Morgunblaðið - 09.08.2008, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. ÁGÚST 2008 31
Valdaþorsti? Suma þyrstir í völd og áhrif, aðra kannski bara í gos. Svo mikið er víst að í Stjórnarráðinu verður gosþorstanum svalað á næstunni.
Golli Blog.is
Hallur Magnússon | 8. ágúst
Alvarleg viðvörun
til Framsóknar-
flokksins!
Það að Framsóknar-
flokkurinn í Reykjavík
skuli einungis fá 2,1%
fylgi í skoðanakönnun
um fylgi flokkanna í
borgstjórn Reykjavíkur
er alvarleg viðvörun til
Framsóknarflokksins á landsvísu! ...
Málefnaleg staða flokksins í Reykja-
víkurborg er sterk. Borgarfulltrúi
flokksins í Reykjavík er sterkur. Það
dugir ekki til fylgis. Skýringuna hlýtur
að vera að leita annars staðar og þá í
landsmálunum. Staðreyndin er sú að
þrátt fyrir það að Framsóknarmenn
hafi í gegnum tíðina leikið lykilhlut-
verk í að halda uppi atvinnustigi og
velferð á Íslandi og að flokkurinn hafi
réttilega gagnrýnt efnahagsstefnu nú-
verandi ríkisstjórnar, þá hefur flokk-
urinn ekki náð að koma fram af þeim
styrk og þeirri festu sem nauðsynleg
er til að kjósendur hafi traust á
flokknum til að leiða enn einu sinni
uppbyggingu atvinnulífs og velferðar.
Núverandi flokksforysta Framsókn-
arflokksins hefur haustið til að snúa
þessari þróun við. Ef flokksforystunni
tekst það - þá er flokkurinn kominn á
beinu brautina íslensku þjóðinni til
heilla. Ef flokksforystunni tekst það
ekki þá þarf að skipta henni út á
næsta flokksþingi og fela ungu kyn-
slóðinni í flokknum að taka við. Fram-
tíðin á nefnilega að vera hennar!
Meira: hallurmagg.blog.is
Í grein Einars Bene-
diktssonar og Jónasar
Haralz í Morg-
unblaðinu 8. ágúst segir
m.a. að eðlilegt sé að
Seðlabankinn geri sjálf-
ur grein fyrir því
hvernig endurbæta
megi núverandi fyr-
irkomulag peninga-
mála. Enn fremur seg-
ir: „Þetta hefur
bankinn ekki gert í greinargerðum
sínum fram að þessu, sbr. síðustu
skýrslu bankans, Peningamál 2008,
2, og fyrri skýrslur af sama tagi.“ Sé
með þessu gefið til kynna að Seðla-
bankinn hafi látið hjá líða að gera
eitthvað sem honum bar að gera þá
er misskilningur á ferð. En þessi orð
urðu mér tilefni til að benda á erindi
sem ég flutti í maí sl. og birt var á
heimasíðu Seðlabankans. Þar held ég
því fram að æskilegt sé
að fleiri en Seðlabank-
inn styðji við verð-
bólgumarkmiðið. Leyfi
ég mér að birta hér
tvær málsgreinar úr er-
indinu. Í þeim er
reyndar ekki að finna
tillögur um nýtt
fyrirkomulag pen-
ingamála, en lesendur
efnis frá Seðlabank-
anum munu kannast
við að bankinn hafi oft
fjallað um atriðin sem
nefnd eru.
„Það að halda aftur af verðbólgu er
ekki auðleyst vandamál. Síðustu ár
hafa ýmsir kraftar lagst á sveif með
þensluöflunum og þar með verðbólgu-
hættunni. Framkvæmdirnar á Aust-
urlandi eru gjarnan nefndar enda
voru þær óvenjustórar. Þær komu þó
ekki á óvart og hefðu einar sér ekki
valdið verulegum verðbólguþrýstingi.
