Morgunblaðið - 17.08.2008, Blaðsíða 32

32 SUNNUDAGUR 17. ÁGÚST 2008 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ATLI Gíslason,
hæstaréttarlögmaður
og þingmaður, lét hafa
eftir sér nýlega að Jón
Steinar Gunnlaugsson
hæstaréttardómari
hafi „alveg sérsök við-
horf í þessum málum“,
og átti þá við kynferð-
isbrotamál.
Atli hefur alloft farið
mikinn í umfjöllun um kynferð-
isbrot. Í dómi Héraðsdóms Reykja-
víkur frá 5. júlí 2007 var maður
sýknaður af nauðgunarkæru. Í frétt
Vísis daginn eftir er haft eftir Atla
að dómurinn sé skólabókardæmi um
hvernig eigi ekki að dæma í nauðg-
unarmálum og að hann telji „brýnt
að dómarar hætti að horfa einungis
á verknaðarlýsingu heldur líti til
andlegra afleiðinga nauðgana“.
Sannað þótti í dómsmálinu að konan
hefði ekki verið beitt ofbeldi eða
hótunum, en samkvæmt nauðgunar-
ákvæði almennra hegningarlaga er
slík verknaðaraðferð skilyrði þess
að nauðgun sé refsiverð. Um mitt ár
2007 taldi Atli sem sagt brýnt að
dómarar færu á svig við lög og
ákvörðuðu mönnum refsingar án
lagaheimildar.
Sekur þar til sakleysi sannast
Fleira einkennilegt hefur verið
haft eftir Atla varðandi kynferð-
isbrotadóma. Hinn 28. mars 2007
féll dómur í Héraðsdómi Norður-
lands Eystra þar sem maður var
sýknaður af ákæru fyrir brot gegn
209. grein almennra hegningarlaga,
en hann hafði tekið mynd af stúlku
nakinni þar sem hún lá sofandi og
sýnt vinum sínum. Skilyrði þess að
refsa megi fyrir brot gegn nefndu
lagaákvæði er að brot veiti geranda
„einhvers konar kynferðislega full-
nægingu.“ Niðurstaðan í málinu var
hins vegar að ekki væri sannað að
brotið hefði veitt manninum slíka
örvun. Atli sagðist, í
frétt Morgunblaðsins
frá 31. mars 2007, sam-
mála því að ákæru í
málinu væri ábótavant
og að kæra hefði átt
fyrir brot gegn frið-
helgi einkalífsins. Svo
sagði hann um mynda-
tökuna: „Í þessu felst
kynferðisleg misbeit-
ing og klámhugsun
sem er refsiverð sam-
kvæmt 209. gr. Ég
hefði hreinlega litið svo
á að hinn ákærði hefði þurft að
sanna það að annar tilgangur hafi
legið þar að baki.“
Atli Gíslason virðist telja að sönn-
unarbyrðin í málinu eigi að hvíla á
sakborningi – að maðurinn sé sekur
þar til sakleysi hans sannast, frekar
en saklaus uns sekt sannast. Með
öðrum orðum að sönnunarbyrði í
málinu eigi að vera öfug.
Býður hættunni heim
Sé sönnunarbyrði snúið við, eða
slakað á sönnunarkröfum, er þeirri
hættu boðið heim að saklausir séu
sakfelldir. Í þessu samhengi er vert
að minna á dóm Héraðsdóms Vest-
urlands frá 5. janúar 2005 þar sem
tvær stúlkur voru sakfelldar fyrir að
bera mann röngum sökum. Þær
lugu í sameiningu nauðgun upp á
hermann af Keflavíkurvelli. Eftir að
maðurinn hafði verið handtekinn í
Bandaríkjunum og færður í járnum
til Íslands játuðu þær að hafa
spunnið upp nauðgunarsöguna,
vegna þess að annarri þeirra hafði
orðið sundurorða við hann og vildi
hefna sín. En það má velta því fyrir
sér hvað hefði gerst ef þær hefðu
ekki dregið kæruna til baka? Lág-
marksrefsing fyrir nauðgun er eins
árs fangelsi, hámarksrefsing er 16
ár. Hermaðurinn játaði að hafa
stundað kynlíf með annarri stúlk-
unni, en hefði þá dómstóll átt að líta
á afleiðingar nauðgunarinnar, ekki
verknaðaraðferðina, og eftirláta
hermanninum að sanna að ekki hefði
verið um nauðgun að ræða heldur
kynlíf með vilja beggja?
Því má ekki gleyma að það er
grundvallaratriði að saklausum
mönnum sé ekki refsað og kostn-
aðurinn sem af því hlýst fyrir sam-
félagið hlýtur að verða sá að ein-
hverjir sekir menn sleppi.
Mannréttindi
kynferðisbrotamanna
Hinn 28. apríl 2007 er Atli Gísla-
son kynntur í Morgunblaðinu sem
frambjóðandi Vinstri grænna í þing-
kosningum. Þar fullyrðir Atli að
brotin séu mannréttindi á konum og
landsbyggðarfólki vegna búsetu.
„Og ég þoli ekki mannréttindabrot,“
segir Atli.
