Morgunblaðið - 18.08.2008, Blaðsíða 18

18 MÁNUDAGUR 18. ÁGÚST 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Ólafur Þ. Stephensen.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Útlitsritstjóri:
Árni Jörgensen.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Einn til-gangurinnmeð inn-
rás Rússa í
Georgíu var vafa-
laust að fæla
stjórnvöld í land-
inu frá þeirri
stefnu að sækja um aðild að
Atlantshafsbandalaginu
(NATO) og sýna Vest-
urlöndum sömuleiðis fram á
að ekki borgi sig að taka inn í
bandalagið fleiri af nágranna-
ríkjum Rússa en orðið er.
Rússar hafa upp á síðkastið
allir færzt í aukana gagnvart
nágrannaríkjunum. NATO-
ríkinu Póllandi hefur verið
hótað kjarnorkuárás vegna
þátttöku landsins í eld-
flaugavarnaáætlun Banda-
ríkjanna – sem beinist ekki
gegn Rússlandi heldur ríkjum
á borð við Íran.
Margt bendir til að Rússar
hafi markvisst reynt að koma
af stað hernaðarátökum í
Suður-Ossetíu með stuðningi
við skæruliða sem berjast
gegn yfirráðum Georgíu. Saa-
kashvili, forseti Georgíu,
gerði vissulega stór mistök
þegar hann brást við
sprengjuárásum skæruliða
með því að beita hervaldi í
héraðinu, meðal annars gegn
óbreyttum borgurum.
Hins vegar voru viðbrögð
Rússa ekki í neinu samræmi
við tilefnið. Þeir gengu miklu
lengra en svo að hrekja
georgíska herinn frá Suður-
Ossetíu, heldur
gerðu árásir á ótal
önnur skotmörk,
bæði hernaðarleg
og borgaraleg, um
alla Georgíu. Til-
gangurinn verður
varla dreginn í
efa; það átti að hræða stjórn-
völd í Georgíu til hlýðni.
Angela Merkel, kanzlari
Þýzkalands, heimsótti
Georgíu í gær og ítrekaði þá
að landið gæti fengið aðild að
NATO ef Georgíumenn vildu
– og það vildu þeir.
Þetta er mikilvæg yfirlýs-
ing. Rússar misreiknuðu sig
án efa þegar þeir réðust inn í
Georgíu. Í stað þess að fæla
Vesturlönd frá stuðningi við
landið hefur samstaða með
Georgíu aukizt.
NATO á sízt af öllu að hvika
frá stuðningi við aðild
Georgíu nú þegar Rússland
hefur sýnt landinu ótrúlegan
yfirgang. Það skiptir máli að
standa með nágrannaríkjum
Rússlands sem eru í slíkri
stöðu og skilja þau ekki eftir
ein á berangri.
Að sjálfsögðu eiga Vest-
urlönd jafnframt að leita eftir
samstarfi við Rússland, eiga
við það viðskipti og rækta
samskiptin á allan hátt. En
það má hvergi hvika þegar yf-
irgangsstefna Rússa gagn-
vart nágrannaríkjunum er
annars vegar. Til er ljót saga
af friðkaupum við þá sem
fylgja slíkri stefnu.
Hvergi má hvika
þegar yfirgangur
Rússa gagnvart
nágrönnum er
annars vegar.}
Stuðningur við Georgíu
Hugmyndin umsnjallkort
fyrir þá sem sækja
fjölbreytta þjón-
ustu í Reykjavík
hljómaði vissulega vel í eyrum
fólks þegar hún var kynnt í tíð
R-listans. Hins vegar var
framkvæmdin eitt allsherj-
arklúður eins og lesa mátti um
í grein Oddnýjar Helgadóttur
í Morgunblaðinu í gær.
Með innleiðingu kortanna
átti að ná fram sparnaði og
hagræðingu í rekstri valinna
þjónustustofnana borg-
arinnar. Niðurstaðan er samt
sú að verkefnið hefur kostað
ríflega 400 milljónir króna án
þess að nokkur árangur liggi
fyrir.
Peningum skattgreiðenda
hefur verið kastað út um
gluggann. Fyrirtæki sem
komu að þróuninni fóru í þrot
eða voru yfirtekin af öðrum.
Greinilegt er að margir eru
reiðir vegna þess hvernig fór.
Engin ein skýring er á
klúðrinu og því haldið fram að
ekkert eitt hafi farið úrskeið-
is.
Hvernig er hægt að ráðast í
svo viðamikið
verkefni án þess
að nokkur nið-
urstaða fáist?
Bera ekki borg-
arfulltrúar pólitíska ábyrgð á
mistökunum?
Þeir sem stýrðu verkefninu
benda hver á annan. Fyrrver-
andi formaður stýrinefnd-
arinnar segir að fyrirtækin
sem unnu að verkinu með
borginni hafi ekki verið nógu
sterk. Fyrrverandi fram-
kvæmdastjóri Strætós segir
að verkefnið hafi verið um-
fangsmeira en talið var í upp-
hafi. Borgarlögmaður segir að
borgin hefði ef til vill átt að
fylgjast betur með þróun
verkefnisins. Framkvæmda-
stjóri ÍTR segir að verkefnið
hafi verið of stórt og flókið.
