Morgunblaðið - 02.07.2007, Blaðsíða 15

SAMRUNI TANGA VIÐ HB
GRANDA SKIPTI SKÖPUM
V
ilhjálmur Vilhjálmsson
hjá HB Granda er yfir
uppsjávarsviði fyrirtæk-
isins. Blaðamaður tók
hann tali á Vopnafirði
þegar hann var staddur
þar. Vilhjálmur var áður fram-
kvæmdastjóri Tanga á Vopnafirði,
sem sameinaður var HB Granda
fyrir rúmum tveimur árum.
Á Vopnafirði hefur HB Grandi
byggt upp og stóreflt uppsjáv-
arveiðar og vinnslu. Afkastagetan í
fyrra var aukin úr 170 tonnum á
sólarhring í 450 til 500 tonn.
„Sá flötur sem menn sáu sem hag
beggja, þegar ákveðið var að fara í
þennan samruna Tanga og HB
Granda, var ekki síst aðgengi fé-
lagsins að uppsjávarveiðum og það
hversu vel Vopnafjörður liggur við
þeim miðum. HB Grandi var með
alla slíka aðstöðu á suðvesturhorn-
inu, með þrjár verksmiðjur, í Þor-
lákshöfn, Reykjavík og á Akranesi.
Strax var tekin ákvörðun um að
loka og hætta rekstri fiskmjöls-
verksmiðjunnar í Þorlákshöfn og
fiskmjölsverksmiðja félagsins í
Reykjavík hefur ekki verið starf-
rækt undanfarin tvö ár,“ segir Vil-
hjálmur.
Atvinnuástand gott
Hann segir að í um níu mánuði á
ári sé styttra fyrir skip félagsins að
sigla með afla sinn til Vopnafjarðar
en til Akraness og það hafi ekki síst
verið ástæða þeirrar uppbyggingar
sem ráðist var í á Vopnafirði í
fyrra.
Vilhjálmur segir að kolmunni og
loðna séu brædd á Vopnafirði en
einnig sé lögð áhersla á að vinna og
frysta síld og loðnu til manneldis.
„Atvinnuástand hér á Vopnafirði
hefur verið og er gott. Hér er
bræðsla HB Granda og frystihúsið
einn aðalvinnustaður bæjarins. Í
landi starfa hjá okkur á milli 50 og
60 manns. Hér starfa engir erlendir
verkamenn, sem ég held að sé mjög
óvenjulegt hjá fiskvinnslufyrirtæki
hér á landi, en heimamenn hafa
næga atvinnu. En sem betur fer eru
einnig öflug iðnaðarfyrirtæki, Bílar
og vélar og Mælifell hér á Vopna-
firði, annars vegar járniðnaðar- og
skipaverkstæði og hins vegar tré-
smíðaverkstæði. Þetta eykur fjöl-
breytileika atvinnulífsins á þessum
stað, sem er jú bara af hinu góða.
Ég tel að það hafi skipt sköpum
fyrir þetta bæjarfélag að af sam-
runanum við HB Granda varð, ekki
síst vegna þess fyrirhugaða nið-
urskurðar í þorskveiðiheimildum
sem nú virðist blasa við. Eins og við
höfum byggt fyrirtækið upp hér á
Vopnafirði mun áhrifa af slíkum
niðurskurði ekki gæta mikils hér
þótt auðvitað muni hann koma hart
niður á fyrirtækinu í heild.
Tilraun í gangi
Ef Tangi væri í þeim sporum sem
hann var fyrir samruna þá held ég
að það séu engar ýkjur að segja að
slíkur niðurskurður á þorskveiði-
heimildum, ég tala nú ekki um ef
hann verður 30%, hefði jafngilt rot-
höggi fyrir fyrirtækið.
Bolfiskvinnsla hér á Vopnafirði
hefur alltaf verið, á milli þess sem
menn hafa verið að vinna úr síld og
loðnu. Til nokkuð margra ára var
unninn hér Rússafiskur því þetta
snýst auðvitað mikið um það að
halda hér góðu fólki í starfi. Síðan
var unninn hér með hléum þorskur
í tvö ár og á síðasta ári vorum við
að prófa að vinna ýsu. Núna erum
við með ákveðna tilraun í gangi, að
vinna afskurð til útflutnings, en það
er afurð sem að mestu leyti fellur til
á frystitogurunum. Hér er afskurð-
urinn snyrtur og saltaður og úr
þessu fæst hin fínasta útflutnings-
afurð,“ segir Vilhjálmur.
