Morgunblaðið - 27.03.2008, Blaðsíða 18

18 FIMMTUDAGUR 27. MARS 2008 MORGUNBLAÐIÐ
AKUREYRI
MIKILL meirihluti forstöðumanna ríkisstofn-
anna er jákvæður gagnvart flutningi hluta op-
inberra starfa frá höfuðborgarsvæðinu. Þetta
kemur fram í nýrri könnun sem Atvinnuþró-
unarfélag Eyjafjarðar (AFE) lét gera. Fram-
kvæmdastjóri félagsins segir oft látið í veðri
vaka að það sé vegna tregðu í embættis-
mannakerfinu sem illa gangi að flytja störf út á
landi en svo sé bersýnilega ekki.
Í úttekt sem AFE hefur gert kemur fram að
frá árinu 2003 hefur opinberum störfum fjölg-
að um 3.000 á höfuðborgarsvæðinu en á sama
tíma um 100 við Eyjafjörð – þar af um 80 við
Háskólann á Akureyri. Ættu hlutföllin að vera
jöfn hefði ríkisstörfum átt að fjölga um 300 á
nyrðra Eyjafjarðarsvæðinu á tímabilinu.
Í þetta sinn var einnig gerð könnun meðal
yfirmanna ríkisstofnanna. Samkvæmt úttekt-
inni voru um 73% af yfirmönnum stofnana rík-
isins jákvæðir gagnvart því að flytja hluta
starfa á vegum hins opinbera af höfuðborg-
arsvæðinu og út á land en 15% þeirra voru nei-
kvæðir gagnvart slíkum flutningi.
Einnig var kannað hversu hátt hlutfall
starfa á vegum ríkisins væri þess eðlis að þau
væri hægt að vinna hvar sem væri. Fram kom
hjá yfirmönnum ríkisstofnana að þau reyndust
10 eða fleiri í 28% stofnana á vegum ríkisins og
3-9 störf í 25% stofnana. Aðeins 19% rík-
isstofnana reka starfsemi þar sem ekkert starf
er fyrst og fremst unnið við tölvu eða í gegnum
síma. Einnig kom fram að í stærstu stofnunum
ríkisins er þetta hlutfall enn hærra eða nær
60%, skv. upplýsingum AFE.
„Byggðaáætlanir síðustu áratuga hafa lagt
áherslu á að störf á vegum ríkisins byggist
ekki einungis upp á höfuðborgarsvæðinu held-
ur verði dreift um landið og síðustu byggða-
áætlanir hafa lagt áherslu á að efla Eyjafjarð-
arsvæðið til mótvægis við höfuðborgarsvæðið.
Samkvæmt þessari úttekt er fátt um efndir.
Staðan hefur nákvæmlega ekkert breyst und-
anfarin ár, þrátt fyrir mikla uppbyggingu Há-
skólans á Akureyri á þessum tíma, enda veldur
sú stofnun ein og sér nær alveg þeirri fjölgun
ríkisstarfa sem þó hefur orðið á svæðinu,“ seg-
ir í greinargerð Magnúsar Þórs Ásgeirssonar,
framkvæmdastjóra AFE frá því í gær.
Þar segir ennfremur. „Oft er talað um að
þrátt fyrir að stjórnmálamenn séu allir af vilja
gerðir til að færa til störf, þá sé tregða í emb-
ættismannakerfinu til að gera það. Úttekt
AFE staðfestir að svo er ekki, þar sem nær ¾
yfirmanna ríkisstofnana eru jákvæðir gagn-
vart flutningi starfa frá höfuðborgarsvæðinu
og út á land.“
Og Magnús heldur áfram: „Við hljótum því
að spyrja; hvar liggur tregðan í raun og veru?“
Framkvæmdastjórinn segir ekki hægt að
staðsetja stofnanir hvar sem er og þótt mörg
ríkisstörf séu þess eðlis sé líklegt að í kringum
sérhæfða starfsemi þurfi víðtækt framboð
þjónustu, hátt menntunarstig íbúa, nútímalega
afþreyingu og mikil lífsgæði. „Öll þessi skilyrði
uppfyllir Eyjafjarðarsvæðið betur en nokkurt
annað landsvæði á Íslandi, en auk þess má
benda á hagkvæmnissjónarmið.“ Hann nefnir
m.a. minni starfsmannaveltu og lægri húsnæð-
iskostnað en á höfuðborgarsvæðinu.
Magnús segist munu taka málið upp við
ráðamenn. Umræðuna þurfi að hefja upp yfir
persónur og leikendur, enda sé ekki spurt að
því hvort það sé sanngjarnt, hagkvæmt eða fé-
lagslega æskilegt þegar fólk þarf að flytja af
landsbyggðinni til höfuðborgarinnar vegna
vinnu sinnar.