Í ljósi áhuga Atla á mannrétt-
indum er ekki úr vegi að minna á tvö
ákvæði Mannréttindasáttmála Evr-
ópu, sem lögfestur er á Íslandi með
lögum nr. 62/1994. Í fyrsta lagi er
vert að minna á 2. málsgrein 6.
greinar sáttmálans, sem hljóðar svo:
„Hver sá sem borinn er sökum um
refsiverða háttsemi skal talinn sak-
laus uns sekt hans er sönnuð að lög-
um.“
Í öðru lagi er vert að minna á 1.
málsgrein 7. greinar, sem hljóðar
svo: „Engan skal telja sekan um af-
brot hafi verknaður sá eða aðgerða-
leysi, sem hann er borinn, eigi varð-
að refsingu að landslögum eða
þjóðarétti þá framin voru.“
Hvernig áhersla Atla á mannrétt-
indavernd kemur heim og saman við
meiningar hans um hvar sönn-
unarbyrði tiltekinna opinberra mála
á að liggja og að dómarar skuli ekki
horfa til verknaðarlýsingar nauðg-
unar í lögum með þeim hætti sem
þeir gera, er mér hulin ráðgáta.
Hann hefur ekki mér vitandi reynt
að rökstyðja að skoðanir sínar á
sönnunarfærslu og refsiheimildum í
kynferðisbrotamálum samrýmist
nefndum ákvæðum mannréttinda-
sáttmálans. Ég hlýt því að spyrja:
Er það ef til vill Atli Gíslason, en
ekki Jón Steinar Gunnlaugsson, sem
hefur „alveg sérstök viðhorf í þess-
um málum?“
„Alveg sérstök
viðhorf í þessum málum“
Máni Atlason skrif-
ar um viðhorf til
kynferðisbrotamála
» Atli Gíslason virðist
telja að sönnunar-
byrðin í málinu eigi að
hvíla á sakborningi – að
maðurinn sé sekur þar
til sakleysi hans sann-
ast, frekar en saklaus
uns sekt sannast.
Máni Atlason
Höfundur er laganemi og áhugamað-
ur um mannréttindamál.
Til sölu er glæsilegt 100 fermetra frístundahús í útivistar- og náttúrupar-
adís Svarfaðardals. Húsið er hannað af arkitektastofunni Úti-Inni og lýs-
ing hönnuð af Lúmex. Húsið er steinhús, klætt með áli og harðvið. Ál-
gluggar. Húsið er byggt á árunum 2005-08. Til alls er vandað. Planka-
parket á gólfum og flísar á forstofu og baðherbergi. Glæsilegar innrétt-
ingar. Þrjú herb., þar af eitt kojuherb., baðherbergi og svo 40 fm alrými.
60 fm. harðviðarverönd, nuddpottur, kamína, útisturta við hjónaherbergi.
Hitaveita. Verið að undirbúa þráðlaust net á svæðinu. Frábært göngu-
land, veiði í vötnum og sjó, golfvöllur skammt frá, sundlaug á Dalvík,
gott skíðaland. Tilboð óskast. Sjá myndir á heimasíðu eignamiðlunar:
www.eignamidlun.is
Einstakt hús í náttúruparadís
M
bl
10
36
35
0
Sverrir Kristinsson löggiltur fasteignasali
Síðumúla 21 - www.eignamidlun.is - eignamidlun@eignamidlun.is - Fax: 588 9095
Sími: 588 9090
Um er að ræða gullfallega 4ra
herbergja 124,5 fm neðri
sérhæð á einum besta stað í
Kópavogi. Fallegar innréttingar.
Parket. Sérlega fallegt útsýni.
Sérþvottahús í íbúð. Íbúðin er
laus til afhendingar nú þegar.
Stutt í skóla og alla þjónustu.
Verð 31,5 millj.
Einar Baldursson tekur vel á móti ykkur.
Galtalind 26, Kópavogi - Laus
Opið hús í dag, sunnudag,
á milli kl 14 og 17
M
bl1036354
Sigurður Óskarsson lögg. fasteignasali
Sími 585 9999
Hjallasel, Reykjavík. Tveggja íbúða hús.
Til sölu er vandað tveggja hæða, 266 fm, parhús í frábæru
viðhaldi með bílskúr og fallegum ræktuðum garði. Á kjallara-
hæð er 60 fm aukaíbúð með sér inngangi frá vesturgarði og
ekki niðurgrafin þar. Skipti á minna einbýli koma til greina.
Síðumúla 21 • 108 Reykjavík • S . 588 9090 • fax 588 9095
www.eignamidlun. is • e ignamidlun@eignamidlun. is
Sverr ir Kr ist insson, löggi ltur fasteignasal i
Nýlegt 181,3 fm parhús með 30,7 fm
innbygðum bílskúr í Ásahverfi í Garðabæ.
Glæsilegt vandað parhús með glæsilegu útsýni á eft-
irsóttum stað. Garðurinn er mjög fallegur, m.a. með
heitum potti og 80 fm verönd. Húsið er í lokuðum
botnlanga í Ása-hverfi í Garðabæ. Á gólfum er
gegnheilt parket úr rauðeik og flísar. Allar innréttingar eru sérsmíðaðar og mjög vandaðar.
SKIPTI Á MINNI EIGN KOMA TIL GREINA
Húsið verður til sýnis á morgun mánudag frá kl. 17-17:30
Nánari upplýsingar veitir Gunnar Helgi 824-9097
Stórhöfða 21, við Gullinbrú, s. 545 5500.
www.flis.is ● netfang: flis@flis.is
lím og fúguefni