Það er greinilegt að stjórn-
málamenn fóru fram úr sjálf-
um sér þegar þeir réðust í
þróunarverkefni sem þeir
skildu ekki. Þetta mál sýnir að
mikil áhætta fylgir slíkum
verkefnum. Í slíkum tilvikum
eiga menn að hætta sínum eig-
in peningum en ekki skatt-
greiðenda.
Peningum var kast-
að út um gluggann.}Eitt allsherjarklúður
Þ
að er engin sérstök ástæða fyrir
borgarbúa að taka fagnandi á móti
nýjum borgarstjórnarmeirihluta í
Reykjavík, þótt sjálfstæðismenn
keppist um að láta eins og nú sé allt
komið í eðlilegt horf eftir mikla umbrotatíma
sem hófust þegar Ólafur F. Magnússon fór að
trúa því að hann væri borgarstjóri í Reykjavík
en ekki strengjabrúða Sjálfstæðisflokksins.
Þeir borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins
sem fást til að tjá sig í fjölmiðlum fara nú með
rulluna sína um að þeir ætli ekki að bregðast
trausti borgarbúa og muni láta verkin tala.
Borgarbúar hafa heyrt þessa þulu svo oft að
þeir eru hættir að hlusta. Þeir hafa fátt séð til
verka borgarfulltrúanna annað en klúður
stjórnmálamanna sem í örvæntingu reyna að
bjarga eigin skinni.
Það þarf ekki ofurnæma manneskju til að sjá að borg-
arstjórnarflokkur sjálfstæðismanna hefur hvað eftir ann-
að gengið fram af borgarbúum. Innbyrðis sundrung hefur
lengi verið augljós enda hefur verið takmarkaður áhugi á
því innan borgarstjórnarflokksins að leyna ósamkomulag-
inu. Á sínum tíma blasti við að myndun meirihluta með
Ólafi F. Magnússyni yrði feigðarflan. Samt rauk borg-
arstjórnarflokkurinn í það samstarf í þeim eina tilgangi að
ná völdum. Svo er haldið áfram, með Óskari Bergssyni.
Góðviljaðir menn vona að Sjálfstæðisflokkurinn sé ekki að
leiða vænan framsóknarmann til slátrunar.
Borgarbúar hafa á tilfinningunni að borgarfulltrúar
Sjálfstæðisflokks séu tilbúnir að hanga á völd-
unum hvað sem það kostar. Framganga þeirra
hefur einfaldlega verið á þann veg að ekki
verður séð að þeir beri hag borgarbúa fyrir
brjósti.
Á hliðarlínunni standa borgarfulltrúar Sam-
fylkingar og Vinstri grænna og líður býsna
vel. Þeir hafa gert með sér samkomulag um að
mynda meirihluta eftir næstu borgarstjórn-
arkosningar og dunda sér við að telja dagana
þar til völdin verða þeirra.
Borgarfulltrúar Samfylkingar og Vinstri
grænna mæta í fjölmiðla og tjá sig um stöð-
una. Sumir í þeim hópi hafa gert froðusnakk
að sérgrein sinni og gefið orðinu umræðu-
stjórnmál alveg nýja merkingu. Maður leggur
við hlustir, tapar fljótlega þræði en skilur þó
að þessir málglöðu fulltrúar eru fullir fordæmingar á
klækjastjórnmálum andstæðinganna. Marga grunar þó að
þeir hafi sjálfir ekkert á móti því að stunda klækja-
stjórnmál til jafns við flesta aðra stjórnmálamenn. Vegna
valdaleysis hafa þeir ekki haft tækifæri til þess í nokkurn
tíma. Nú vita þeir að þeirra tími mun koma.
Samfylking og Vinstri grænir eru ekki mikið skárri eða
flekklausari flokkar en Sjálfstæðisflokkur og Framsókn.
Þeir hafa bara ekki valdið skaða í borginni með innbyrðis
sundrungu og opinberum vitleysisgangi og það nægir til
að laða að þeim fylgi. Valdataka þessara flokka virðist
óhjákvæmileg. Borgarstjórnarflokkur Sjálfstæðisflokks-
ins hefur séð fyrir því. kolbrun@mbl.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
Pistill
Áfram sömu leið
FRÉTTASKÝRING
Eftir Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
K
ákasussvæðið gegnir
mikilvægu hlutverki á
olíumörkuðum heims-
ins, einkum og sér í
lagi hvað snertir fram-
boð á olíu frá ríkjum sem standa ut-
an OPEC, helstu olíuvinnsluríkja
heims. Röskun á framboði Kákasus-
olíunnar myndi því hafa umtals-
verðar afleiðingar og þrýsta á um
verðhækkanir, þ.m.t. á dísilolíu.
Þetta er mat sérfræðings sem
veitir Bandaríkjastjórn ráðgjöf í ol-
íuvinnslu svæðisins, sem vildi hvorki
láta nafns eða stöðu sinnar getið.
