Morgunblaðið - 12.08.2008, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. ÁGÚST 2008 19
G. Rúnar
Hvar er mamma? Hún getur orðin löng biðin hjá börnunum meðan þeir sem fullorðnir eru bregða sér í búðir bæjarins.
Blog.is
Ómar Ragnarsson | 11. ágúst
Dýrasti vegakafli
landsins
… Raunar er öll leiðin
austur til skammar hvað
þetta snertir því að not-
hæfir kaflar til að nota
vegöxlina eru fáir vegna
þess að vegagerðin virð-
ist ekki hafa neinn áhuga
á að halda vegöxlunum við eða hafa þær
nothæfar, þar sem þær þó eru.
… Þessu verður að breyta og tvöfalda
kaflann milli Hveragerðis og Selfoss þeg-
ar í stað.
Meira: omarragnarsson.blog.is
Hallur Magnússon | 11. ágúst
Jöklabréfakrónurnar
á leið í Kaupþing?
Ætli erlendir fjárfestar
séu að nota íslensku
krónurnar úr jöklabréfa-
útgáfunum sem eru á
gjalddaga þessa dagana
til að kaupa sér íslenskan
banka? Væntanlega hefur
eitthvað af krónunum farið í kaup á
íbúðabréfum Íbúðalánasjóðs …
Meira: hallurmagg.blog.is
Ásdís Sig. | 10. ágúst
Herferð til hjálpar
útigangsfólki
… Lífið er ekki dans á
rósum hjá öllum og eitt er
víst að ekkert okkar lifir
það af, en á meðan við er-
um hér tel ég nauðsynlegt
að við reynum að vera
hvert öðru góðir sam-
ferðamenn og hjálpa þeim sem eru hjálp-
arþurfi, hvort sem er á andlegan hátt eða
[einhvern annan hátt]. Stöndum saman.
Meira: asdisomar.blog.is
FRÁ því að ég tók við
starfi heilbrigðisráðherra vor-
ið 2007 hef ég lagt áherslu á
að hlutverk heilbrigðisráðu-
neytisins eigi að vera fólgið í
stefnumótun samhliða nauð-
synlegum stjórnvalds-
aðgerðum og eftirliti. Sam-
hliða því hefur hlutverk
ráðuneytisins í stefnumótun
heilbrigðismála verið eflt.
Annað mikilvægt viðfangs-
efni, sem unnið var að sleitu-
laust frá því ég tók við og fram eftir síðasta
vetri var skipting verkefna á milli heilbrigð-
isráðuneytis og félagsmála- og trygg-
ingaráðuneytis.
Framangreindar breytingar á hlutverkum
ráðuneytisins voru viðamiklar en nauðsyn-
legur undanfari þeirrar vinnu sem undan-
farnar vikur og mánuði hefur verið að skila
árangri sem vert er að tilgreina hér. Rým-
isins vegna er þó eingöngu hægt að stikla á
stóru og margt því miður undanskilið í þess-
ari yfirferð.
Lyfjasparnaður upp á milljarð
Þegar litið er yfir sviðið blasir við að
kostnaður vegna lyfjamála vegur mjög þungt
í útgjöldum til heilbrigðismála. Þess vegna
lagði ég frá upphafi áherslu á þau mál. Vorið
2007 biðu mín þær fréttir að áætlaður lyfja-
kostnaður ríkisins stefndi í að verða 16%
hærri en hann var árið áður. Þegar var haf-
ist handa við að stemma stigu við þessari
þróun og þegar upp var staðið reyndist
hækkunin á milli áranna 2006 og 2007 verða
5%. Í krónum talið jukust þannig lyfja-
útgjöld ríkisins um 350 milljónir á milli ára í
stað 1.100 mkr. Meirihluta þessa sparnaðar
upp á 750 mkr., eða um 400 mkr., má rekja
til margvíslegra aðgerða heilbrigðisráðu-
neytis, lyfjagreiðslunefndar og lyfjafyr-
irtækja og 300 mkr. til hagstæðrar geng-
isþróunar á seinni hluta síðasta árs.
