Morgunblaðið - 26.09.2007, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 26. SEPTEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Í VIÐTALI við blaðamann
Blaðsins 21. þessa mánaðar gerir
samgönguráðherra grein fyrir
því að hann hafi beðið Einar
Hermannsson afsökunar á fram-
ferði sínu gagnvart honum. Frá-
sögn ráðherrans er ekki alveg
nákvæm. Þar sem afsök-
unarbeiðni af þessu tagi er held-
ur sjaldgæf hjá stjórnmálamönn-
um hér á landi er alveg
nauðsynlegt að aðdragandi henn-
ar sé réttilega upplýstur.
Af ummælum ráðherrans í við-
talinu er helst að skilja að hann
hafi fyrir eigið frumkvæði séð að
ummæli hans í garð Einars Her-
mannssonar hafi verið ósann-
gjörn í hans garð og þess vegna
kallað Einar á sinn fund og beðið
hann afsökunar. Þetta gerðist
bara ekki svona.
Einar Hermannsson leitaði til
mín um lögmannsaðstoð vegna
þess að hann taldi ráðherrann
hafa brotið á sér og starfsheiðri
sínum. Á þeim tíma hafði Einar í
fjórar vikur mátt sitja undir alls
kyns blaðri sem hlaust af þessu
frumhlaupi ráðherrans. Ég gerði
ráðherranum grein fyrir þessu
með bréfi sem honum var boð-
sent 13. þessa mánaðar. Í nið-
urlagi þess bréfs segir m. a.:
„Umbjóðanda mínum er ljóst
að málaferli til að ná fram rétti
sínum kosta fé, tíma og fyr-
irhöfn, og honum er ekki kapps-
mál að fara þá leið. Hann vill
þess vegna gefa þér kost á því
að afstýra málssókn með því að
þú biðjir hann afsökunar á um-
mælunum og dragir þau til baka.
Það yrði þá að gerast með álíka
áberandi hætti eins og þau voru
sett fram og yrði þá að gerast
innan 4 daga frá dagsetningu
bréfs þessa. Ef þú ekki tekur
þessu boði er umbjóðandi minn
knúinn til að höfða mál á hendur
þér ....“
Einum degi eftir að þessi
frestur rann út bað ráðherrann
Einar að koma til fundar við sig
og ræða málið einslega. Þær við-
ræður leiddu síðan til þess að
ráðherrann bað Einar afsökunar
eins og fram er komið. Þótt Ein-
ar telji ráðherrann hafa í áð-
urnefndu blaðaviðtali reynt að
gera hlut sinn heldur skárri en
hann í raun er í þessu máli, hef-
ur hann ákveðið að taka afsök-
unarbeiðni ráðherrans til greina,
enda hverjum manni ljóst sem
eitthvað kynnir sér þetta mál að
ummæli hans í garð Einars voru
í senn óviðeigandi og ómakleg.
Vísa ég í því sambandi til ræki-
legrar úttektar Orra Páls Orm-
arssonar blaðamanns Morg-
unblaðsins sem birtist í blaðinu
9. september sl.
Ragnar Halldór Hall
Afsökunarbeiðni
ráðherra
Höfundur er hæstarétt-
arlögmaður.
Á SÍÐUSTU 3 árum hafa um
tvær milljónir ungra pólskra
launamanna leitað að heiman eftir
vinnu, og staðan er orðin þannig í
Póllandi að verulegur skortur er á
fagfólki sérstaklega í bygging-
ariðnaði. Umræða um þessi mál
hefur verið mjög ofarlega á baugi
á ráðstefnum um evrópskan vinnu-
markað á und-
anförnum árum.
Þegar litið er yfir
farinn veg og þá
reynslu sem menn
hafa öðlast þá blasir
við að mörg lönd, þar
á meðal Ísland, hafa
tekið alrangt á málum
þess vinnuafls sem
hefur leitað vestur á
bóginn eftir vinnu.
Oft er bent á Írland
og England í þessu
sambandi. Þau opn-
uðu strax sinn vinnu-
markað fyrir erlendu
launafólki og náðu til sín best
menntaða fólkinu. Þau lönd sem
settu upp ýmiskonar hindranir
misstu best menntaða fólkið. Á
norðurlöndum er áberandi hvernig
Norðmenn hafa tekið á móti er-
lendum launamönnum og fylgst vel
með því að aðbúnaður standist all-
ar kröfur og laun séu rétt. Þetta
hefur leitt til þess að þangað hefur
besta fólkið leitað og norsk fyr-
irtæki hafa getað valið úr, reyndar
ekki bara Austur-Evrópubúum. Í
Noregi eru í dag liðlega 200 þús.
erlendir launamenn. Svíar eru
áberandi í heilbrigðisþjónustunni,
einnig má benda á að í Noregi eru
að störfum 2.000 sænskir rafvirkj-
ar og 600 danskir.