„Það er sérkennileg staðreynd að ríkisstörf
tengd sjávarútvegi eru að mestu leyti á höf-
uðborgarsvæðinu eða rúmlega 90% af heild en
einungis um 4,6% eru í Eyjafirði. Þessar tölur
skjóta skökku við enda er sjávarútvegur at-
vinnugrein sem er hér um bil öll stunduð utan
höfuðborgarsvæðisins og Eyjafjörður og ná-
grannabyggðir mesta sjávarútvegssvæði
landsins. Sömuleiðis er landbúnaður öflugur
og mörg stærstu matvælafyrirtæki landsins á
svæðinu. Það kemur bæði stofnunum og fyr-
irtækjum til góða að vera í sem mestri nálægð.
Slíkt umhverfi ýtir m.a. undir nýsköpun. Fjar-
lægðin á milli þessara aðila er í dag of mikil og
nauðsynlegt að setja störfin í meiri nálægð við
atvinnuvegina. Það er því allra akkur að setja
opinber störf tengd sjávarútvegi og öðrum
matvælaiðnaði í Eyjafjörð.“
Magnús nefnir að 90% fiskveiðikvótans séu
skráð á skip á landsbyggðinni en 90% op-
inberra starfa í sjávarútvegi séu á höfuðborg-
arsvæðinu. „Það er óeðlilegt að opinber störf
tengd atvinnugrein sem er undirstaða byggðar
á landsbyggðinni skuli vera öll á höfuðborg-
arsvæðinu. Störf Hafrannsóknastofnunar eru
mörg þess eðlis að þau má vinna hvar sem er
og heillavænlegast er að þau séu í nálægð við
atvinnugreinina. Það er því eðlileg krafa að
höfuðstöðvar stofnunarinnar verði fluttar í
Eyjafjörð. Sama má segja um Matís og Fiski-
stofu.“ Þá nefnir hann Náttúrufræðistofnun,
Skipulagsstofnun og Umhverfisstofnun, „sem
ættu að ýmsu leyti betur heima á Akureyri og
nágrenni heldur en í Reykjavík“ og af heilum
stofnunum nefnir hann einnig Umferðarstofu
þar sem vinna 50-60 manns. Hann nefnir líka
RARIK, Íbúðalánasjóð, Persónuvernd og
Einkaleyfastofu. „Þá er óskiljanlegt hvers
vegna nýrri stofnun, Lýðheilsustöð, var fund-
inn staður í Reykjavík. Þessi stofnun hefur
með höndum áfengis- og tóbaksvarnarráð,
manneldisráð og vímuvarnarráð eru undir
Lýðheilsustofnun.“
„Hvar liggur tregðan í raun og veru?“
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Vegagerð Það er eðlilegt að gera kröfu til þess að höfuðstöðvar Vegagerðarinnar séu í Eyja-
firði, segir Magnús Þór Ásgeirsson, framkvæmdastjóri Atvinnuþróunarfélags Eyjafjarðar.
Í HNOTSKURN
»Framkvæmdastjóri AFE segir eðlilegtað gera kröfu til þess að höfuðstöðvar
Vegagerðarinnar séu í Eyjafirði. Magnús
segir að störf úr ýmsum stofnunum mætti
flytja í Eyjafjörð og nefnir t.d. Fjársýslu
ríkisins, Iðntæknistofnun, Fasteignamat
ríkisins, Lánasýslu ríkisins, Veðurstofu Ís-
lands, Ríkiskaup, Tryggingastofnun, Rík-
isskattstjóra, Seðlabanka íslands og Hag-
stofuna.
73% yfirmanna stofn-
ana ríkisins jákvæð
gagnvart því að flytja
opinber störf út á land
„TORFUSAMTÖKIN telja óviðunandi að
fyrirtæki sem hyggjast hagnast á fram-
kvæmdum í miðbænum taki borgina í gísl-
ingu [...] og setji t.a.m. verslun við Lauga-
veg í uppnám,“ segir m.a. í ályktun sem
stjórn Torfusamtakanna sendi frá sér í gær.
Í ályktuninni lýsir stjórnin yfir áhyggjum af
örri fjölgun þeirra húsa sem standi mann-
laus og séu í niðurníðslu í miðbæ Reykjavík-
ur, segir m.a. að húsin séu lýti á umhverfinu
og skapi þess utan mikla eldhættu.
„Ástandið sýnir að alltof lengi hefur verið
unnið með of opið deiliskipulag sem býður
þessari hættu heim,“ segir Snorri Freyr
Hilmarsson, formaður Torfusamtakanna.