Í vor lækkaði Actavis verð á 20 sam-
heitalyfjum hér á landi og vísaði talsmaður
fyrirtækisins til nýrra lyfjalaga við það tæki-
færi, en þeim er einmitt ætlað að skapa skil-
yrði til að draga úr auknum lyfjaútgjöldum
ríksins og lyfjakostnaði almennings með því
að efla samkeppni og bæta þjónustu við
neytendur. Áhrifin af þessari
verðlækkun Actavis nema 120
milljónum króna og í kjölfarið
lækkaði GlaxoSmithKline á Ís-
landi verð á fjórum tegundum
frumlyfja.
Þegar með eru talin áhrif lyfja-
útboðs 8 heilbrigðisstofnana frá
því í vetur nemur sparnaður
vegna lækkunar á lyfjakostnaði
einum milljarði. Það munar um
minna og við erum hvergi nærri
hætt.
Sterkara BUGL
Annað mál sem að mínu mati
þoldi enga bið var sú staða sem blasti við í
málefnum barna og ungmenna með geðrask-
anir. Fyrir einu ári samþykkti ríkisstjórnin
tillögu mína um aukið fjármagn, 150 m. kr.,
til styrktar starfsemi Barna- og unglingageð-
deildar (BUGL). Áður hafði ég leitað eftir
því að stjórnendur og starfsfólk BUGL
kæmu með tillögur um aðgerðir í því skyni
að efla starfsemi deildarinnar. Nú þegar hef-
ur margt af því sem lagt var til í þessari að-
gerðaáætlun gengið eftir og starfsemi BUGL
eflst að sama skapi og mun fleiri fengið
þjónustu en áður.
Bylting í augnsteinsaðgerðum
Í vor var gerður samningur um fjölgun
augnsteinsaðgerða og almenningi gert auð-
veldara um vik að komast í slíkar aðgerðir.
Ekki eru mörg ár síðan augnsteinsaðgerð
tók yfir klukkutíma og kallaði á þriggja daga
innlögn á sjúkahúsi, en í dag tekur hver að-
gerð aðeins 10-15 mínútur og krefst ekki
innlagnar sjúklinga. Í samræmi við þessa
þróun sömdu heilbrigðisyfirvöld í maí sl. við
augnlæknastofurnar Sjónlag hf. og Las-
erSjón ehf. í kjölfar útboðs um samtals 1.600
augnsteinsaðgerðir næstu 2 árin. Fram að
því höfðu þessar aðgerðir eingöngu verið
framkvæmdar á sjúkrahúsum hér á landi.
Sjúkrahúsin hafa ekki annað eftirspurn
eftir augnsteinsaðgerðum undanfarin miss-
eri, en með framangreindum samningum
verður aðgerðum fjölgað um rúmlega 44%.
Strax á næsta ári ætti því biðlisti eftir augn-
steinsaðgerðum að heyra sögunni til.
Umsamið heildarverð fyrir hverja aðgerð
er 77.800 kr sem er töluvert lægra en kostn-
aður LSH var vegna þessara aðgerða á síð-
asta ári. Þá er rétt að taka fram að
kostnaðarhlutdeild sjúklinga er óháð því
hver veitir þjónustuna og hvar – svo lengi
sem viðkomandi þjónustuaðili er með samn-
ing við heilbrigðisyfirvöld.
Þetta er skólabókardæmi um þann árang-
ur sem ég vil ná fram með því að skapa svig-
rúm til fjölbreytilegri rekstrarforma í heil-
brigðisþjónustunni. Styttri bið og greiðari
aðgangur að þjónustunni. Aukið val hinna
sjúkratryggðu. Aukið aðhald að þeim sem
veita þjónustuna. Lægri kostnaður hins op-
inbera. Aukið val fagfólks í heil-
brigðisþjónustu varðandi starfsvettvang.
Tækifæri sjúkrahúsanna til að nýta aðstöðu
sína og mannafla til að efla frekar þá þjón-
ustu sem þau ein geta veitt.
Öldrunarbiðlistum eytt
Annað mál sem brýnt var að taka strax á
var að leysa vanda þeirra sjúklinga sem lent
hafa á biðlistum þrátt fyrir brýna þörf fyrir
vist á viðeigandi sjúkrastofnunum. Um árabil
hefur Landspítalanum reynst erfitt að vinna
á svokölluðum öldrunarbiðlistum, en þar er
um að ræða inniliggjandi sjúklinga á spít-
alanum sem hafa fengið vistunarmat en bíða
varanlegrar vistunar á hjúkrunarheimilum.