Í upphafi máttu stéttarfélögin
sitja undir allskonar aðdróttunum
frá stjórnvöldum. Stéttarfélögin
væru á móti þróun og væru með
fasisma gagnvart erlendu fólki.
Þarna voru stjórnmálamenn eins
og svo oft áður að beita smjörk-
lípuaðferðinni. Stéttarfélög hafa
eftirlit með því að aðbúnaður og
kjör allra launamanna séu í lagi,
sama hvaðan þeir koma. Stjórn-
völd gripu ítrekað fram í gerðir
opinberra eftirlitstofanna og
ómerktu þær. Þau höfnuðu alfarið
að auka rekstrarfjármagn í sam-
ræmi við vaxandi verkefni. Okkur
er í fersku minni hvernig þáver-
andi stjórnvöld brugðust við, þeg-
ar í ljós kom að laun og aðbúnaður
verkafólks í Kárahnjúkum voru
langt fyrir neðan mörk. Vinnubúð-
irnar voru þær lökustu sem reistar
hafa verið á Íslandi og þó víðar
væri leitað, héldu hvorki vatni né
vindi og verkafólkið átti þar öm-
urlegan fyrsta vetur. Portúgal-
arnir reyndu eins og
ítrekað kom fram í
fréttum, að lagfæra
búðirnar með því að
líma húsin saman með
frauðplasti og skýla
sér með dagblöðum.
Þáverandi ráðherrar
börðust opinberlega
gegn öllum at-
hugasemdum bygg-
ingareftirlits og trún-
aðarmanna, sem leiddi
til þess að það tók allt
að einu ári að ná fram
úrbótum, enda flúðu
Portúgalarnir frá
Kárahnúkum, og leita varð til
Norður-Kína eftir vinnuafli. Þetta
hefur skilað sér í skelfilegri um-
fjöllum um íslenskan vinnumarkað,
t.d. í Portúgal. Því miður er sömu
sögu að segja af mörgum hinna
pólsku launamanna og eins frá
baltnesku löndunum. Starfsmenn
stéttarfélaganna hafa hitt marga
þeirra að máli og þeim ber yfirleitt
saman um að hingað komi þeir
vegna þess að ekkert annað er í
boði. Þetta getum við þakkað því
hversu lengi stjórnvöld voru að
taka við sér og ekki síður gróða-
hyggju nokkurra starfsmanna-
leigna sem hafa nýtt sér til hins
ýtrasta það ástand sem stjórnvöld
sköpuðu með afstöðu sinni.
Það er fyrst nú sem stjórnvöld
eru farin að taka á þessum málum
af markvissri stefnufestu. Fyrir
ári voru sett hér framsækin lög um
úrbætur í skráningu á erlendu
launamönnum og eftirliti með fyr-
irtækjum og starfsmannaleigum.
Verkalýðshreyfingin átti drjúgan
þátt í mótum þessara laga og fagn-
aði staðfestingu þeirra, reyndar
með örfáum undantekningum sem
blönduðust í kosningabaráttu eins
flokks. Íslensk fyrirtæki hafa
kvartað undan því að hingað leiti
ekki nægilega mikið af hæfu fólki.
Ef við ætlum að byggja upp sam-
keppnishæft atvinnulíf verðum við
að ná hingað besta fólkinu. Þetta
tókst Írum m.a. og þar er gríð-
arleg uppbygging, ekki síst á há-
tæknisviðinu. Sama er að segja um
Finnland og Noreg. Þar hafa fyr-
irtækin, launþegahreyfingin og
stjórnvöld tekið höndum saman
um að berjast gegn félagslegum
undirboðum og séð til þess að allur
aðbúnaður sé mannsæmandi. Það
þarf ekki að skrifa langan texta til
þess að upplýsa fólk um hvers
vegna svona vont orð fer af ís-
lenskum vinnumarkaði meðal
launamanna í sunnanverðri og
austanverðri Evrópu. Það mun
taka tíma að lagfæra þann skaða
sem aðgerðaleysi stjórnvalda og
eftirlitsstofnana hefur leitt til. Ís-
lensk stjórnvöld tryggðu að við
fengjum lakasta hluta þeirra
launamanna sem leitað hafa vestur
á bóginn. Eigendur starfs-
mannaleigna hafa nýtt sér stöðuna,
ef einhver fjallaði opinberlega um
framferði þeirra var hinum sama
hótað meiðyrðamálum. Ef við lít-
um til byggingamarkaðarins þá
sjáum við að lág laun erlendra
byggingarmanna og lakur aðbún-
aður hefur ekki skilað sér í lækk-
andi verði fasteigna, þvert á móti.
