Morgunblaðið - 27.08.2008, Side 8

8 MIÐVIKUDAGUR 27. ÁGÚST 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Jón Pétur Jónsson
jonpetur@mbl.is
INGIBJÖRG Sólrún Gísladóttir ut-
anríkisráðherra segir að störf ís-
lenskra friðargæsluliða eigi að tak-
markast alfarið við borgaraleg
verkefni. „Við teljum að íslenskir frið-
argæsluliðar eigi ekki að bera vopn,
nema í þeim tilvikum þar sem um sér-
þjálfaða aðila er að ræða, sem hafa
heimild til að bera vopn í störfum hér
innanlands,“ sagði Ingibjörg í gær
þegar hún kynnti álitsgerð tveggja
fyrrverandi hæstaréttardómara,
Guðrúnar Erlendsdóttur og Har-
aldar Henryssonar, um atvik og eft-
irmál varðandi sprengjuárás á ís-
lenska friðargæsluliða í Kabúl í
október 2004.
Höfundar álitsgerðarinnar leggja
til að mótuð verði skýr stefna um
hvaða störf friðargæsluliðar megi
stunda og að dregin verði skýr mörk
á milli borgaralegra og hern-
aðarlegra starfa.
Setja þurfi ítarlegar reglur um
hvernig ferðum friðargæsluliða á
hættusvæðum skuli háttað og vinna
þurfi markvissar áætlanir um við-
brögð við ófyrirséðum atvikum. Þá er
lagt til að yfirvöld láti almennt fara
fram rannsókn á atvikum sem þessu
eins og tíðkist í nágrannalöndum.
„Tilgangurinn með þessari álits-
gerð og þessari skýrslu var ekki að
leiða fram einhvern sökudólg eða
sökudólga heldur að ljúka því, og eins
til þess að átta sig á því hvað misfórst
við meðferð málsins hér í ráðuneytinu
og hvað við getum af því lært,“ sagði
Ingibjörg. Að sögn ráðherra mun
ráðuneytið hætta að manna þær sjö
stöður þar sem íslenskir frið-
argæsluliðar hafa þurft að bera vopn
og tign við almenn eftirlits- og rekstr-
arstörf í Afganistan. Verða borg-
aralegir, óvopnaðir sérfræðingar
boðnir fram í þessi störf, samræmist
slíkt reglum öryggissveita ISAF.
Vopnin kvödd
 Talið rétt að mótuð verði skýrari stefna um verkefni íslenskra friðargæsluliða
 Ráðherra vill að verkefni friðargæsluliðanna takmarkist við borgaraleg störf
Morgunblaðið/Ómar
Án vopna Ráðherra segir íslenska friðargæsluliða ekki eiga að bera vopn nema um sérþjálfaða aðila sé að ræða sem megi bera vopn í starfi hérlendis.
Í HNOTSKURN
»Árásin átti sér stað 23.október 2004. Árásarmað-
urinn, 11 ára afgönsk stúlka
og bandarísk kona létust.
»Sex íslenskir frið-argæsluliðar, bandarískur
hermaður og tyrkneskur
sendiráðsritari voru með í för.
Í NIÐURSTÖÐUM álitsgerðarinnar
segir að ekkert hafi komið fram sem
bendi til annars en að öryggisgæsla í
ferð friðargæsluliðanna inn í mið-
borg Kabúl „hafi verið óaðfinn-
anleg“ og „friðargæsluliðar hafi í
einu og öllu brugðist rétt við“ í kjöl-
far árásarinnar sem á þá var gerð.
Ekki hafi legið fyrir ákveðnar regl-
ur af hálfu yfirmanna íslensku frið-
argæslunnar um ferðir út af flug-
vellinum en að íslenskur yfirmaður
öryggismála á vettvangi hafi talið
ferðina „óráðlega“.