Yfir uppsjávarsviði Vilhjálmur
Vilhjálmsson hjá HB Granda.
»Hér er afskurðurinnsnyrtur og saltaður
og úr þessu fæst hin fín-
asta útflutningsafurð.
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 2. JÚLÍ 2007 15
H
alldór Njálsson, trillukarl á Bakkafirði,
kveðst ekki vera dæmigerður sjómaður því
hann sé stuðningsmaður kvótakerfisins.
Halldór er kvæntur sóknarprestinum á
Bakkafirði, séra Brynhildi Óladóttur. Hann
á og gerir út sex tonna trillu, Gullbrand,
veiðir og verkar sjálfur. Hann verkar í salt og skreið.
Aðspurður um afstöðu til kvótakerfisins segir Halldór:
„Ég er nú kannski ekki þessi dæmigerði sjómaður sem er
yfirleitt á móti kvótakerfinu. Við eigum sjálf kvóta. Höf-
um keypt kvóta árum saman til þess að vega upp á móti
samdrætti. Við eigum 73 tonn af þorski og minna í öðrum
tegundum.“
Halldór segist leigja frá sér hluta af eigin veiðiheim-
ildum en það komi alveg til greina að kaupa stærri bát og
fiska allan kvótann sjálfur.
Halldór segir að allt umhverfi í sjávarútvegi sé mjög
breytt frá því sem áður var: „Nú er miklu meiri krafa um
afköst; veiðiheimildir eru miklu minni þannig að það er
ekkert nóg fyrir alla og verður ekki um fyrirsjáanlega
framtíð. Þær sjávarbyggðir allt í kringum landið sem lif-
að hafa af sjávarútvegi koma ekkert til með að vera allar
í byggð í framtíðinni. Það er hreinlega útilokað,“ segir
Halldór.
„Fyrirhugaður niðurskurður í þorskveiðiheimildum
þýðir auðvitað tekjusamdrátt fyrir mitt fjölskyldufyr-
irtæki rétt eins og aðra,“ segir Halldór, „en við teljum
það skárri kost að skera niður veiðiheimildir en að taka
áhættu á því að stofninn hrynji. Því þá fara allar sjáv-
arbyggðirnar en ekki fáar.“
Halldór kveðst því vera hlynntur því að farið verði eft-
ir fiskveiðiráðgjöf Hafró. „Eftir hverju öðru eigum við
að fara,“ spyr Halldór, „mér líst ekki á þann kostinn að
giska bara á stöðuna og halda áfram að veiða og veiða.“
Halldór á ekki von á því að þurfa að selja frá sér veiði-
heimildir þótt kvótakaup hans séu skuldsett að hluta.
„Aðalhættan í þessu og það sem hvetur menn til þess að
selja frá sér veiðiheimildir er sífelld umræða um að
leggja kerfið niður eða það að ríkið taki til sín heimild-
irnar. Það eru allir logandi hræddir sem eru með veiði-
heimildir um að þetta verði frá þeim tekið og fært rík-
inu,“ segir Halldór.
SKÁRRI KOSTUR AÐ
SKERA NIÐUR VEIÐIHEIMILDIR
Trillukarl Halldór Njálsson veiðir og verkar sjálfur.
M
aría Guðmunds-
dóttir, skólastjóri
Grunnskólans á
Bakkafirði, og Eyrún
Júlíusdóttir leiðbein-
andi eru að vinna að
frágangi og undirbúningi fyrir
næsta skólaár í skólanum þegar
blaðamaður knýr dyra.
María segir að nú séu 14 börn í
grunnskólanum og kennt sé upp í 7.
bekk. Þau verði líklega 15 eða 16
næsta vetur. Hún segir að ástandið í
svietarfélaginu hafi versnað mjög að
undanförnu; kvóti í plássinu hafi
minnkað; starfsemi radarstöðv-
arinnar á Gunnólfsfjalli verið hætt
og við það hafi störfum fækkað og
íbúar flust á brott.