Það eru einungis fjárfestar og eig-
endur starfsmannaleignanna sem
hafa hagnast á þessu ástandi. Eftir
sitja hlunnfarnir erlendir launa-
menn og íslenskir byggingarmenn
með lakari launaþróun og kaup-
endur íbúða, sem í vaxandi mæli
virðast vera gallaðar.
Við misstum af besta vagninum
Íslendingar hafa tekið alrangt
á málum erlends vinnuafls, seg-
ir Guðmundur Gunnarsson
» Þau lönd semtryggðu erlendum
launamönnum góðan að-
búnað og laun fá hæf-
asta fólkið. Afstaða ís-
lenskra stjórnvalda
hefur valdið gríðarleg-
um skaða.
Guðmundur
Gunnarsson
Höfundur er formaður Rafiðn-
aðarsambandsins og stjórnarmaður í
Evrópska byggingarsambandinu.
IÐNAÐARRÁÐHERRRA hefur
sagt að hann muni gera allt er má
til að flýta olíuleit í íslenskri lög-
sögu. Einnig hefur iðnaðarráð-
herra viðrað þá hugmynd að rétt
geti verið að taka upp viðræður
við Norðmenn um að
tryggja Íslendingum
langtímaaðgang að ol-
íu.
Ástæða þess að iðn-
aðarráðherra viðrar
þessa skynsamlegu
hugmynd er efalítið
sú að spáð er að inn-
an 7–10 ára verði ol-
íukreppa í heiminum.
Barátta þjóða um að-
gang að olíu er hafin.
Fyrir Íslendinga o.fl.
snýst sú barátta í
reynd um – seglbáta
eða mótorskip, bjargálnir eða ör-
birgð.
Bretar hafa náð langtíma olíu-
samningi við Norðmenn. Þjóð-
verjar og fleiri sitja á biðstofum
Rússa. Bandarískar vígvélar vakta
olíulindir í Írak og hafa Íran í
sigtinu.
Sjálfstæði og Eykon
Ef olíuskortur verður viðvarandi
mun þrengja mjög að sjálfstæði
þeirra þjóða, sem ekki hafa vís úr-
ræði um eldsneyti. Þær verða
neyddar til að haga sér í takt við
vilja þeirra sem ráða olíunni. Hvað
gætu olíusveltir Íslendingar sagt
ef Norðmönnum dytti t.d. í hug að
vilja semja um veiðikvóta eða
meinta lögsögu sína á Svalbarða
jafnt því að sinna bænum Íslend-
inga um olíu?
Þegar ég nefni hér lögsögu
finnst mér við hæfi að muna og
þakka þrautseigju
Eyjólfs Konráðs, (Ey-
kons) í baráttu hans
fyrir rétti Íslands til
nýtingar á landgrunni
þess. T.d. á Hatton-
Rockall-svæðinu. Bar-
átta Eykons var lítils
metin á sínum tíma. Í
dag er hún forsenda
fyrir aðkomu Íslend-
inga að viðræðum um
réttinn til olíuvinnslu
á Hatton-Rockall-
svæðinu. Hefði þrá-
kelkni Eykons ekki
notið við er næsta víst að aðrar
þjóðir væru nú að skipta þeim
feng án okkar viðveru.
Æðra Ísland
Margir, sem krefjast af hörku
að fá að njóta þeirrar velferðar
sem af olíunni leiðir, tala afar
niðrandi um þær þjóðir sem „skíta
sig út“ á að skaffa þeim olíu. Þeir
eru haldnir þjóðrembu og hrífa
sjálfa sig með tali um yfirburði
lands og þjóðar og efla „egóið“
með upphöfnum slagorðum eins og
„Æðra Ísland“, eða einhverju því
um líku. Sumt af þessu fólki telur
sig styðja alþjóðahyggju jafn-
aðarmanna og veit ekki að það
hugsar í anda úreltrar ný-
lendustefnu.
