Morgunblaðið - 05.03.2008, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 5. MARS 2008 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
TILGANGUR þessarar greinar
er að kalla eftir svörum um stefnu
bæjaryfirvalda á Akureyri í skipu-
lagsmálum sem lúta að þéttingu
byggðar. Spurt er hvort bæjaryf-
irvöld ætli að viðhafa þau vinnu-
brögð að gera deiliskipulagstillögu
hagsmunaaðila í byggingariðnaði að
sinni, eins og nú lítur út fyrir að
verði gert, og þar með þétta byggð
á Akureyri með háhýsum hvernig
svo sem þau falla að aðliggjandi
byggð og án tillits til framkominna
óska íbúa sem telja lífsgæði sín
skert með slíkum byggingum? Er
þetta íbúalýðræðið í framkvæmd á
Akureyri?
Ýmsar deilur hafa sprottið upp í
bænum vegna háhýsabygginga.
Minna má í því sambandi á deilur
vegna háhýsa við Baldurshaga, við
Mýrarveg og í Síðuhverfi. Nú virð-
ist svonefndur Undirhlíðarreitur,
þ.e. reitur sem markast af Miðholti,
Krossanesbraut, Undirhlíð og
Langholti, vera næsti háhýsareitur
á dagskrá bæjaryfirvalda.
Forsaga málsins er að síðla sum-
ars 2007 lagði byggingaverktaki á
Akureyri, í samstarfi við arkítekt,
fram drög að deiliskipulagi sem
gerir ráð fyrir að tvö 7 hæða há-
hýsi með 70 íbúðum rísi við Und-
irhlíð. Ekið væri frá Undirhlíð inn í
bílageymslu milli húsanna. Hug-
myndirnar voru kynntar íbúum á
fundi hverfisnefndar Holta- og
Hlíðahverfis 22. ágúst sl. Í fram-
haldinu sendi hverfisnefnd umsögn
til skipulagsdeildar Akureyr-
arbæjar. Í henni kom eftirfarandi
fram:
„Hverfisnefnd Holta- og Hlíða-
hverfis telur að tillögur SS-Byggis
að deiliskipulagi Undirhlíðar-
Langholts-reits sem kynntar voru
fyrir hverfisnefndinni taki ekkert
tillit til heildaryfirbragðs Holta-
hverfis. Byggingarnar séu í engu
samræmi við aðliggjandi byggð
hvað varðar hæð og umfang.
Hverfisnefndin telur að ofangreind
tillaga að deiliskipulagi sé ekki í
samræmi við markmið í Að-
alskipulagi Akureyrar 2005-2018,
kafla 2.2.4 um bæjarmynd þar sem
segir að nýbyggingar í eldri hverf-
um skuli falla vel inn í þá götu-
mynd/bæjarmynd sem fyrir er. ...
Hverfisnefnd Holta- og Hlíðahverf-
is telur sjálfsagt að byggt verði á
Undirhlíðar-Langholts-reit eins og
gert er ráð fyrir í Aðalskipulagi
Akureyrar 2005-2018. Við gerð
deiliskipulags svæðisins þarf að
gera kröfur til skipulagshöfundar
um að taka mið af þeim byggingum
sem fyrir eru í Holtahverfi.“
Til viðbótar má geta þess að
fram kemur í umsögn hverf-
isnefndar að ellefu af fjórtán
manns sem tjáðu sig á kynning-
arfundi um tillögur byggingaverk-
takans lýstu sig andsnúna þeim.
Samhliða umsögninni sendu nokkr-
ir íbúar í næsta nágrenni tölvupóst
til allra bæjarfulltrúa með hug-
myndum að uppbyggingu svæð-
isins. Þær voru eftirfarandi:
„Tillaga 1: Á reitnum verði
byggð að hámarki sex tveggja
hæða hús við Miðholt. Miðja svæð-
isins yrði fyllt upp og útbúið úti-
vistarsvæði fyrir fjölskyldur með
malbikuðum göngustígum, sem
væru með akrein fyrir hjólreiða-
menn. Undirgöng væru undir
Krossanesbraut og göngu/
hjólastígur þar í gegn sem tengdist
niður í „Bótina“. Áfram yrði mikið
af gróðri á svæðinu, runnar með-
fram göngu/hjólastígum og mikið af
trjám. Í miðju svæðisins yrði
blómatorg með bekkjum (samanber
við Eiðsvöll).
