Morgunblaðið - 11.03.2008, Blaðsíða 22

22 ÞRIÐJUDAGUR 11. MARS 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
TENGSLIN VIÐ FÆREYJAR
Milli Færeyja og Íslands ersterk taug. Skyldleikinndylst engum, sem heimsæk-
ir Færeyjar. Nú hefur fyrsti utanrík-
isráðherra Færeyja látið það verða
sitt fyrsta verk í opinberum erinda-
gjörðum erlendis að heimsækja Ís-
land. Høgni Hoydal utanríkisráð-
herra átti í fyrradag fund með
Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur.
Eins og fram kom í Morgunblaðinu
í gær var margt á dagskrá ráðherr-
anna, þar á meðal óskir Færeyinga
um að ganga í Fríverslunarsamtök
Evrópu. Eins og fram kom í máli
Ingibjargar Sólrúnar hafa Íslending-
ar þegar léð málstað Færeyinga
stuðning á vettvangi EFTA. Norð-
menn hafa fylgt í kjölfarið, en Sviss-
lendingar eru aðild þeirra andsnúnir.
Það er sjálfsagt og eðlilegt að styðja
þessa ósk Færeyinga og Íslendingar
eiga að leggja áherslu á að telja
Svisslendinga á að opna EFTA fyrir
Færeyjum.
Ekki hefur farið mikið fyrir sjálf-
stæðisbaráttu Færeyinga undanfarin
misseri. Hins vegar hefur sjálfstæði
þeirra verið að aukast smátt og smátt
og meira vald að færast til þeirra frá
Danmörku eins og embætti hins nýja
utanríkisráðherra ber vitni. Því
fylgir að Færeyingar munu á þessu
kjörtímabili taka í sínar hendur fjór-
tán málaflokka af 21, sem Danir sjá
nú um. Þjóðarflokkurinn, flokkur
Høgna, styður sjálfstæði, en ekki er
eining um málið í landstjórninni, sem
mynduð var í upphafi febrúar.
Margt ber merki um grósku í Fær-
eyjum um þessar mundir. Þar er nú
mikil áhersla lögð á að efla ferða-
mennsku, en um leið er talað um að
gæta verði þess að eyjarnar glati
ekki sérkennum sínum fyrir vikið.
Einnig vilja Færeyingar verða at-
kvæðameiri í alþjóðlegri umræðu.
Fiskveiðar eru mjög mikilvægur
atvinnuvegur fyrir Færeyjar og seg-
ir sú staðreynd að afli á hvern íbúa er
næstum helmingi meiri í Færeyjum
en á Íslandi sína sögu. Færeyingar
hafa unnið að því að gera veiðar sínar
sjálfbærar rétt eins og Íslendingar.
Það er mikilvægt að styðja Fær-
eyinga eftir mætti og sömuleiðis
sækja í þeirra reynslubrunn. Tengsl-
in eru þegar sterk á mörgum sviðum
og þau má efla enn frekar, hvort sem
það er í stjórnsýslu, viðskiptum,
menntun eða menningu. Høgni Hoy-
dal benti á að fáir færeyskir náms-
menn væru við nám á Íslandi og það
er rétt hjá Ingibjörgu Sólrúnu að í
þeim efnum er hægt að ýta undir
meiri tengsl auk þess sem auka
mætti stúdentaskipti milli landanna.
Menningartengsl skipta einnig
máli. Íslenskar bókmenntir hafa ver-
ið þýddar á færeysku, og færeyskar á
íslensku. Vinsældir Williams Heine-
sens sýna hvaða erindi verk hans
eiga til Íslendinga. Þá var gott fram-
tak að setja upp yfirlitssýningu á
mögnuðum verkum Sámals-Joensens
Mikines, föður færeyskrar málarlist-
ar, á Kjarvalsstöðum í upphafi þessa
árs.
Færeyingar og Íslendingar eiga
víða samleið.
SÓKNARFÆRI Í LÍFRÆNNI RÆKTUN
Það er ekki oft sem atvinnugreiner á undir högg að sækja, og
þarfnast nýrra leiða til framþróunar,
getur reitt sig á að áherslubreytingu
í framleiðslunni verði tekið fegins-
hendi. Í Morgunblaðinu í gær var
rætt við Ólaf Dýrmundsson, land-
nýtingarráðunaut hjá Bændasam-
tökum Íslands, um sóknarfæri fyrir
lífrænan landbúnað. Hann staðhæfir
þar að neytendur séu „komnir langt
á undan framleiðslunni. Það hefur
margfaldast sala á lífrænt vottuðum
vörum síðustu árin og mest af því er
innflutt. Það sem er framleitt í land-
inu svarar engan veginn eftirspurn,
það er langt frá því“. Jafnframt
bendir Ólafur á að þeir sem kaupa
lífrænar vörur séu ekki endilega
tekjuhærra fólk, hann telur að það
sé ekki síst ungt fólk sem kýs líf-
rænan mat.