Aðflutt vinnuafl hjálpaði til. Öðru máli
gegndi um stóraukna almenna eft-
irspurn. Það að halda verðbólgu ná-
lægt 2,5% hefði verið auðveldara við-
fangsefni hefði eftirspurn verið
minni. Hún var mikil vegna hækk-
unar launa, lækkunar skatta, mikillar
bjartsýni, m.a. vegna hás atvinnu-
stigs og ekki síst greiðs aðgangs að
löngum lánum með vöxtum sem um
tíma fóru lækkandi. Þegar boðaðar
höfðu verið rýmri lánareglur Íbúða-
lánasjóðs töldu bankar að sér vegið
og tóku að keppa á veðlánamarkaði
sem kunnugt er. Hvort tveggja var
óheppilegt, að reglur Íbúðalánasjóðs
skyldu rýmkaðar þegar spenna hafði
myndast í hagkerfinu og að bankar
skyldu fara offari í veitingu íbúðalána
sem að talsverðu leyti runnu til
neyslu. Því veikara sem aðhaldið er á
öðrum sviðum því harðara aðhald
þarf Seðlabankinn að veita því hon-
um ber að keppa að því að halda
verðbólgu nálægt markmiðinu 2,5%.
Þá hefði það einnig hjálpað til ef fyrr
hefðu komið fram upplýsingar um
hversu kröftuglega þjóðarskútan
sigldi upp úr öldudalnum sem hún
lenti í upp úr aldamótunum. Seðla-
bankinn, eins og aðrir, býr ávallt við
óvissu um þróun í framtíð, matið á
stöðunni á líðandi stund og því miður
einnig um þróun nýliðinna ára. Von-
andi tekst að finna leiðir til að bæta
vísbendingar um hagþróun.
Líklega vilja allir hafa hér litla
verðbólgu. Markmið sem Seðlabank-
anum hefur verið falið að stefna að er
að hún sé að jafnaði um 2,5%, líkt og í
helstu viðskiptalöndum okkar.
Stundum má draga þá ályktun af um-
ræðunni að þetta sé of strangt mark-
mið eða jafnvel að unnt sé að víkja
því til hliðar um sinn. Sé það gert er
hætt við að hærri verðbólga en ella
festist í sessi, jafnvel að gam-
alkunnug víxlverkun kaupgjalds og
verðlags myndist á ný og valdi enn
meiri verðbólgu en nú er. Þegar
mörg öfl vinna gegn markmiðinu um
litla verðbólgu er hætt við að nota
þurfi tæki Seðlabankans þannig að
það hafi óþægileg hliðaráhrif. Því er
æskilegt að fleiri en Seðlabankinn
taki ábyrgð á verðbólgumarkmiðinu.
Stórfelldar launahækkanir eru t.d.
óæskilegar ef hætt er við að þær
flæði um allan launastigann þótt í
fyrstu sé ætlunin að þær nái aðeins
til lítils hóps. Bönkum ber að gæta
hófs við lánveitingar og launþegum
og lánþegum að fara vel með fé.
Sparnaðarhneigð landsmanna mætti
gjarnan vera meiri en hún er.“
Fyrirkomulag peningamála
Eftir Eirík
Guðnason » Sé með þessu gefið
til kynna að Seðla-
bankinn hafi látið hjá
líða að gera eitthvað
sem honum bar að
gera þá er misskiln-
ingur á ferð.
Eiríkur Guðnason
Höfundur er bankastjóri
í Seðlabanka Íslands.
Forsætisráðherra
hefur lýst yfir áfanga-
sigri ríkisstjórnarinnar
við stjórn efnahags-
mála. Sigurinn felst í
því, að gengið hefur
eftir sú ætlan rík-
istjórnarinnar að ná að
aðstoða stóru bankana
þrjá við að sýna hagn-
að við erfiðar ytri að-
stæður á lánamarkaði
heimsins. Aðþrengdir
íslenskir bankar um lausafé hafa
náð að sýna undraverðan árangur í
rekstri með því að gengisfella krón-
una um 40% á nokkrum mánuðum
án afskipta Seðlabanka og skapa í
leiðinni verðbólgu sem mælist tæp
14% á ársgrundvelli, sem hefur gef-
ið af sér gríðarlega aukningu í
vaxtatekjum. Viðskiptavinir bank-
anna sjá síðan ótrúlega hækkun á
höfuðstól á verðtryggðum lánum
sínum sem og lánum í erlendri
mynt. Jafnframt þessu
hefur stórlega dregið
úr viðskiptahalla þjóð-
arbúsins. Gott og vel.
Tvö markmið rík-
isstjórnar Sjálfstæð-
isflokks og Samfylk-
ingar eru að nást. En
hverjar eru afleiðing-
arnar gagnvart al-
menningi við að ná
þessum árangri?
