Morgunblaðið - 06.09.2008, Side 16

16 LAUGARDAGUR 6. SEPTEMBER 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
SVEINSSAFN í Krýsuvík óskar
þess að fá að láni málverk eftir list-
málarann Svein Björnsson, vegna
sýningarinnar Sjórinn og sjávar-
plássið sem haldin verður í Hafnar-
borg og opnuð 15. nóvember.
Á sama tíma verður opnuð önnur
sýning á verkum Sveins, Charlotten-
borgarárin, frá þeim tíma er hann
sýndi með dönskum félögum sínum
á Charlottenborg í Danmörku.
Fyrirmynd verkanna er Hafnar-
fjörður, nánar tiltekið höfnin, skipin
og mannlífið í sjávarplássinu. Með-
fylgjandi mynd er af einu verkanna
sem leitað er að, en önnur eru af
svipuðum toga.
Sveinssafn hyggst skrá verkin
auk þess að fá þau lánuð en safnið
fagnar tíu ára afmæli í ár.
Erlendur Sveinsson, safnstjóri og
sonur Sveins, segir verkið hér fyrir
ofan eitt af lykilverkum Sveins og
líklega einir fjórir metrar á lengd.
Þeir sem telja sig eiga þessi verk eru
vinsamlegast beðnir um að hafa
samband við Erlend í síma 861 0562
eða 552 5235.
Lýst eftir
verkum
Sjávarplássmálverk
Sveins Björnssonar
er myndefnið
Sj́ávarplássið Eitt verka Sveins.
ÍSLENSKUR
aðall Þórbergs
Þórðarsonar mun
koma út í Þýska-
landi von bráðar.
Bókmennta-
forlagið S. Fisch-
er Verlag hefur
tryggt sér út-
gáfuréttinn að
bókinni og mun
íslensk-þýski rit-
höfundurinn og þýðandinn Kristof
Magnússon annast þýðinguna.
Upptök þessarar útgáfu eru þau
að útgáfustjóri fagurbókmennta hjá
Fischer, Hans Jürgen Balmes, kom
til Íslands síðastliðið haust og fór þá
austur á Þórbergssetur til þess að
kynna sér höfundinn og verk hans.
S. Fischer Verlag er hinn upp-
runalegi útgefandi Franz Kafka og
Thomasar Mann og þar hafa líka
komið út íslensk verk, m.a. eftir
Kristínu Marju Baldursdóttur.
Þórbergur til
Þýskalands
Þórbergur
Þórðarson
SAFNARAMARKAÐUR
verður haldinn í dag í Gerðu-
bergi. Á honum geta safnarar
og grúskarar fundið eitthvað
við sitt hæfi en markaðurinn er
haldinn í tengslum við sýn-
inguna Stefnumót við safnara
III.
Í tilkynningu segir að allir
þeir sem safna „venjulegum“
sem „óvenjulegum“ gripum
ættu að leggja leið sína í
Gerðuberg og athuga hvort þeir finni ekki akk-
úrat það sem vantaði í safnið. Markaðurinn verður
opinn frá kl. 13-16.
Söluborð kosta 2.000 kr. Nánari upplýsingar
um markaðinn má finna á ww.gerduberg.is.
Markaður
Venjulegir og
óvenjulegir gripir
Margir safna
frímerkjum.
KATRÍN Elvarsdóttir mynd-
listarmaður mun taka á móti
gestum og gangandi í Gallerí
Ágústi milli kl. 13 og 15 í dag
og leiða um sýningu sína Marg-
saga. Á sýningunni gefur að
líta ljósmyndaverk Katrínar.
„Við erum stödd innandyra
og horfum út. Við erum stödd
utandyra og horfum inn. Kona
í rauðri kápu, hjólhýsi eftir
miðnætti, gul gluggatjöld – allt
eru þetta vísbendingar í brotakenndri frásögn
sem vekja spurningar frekar en að gefa svör,“
segir m.a. í texta Katrínar um verkin. Í mynda-
röðinni verði menn vitni að óljósum atburðum sem
þeir hafi óvart ratað inn í.
Myndlist
Kona í rauðri kápu,
hjólhýsi um nótt
Verkið Hjólhýsi
eftir miðnætti.
STOFNUN Vigdísar Finn-
bogadóttur, í samvinnu við
Norræna húsið, býður í dag til
menningardagskrár sem til-
einkuð er armenska rithöfund-
inum William Saroyan og upp-
runalandi hans.
Dagskráin fer fram í fyrir-
lestrasal Þjóðminjasafnsins og
hefst kl. 14. Saroyan tilheyrir
fyrstu kynslóð armenskra inn-
flytjenda í Kaliforníu og naut
mikilla vinsælda sem rithöfundur og leikritahöf-
undur um miðbik síðustu aldar.
Aðalgestur hátíðarinnar verður dr. Dickran
Kouymjian, forstöðumaður armenskra fræða við
California State-háskólann.
