyst mikið á
síðustu 200 árum en það hefur heim-
urinn aftur á móti gert og með aukn-
um viðskiptum landa í milli og tækni-
framförum, eru átök sem áður
afmörkuðust við heimshluta byrjuð
að hafa víðtæk áhrif um heim allan.
Galli á gjöf Njarðar
Bókin Confessions of an Economic Hit Man er ólík
öðrum and-amerískum bókum að því leyti að í stað
„fræðilegrar“ úttektar á hinu „illa“ stórveldi er hér um
að ræða endurminningar viðskiptafræðingsins Johns
Perkins sem starfaði fyrir bandaríska ráðgjafafyr-
irtækið Chas T. Main Inc. (MAIN) sem á sjöunda og
áttunda áratugnum annaðist rannsóknir á hagkerfum
ýmissa þróunarlanda fyrir fjármálastofnanir á borð við
Alþjóðabankann.
Perkins var sendur út af örkinni til landa á borð við
Indónesíu, Ekvador, Íran, Kúvæt og Panama og í stað
þess að meta raunverulegar þarfir ríkjanna var honum
gert að ofmeta þessar sömu þarfir og kostnað vegna til-
heyrandi uppbyggingar og þróunaraðstoðar. Að sögn
Perkins var tilgangurinn tvískiptur. Annars vegar var
hann sá að fá ráðamenn þessara ríkja til að samþykkja
himinhá lán alþjóðabanka sem voru bundin þeim skil-
málum að uppbyggingunni yrði stýrt af bandarískum
verkfræðifyrirtækjum á borð við Bechtel, Enron og
Halliburton. Hins vegar var hugsunin sú að ýta þessum
löndum út í slíkt skuldafen að þegar kæmi að skulda-
dögum og ljóst væri að ríkin gætu ekki reitt af hendi
borgun, væru þau þvinguð til að opna hagkerfi sitt fyrir
bandarískum iðnaði og/eða leggja til stuðning sinn við
stefnu Bandaríkjanna á alþjóðasviðinu – svo sem í ör-
yggisráði Sameinuðu þjóðanna.
Perkins dregur upp afskaplega mannfjandsamlega
mynd af stefnu bandarískra stjórnvalda sem hann kall-
ar „corporatocrazy“, sem útleggst e.t.v. sem fyrirtækj-
aræði. Hún helgast af því að í gegnum árin (og við
þessu vöruðu þeir menn sem smíðuðu stjórnarskrá
Bandaríkjanna) hefur stórfyrirtækjunum tekist að má
út þau mörk sem í upphafi voru sett á milli alríkisins og
þeirra sjálfstæðu fjármálastofnana sem innan ríkisins
starfa. Þannig hafa hagsmunir bandarískra stórfyr-
irtækja í fjarlægum löndum verið verndaðir af banda-
rískum stjórnvöldum í krafti pólitískra áhrifa og her-
máttar. Þessi stefna er nú á tímum mjög skýr, að mati
Perkins og áhrifa hennar má sjá í Írak, Sádi-Arabíu og
mörgum löndum Mið-Ameríku; en þar og í Suður-
Ameríku hafa Bandaríkin – allt frá stjórnartíð James
Monroe 1817-1825 – áskilið sér rétt til að ráðast inn í
hvert það ríki sem ekki styður bandaríska stefnu í álf-
unni.
Forvitnilegar bækur: Confessions of an Economic Hit Man
Skuggahliðar hagfræðinnar
Félagar Dick Cheney varaforseti Bandaríkjanna er af
mörgum talin erkitýpa fyrirtækjaræðisins. Hann starf-
aði sem stjórnarformaður Halliburton frá 1995 - 2000.
/ KRINGLUNNI/ ÁLFABAKKA
VERSLAÐU MIÐA Á NETINU Á
SHREK 3 m/ensku tali kl. 3 - 8:15 - 10:20 LEYFÐ DIGITAL
SHREK 3 m/ísl. tali kl. 4:15 - 6:15 LEYFÐ DIGITAL
CODE NAME: THE CLEANER kl. 4 - 6 - 8 - 10:10 B.i. 10 ára
OCEAN'S 13 kl. 8 - 10:30 B.i. 7 ára DIGITAL
PIRATES OF THE CARRIBEAN 3 kl. 5 B.i. 10 ára DIGITAL
SHREK 3 m/ensku tali kl. 2 - 4 - 6 - 8 - 10:10 LEYFÐ
SHREK 3 VIP m/ensku tali kl. 8 - 10:10
SHREK 3 m/ísl. tali kl. 2 - 4 - 6 LEYFÐ
OCEAN'S 13 kl. 5:30 - 8 - 10:30 B.i.7.ára
OCEAN'S 13 VIP kl. 3 - 5:30
PIRATES OF THE CARRIBEAN 3 kl. 6 - 8 - 10 B.i.10.ára
ZODIAC kl. 6 - 9 B.i.16.ára
ROBINSON FJÖLSKYLDAN m/ísl. tali kl. 2 - 4 LEYFÐ
VIPSALURINNER BARA LÚXUS
ER STAÐSETTUR Í SAMBÍÓUNUM ÁLFABAKKA
MYND OG HLJÓÐ
Í SAMBÍÓUNUM KRINGLUNNI
SÝND M
EÐ
ÍSLENS
KU
OG ENS
KU
TALI
WWW.SAMBIO.IS
SHREK, FÍÓNA,ASNINN
OG STÍGVÉLAÐI KÖTTURINN
ERU MÆTT AFTUR Í SKEMMTI-
LEGASTA ÆVINTÝRI ALLRA TÍMA.
STÆRSTA OPNUN
Á TEIKNIMYND
FYRR OG SÍÐAR.