Morgunblaðið - 05.09.2008, Blaðsíða 19

SÓLVEIG Aðalsteinsdóttir er lista-
kona sem lét fyrst að sér kveða á ní-
unda áratug síðustu aldar, á tímum
þegar listin var að gangast við
gegnsæi og jafnvel abstraktsjónin
þurfti ekki lengur að snúast um
sjálfræði eða hafa dulrænan und-
irtón. Listamenn sem sóttu í ab-
strakt myndmál nýttu sér þess held-
ur hversdagsleikann og kunn-
ugleikann og ég er ekki frá því að
sýning Ívars Valgarðssonar á Kjar-
valsstöðum árið 1991 hafi markað
tímamót hvað þetta varðar á Íslandi
enda olli það miklum usla og um-
ræðu í þjóðfélaginu þegar Ívar rað-
aði saman ýmiss konar tilbúnu en
ónotuðu byggingarefni eða viðgerð-
arefni sem mínimal skúlptúr eða
rýmisverki.
Nú erum við hins vegar öllu vön
og þetta 17 árum síðar gengur Sól-
veig Aðalsteinsdóttir óáreitt á
áþekkar slóðir nema hvað sýnir not-
að byggingarefni sem í flestum til-
fellum mundi lenda á haugunum, en
sýning hennar, sem nú stendur yfir í
Listasafni ASÍ, er upp byggð á gam-
alli eldhúsinnréttingu sem listakon-
an reif úr íbúð sinni.
Teflir Sólveig brotum úr innrétt-
ingunni saman við teikningar og
ljósmyndir, annars vegar af „húð-
lausum“ veggjunum og hins vegar
abstrakt ljósmyndum sem í þessu
samhengi virka sem einhvers konar
handanveruleiki eldhússins. Teikn-
ingarnar „spinnur“ listakonan svo út
frá kóngulóarvefum og eru þær
hverfular en minna að sama skapi á
eyðilegt rými sem með tímanum
verður heimili fyrir slíka vefi.
Hér má sennilega fara út í að
ræða einhverja niðurrifsspeki, að
skemma til að skapa, en fyrir mitt
leyti er allt slíkt aukaatriði því þetta
er umfram allt alkemískur gjörn-
ingur þar sem andinn í efninu fær að
svífa um frjáls í rýminu og má það
heita kraftaverki líkast að finna
þetta töfrandi lýrískum straumum
farveg í gamalli ónýtri eldhúsinn-
réttingu, máski eins og að breyta
vatni í vín.
Sólveig Aðalsteinsdóttir
bbbbn
MYNDLIST
Listasafn ASÍ
Opið alla daga nema mánudaga frá 13–
17. Sýningu lýkur 21. september.
Aðgangur ókeypis.
Morgunblaðið/Valdís Thor
Af sýningu Sólveigar Brot úr inn-
réttingu, myndir og teikningar.
Jón B. K. Ransu
Að breyta vatni í vín
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. SEPTEMBER 2008 19
Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is
Þ
etta eru gamlar syndir,“ segir
Þorkell Sigurbjörnsson tónskáld,
þegar hann er spurður um efnis-
skrá fyrstu Tíbrár-tónleika vetr-
arins í Salnum á sunnudags-
kvöldið. Eru það hátíðartónleikar til heiðurs
Þorkeli í tilefni af sjötugsafmæli hans í
sumar. Íslensk-bandaríski píanóleikarinn
Kristín Jónína Taylor, sem er prófessor við
Waldorf College í Iowa, flytur þá öll píanó-
verk Þorkels, og þar af eitt splunkunýtt.
Gefst því einstakt tækifæri til að heyra
heildarflutning á fjölbreyttum píanóverkum
tónskáldsins.
Elsta verkið á tónleikunum er skrifað ár-
ið 1971.
„Ég hef ekki verið duglegur að skrifa fyr-
ir píanóið. Þetta er mitt hljóðfæri en ég hef
ekki endilega hugsað mikið um það. Hver
skýringin er veit ég ekki,“ segir Þorkell.
Hann segist ekki hafa verið beðinn um pí-
anóverk gegnum tíðina.
„Þau hafa þó mörg orðið til vegna þess að
ég hef skrifað fyrir vini mína, píanóleik-
arana Halldór Haraldsson og Jónas Ingi-
mundarson. Ég hef fært þeim verk. Þeir
eru góðir píanóleikarar og mér fannst gam-
an að gauka einhverju að þeim.“
Geðgóður og vel stilltur
Þorkell segir verkin öll vera hreina píanó-
músík, þau spretti ekki frá ljóðum eða öðr-
um textum.
„Í einu tilfellinu var Halldór að segja mér
að hann væri að fara í tónleikaferð um
Norðurlönd og að gaman væri að hafa eitt-
hvað nýtt með í farteskinu. Annað varð til
þegar Jónas var að hefja feril sinn sem pí-
anóleikari og var að fara í tónleikaferð um
landið, sem mér fannst frábært framtak hjá
honum. Þá fékk hann verk.
Svo var eitt verk samið sérstaklega fyrir
gamlan sænskan vin minn, sem var líka pí-
anóleikari. Hann sagði að það væri gaman
ef til væri íslenskt stykki. Hvað er íslenskt?
spurði ég. Ætli það sé ekki verk skrifað af
Íslendingi út frá íslensku þjóðlagi, svaraði
hann. Ég brást við því og hann frumflutti
þetta á sínum tíma. Ég frétti að það hefði
gengið mjög vel.“
Elsta verkið, frá 1971, ber yfirskriftina
Der Wohltemperierte Pianist, og vísar heit-
ið í verk J.S. Bachs um velstillta hljóðfærið.