Tillaga 2: Á reitnum verði útbú-
inn fjölskyldugarður með bekkjum,
göngustígum, blómabeðum, tjörn
og leiktækjum. Engar byggingar
yrðu leyfðar á þessu græna svæði.
Miðja svæðisins yrði fyllt upp og
útbúið útivistarsvæði fyrir fjöl-
skyldur með malbikuðum göngu-
stígum, sem væru með akrein fyrir
hjólreiðamenn. Undirgöng væru
undir Krossanesbraut og göngu/
hjólastígur þar í gegn sem tengdist
niður í „Bótina“. Áfram yrði mikið
af gróðri á svæðinu, runnar með-
fram göngu/hjólastígum og mikið af
trjám. Í miðju svæðisins yrði
blómatorg með bekkjum.“
Þann 14. febrúar sl. gekk sami
hópur á fund bæjarfulltrúa og kall-
aði eftir svörum um stöðu mála.
Svarið sem fékkst frá bæjarstjóra
var að meirihlutinn hefði nú þegar
ákveðið að vinna eftir deiliskipu-
lagstillögu byggingaverktakans
sem gerir ráð fyrir háhýsunum
tveimur.
Við hljótum að spyrja okkur af
hverju haldið er áfram að vinna
eftir tillögu sem bæði
er í ósamræmi við
markmið í Að-
alskipulagi Akureyrar
og gengur gegn um-
sögn hverfisnefndar.
Að okkar mati er
það ekkert annað en
skipulagsslys að
byggja háhýsi á Und-
irhlíðarreitnum. Í því
sambandi nefnum við
nokkur atriði: – Há-
hýsi í byggð þar sem
fyrir eru 1-2 hæða
hús samræmast ekki markmiðum í
núverandi Aðalskipulagi Akureyrar
þar sem segir að nýbyggingar í
eldri hverfum skuli falla vel inn í
þá götumynd/bæjarmynd sem fyrir
er. – Háhýsin byrgja útsýni og
varpa skugga á nærliggjandi hús
og skerða þar með lífsgæði íbúa í
næsta nágrenni. – Gríðarleg um-
ferðaraukning verður um svæðið
með tilkomu háhýsa. Henni fylgir
aukin loft- og hávaðamengun sem
er ærin fyrir. – Stórhýsin tak-
marka mjög möguleika til upp-
byggingar útivistarsvæðis á reitn-
um. – Um mikið mýrarsvæði er að
ræða á þessum reit. Slíkar stór-
framkvæmdir og þurrkun þeim
samfara geta valdið sigskemmdum
á húseignum íbúanna í kring.
Við skorum á bæjaryfirvöld að
kalla eftir nýrri deiliskipulag-
stillögu fyrir Undirhlíðarreitinn, til-
lögu þar sem umhverfissjónarmið
eru í heiðri höfð og tekið er um leið
tillit til hagsmuna þeirra sem búa í
næsta nágrenni.
Akureyri: Öll lífsins gæði?
Anna Ólafsdóttir og Valdimar
Pálsson skrifa um skipulagsmál
á Akureyri
»Ætla bæjaryfirvöld
að þétta byggð á Ak-
ureyri með háhýsum án
tillits til framkominna
óska íbúa sem telja lífs-
gæði sín skert með slík-
um byggingum?
Anna Ólafsdóttir
Höfundar eru í hópi aðstandenda ný-
stofnaðra samtaka um betri byggð á
Akureyri. Nafn samtakanna er: Öll
lífsins gæði?
Valdimar Pálsson
Undirhlíðarreiturinn
BJÖRGÓLFUR Thor Björg-
ólfsson vék að því fyrir nokkru í
umræðu um íslensk peninga- og
efnahagsmál að athugandi væri
að taka upp svissneska franka
sem gjaldmiðil Íslands. Því miður
kafnaði þessi hugmynd Björgólfs
Thors í enda- og innhaldslausri
umfjöllun fjölmiðla um fall hluta-
bréfa í Kauphöll Íslands.
Nú bregður svo við að Sigurður
Kári Kristjánsson, alþingismaður
Sjálfstæðisflokksins, víkur að því
í frétt í Fréttablaðinu hinn 4.
mars, að vel komi til álita að
skipta íslensku krónunni út fyrir
svissneska franka eða annan
gjaldmiðil.
Gera verður ráð fyrir því að
taka megi nokkurt mark á orðum
þingmannsins. Og gott væri ef
hann beitti sér fyrir því að efna-
hags- og viðskiptanefnd Alþingis
setti kraft í að skoða kosti þess að
taka upp svissneska franka sem
gjaldmiðil hér á landi.
