Morgunblaðið - 10.08.2008, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10. ÁGÚST 2008 15
M
b
l1
02
21
10
Hæðasmára 4 · Kópavogur · 555 7355
Síðumúla 3 · Reykjavík · 553 7355
Opið kl. 11-18 virka daga og 11-15 laugardaga.
Útsalan er hafin
30-60% afsláttur af völdum vörum
Þá nefnir hún fyrirtæki sem leita að
viðskiptatækifærum sem felast í að
axla samfélagslega ábyrgð.
Þá telur hún að margir reyni að
halda í þau hlutabréf sem þeir eiga
og þreyja þorrann og góuna í þeirri
von að þau hækki aftur í verði. Halla
segir að það sé jafnvel óskyn-
samlegt. Líkur bendi til að biðin geti
orðið löng og ávöxtunin óviðunandi á
meðan.
„Það eru ýmsir athyglisverðir og
öruggir kostir sem fólk ætti að líta
fremur á eins og málum er háttað í
þessu háa vaxtaumhverfi.
Vandræði margra fjárfesta stafa
m.a. af því að þegar uppsveiflan var
sem mest freistuðust allt of margir
til þess að taka lán og fjárfesta í
flóknum fjármálafurðum. Í þessu
fólst einfaldlega of mikil áhætta fyr-
ir hinn almenna fjárfesti og var ekki
til eftirbreytni.“
Áhættumeðvitund kvenna
– Þegar Auður Capital var stofnuð
lögðu eigendurnir áherslu á kven-
lega nálgun viðfangsefna. Í hverju
er hún fólgin?
„Við leggjum fyrst og fremst
áherslu á langtímaávöxtun og viljum
eiga persónulegt samband við okkar
viðskiptavini. Áhættumeðvitund ein-
kennir gjarnan konur og við teljum
skynsamlegt að hafa hana að leið-
arljósi þegar langtímaárangur er
markmiðið. Við sjáum til að mynda
lítið vit í því að skila viðskiptavinum
okkar afburðaávöxtun eitt árið og
stórtapi á því næsta. Við viljum
fremur sjá góða ávöxtun ár eftir ár.
Auður Capital var stofnuð til þess
að nýta tækifæri sem eru að mynd-
ast í breyttu samfélagi. Við viljum
gera hlutina á ábyrgan og skyn-
samlegan hátt.“
Treystir íslensku fjármálakerfi
Halla telur að þrátt fyrir aðsteðj-
andi vanda sé íslenska hagkerfið
sterkara og fjölbreytilegra en áður.
„Íslendingar þurfa að læra að það
er ekki nóg að vaxa með kaupum og
samruna fyrirtækja. Menn verða
þess í stað að huga að rekstrinum.
Vissulega hafa ýmis mistök verið
gerð í fjárfestingum undanfarin
misseri hér á landi sem erlendis.
Við höfðum góðan aðgang að
ódýru lánsfé og nýttum okkur það
misjafnlega vel. En engu að síður
höfum við fjárfest með ýmsum hætti
sem á eftir að skila þjóðinni góðum
arði í framtíðinni.“
Þekktu sjálfan þig
Halla var að lokum spurð hvort
hún vildi gefa efnahagsráðgjafa for-
sætisráðherra góð ráð hagsýnnar
húsmóður.
„Eitt er víst. Við getum ekki sóp-
að vandanum undir teppið.
Nú þurfum við að einbeita okkur
að því að lenda þessu hagkerfi. Ríkið
sem og einstaklingar þurfa að draga
úr útgjöldum sínum. Fyrirtækin
þurfa jöfnum höndum að huga að
sparnaði og vexti og stjórnvöld
verða að skapa til þess skilyrði.
Við þurfum að horfast í augu við
staðreyndirnar. Ef þjóðin liti í spegil
sæi hún ofalda þjóð sem heldur að
hún sé tággrönn.