Hvað viðbrögð ráðuneytisins, sem
þá var undir stjórn Davíðs Odds-
sonar, varði hafi þau verið „nokkuð
tilviljanakennd“. Að auki hafi ráðu-
neytið staðið sig illa gagnvart fjöl-
miðlum; reynt hafi verið að hafa
áhrif á framburð manna og „ekki
gerð gangskör að því að leiðrétta
augljósar missagnir.“ Þá hafi ráðu-
neytið ekki sinnt því sem skyldi að
sjá þeim sem í hlut áttu fyrir nauð-
synlegri hjálp og komið klaufalega
fram við aðstandendur.
Könnun leiddi í ljós að hjá Dönum,
Finnum og Bretum eru viðbrögð í
svona málum almennt á þá leið að
fram fer vettvangsrannsókn hlið-
stæð lögreglurannsókn. Ráðuneytið
gerði enga rannsókn á atburðinum
og tildrögum hans.
Hvað varðar ábyrgð segir Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir utanrík-
isráðherra: „Frumábyrgð á árásinni
liggur að sjálfsögðu hjá þeim sem
framkvæmdu hana og skipulögðu.
Það er ekki hægt að taka þá ábyrgð
af þeim sem það gerðu,“ segir Ingi-
björg og bætir því við að árásin sé
ekki á ábyrgð ríkisins eða íslensku
friðargæslunnar. Í skýrslunni er
ekki tekin afstaða til bótaábyrgðar
ríkisins gagnvart þeim erlendu rík-
isborgurum sem létu lífið í árásinni.
Ekki var heldur tekin afstaða til
bótaábyrgðar ríkisins gagnvart ís-
lensku friðargæsluliðunum. Trygg-
ingamál friðargæsluliðanna eru í
ólestri og segir Ingibjörg það „til
mikils vansa fyrir ríkið.“ Málið verði
skoðað sérstaklega og reynt að
greiða leið þess í kerfinu.
jonpetur@mbl.is / skulias@mbl.is
Ráðuneytið brást
BJÖRN Bjarnason, dóms- og kirkju-
málaráðherra, hitti dr. Wolfgang
Schäuble, innanríkisráðherra
Þýskalands, á þriggja tíma löngum
fundi í Berlín í gær.
Ráðherrarnir ræddu Schengen-
samstarfið og þróun þess og lýsti
þýski ráðherrann stuðningi við
ákvörðun íslensku ríkisstjórnarinn-
ar um aðild Íslands að Prüm-lög-
reglusamstarfinu í Evrópu, að því er
fram kemur í fréttatilkynningu frá
dómsmálaráðuneytinu.
Ráðherr-
ar funda
Ræddu Schengen-
samstarfið í Berlín
STANGVEIÐI
Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is
„ÁIN er pökkuð af fiski og þetta er
ekkert venjuleg veiði,“ sagði Guð-
brandur Einarsson yfirleiðsögu-
maður við Ytri-Rangá í gær. Þá
höfðu yfir 7.000 laxar veiðst í ánni
og í fyrradag veiddust 265 laxar á 18
stangir og allt á flugu. Það eru nær
15 laxar að meðaltali á hverja stöng.
Guðbrandur hlær þegar hann er
spurður að því hvort þetta sé ekki
orðið allt of auðvelt. „Ég veit það nú
ekki en það hafa margir fengið mar-
íulaxa hér. Um daginn var hér 12
manna hópur, hver með eina stöng,
og enginn hafði áður veitt á flugu.
Allir fengu maríulax og þeir tveir
sem ég var að segja til fengu átta og
níu laxa hvor.
Guðbrandi þykir merkilegt að af-
ar öflugar göngur eru enn í ána,
þótt langt sé liðið á ágúst. „Um
helmingur fiskanna sem eru að veið-
ast eru nýgengnir. Og á sumum
stöðum eru allt að 90% nýir.“
Vel veiðist á svæði níu, ofan við
Árbæjarfoss, og þá segir hann
svæðið neðan brúar við Hellu og
niður að Hrafntóftum pakkað af
laxi. En hver heldur Guðbrandur að
lokatalan verði þegar veiði lýkur í
október?