Upptaka svissnesks franka af
hálfu annars ríkis er ekki for-
dæmalaust því smáríkið Lichten-
stein hefur allt frá árinu 1916 not-
að svissneska franka. Lengi
framan af án nokkurs samnings
við svissnesk yfirvöld.
Íslensk stjórnvöld geta án efa
gert hið sama þó væntanlega sé
betra að semja um upptöku gjald-
miðils annars ríkis fyrir fram. Í
þessu sambandi er rétt að hafa í
huga að milli Íslands og Sviss eru
rík tengsl gegnum EFTA.
Telja má ótvírætt að upptaka
svissnesks franka hér á landi yrði
af hinu góða efnahagslega fyrir
alla og sérstaklega góð pólitískt
fyrir Sjálfstæðisflokkinn. Flokk-
urinn fengi þá út af borðinu hina
endalausu umræðu um upptöku
evrunnar og aðild að Evrópusam-
bandinu. En eins og kunnugt er
eru þau mál ekki á dagskrá Val-
hallarbænda.
Sigurður G. Guðjónsson
Þingmaður
á réttri braut?
Höfundur er hæstarétt-
arlögmaður.
„MÉR finnst svo sem eins og eitt-
hvert bragð (frb. braggð) að brauð-
inu“, var haft eftir kerlingu fyrir
norðan, þegar ég var að alast upp.
Þau kátlegu orð koma mér nú í hug.
Í Morgunblaðsgrein minni,
„Hvers vegna er bragð að matn-
um?“ (22. febrúar, bls.
25), gerði ég að um-
talsefni notkun for-
setninga með orðinu
bragð, því að hand-
bókum og leiðbeining-
arskrifum frá síðustu
árum ber ekki saman
um þá notkun. Spurn-
ingin er hvort við finn-
um bragð að e–u eða
af e–u. Ég taldi að
óvissu um þetta þyrfti
að eyða og tók af skar-
ið með þessum orðum:
„Orðalagið finna bragð
að e–u er því rétt og
góð íslenska og á sér
djúpar rætur. Hins
vegar er tæpast hefð
fyrir því að nota af í
stað að í þessu sam-
bandi, þótt þess séu
dæmi“. Þetta þóttist
ég styðja fullgildum
rökum – og tel svo
enn.
Jón G. Friðjónsson prófessor
mælir gegn áliti mínu hér í blaðinu
28. febrúar sl. (bls. 28) undir fyr-
irsögninni „Hvers vegna finnum við
bragð af matnum?“ Þarna vill Jón
hafa af, en ekki að, og skýrir það í
löngu máli. Hér er ekki rúm til að
rekja þær skýringar né hrekja, þótt
ég hafi margt við þær að athuga. Ég
vil heldur bæta einni röksemd við
það sem ég hefi áður sagt.
Við Jón erum, góðu heilli, sam-
mála um að bragð sé að matnum
(ekki af honum). Þó segist Jón finna
bragð af mat og hefir þá skipt um
forsetningu. Ástæðan virðist vera
sú að sögnin finna sé þarna í „yf-
irfærðri merkingu“, hvað sem það
er. Ef hann á við merkinguna
‘skynja’ (eins og ég skil hana) stenst
þetta ekki að minni hyggju. Hér er
eflaust efni í langa fræðilega um-
ræðu, en ég skal reyna að skýra mál
mitt á einfaldan hátt.
Ef það er bragð að matnum, þá
finnum við bragð (vera) að matnum.
Ef það er lykt af e–u, þá finnum við
lykt (vera) af e–u. Ef
það er fýla frá e–u, þá
finnum við fýlu frá e–u
o.s.frv. Sögnin finna
‘skynja’ breytir engu
um forsetninganotkun.
Sama forsetning fylgir
finna og vera. Þegar
sögnin finna er notuð,
býr sögnin vera ávallt
undir, nema hún komi
beinlínis upp á yf-
irborðið.
Sama er að segja um
sögnina finnast, þegar
hún á við. Jón nefnir
dæmin: Gaman er að
börnunum og Foreldr-
arnir hafa gaman af
börnunum. Það er sem
sé gaman að e–u, þótt
við höfum gaman af
e–u. Enginn ágrein-
ingur er um þetta. Með
sögninni hafa kemur
ný forsetning. En
sögnunum finna og
finnast fylgir engin breyting. Þess
vegna finnst foreldrunum gaman að
börnunum, eins og kerlingunni
fannst svo sem eins og eitthvert
bragð að brauðinu. Þarna býr sögn-
in vera ávallt undir, nema hún komi
beinlínis upp á yfirborðið.