Hann telur að mikilvægi vinnsl-
unnar á svæðinu muni aukast næstu
árin. Máli sínu til stuðnings dregur
hann upp eftirfarandi sviðsmynd.
Rúmlega milljón tunnur af olíu
sem unnar eru við Kaspíahaf fara
um Georgíu á dag, magn sem jafnast
á við umframvinnslu Sádi-Arabíu.
Átök Georgíumanna og Rússa,
ásamt skemmdum á BTC-olíu-
leiðslunni, sem annar um milljón
tunnum á dag, hafa valdið því að
olíumagnið sem fer um Georgíu er
nú í lágmarki. Heimsframboðið og
eftirspurnin eru þar af leiðandi í
járnum eins og sakir standa.
Til að setja þessa yfirlitsmynd í
samhengi er heimsvinnslan nú hátt í
90 milljónir tunna og gert ráð fyrir
því í bjartsýnustu spám að hún muni
aukast í um 120 milljón tunnur 2030.
Hlutur Kákasusríkjanna fer vax-
andi og á næsta ári mun vinnslan í
Aserbaídsjan nánast ná jafnstöðu
við vinnslu Breta í Norðursjó, þegar
hún klifrar yfir 1,22 milljón tunnur á
dag. Vinnslan í Kasakstan verður þá
orðinn 200.000 tunnum meiri á dag
og stefnir samanlögð vinnsla í ríkj-
unum tveimur með að fara fram úr
vinnslu Breta og Norðmanna í Norð-
ursjó. Á sama tíma er olíuvinnsla
Rússa í hæstu hæðum og nálgast nú
óðum tíu milljón tunnur á dag.
Þrýstingur á aukna olíuvinnslu
Mannkynið er að flestra mati að
sigla inn í skeið aukinnar eftir-
spurnar og í ljósi þess að vinnsla
margra ríkja utan OPEC er að drag-
ast saman sýnist óhætt að fullyrða
að þrýstingur um aukna vinnslu á
Kákasussvæðinu muni aukast.
Í áætlunum olíusérfræðinga er
gert ráð fyrir að vinnslan í Aserbaíd-
sjan og Kasakstan, sem ekki eru að-
ilar að OPEC, muni að óbreyttu fara
vaxandi fram til ársins 2013.
Samtíma þessu er ráðgert að auka
afköst BTC-leiðslunnar í 1,8 milljón
tunnur á dag, en stærstur hluti olíu-
nnar sem um ræðir endar á mörk-
uðum í Vestur-Evrópu, Austur-Asíu
og á Bandaríkjamarkaði.
Verulegur hluti þeirrar olíu endar
sem dísilolía á mörkuðum í Vestur-
Evrópu, þar sem víða hefur verið
unnið að dísilvæðingu bílaflotans.
Mótvægi við OPEC-ríkin
Að samanlögðu má því segja að
Kákasussvæðið muni á næstu árum
gegna veigamiklu hlutverki í að auka
hlut olíuframboðs ríkja utan OPEC,
þróun sem talin er varða miklu með
hliðsjón af ólýðræðislegu stjórnar-
fari margra OPEC-ríkjanna.
Röskun á olíuframboði Kákasus-
ríkjanna kynni því að skapa svigrúm
fyrir verðhækkanir á olíu OPEC-
ríkjanna og Rússlands.
Eftir hrun Sovétríkjanna voru
uppi væntingar um að gífurlegt
magn olíu leyndist við Kaspíahafið.
Aðspurður um hvort það mat hafi
breyst segir fyrrnefndur heimildar-
maður að þótt þar sé langt í frá að
finna jafnmikla olíu og í Sádi-Arabíu
sé svæðið mjög mikilvægt í öllum
spám um olíuframboð næstu ára.
Almennt megi segja að það muni
reynast mannkyninu gífurleg áskor-
un að mæta fyrirhugaðri eftirspurn.
Reuters
Skotmörk Georgískt herskip brennur í höfninni í Poti á miðvikudag eftir
árás Rússa. Olíudreifing um leiðslur í Georgíu er nú í uppnámi. Unnið er að
dreifingu um aðrar hafnir þangað sem olían er flutt landleiðina með lestum.
Kákasussvæðið
öflugt olíuvopn
Lýðræðið á undir högg að sækja í
mörgum OPEC-ríkjum. Þau eru Ír-
an, Írak, Kúveit, Sádi-Arabía,
Venesúela, Katar, Líbýa, Samein-
uðu arabísku furstadæmin, Alsír,
Angóla, Nígería, Ekvador og
Indónesíu, sem er á leið úr OPEC.
Hátt olíuverð þykir styrkja rík-
isstjórnir þessara ríkja í sessi.
Frá Kasakstan. Frekari innviðir til
olíudreifingar um Georgíu eru á
teikniborðinu og varðar þar
nokkru að slíkar framkvæmdir eru
ekki taldar fýsilegar í Armeníu í
ljósi ótryggs sambands við ná-
grannaríkið Aserbaídjan. Olíu-
vinnslan á svæðinu fer vaxandi.