Hann dæsir og segir síðan að mið-
að við það hvað göngurnar eru
ennþá öflugar, enn eigi eftir að
veiða í viku í ágúst og síðan allan
september og viku í október, að
menn muni sjá lokatölu upp á 10.000
laxa. „Það kæmi mér alls ekki á
óvart.“
Metveiði í Straumfjarðará
Að sögn Ástþórs Jóhannssonar,
leigutaka Straumfjarðarár á Snæ-
fellsnesi, hefur undanfarna daga
verið sannkölluð metveiði í ánni.
Veiði glæddist heldur betur þegar
rigning tók loksins að falla.
„Síðastliðna viku veiddust hér 100
laxar og hollið sem kvaddi um há-
degi í gær veiddi yfir sjötíu laxa á
þremur dögum. Um þriðjungi veið-
innar var sleppt aftur,“ segir Ást-
þór. „Það verður tæpast vatnslaust
hér úr þessu og fiskur er um alla á
svo útlit er fyrir að gömul met falli
áður en veiðimenn kveðja ána upp
úr miðjum september, ef tíð helst
hagstæð næstu vikur.
Áin er að detta inn á sjötta hundr-
aðið á næstu dögum og það verður
að teljast ágætt á fjórar stangir.
Fyrri hluti ágústmánaðar var róleg-
ur eins og í öðrum náttúrulegum ám
vestanlands, en mikil fiskgengd hélt
uppi nokkurri veiði lengst af þrátt
fyrir blíðu og glært vatn.“
Yfir 24.000 silungar
Stagveiðitímanum í Veiðivötnum
er lokið, en eftir 20. ágúst er veitt í
net í vötnunum samkvæmt gamalli
hefð. Metveiði var í Veiðivötnum í
sumar, en samkvæmt vefnum veiði-
votn.is veiddust 24.373 silungar á
stöng á svæðinu í sumar. Er það ríf-
lega 3.000 fiska aukning frá síðasta
metveiðisumri, í fyrra.
Lunginn úr veiðinni var urriði,
15.909, en sívaxandi bleikjuveiði
birtist einnig í tölunum. Bleikjurnar
voru 8.085. Stærsti fiskur sumarsins
var 12 punda urriði.
„Er ekkert
venjuleg veiði“
Veiðimetin falla í Ytri-Rangá og víðar
Mok Ragnhildur Gísladóttir tónskáld og veiðifélagar hennar lönduðu öllum
þessum löxum á aðeins þremur tímum neðan við Ægissíðufoss í Ytri-Rangá.
265
laxar veiddust á 18 stangir í Ytri-
Rangá í gær, auk 10 laxa á svæð-
unum ofan og neðan við hið
hefðbundna laxasvæði í ánni, við
vesturbakka Hólsár og Heiði/
Bjallalæk. Enn er flugan eina
agnið sem leyft er í ánni.
200
laxar hafa að jafnaði veiðst dag-
lega í Ytri-Rangá síðustu þrjár
vikurnar.
7000
laxar höfðu veiðst í Ytri-Rangá
eftir fyrri vaktina í gær. Á sama
tíma í fyrrasumar höfðu veiðst
innan við 3.000 laxar.
JAPANSKRI brúðarkápu var stolið
ásamt handmáluðum silkiströngum
þegar brotist var inn í vinnustofu
textíllistakonunnar Sigrúnar Láru
Shanko, Shanko silki, í fyrrakvöld
eða fyrrinótt.
Brúðarkápan er úr japönsku silki
crepe og er öll handbróderuð með
silki og gylltum málmþráðum. Er
hún einstakt dæmi um japanskan
gullsaum. Kápan er sett saman í
höndum, fóðrið er rautt og er breið-
ur faldur kápunnar vatteraður.
Ef einhverjir geta gefið upplýs-
ingar um kápuna biður listakonan
þá að gefa sig fram við lögregluna í
Reykjavík.
Sárt saknað Japanska brúð-
arkápan er fágætur gripur.
Brúðarkápu
var stolið