Þessi þróun óska neytenda á Ís-
landi er í samræmi við það sem
gengur og gerist í nágrannalöndum
okkar. Það er því til mikils að vinna
fyrir íslenska bændur að nýta sér
þennan ört vaxandi markað. Að und-
anförnu hefur verið bent á aukinn
kostnað bænda vegna áburðar- og
fóðurkaupa, en þessar vörur hafa
hækkað gríðarlega mikið í verði. Við
lífræna ræktun er einvörðungu not-
aður tilfallandi lífrænn áburður –
mykja og áburður úr öðrum lífræn-
um úrgangi – sem hlýtur að skapa
bændum sóknarfæri þegar tilbúinn
áburður er jafndýr og raun ber vitni.
Þær aðstæður sem nú eru til stað-
ar vegna verðhækkana í aðföngum
bænda ættu því að verða til þess að
fleiri sjái sér leik á borði með lífræna
ræktun. Jafnframt má ætla að slíkar
afurðir hljóti að verða hlutfallslega
ódýrari en áður. Í setningarræðu
Haraldar Benediktssonar, formanns
Bændasamtakanna á nýliðnu Búnað-
arþingi, hvatti hann stjórnvöld m.a.
til að „milda áhrif verðhækkana á
áburði“. Spyrja má hvort slíkt myndi
ekki skekkja samkeppnisstöðu líf-
rænnar ræktunar og þá um leið hvort
ekki þarf að finna hvata til að stuðla
að frekari þróun á því sviði sem mót-
vægisaðgerð við þá erfiðleika sem
fylgja hefðbundinni ræktun um þess-
ar mundir.
Það er gríðarlega mikilvægt fyrir
íslenska bændur að markaður fyrir
þær lífrænu vörur sem þeir fram-
leiða skuli vera til staðar. Þá er það
ekki síður mikilvægt fyrir þá fjöl-
mörgu sem velja lífræna vöru fram
yfir venjulega að hún sé framleidd í
sem mestu magni hér innanlands.
Flutningar á matvöru með flugvélum
og skipum með tilheyrandi mengun á
fátt skylt við sjálfbærni eða þá hug-
myndafræði sem liggur að baki líf-
rænni ræktun. Nú er því lag í ís-
lensku samfélagi að leggja áherslu á
og þróa nýja búshætti öllum til fram-
dráttar – bændum, neytendum og
náttúrunni.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Eftir Jóhönnu Maríu Vilhelmsdóttur
jmv@mbl.is
SÓSÍALISTAFLOKKUR José
Luis Rodríguez Zapatero hrósaði
sigri í spænsku þingkosningunum
síðastliðinn sunnudag og er því að
hefja sitt annað kjörtímabil.
Framan af sýndi talning at-
kvæða að sósíalistar myndu ná
hreinum meirihluta á þinginu og
það hafði einnig verið takmark
þeirra í kosningabaráttunni. Því
náðu sósíalistar hins vegar ekki, en
þeir náðu 169 þingsætum á móti
153 þingsætum Þjóðarflokksins,
176 þingsæti voru nauðsynleg til
að ná hreinum meirihluta. Sósíal-
istar verða því að treysta á aðra
þingflokka til stjórnarmyndunar.
Zapatero var stoltur á fyrsta
fundi sínum með fjölmiðlum eftir
fund flokksforystunnar í gær.
Hann kvaðst ánægður með úrslitin
og sagði að þetta væru „þriðju
bestu kosninganiðurstöðurnar í
sögu Sósíalistaflokksins“.
Varðandi stjórnarmyndunarvið-
ræður sagði Zapatero að rætt yrði
við forystu allra þingflokka, of
snemmt væri þó að fara nánar út í
þá sálma, en að varlega yrði farið í
samningaviðræðunum.
Pólitískt hugrekki
Í kosningaumfjöllun dagblaðsins
El País í gær, sem þykir hallara
undir Sósíalistaflokk Zapateros,
var lögð áhersla á að hugrekki for-
sætisráðherrans hefði nú skilað
sér í úrslitum kosninganna. Zapa-
tero hefði þrátt fyrir ráðleggingar
flokksráðgjafanna aldrei verið
hræddur við að „henda sér út í
drullupollana, hann hefði ætíð haft
þá köllun að vera stjórnmálamaður
en ekki einungis umboðsmaður“.
Zapatero er talinn hafa sýnt
pólitískt hugrekki þau fjögur ár er
hann hefur gegnt embætti for-
sætisráðherra, m.a. með því að
taka upp viðræður við ETA, að-
skilnaðarhreyfingu Baska, auk
þess að standa að róttækum fé-
lagslegum umbreytingum á Spáni.
Hann mun nú væntanlega hafa los-
að sig við það orðspor að vera
óverðskuldað við völd, en hryðju-
verkaárás á lestarkerfi Madríd-
borgar rétt fyrir kosningarnar
2004 var talin helsta orsök þess að
hann komst óvænt til valda það ár-
ið.
Rajoy sáttur við árangurinn
Áfallið er vissulega mikið fyrir
Mariano Rajoy, formann Þjóðar-
flokksins, sem hefur nú í annað
sinn beðið ósigur fyrir Zapatero.