Þorkell segir ekki um beina tilvísun í tónlist
Bachs að ræða.
„Á sínum tíma sagði ég að þá hefðu menn
verið að hylla vel stillt hljóðfæri. Það væri
enginn vandi nú á dögum að kaupa góðar
stillingar, gegn vægu verði, en vel stilltir pí-
anistar væru kannski sjaldgæfir.“ Hann
hlær og bætir svo við: „En það var bara
kjaftæði. Við Halldór, sem flutti þetta, er-
um bernskuvinir; hann er alltaf geðgóður
og vel stilltur,“ segir Þorkell.
Óumbeðið aukalag
Þorkell varð sjötugur í sumar. Urðu
breytingar á starfi tónskáldsins á þeim
tímamótum?
„Alla mína hundstíð hef ég ekki verið tón-
skáld heldur kennari í Tónlistarskólanum í
Reykjavík. Nú er ég hættur því, kominn á
eftirlaun, og þakka fyrir það sem er liðið.
Mér finnst bara gaman.
Kannski hef ég meiri tíma til að semja.“
Þorkell segir tónleikana á sunnudag ekki
hafa verið sína hugmynd.
„Ég varð hissa þegar Kristín Jónína
sagðist hafa áhuga á að gera þetta. Hún er
svo áhugasöm og mér fannst það skemmti-
legt. Píanóverkin hafa ekki verið flutt svona
áður, í heilli kippu, heldur eitt og eitt, af og
til.“
Eitt nýtt verk er á efnisskránni, Kesa, og
Þorkell segist hafa fært Kristínu Jónínu
það til að hafa sem óumbeðið aukalag,
óuppklappað.
Hann segist hlakka til að heyra verkin.
„Sum hef ég ekki heyrt í háa herrans tíð.
En ég vona að öðrum finnist líka skemmti-
legt að heyra þau.“
Færði vinum sínum tónverk
 Þorkell Sigurbjörnsson tónskáld verður hylltur á Tíbrár-tónleikum á sunnudag, í tilefni af sjötugs-
afmæli sínu  Kristín Jónína Taylor leikur öll píanóverk hans á hátíðartónleikum, það elsta frá 1971
Morgunblaðið/Golli
Höfundur og flytjandi Þorkell og Kristín í Salnum í Kópavogi í gær. Þorkell hlakkar til að heyra verkin í flutningi Kristínar.
’Alla mína hundstíð hef ég ekkiverið tónskáld heldur kennari í
Tónlistarskólanum í Reykjavík.
Nú er ég hættur því, kominn á
eftirlaun, og þakka fyrir það sem
er liðið. Mér finnst bara gaman.‘
Píanóleikarinn dr. Kristín Jónína Taylor er
íslensk-bandarísk og er prófessor við Wal-
dorf College og deildarstjóri tónlist-
ardeildar skólans. Hún hefur leikið víðs-
vegar um Bandaríkin og í Reykjavík, París,
Prag, Belgíu og Austurríki. 16 ára gömul
nam Kristín píanóleik undir handleiðslu
Halldórs Haraldssonar. Hún hlaut mast-
ersgráðu í tónlist frá University of Mis-
souri-Kansas City Conservatory of Music
og lauk doktorsprófi frá University of
Cincinnati College Conservatory of Music.
Á tónleikaferðum Kristínar leggur hún
megináherslu á norræna tónlist, einkum
og sér í lagi íslenska og heldur jafnframt
fyrirlestra um hana. Doktorsritgerð henn-
ar fjallaði um Piano Concerto Jóns Nordal.
Kristín Jónína Taylor
KÓPAVOGSBÆR hefur staðið fyrir
tónleikaröðinni Tíbrá síðan Sal-
urinn tók til starfa fyrir 10 árum. Í
vetur eru 26 tónleikar í röðinni og
að sögn Vigdísar Esradóttur, for-
stöðumanns Salarins, er hér um
framúrskarandi glæsilega tónleika
að ræða sem mynda einskonar
þrennu.
Tíu tónleikar verða haldnir undir
yfirskriftinni Töfrar í Tíbrá en þar
eru á ferðinni heimsklassalista-
menn, svo sem Innessa Galante, Ein-
ar Jóhannesson og Alfredo Perl, en
þau koma fram á fyrstu þrennum
Töfra-tónleikunum. Lög unga fólks-
ins er síðan heitið á sex tónleikum
þar sem ungir og efnilegir íslenskir
tónlistarmenn fá tækifæri til að
kynna sig, og það eru þau Jón Svav-
ar og Ástríður Alda sem ríða á vað-
ið. Síðast en ekki síst eru tíu tón-
leikar sem Vigdís kallar „að hætti
hússins“, en undir þá skilgreiningu
falla til dæmis opnunartónleikarnir
á sunnudaginn kemur, jóla- og ný-
árstónleikar, fernir djasstónleikar
o.fl.
Vigdís er treg til að gera upp á
milli þess sem verður flutt í Tíbrá í
vetur. „Ég hlakka til að fara á alla
þessa tónleika, fjölbreytnin er mikil
og tónlistin og flytjendur ólíkir, en
ég get ekki sagt að ég kvíði því bein-
línis að hlusta á Kristin Sigmunds-
son flytja „Liederkreis“ og fleira
óviðjafnanlega fallegt á hátíðartón-
leikum í tilefni af tíu ára afmæli Sal-
arins í janúar.“ gunnhildur@mbl.is
Tíbrá í tíu ár
Spennt Vigdís Esradóttir kvíðir ekki
tónleikum Kristins Sigmundssonar.