Sjálfstæðismál
Í baráttunni um olíuna er staða
þjóða, sem hafa olíuiðnað, ólíkt
betri en þjóða, sem þurfa alla olíu
frá öðrum. Ef Íslendingar komast
í hóp þjóðanna, sem hafa einhvern
olíuiðnað geta þeir tryggt sér að-
gengi að olíu til frambúðar. Olíu-
vinnsla og olíuhreinsun á Íslandi
yrðu því styrkar stoðir við sjálf-
stæði þjóðarinnar. Liðveisla Öss-
urar Skarphéðinssonar iðn-
aðarráðherra við vinnslu á olíu er
því gott mál sem getur eflt sjálf-
stæði Íslendinga og forðað þeim
frá að lenda í efnahagslegri eymd.
Össur og arfurinn frá Eykon
Birgir Dýrfjörð skrifar um
hugsanlega olíuvinnslu við
Ísland og hlut Eykons að því
að tryggja Íslendingum
landgrunnið
»Hefði þrákelkni Ey-kons ekki notið við
er næsta víst að aðrar
þjóðir væru nú að skipta
þeim feng án okkar við-
veru.
Birgir Dýrfjörð
Höfundur er í flokksstjórn Samfylk-
ingarinnar.
Í MORGNUBLAÐINU sunnu-
daginn 23. september birtist bréf
frá formanni íbúa-
samtakanna Betra
Breiðholt, þar sem
hann skorar á yf-
irvöld að gera mislæg
gatnamót við gatna-
mót Reykjanes-
brautar og Bústaða-
vegar.
Ég vil með þessu
bréfi sýna fram á að
umrædd mislæg
gatnamót séu hvorki
umferð né umhverfi
Reykjavíkur til fram-
dráttar og myndu
skapa fleiri vandamál
en þau leysa. Í fyrsta
lagi liggja gatnamótin
við eina helstu nátt-
úruperlu borgarinnar,
Elliðaárdalinn, alveg
meðfram farvegi El-
liðaánna. Ljóst má
telja að framkvæmdir
á þessum stað myndu
kosta rask á nátt-
úrulegum árfarveg-
inum. Í öðru lagi myndu þau valda
mikilli umferðaraukningu á Bú-
staðavegi, sem nú þegar er yf-
irfullur. Þetta myndi síðan leiða til
þrýstings um að breikka Bústaða-
veginn og fækka ljósum þar. Það
er vert að minna á að Bústaðaveg-
ur milli Reykjanesbrautar og
Kringlumýrarbrautar er fyrst og
fremst tengibraut hugsuð til að
þjóna íbúðarhverfum á svæðinu, en
ekki sem meginumferðaræð (stofn-
braut). Fjöldi barna sækir skóla og
tómstundaiðkun yfir Bústaðaveg-
inn og ljóst að enn aukin umferð
eða breikkun Bústaðavegar myndi
draga úr öryggi og lífsgæðum íbúa
nærliggjandi íbúðarhverfa. Nær
væri að draga úr umferð um Bú-
staðaveginn og beina henni frekar
inn á hina mjög svo
nærliggjandi helstu
umferðaræð borg-
arinnar, Miklubraut-
ina.
Ein aðgerð sem á
sama tíma myndi bæði
draga úr umferð um
Bústaðaveg og liðka
fyrir umferð um
Reykjanesbraut væri
að einfaldlega fjar-
lægja umferðarljósin á
þessum gatnamótum
og loka fyrir vinstri
beygjur. Hægri beygj-
ur inn á og út af Bú-
staðavegi yrðu enn
opnar með löngum að-
og afreinum og flösku-
hálsum á Reykjanes-
braut myndi fækka um
einn. Þar með er þörf-
um fjöldans fullnægt. Í
stað hinna lokuðu
vinstri beygja gætu
þeir sem eru á leið inn
í eða út úr íbúðar-
hverfum á svæðinu notast við
nokkurt úrval mislægra gatnamóta
í nánasta nágrenni: Reykjanes-
braut-Miklabraut, Reykjanesbraut-
Smiðjuvegur eða Réttarholts-
vegur-Miklabraut. Misnotkun Bú-
staðavegar til gegnumaksturs
(stofnbraut) yrði þar með á enda,
börnin öruggari á leið í skóla og
tómstundaiðkun og þróun borg-
arinnar ekki skipulögð með þarfir
bílsins í forgangi.
Minnkum
umferð um
Bústaðaveg
Bústaðavegur er fyrst og
fremst tengibraut, segir Stefán
Jónsson
Stefán Jónsson
»Mislæggatnamót
eru ekki lausn á
umferðarvanda
við gatnamót
Bústaðavegar
og Reykjanes-
brautar.
Höfundur er íbúi í Fossvogi.