Morgunblaðið - 11.03.2008, Blaðsíða 6

6 ÞRIÐJUDAGUR 11. MARS 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
„VATN? Eða áfengi kannski?“ spyr
Spasskí og lítur á Friðrik.
„Til að tefla betur?“ spyr Friðrik
fullur efasemda.
Gömlu stórmeistararnir eru
mættir, Spasskí og Lombardy láta
sér nægja að sitja á hliðarlínunni, en
að skákborði setjast Friðrik, Benkó,
Hort og Portisch. Nú er að hefjast
„afakeppnin“, sem Spasskí nefnir
svo, og hann mælir varnaðarorð til
sinna gömlu félaga: „Varist skák, en
þó umfram allt mát.“
Hildur Berglind, átta ára, leikur
fyrsta leikinn fyrir Friðrik. Hann
brosir til hennar og segir: „Þú ræð-
ur.“ Og hún leikur fumlaust kóngs-
peðinu fram, e2-e4.
Hins vegar gerist ekkert þegar
ýtt er á klukkuna, afarnir líta
áhyggjufullir hver á annan, Friðrik
setur upp gleraugun og rýnir í vís-
ana á úrverkinu. Svona er framþró-
un tækninnar. Loks tekst þeim að
hreyfa tímann úr stað. Og það er
sem áhorfendur hverfi aftur til síðari
hluta tuttugustu aldar.
Samræðurnar eru með gáfuleg-
asta móti í mötuneyti Ráðhússins,
þéttsetnu af skákáhugamönnum.
Tveir aldnir skákmeistarar, Lomb-
ardy og Spasskí, tíundi heimsmeist-
arinn, lýsa orrahríð á skákborðinu,
sem minnir helst á sviptingarnar í
borgarstjórn undanfarna mánuði.
„Skákin er rómantísk,“ segir
Lombardy engu að síður og leggur
höndina á brjóstið. „Samband hugar
og hjarta – af því ræðst karakter
taflmennskunnar.“
Eitt afbrigði skákarinnar er kennt
þessum rómantíska skákmeistara,
en hann segist sá eini sem teflir það:
„Ég hef teflt það tuttugu sinnum og
aðeins tapað einni skák. Þá var ég
vankaður eftir bílslys fyrr um dag-
inn. Þetta var á ólympíuskákmótinu
í Munchen 1958 og ég lét næstum líf-
ið. Sem betur fer ók ég Chrysler
Zedan, sem er byggður eins og
skriðdreki. Ég rakst á flutningabíl.
Ef ég hefði verið á plastvagni, eins
og bílarnir á götunum eru núna, þá
hefði allt þurrkast út.“
Á bindi Lombardys eru skákborð.
Þannig var að gamall lögfræðingur
og skákáhugamaður, Louie Wolf,
snæddi hádegisverð með skákmeist-
aranum Capablanca árið 1909, náði
99 ára aldri og kom færandi hendi til
skákmeistarans Jack Collins með ís
á hverjum þriðjudegi. „Þar biðum
við Fischer einn daginn til að hitta
hann,“ segir Lombardy. „Hann vissi
af okkur og færði okkur báðum
bindi. Þetta var fyrir 50 árum og
Fischer fór því að ganga með bindi
sextán ára.“
Þetta er í síðasta sinn sem Lomb-
ardy gengur með bindið, því hann
ætlar að gefa það skáksetri, sem
helgað verður Bobby Fischer og
Friðriki Ólafssyni.
Spasskí er með svört sólgleraugu,
en óvíst að hann gefi þau til safnsins,
því þá þyrfti hann að taka þau af nef-
inu.
Enn er tæknin að stríða gömlu
meisturunum, nú í mötuneytinu,
ekkert hreyfist á tjaldinu og þegar
Spasskí bregður sér frá grípur
Lombardy tækifærið, sýnilega farið
að leiðast þófið:
„Á ég að sýna ykkur skák sem ég
tefldi?“
Það leiðist honum ekki.
Hann skýrir skák sína gegn einum
efnilegasta skákmanni Þýskalands í
þá daga. Skák verður einfalt fyr-
irbæri í löngu og myndríku máli
Lombardys, sem var einn af læri-
meisturum Fischers, og hann notar
jafnvel hagfræði til að varpa ljósi á
leikina. Er skyndilega farinn að tala
um 122% vexti á bankareikningum í
Þýskalandi.