„Við erum flokkurinn sem bætti
við sig flestum sætum og atkvæð-
um,“ sagði Rajoy samt sem áður
við stuðningsmenn sína eftir að úr-
slit voru orðin ljós á sunnudags-
kvöldið.
Rajoy hefur látið í það skína að
úrslitin séu alls ekki svo slæm,
þrátt fyrir að Sósíalistaflokkurinn
hafi hlotið meira kjörfylgi. El
Mundo hefur bent á í þessu sam-
bandi að Þjóðarflokkurinn hafi í
nýafstöðnum kosningum náð sín-
um næstbesta árangri í þingkosn-
ingum til þessa og jafnframt besta
árangri sem stjórnarandstaða hef-
ur náð í sögu lýðræðis á Spáni.
Vangaveltur um framtíð Rajoy
sem formanns flokksins verða
vafalaust í loftinu fram að næsta
flokksþingi Þjóðarflokksins. El Pa-
ís og El Mundo hafa bæði gefið í
skyn að reikna mætti með afsögn
Rajoy sem formanns Þjóðarflokks-
ins í kjölfar ósigurs í kosningun-
um. Samkvæmt skrifum hægra-
dagblaðsins ABC þykir þó sam-
staða ríkja um forystu Rajoy
meðal flokksmanna. Honum hafi
einnig tekist vel að halda uppi
raunverulegum sigurvonum allt
fram að talningu atkvæða, en það
er talið munu vega þungt þegar
kemur að ákvörðuninni um fram-
tíð hans sem leiðtoga flokksins.
Tveir ráðandi flokkar
Í fyrsta skipti síðan árið 1993
eru sósíalistar nú sterkasti flokk-
urinn í Baskalandi, en þar unnu
þeir einn fulltrúa á kostnað Þjóð-
ernisflokks Baska (PNV) sem tap-
aði kosningum í fyrsta sinn. Zapa-
tero lýsti því yfir við fjölmiðla í
gær að sigurinn í Baskalandi væri
feiknamikilvægur fyrir flokkinn.
Morð á fyrrum bæjarfulltrúa Sósí-
alistaflokksins í Baskalandi á
föstudeginum fyrir kosningar
varpaði skugga á kosninga
varð til þess að formleg
ingabaráttu var hætt fyrr
Zapatero hefur sagt að E
staðið fyrir morðtilræðinu
hefur enginn lýst yfir á
morðinu.
Nokkuð dræm kosninga
var í Baskalandi, 64,90%
minni en árið 2004, en þ
geta að ETA hafði farið fr
stuðningsmenn sína að sn
þingkosningarnar og sög
boða nýtt tímabil kúguna
nesku þjóðarinnar.
Um 84% atkvæða run
aðhvort til Sósíalistaflokk
Þjóðarflokksins og sýnir
ingu tvíflokkakerfis á Sp
Sósíalistar aftu
lykilhlutverki á
Fögnuður José Luis Rodríguez Zapatero fagnar sigri í höfuðstöð
ZAPATERO mun hafa nóg fyrir
stafni á komandi kjörtímabili, en
hann hefur lýst því yfir að sigur
Sósíalistaflokksins sé „nægjanlega
sterkur og traustur“ til að unnt
verði að uppfylla gefin kosninga-
loforð. Hann gerir þó vissulega
ráð fyrir að þurfa að semja um
áherslurnar, þar sem sósíalistar
náðu ekki hreinum meirihluta á
þingi.
Að sögn Zapateros verða for-
gangsverkefnin að blása í glæður
efnahagslífsins og atvinnumark-
aðarins, auk þess að halda áfram
þeim félagslegu umbótum sem
hann hefur barist fyrir til þessa.
Landsframleiðsla Spánar hefur
aukist um 3,7% á síðustu fjórum
árum og er landið nú í áttunda
efsta sæti á heimslista yfir verga
landsframleiðslu. Þrátt fyrir þann
árangur hefur efnahagsás
farið nokkuð dvínandi. Za
hefur þó varist ásökunum
arandstöðunnar og segir n
hægja um eftir áratugar v
Metvöxtur hefur orðið á
vinnuleysi og er Spánn nú
sæti OECD-landa hvað atv
leysi varðar, með 8,8% atv
leysi. Meðal kosningalofor
pateros er að fjölga störfu
1,2 milljónir á kjörtímabili
Innflytjendamál hafa ei
verið í brennidepli og sýna
opinberar tölur að í febrúa
rúmlega 250.000 erlendir
isborgarar atvinnulausir á
sem er 54% hærra en á ári
Þessar tölur má rekja til v
ástands á spænska húsnæð
aðnum, en 92% erlendra á
vinnu eru úr byggingariðn
Traust Zapatero og flokksmenn hans hyggjast nú koma til móts
væntingar kjósenda, en efnahagur hefur versnað og atvinnuleys
Næg verkefni framund
Zapatero ánægður með þriðju bestu niðurstöðu Sósíalis