Ég vona að þetta sé nógu skýrt
og íhugunar vert og þakka Jóni fyr-
ir orðaskiptin. Við erum sammála
um það meginatriði að bragð sé að
matnum, en þá ættum við báðir að
finna bragð að matnum eins og
Konráð Gíslason og fleiri góðir
menn.
Um bragðið að matnum
Baldur Jónsson skrifar um
blæbrigði íslensks máls
»Hér er ef-
laust efni í
langa fræðilega
umræðu, en ég
skal reyna að
skýra mál mitt á
einfaldan hátt.
Baldur Jónsson
Höfundur er prófessor emeritus.
SVO virðist sem mesti þunginn í
umræðunni núna sé að besta lausnin
á vanda okkar varðandi íslensku
krónuna væri að taka
upp evru. Allavega er
flestum ljóst að við get-
um ekki búið við þann
kostnað sem íslenska
örmyntin leggur á
herðar atvinnulífi og
heimilum. Það hefur
hins vegar vafist fyrir
mönnum hvort það
kallar á aðild að ESB
eða ekki. Það virðist
vera afstaða rík-
isstjórnarflokkanna að
svo sé, aðild sé nauð-
synleg og þar stendur
hnífurinn í kúnni. Ann-
ar stjórnarflokkurinn
vill ólmur inn og notar
evruna sem svipu en
hinn vill ekki ræða að-
ild að ESB. Fyrir þá
sem eru ekki eins
sannfærðir um að aðild að ESB sé
nauðsynleg eða eins viljugir að æskja
aðildar skiptir eftirfarandi máli.
Í fyrsta lagi var markmiðið með
EES að skapa umhverfi til að fjór-
frelsið virkaði í viðskiptum samn-
ingsaðila. Það væri þvert á þennan
tilgang ESB og Íslands í þessu tilfelli
að þverskallast við sameiginlegum
gjaldmiðli. Sameiginlegur gjaldmiðill
er í raun aðalatriði í viðskiptum milli
einstaklinga og þjóða eins og sérhver
sögufróður einstaklingur veit. Það
væri undarlegt ef ESB legðist gegn
framgangi fjórfrelsisins á EEA. Það
væri að minnsta kosti umhugsunar-
efni fyrir skriffinna að réttlæta þá
niðurstöðu.
Í öðru lagi er það grundvallaratriði
í hagfræði að það er alltaf hægt að
semja í viðskiptum. Það er stundum
haft í flimtingum að sumir séu vilj-
ugri að semja en aðrir, þ.e. prinsipin
séu ekki alltaf aðalatriðið. Ef það eru
hagsmunir ESB eða það er álitið
vera því til framdráttar
að semja þá er örugg-
lega hægt að komast að
niðurstöðu sem mundi
ekki krefjast aðildar áð-
ur en sameiginlegur
gjaldmiðill er sam-
þykktur.
Í þriðja lagi þarf varla
þarf að efast um að ESB
mundi gjarnan vilja
víkka út landamæri sín
til að ná utan um Norð-
urlöndin öll, hvort sem
það er gert í einu skrefi
eða fleirum. Í þessu
sambandi má benda á
tíð ummæli um að það
mundi ekki taka langan
tíma fyrir Ísland að
semja um aðild. Í
tengslum við ofansagt
er rétt að nefna að ef-
laust er ESB tilbúið að nota sameig-
inlegan gjaldmiðil sem svipu til að
reka okkur inn. En hitt er líka jafn
rétt að það mundi ígrunda hvort ekki
væri rétt að samþykkja sameig-
inlegan gjaldmiðil án aðildar. Í huga
ESB væri það þá skref til að vinna að
framgangi markmiða þótt tíma-
ramminn væri lengri.
Niðurstaðan er þessi, fyrir þá sem
sjá að við verðum að skoða að taka
upp annan gjaldmiðil, að hugsanlega
má taka upp evruna þótt við göngum
ekki í ESB. Að ganga í ESB til að
taka upp annan gjaldmiðil er nauð-
hyggja sem ætti að forðast.
Evran og ESB
Við verðum að skoða að taka
upp annan gjaldmiðil segir Að-
alsteinn Júlíus Magnússon
Aðalsteinn Júlíus
Magnússon
»Er ESB-
aðild nauð-
synleg fyrir
upptöku evru?
Höfundur er rekstrarhagfræðingur.