Spasskí sest aftur og drekkur úr
kaffibolla Lombardys, sem fer að
spyrja hann hvort hinn og þessi
skákmeistari hafi verið í KGB. „Ég
man þegar ég hitti Bobby fyrst, þá
sagði hann að allir sovéskir skák-
menn væru foringjar í KGB!“ segir
Spasskí og hlær. „Foringjar! Svo
þegar ég bauð honum út að borða, þá
leit hann á mig og sagði: „Yeah.““
Skák Friðriks og Benkós er kom-
in á tjaldið. Lombardy hugsar
nokkra leiki fram í tímann fyrir
hvítan og klykkir út með:
„Þessi flétta lítur vel út, ef svartur
leikur ekkert á meðan.“
Spasskí gengur aftur út úr saln-
um.
„Lombardy kjaftaði hann út,“
hvíslar úlpuklæddur skák-
áhugamaður við hlið blaðamanns.
Skyndilega hverfur skákin af
tjaldinu og skák Lajos Portisch og
Hort ratar þangað upp.
„Var þetta jafntefli?“ spyr Lomb-
ardy ráðvilltur.
„Nei, Spasskí fannst þetta leið-
inleg skák,“ kallar gamall þing-
forseti.
Spasskí sest aftur. Hort leikur
hróknum og Spasskí segir um leið:
„Dæmigerður afaleikur.“
En Hort lendir í miklu tímahraki,
á aðeins átta sekúndur eftir, en fimm
sekúndur bætast við þegar ýtt er á
klukkuna og hann nær af snarræði
að komast hjá því að falla.
„Ojojojoj,“ stynur Spasskí þegar
hann horfir á Portisch leika.
„Lék hann svona?“ spyr Lomb-
ardy undrandi.
„Lajos!“ hrópar Spasskí.
„Guð minn góður!“ kallar Lomb-
ardy.
Svo fara leikar að Hort nær jafn-
tefli, eftir að hafa verið skiptamun
undir. Spasskí grípur um höfuðið á
sér og hleypur út:
„Ojojojojoj …“
Það kjaftar á Spasskí og Lomb-
ardy hver tuska og í raun eru þeir
ekki ólíkir gömlu körlunum á svöl-
unum í Prúðuleikurunum í látbragði
sínu.
„Þeir geta kjaftað, þessir gæjar,
segir sá úlpuklæddi. „Sessunautur
þinn kemst ekki í hálfkvisti við þá.“
„Hvað sagði hann,“ spyr gamli
þingforsetinn.
Á milli skáka ræða Spasskí og
Lombardy saman. „Veistu af hverju
ég hætti að tefla?“ spyr Spasskí og
bíður ekki svars. „Metnaðurinn var
horfinn. Af því að ég fann til sam-
úðar með andstæðingnum ef hann
tapaði – ég hafði enga löngun til að
vinna lengur.“
Svo hefst skákin.
Nú teflir Friðrik við Lajos Port-
isch og leikur drottningu á c8.
„Hann er mjög hógvær maður,“
segir Spasskí.
Portisch leikur hrók á g1.
„Ojojojoj,“ segir Spasskí.
Friðrik hrókerar.
„Hann er mjög hógvær maður,“
endurtekur Spasskí.
Svo hættir honum að lítast á blik-
una.
„Lajos! Varaðu þig!“
Og bætir við: „Friðrik! Mér líkar
Friðrik núna. Í þessari skák er La-
jos sofandi.“
En þá leikur Friðrik af sér peði.
„Svona fer um kenningasmiði eins
og okkur,“ segir Lombardy uppgef-
inn. „Við getum rausað hér, en svo
tapast allar atskákir vegna afleikja.“
Þá vinnur Friðrik peðið aftur.
„Lajooooos!“ hrópar Spasskí.
Innan um áhorfendurna eru kunn-
ugleg andlit gamalkunnra íslenskra
stórmeistara, sem verða aftur eins
og unglingar er þeir fylgjast með
lærifeðrunum.
Jóhann Hjartarson segist hafa
lært mikið af Portisch. „Við tefldum
nokkrum sinnum og hann grísaði
alltaf af mér mann,“ játar hann.
„En Friðrik hafði gott tak á hon-
um og grísaði alltaf af honum
mann.“
Helgi Ólafsson horfir yfir salinn
og segir við blaðamanni:
„Hún trekkir ennþá gamla Frið-
rikskynslóðin. Það er sjarmi yfir
henni.“
Skákin og rómantíkin
Sex rómaðir skákmeist-
arar settu svip á
Reykjavíkurskákmótið í
gær. Pétur Blöndal
fylgdist með gömlu
hetjunum og
tilþrifum þeirra.
Morgunblaðið/Ómar
Efnileg Hildur Berglind, átta ára, fann fyrsta leikinn fyrir Friðrik Ólafsson í skák hans gegn Hort.
Spekingar Lombardy, Guðfríður Lilja, forseti Skáksambandsins, og Boris Spasskí velta fyrir sér möguleikum á skákborðinu.