Hægt er að grípa í
gamalt slagorð úr
kosningabaráttu frá
síðustu öld og nota
sem samnefnara fyrir afleiðingar
efnahagsstefnu ríkisstjórnarinnar
gagnvart einstaklingum og fjöl-
skyldum en það er leiftursókn gegn
lífskjörum. Gera má ráð fyrir að
efnahagsstefnunni sem nú er fylgt,
sé í anda formanns bankastjórnar
Seðlabankans, sem sagði fyrir
nokkrum mánuðum síðan að „með
illu skal illt út reka“. Að mati Seðla-
banka og ríkisstjórnar, hafði al-
menningur lengi lifað um efni fram,
en alls ekki útrásarvíkingarnir.
Skyldi því taka hart á þessari óráð-
ssíu almennings sem hefur nú birst
okkur í 20-30% kjaraskerðingu á
aðeins örfáum mánuðum. Þetta er
sannkölluð sjokkmeðferð sem al-
menningur og fyrirtæki fá að finna
fyrir nú um stundir. Það versta er
þó að enginn veit hvað rík-
isstjórnin er að gera eða ætlar sér
að gera til að bæta ástand heimila
og fyrirtækja í nánustu framtíð.
Efnahagsstefna ríkisstjórn-
arninnar sem felst í gamla trikkinu
að fella gengið, er að sliga heimili
og fyrirtæki á áður óþekktum
hraða.
Fjölskyldur sem þurfa að halda
úti skuldsettu heimili og bíl eru að
horfa upp á eigið fé brenna upp
með ógnarhraða. Rekstrarkostn-
aður rýkur upp, matur, eldsneyti,
afborganir og annar tilkostnaður
við að sjá fjölskyldunni farborða er
að verða mörgum ofviða. Hver er
efnahagsstefna ríkistjórnarinnar
gangvart almenningi? Hún er eng-
in enn sem komið er og kannski
orðið fullseint að koma með hana
fram, sé hún á annað borð til. Ekki
er hægt að búast við að Samfylk-
ingin komi með lausnir þjóðinni til
handa. Samfylkingin hagar sér eins
og málfundafélag í stjórnarsam-
starfinu. Allir hafa ráðherrar Sam-
fylkingarinnar skoðanir á málefnum
þjóðarinnar en mismunandi þó og
þurfa að koma henni á framfæri við
þjóðina, þannig að engin skilur
lengur hver er stefna Samfylking-
arinnar við að ná tökum á efnahags-
vandanum. Þetta er ekki sú leið-
sögn sem þjóðin á skilið.
Stjórnmálamenn eru kosnir til að
ráða för, sýna festu og hugrekki en
ekki til að svala þörfum sínum fyrir
hégóma og tildur er fylgir völdum.
Í aðdraganda síðustu kosninga
var gert lítið úr kosningastefnu
Framsóknarflokksins sem birt var
undir kjörorðunum „Árangur
áfram, ekkert stopp“. Þar var útlist-
uð leið til að mæta samdrætti sem
óhjákvæmilega fylgdi lokum bygg-
ingar álvers í Reyðarfirði og virkjun
við Kárahnjúka. Mun meira vægi
fékk stefna Samfylkingarinnar um
Fagra Íslandi og þótti tímamótap-
lagg. Í ljósi sögunnar er hægt að
spyrja hvor kosningastefnan er
raunsærri og nær sannleikanum?
Hvorri stefnunni hefði verið betra
að fylgja? Sjálfstæðisflokkurinn er
alveg viss en Samfylkingin er enn á
málfundi um það hvort stefnan um
Fagra Ísland sé komin í gagnið eð-
ur ei. Á meðan blæðir fjölskyld-
unum út undir leiðsögn Sjálfstæð-
isflokksins og Samfylkingarinnar.
Leiftursókn gegn lífskjörum
Eftir Guðlaug
G. Sverrisson » Það versta er þó að
enginn veit hvað
ríkisstjórnin er að gera
eða ætlar sér að gera til
að bæta ástand heimila
og fyrirtækja í nánustu
framtíð.
Guðlaugur G.
Sverrisson
Höfundur er formaður Framsókn-
arfélags Reykjavíkur.