Alþýðublaðið - 06.11.1922, Blaðsíða 1

Alþýðublaðið
Geflð út mÉ
1922
M nudagino 6. növember
256 tölublað
Rikisverzlun Breta.
Skemtisamkoma
Jafnaðarmannafélagsins,
í tilefni ai 7 ára afmæii rússneskn byltíngariaasr, verður kaldin i
Bírunni 7. nóv Raeður, feaffidrykkja, aöngur og dans. Aðgöngumiðar
seldir i Bíruhúainu eftir kl. 6 i kvöld og eftir kl. 1 á morgun. —
FJölmennið, féiagarl
4 nóv. 1922.
1 stjórn féiagtins
Rósinkranz Ivarsson. Hendrik J S. Ottósson. Erlend r Edendsson.
I Morgunblaðinu birtist 27 okt
ai. grein, er nekid var „Ríkið sem
kaupmaður*' og þvf mun hafa
verið akrifuð frá Londoa af út*
send&ra þesa þsr. í grein þessiri
þyklst höfundutinn vera að skýra
iíá niðurstöðunum úr skýrslu eisni,
sem brezka stjórnin hefir gefið út
srni verzluaar og atvinnmekstur
sinn fjárhagsirið 1920 — 21 Er
■skenast írá þvi að segji, að (rétta-
ritarinn telur þeasa abýrsiu sina
sanna á allan hátt, að rikisverzl
un sé óalandí og óferjandi. Ekk-
ert af fyrittækjum stjórnarinnar
segir hann að h fi borið sig nema
hrossarsektunarbú nokkurt, er rik-
inu var gefið af eiostökum manni,
— allaa kostoað við reksturinn
oaelri en hjá einstakra manna fyrir-
tækjum og alt annað eftir þessu
Að óreyndu mætti nú búast
við, að coaður, sem er sendur
sem fréttaritari f önnur lönd, fyndi
til ábyrgðar gsgnvart almenningi
>hér um að fara með rétt mál f
fréttapistlum sfnum. Mætti þvi f
ijótu bragði álita, að þesni þungi
áfellitdómur hans um rfkísveizlun
alment væri sannur; hefði hann
annaðhvort rannsakað sjálfur og
gsgnrýat hlutlaust umrædda stjórn-
arskýrdu eða að minsta koiti
kynt sér gagnrýningu allra flokka
á skýrslunni og samið frásöga slna
eftir því Og þvi fremur er ástæða
til að gera ráð fyrir slfkri vand-
virkni, sem Morgunblaðið sjáift
treystir svo mjög á gteia þessa,
að það byrjar strsx eiaum eða
tveim dðgutn eftir að þið blrtí
greinina, árás á rfkisverzlun hér á
grundvelli íenginnar reyaslu Breta.
En nú vil! svo til, að frásðgn
fréttariíara Mgb! um stjórnarskýrslu
þessa ber ekki alveg saœan við
frásögn eins merkasta ; biaðsins,
sem út kemur i B etlandi, vi,ku»
blíðiins . Tke Nation and Jke
Athenœum*.
Er biað þetta viðurkent af ölN
um fyrir hlutleysi og sannsögii, og
skal frásögn þess því lauslega
þýdd hér til samanburðar:
,Það msa vera leitun á aug-
sýniiegri rangfærcium á innihaldi
og þýðingu nokkurrar stjórnar-
skýrslu en biaðið .Timei" flyturum
rlkisverzlunarreiknioganá 1920—21
(Tradirg Accouati and Bilancs
Sheets) ,Times* nefnir grein um
stjómarakýrsiuna „Fidæma sóun*
og segir ean fremur í þessari sörau
grein: „Nata mætti dálk eftir
dálk úr skýrslu þessari ssra efai
f gatnsnræða eftir raiðdegiaverð,
en raálið Iftur talsvert alvarlegar
út, þegar að er gætt, hverjum
ógrynaum fjár hefir verið sóað f
fiflslegar rikisverzlunartilraunir *
Blaðið (Times) nefnir ekki með
einu orði þær geysifjárhæðir, sem
rfkið feefir grætt á verzluninni, og
þó gæti ákafur málsvari rfkisverzl-
unarfyrirkorauíags með raeiri rétti
en „Time»“ talar um „fádæœa
sóunc talað um „fádæraa gróða",
ef eingöngu væri við gagnrýnicgu
á skýrslunni til týnt það, sem „pass-
aði f kramlð*-.
Tökum tii dæmis ullarverzlun
rfkisins A Jtenni grceddi rikið nálj
65 milljénir sterlingspunda * En
þesri verziunargróðl er engaa veg
inn fullgildur mæiikvatði á gróða
alirar þjóðarinnsr af ullarverzlun-
iani Stjósnin keypti áströlsku ull-
isa, lét flytja bana til Englands,
* Allar leturbreytiagar gerð-
ar hér.
notaði hiuta af henni til að full-
nægja þöríum hers vors og basda*
manna vorra, en seldi verzlunar*
stéttinni afganginn fyrir lægra
verð en heimsmarkaðsverð á þelm
tfma. Rfkið græddi þvf á ullar-
verzluninai á alla vegu.
í fyrsta lagi var trygt með
henni, að hráefnið f hermanna-
fatnaðinn ytðl ekki sprengt upp
f verði sökum vtxandi ulbrskorts
f Evrópu sérstaklega. í öðru lsgi
sökum þess, að verkimiðjurnar,
er unnu fatnaðion á herinn, unnu
eftir samningum, sem útilokuðu
sfórgróða þefrra á iandsins kostnað.
í þdðja lagi rann mismuaurinn
á verði því, sem stjórnin' gaf fyrir
uilina, og þvf, tem hún scldi verzl-
unarstéitinni hana íyrir, f vasa
brezku skattgjaldeadanna, en ekki
til neinna milliliða.
Allan þennan hagnað hafði þjóð-
in að aukl 65 miiljónanna.
Ef vér enn fremur flettum upp
á 150. bls. f skýrslannij sjáum vér,
að rekstunkoitnaður við 450 mil j.
punda viðskiíti némur rétt um 1.
milijón. Og f sucdarliðaðri skýralu,
er gefia var út 1920, séit, að
rcksturskontnaðurian við alt, er
snertir þetta risafyrirtæki, fór sldr-
ei írara úr 1% Auk alls þessa
er það fullvfst, að brezka verzl-
unarstéítin mycdi aldrci hafa megn-
að að klæða heriun, og þessi rik-
isverzlun strfðsáranna hefir þvi
bjargað þjóðinssi frá hruai. (Frh.)