„Þetta er auðvitað blóðtaka fyrir
svona lítið byggðarlag. Íbúarnir eru
nú innan við eitt hundrað og fjöl-
mörg hús standa hér auð. Það er líka
sárgrætilegt að við erum að missa
unglingana okkar að heiman fyrir
fullt og fast, svo allt of snemma.
Þetta er enn sorglegra fyrir þær
sakir að hér er alveg dásamlegt að
búa,“ segir María.
Eyrún tekur í sama streng. Hún
segist hafa búið í 11 ár á Bakka-
firði, verið leiðbeinandi, mjög virk í
félagsmálum og m.a. setið sem
varaoddviti. „Hérna á Bakkafirði
er dásamlegt að ala upp börn,“ seg-
ir Eyrún, „en því miður er ég að
flytja suður ásamt fjölskyldu minni
og mér finnst eins og verið sé að
slíta úr mér hjartað. Maðurinn
minn vann við ratsjárstöðina á
Gunnólfsfjalli, en hann varð að
hætta um áramótin og fór þá suður
á Miðnesheiði. Ég og börnin erum
að fara til hans núna og ég er búin
að fá leiðbeinandastarf í Akurskóla
í Njarðvík. Þetta er mjög erfitt fyr-
ir okkur öll, því okkur þykir orðið
svo vænt um þennan stað.“
María segir að það verði mikil
eftirsjá að Eyrúnu og hún vilji helst
ekkert sætta sig við það að hún er á
förum. Það er augljóst að kært er
með þeim stöllum.
AÐ SLÍTA ÚR MÉR HJARTAÐ
Í skólanum María og Eyrún hafa
unnið saman undanfarin 11 ár.
I
ndriði Þóroddsson á Bakka-
firði er verkstjóri hjá sveitar-
félaginu en var um 30 ára
skeið sauðfjárbóndi fyrir
austan. Hann var að dytta að
Grunnskólanum á Bakkafirði
þegar blaðamann bar að garði.
„Ástandið hér og framtíðarhorfur
í atvinnumálum, þær eru ekki bjart-
ar. Mér finnst kvótakerfið hafa farið
illa með þessar dreifðu byggðir og
við hér á Bakkafirði förum ekki var-
hluta af þeirri meðferð. Það virðist
innbyggt í kvótakerfið að það veikir
enn frekar smástaðina en styrkir þá
stærri og öflugri. Við sjáum ekki
fram á neitt annað en frekari sam-
drátt og því er þungt hljóð í mönn-
um, eins og gefur að skilja,“ segir
Indriði.
Hann segir að yngsta dóttirn sé í
Verkmenntaskólanum á Akureyri
og hyggi síðan á háskólanám. Eins
og staðan sé í dag og hafi verið und-
anfarin ár leiti hún eftir sumarvinnu
á Akureyri eins og aðrir framhalds-
skólanemar frá Bakkafirði.
„Það er enga sumarvinnu að hafa
fyrir krakkana okkar lengur hér
heima á Bakkafirði. Það er sorglegt
en satt að við erum að missa börnin
okkar að heiman um leið og þau
hefja framhaldsskólanám, og þau
eiga ekki afturkvæmt hingað nema
sem gestir. Þeim stendur lítið sem
ekkert til boða hér eftir að þau hafa
lokið námi, og eftir hverju ættu þau
þá að vera að slægjast hér?“
Um 12 til 15 bátar gera út frá
Bakkafirði, flestir á línuveiðum.
Flestir eða allir leigi þeir kvóta í við-
bót við þann kvóta sem þeir eiga, en
einhverjir geri alfarið út með leigu-
kvóta og sú útgerð sé mjög erfið.
Indriði segir að handfæraveiðar
heyri nánast sögunni til á Bakka-
firði.
Verkstjóri Indriði Þóroddsson seg-
ir börnin fara allt of snemma.
KVÓTINN FARIÐ ILLA
MEÐ BYGGÐIRNAR
Á morgun | Snæfellsnes
» Byggðakvóti úrelt ráðstöfun
» Kvótalausar útgerðir ein helsta meinsemd
kerfisins.