Nú sé svo komið að nægir peningar séu til í
samfélaginu til að framkvæmdaaðilar geti
keypt upp heilu reitina til endurbyggingar.
Í ályktuninni segir að eigendur fasteigna
virðist sjá sér hag í að láta húsin drabbast
niður til að þrýsta á yfirvöld um niðurrifs-
leyfi og að sumir fasteignaeigendur telji
samningsstöðu sína betri því sóðalegri sem
húseignirnar og umhverfi þeirra sé. Þeir
fari því fram á meira niðurrif og bygging-
armagn en gert hafi verið ráð fyrir í sam-
þykktu deiliskipulagi.
Miðborgin
í gíslingu
Morgunblaðið/Valdís Thor
Ólíðandi Torfusamtökin mótmæla þróun-
inni í miðbænum.
Eftir Jóhönnu Maríu Vilhelmsdóttur
jmv@mbl.is
„Í LJÓSI atburða undanfarinna
daga og vikna er ljóst að samstillt
átak borgaryfirvalda og hags-
munaaðila í miðborginni er nauð-
synlegt því það verður að stöðva
þessa þróun. Borgaryfirvöld munu
ekki skorast undan ábyrgð en hana
verða framkvæmda- og fasteigna-
eigendur í borginni einnig að axla,“
segir Hanna Birna Kristjánsdóttir,
formaður skipulagsráðs Reykjavík-
urborgar.
Hún segir eftirlitshlutverk borg-
aryfirvalda vera ljóst og að á fundi
skipulagsráðs í næstu viku verði
farið yfir hvernig og hvort yfirvöld
geti aukið eftirlit eða hert á aðgerð-
um vegna yfirgefinna og nið-
urníddra húsa í miðborginni. „Málið
hefur átt sér langan aðdraganda en
er nú komið á það stig að endur-
skoðunar er þörf,“ segir Hanna
Birna.
Samþykkja verður teikningar
Hún segir mikilvægt að tryggja
að hús sem hugsanlega hafi sögu-
legt gildi verði ekki rifin „svokölluð
miðborgarsvæði lúta þeirri reglu að
eigendur húsa fá ekki að rífa þau án
þess að búið sé að samþykkja teikn-
ingar þeirra bygginga sem reisa
skuli í staðinn. Þetta er mikilvægt
tæki fyrir skipulagsyfirvöld sem við
viljum nota áfram,“ segir Hanna
Birna.
Hún segir jafnframt að slæmt
viðhald eða óviðunandi eftirlit hús-
eigenda megi ekki skapa óeðlilegan
þrýsting á skipulagsferli sem í mið-
borgum taki eðlilega lengri tíma en
annars staðar.
Málið alvarlegt
Ástand húsa sem bíða fram-
kvæmda eða niðurrifs í Reykjavík,
ekki síst í miðbænum, er víða mjög
slæmt. Eins og kunnugt er kviknaði
eldur í tveimur yfirgefnum húsum í
miðbæ Reykjavíkur um páskahelg-
ina og var karlmanni bjargað af
slökkviliði úr öðru þeirra. Einnig
kom upp eldur í húsi við Hverf-
isgötu í síðasta mánuði og í öllum til-
vikunum leikur grunur á að um
íkveikju hafi verið að ræða.
Jón Viðar Matthíasson, slökkvi-
liðsstjóri höfuðborgarsvæðisins,
segir að á fundi með eigendum
húsanna við Hverfisgötu 32 og 34 í
gærmorgun hafi niðurstaðan orðið
sú að húsunum verði lokað auk þess
sem hreinsað verði í kringum þau.
„Eigendurnir voru mjög meðvitaðir
um áhættuna og vildu bregðast við
án tafar. Þeim var illa brugðið eftir
atburði helgarinnar þar sem nærri
varð mannskaði og ég vona að þetta
hafi orðið til að vekja alla málsaðila
til meðvitundar um alvarleika máls-
ins,“ segir Jón Viðar Matthíasson,
slökkviliðsstjóri.
Samstillt átak nauðsynlegt
Skipulagsráð
mun ræða vanda
miðborgarinnar
Í HNOTSKURN
»Mannlaus hús sem ekki erhaldið við valda eldhættu
og var kveikt í tveimur slík-
um um helgina.
»Tekið verður fyrir ánæsta fundi skipulagsráðs
hvernig bregðast megi við
auknum fjölda húsa í nið-
urníðslu.
»Formaður skipulagsráðssegir samstillt átak borg-
aryfirvalda og hagsmunaaðila
nauðsynlegt.
Morgunblaðið/Valdís Thor
Niðurníðsla Þessi hús standa við Hverfisgötu og svona er ástatt um fjölmörg hús í miðborginni.