Þetta hefur svo valdið því að sjúklingar, sem
þurfa á þjónustu spítalans að halda, hafa
ekki komist að. Í febrúar sl. var tekið upp
nýtt samræmt vistunarmatskerfi þar sem
þeir sjúklingar sem eru í brýnni þörf og hafa
beðið lengi ganga fyrir. Fréttamaður RÚV
spurði Hildi Helgadóttur, innlagnastjóra
Landspítalans, spurningar sem brann á
mörgum við þessar fréttir: Af hverju var
þetta kerfi ekki tekið upp fyrir löngu? Hild-
ur svaraði því til að skoðun sín væru sú að
það hefði fram að þessu ekki verið vilji til að
stíga þetta skref og fagfólkið hefði ekki kom-
ist lönd né strönd.
Vandræði vegna öldrunarbiðlista heyra nú
sögunni til. Nýja matið spilar þar stórt hlut-
verk sem og ,,Grundardeildin“ sem tók til
starfa á Landakoti um miðjan maí í kjölfar
útboðs um rekstur á 18 rúma öldrunardeild.
Samhliða þessu hafa auknir fjármunir verið
lagðir í heimaþjónustu til að gera eldri borg-
urum kleift að vera eins lengi heima hjá sér
og mögulegt er. Þá hefur frá því í mars sl.
verið í gildi samningur á milli heilbrigðisyf-
irvalda og Heilsuverndarstöðvarinnar ehf.
um rekstur 20 skammtíma hvíldarrýma ann-
ars vegar og 30 dagvistarrýma með áherslu
á endurhæfingu hins vegar. Um er að ræða
tilraunaverkefni til sex mánaða og í ljósi
góðrar reynslu af verkefninu er nú unnið að
því að bjóða reksturinn út.
Raunverulegt bráðasjúkrahús
Áhersla heilbrigðisyfirvalda og stjórnenda
Landspítala á að eyða biðlistum á öldr-
unardeildum hefur styrkt spítalann í sessi
sem raunverulegt bráðasjúkrahús Íslend-
inga. Landspítalinn býr nú yfir nauðsyn-
legum sveigjanleika eftir að biðsjúklingar
eftir varanlegri vistun eru ekki lengur stór
hluti inniliggjandi sjúklinga. Þessi staðreynd
varð heilbrigðisyfirvöldum ljós þegar Suður-
landsskjálftinn gekk yfir 29. maí sl. Ef þá
hefði skapast neyðarástand hefði Landspít-
alinn verið í stakk búinn til að taka við rúm-
lega 50 sjúklingum frá jarðskjálftasvæðinu.
Hefði slíkt neyðarástand komið upp í maí
2007 hefði Landspítalinn líklega ekki getað
tekið við mikið fleiri en 10 sjúklingum með
góðu móti.
Að lokum
Ég er verulega stoltur af þeim árangri
sem heilbrigðisyfirvöld og heilbrigðisstarfs-
fólk hafa náð á þeim tíma sem liðinn er frá
því að Sjálfstæðisflokkurinn tók við lykla-
völdum í heilbrigðisráðuneytinu. Ég hlakka
líka til áframhaldandi vinnu við framgang
þeirra markmiða sem tiltekin eru í stjórn-
arsáttmála ríkisstjórnarinnar. Þar má m.a.
nefna aukið svigrúm til að nýta útboð og vel
skilgreinda þjónustusamninga til að bæta
þjónustu við skjólstæðinga heilbrigðisþjón-
ustunnar, bæta aðgengi og ná fram betri
nýtingu fjármagns í heilbrigðisþjónustu og
fjölga þannig þeim dæmum sem ég hef rakið
hér að framan.
Eftir Guðlaug Þór
Þórðarson »Ef þá hefði skapast neyðar-
ástand hefði Landspítalinn
verið í stakk búinn til að taka
við rúmlega 50 sjúklingum frá
jarðskjálftasvæðinu. Hefði
slíkt neyðarástand komið upp í
maí 2007 hefði Landspítalinn
að hámarki getað tekið við 10
sjúklingum.
Guðlaugur
Þór Þórðarson
Höfundur er heilbrigðisráðherra.
Árangur á einu ári