Nú þarf ríkisvaldið að spyrja sig
hvað það geri sem einkaframtakið
getur gert jafnvel eða betur. Með
minni umsvifum hins opinbera
skapast ný tækifæri handa atvinnu-
lífinu.
Á næstunni fara tekjur rík-
issjóðs minnkandi og við því þarf
að bregðast. Ég tel óráðlegt að
bregðast við efnahagslægðinni með
auknum útgjöldum ríkisins. Það
þýðir ekki að dæla í sig 5.000 hita-
einingum á dag ef menn ætla sér að
grennast.
Ég tel einnig að það sé lykilatriði
að halda áfram að auka fjölbreytni í
atvinnulífinu og huga að því hvernig
það geti orðið samkeppnishæft í al-
þjóðlegu samhengi. Þá þarf að
spyrja krefjandi spurninga og leita
framtíðarlausna hvað varðar hag-
stjórn og stjórn peningamála.“
„Íbúðareigendur leigja
þess í stað af bönkunum
en ná sér sjaldnast upp úr
skuldafeninu því að lána-
stofnunin stendur skulda-
vaktina og sér til þess að
hvað eina sem skuldaran-
um áskotnast renni til
stofnunarinnar.“
Í
ljósi þeirrar erfiðu stöðu sem íslensku
bankarnir eru í, hafa ýmsir rifjað upp
gjaldþrot Íslandsbanka síðla árs 1929.
Jónas Haralz, hagfræðingur, segir að
þá hafi aðstæður verið gerólíkar. Íslenska
bankakerfið var vanþróað og í raun eng-
inn seðlabanki í landinu sem gat stutt við
bakið á Íslandsbanka.
„Árið 1927 voru sett lög um Landsbanka
Íslands þar sem hann var gerður að þjóð-
banka. Styr hafði staðið milli Landsbank-
ans og Íslandsbanka allar götur frá því að
hinn síðarnefndi var stofnaður árið 1904.
Stjórnendur Landsbankans litu á sig sem
stjórnendur viðskiptabanka frekar en
seðlabanka og Íslandsbanka sem keppi-
naut.
Um þetta leyti var alþjóðleg fjár-
málakreppa að skella á þótt hún bærist
ekki hingað fyrr en árið 1931. Í lögunum
var Landsbankinn skilgreindur bæði sem
viðskiptabanki og seðlabanki en það var í
raun ófært.
Jón Þorláksson, sem var forsætis- og
fjármálaráðherra 1926-27, gerði ráð fyrir
því að smám saman myndi viðskiptadeildin
GJALDÞROT ÍSLANDSBANKA ÁRIÐ 1929
greinast frá seðlabankanum en það var þá
enn langt í land.
Segja má að það sem geti verið líkt með
ástandinu þá og nú sé að það vanti nægi-
lega sterkan seðlabanka. Árið 1927 hefði
ríkisstjórnin átt að taka erlent lán til þess
að efla gjaldeyrisforða Landsbankans. Það
var ekki gert því að ríkisstjórnin sem þá
tók við lagði áherslu á verklegar fram-
kvæmdir um allt land. Hún vildi frekar
byggja vegi, brýr og hafnir en að skapa
öruggan seðlabanka.
Hið sama á við nú. Í góðæri undanfar-
inna ára hafa menn ekki notað tækifærið
til að styrkja gjaldeyrisforða Seðlabankans
í samræmi við gríðarlegan vöxt banka-
kerfisins og því er bankinn vanbúinn til að
mæta miklum áföllum.
Erlendir bankar líta fyrst og fremst til
styrkleika bankakerfisins og til þess hvers
Seðlabankinn sé megnugur. En hann er á
hinn bóginn ekki nógu öflugur til að tak-
ast á við mikinn vanda.
Auðvitað geta þeir ekki sett sig að öllu
leyti inn í allar aðstæður hér á landi og
það getum við svo sem ekki heldur.“