Bókmenntir
Menningardagskrá
helguð Saroyan
William
Saroyan
Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is
ÖRLÖG guðanna er ný vegleg bók
um norræna goðafræði, fyrir börn
21. aldarinnar, eins og segir á kápu.
Ingunn Ásdísardóttir hefur þar end-
ursagt valda hluta Snorra-Eddu og
flæðir textinn um litríkar og fjör-
miklar myndir Kristínar Rögnu
Gunnarsdóttur.
Úrval myndanna er á sýningu sem
opnuð verður í dag, laugardag,
klukkan 14 á Torginu í Þjóðminja-
safni Íslands. Á myndunum má sjá
ýmsar þekkar uppákomur úr nor-
rænu goðafræðini, svo sem sköp-
unina, bálför Baldurs og söguna af
Iðunni með eplin.
Kristín Ragna hefur áður unnið
með hinn forna heim goðanna, er
hún gerði myndir við Völuspá, í sam-
starfi við Þórarinn Eldjárn fyrir
þremur árum.
„Það er mitt eftirlætisverkefni til
þessa,“ segir hún. „En ég hef unnið
við allskyns myndskreytingar; fyrir
námsefni, vefinn og bækur. Ég er
teiknari og grafískur hönnuður en
líka bókmenntafræðingur þannig að
ég lifi í bókaheimi.“
Hver opna var áskorun
Kristín Ragna gekk lengi með þá
hugmynd að gera Völuspá fyrir
börn, og það tókst að lokum, eftir
margra ára undirbúningsvinnu. „Ég
er hér enn að vinna með þetta sama
efni. Ég er líka að vinna hreyfimynd,
með tónlist. Þessi heimur goðanna
er mitt viðfangsefni og ég ætla að
vinna áfram með hann.“ Heimsmynd
goðafræðinnar er útskýrð í bókinni,
með sköpuninni og tortímingu
ragnaraka. Helstu persónur eru
kynntar og svo eru nokkrar helstu
goðsögurnar endursagðar.
Kristín Ragna hrósar texta Ing-
unnar, sem hún segir lifandi og flott-
an. Börn niður í átta ára ráði vel við
að lesa hann sjálf og svo henti text-
inn einnig vel fyrir upplestur. Hún
lagði sjálf upp með ákveðnar til-
raunir í myndheiminum. „Ég vildi
bregða á leik með samspil texta og
mynda. Það var mjög skemmtilegt.
Ég vildi að hver einasta opna fæli í
sér áskorun fyrir mig. Ég lagði mig
því alla í þetta.“
Ingunn segist hlæjandi hafa verið
að skrifa sjálfa Snorra-Eddu upp á
nýtt. „Þórarinn Eldjárn orti Völuspá
upp á nýtt þannig að ég er í góðum
félagsskap,“ segir hún.
„Nálgun okkar tekur mið af les-
endahópnum. Yngra fólki, börn-
unum sem skoða allt í gegnum
myndmál. Textann og útlitið þarf að
setja upp í nútímalegri búning en
upphaflegu textarnir eru. Þeir voru
myndrænir fyrir sína samtíð. Okkar
samtíð er hraðari og meira í beinni
ræðu en frásögn.
Við vildum gera þessar sögur að-
gengilegar, og þær eiga að höfða til
fólks á öllum aldri – þótt miðað sé
við börn og unglinga. Það á að vera
hægt að brosa og hlæja yfir frásögn-
inni, án þess að persónurnar séu
gerðar hlægilegar.“
Þær stöllur lögðu upp með grind,
þar sem þær ákváðu hvaða sögur og
kafla þær ætluðu að hafa með.
„Svo byrjaði ég að skrifa og sendi
Kristínu og hún byrjaði að teikna og
sendi mér. Þannig gekk þetta. Í lok-
in fórum við yfir þetta allt og hertum
á heildinni. Ég held að það hafi tek-
ist vel. Við erum mjög montnar af
bókinni.“
Goðin fyrir börn 21. aldar
 Í Örlögum guðanna er norræna goðafræðin kynnt á lifandi hátt fyrir ungmennum
 Sýning á verkum sem prýða bókina verður opnuð í Þjóðminjasafninu í dag
Morgunblaðið/G. Rúnar
Fyrir alla Ingunn og Kristín. „Við vildum gera þessar sögur aðgengilegar,
og þær eiga að höfða til fólks á öllum aldri,“ segir Ingunn um bókina.
Eftir Skapta Hallgrímsson
skapti@mbl.is
ÞRÍLEIKUR Ólafs Jóhanns Sig-
urðssonar rithöfundar um Pál Jóns-
son blaðamann hefur verið ófáan-
legur um árabil en kemur senn út í
kiljuformi í tilefni þess að 90 ár liðin
frá fæðingu skáldsins, 26. september
1918. Ólafur Jóhann lést 1988.
Páls saga, eins og þríleikurinn er
gjarnan nefndur, kom upphaflega út
á árunum 1955 til 1983. Fyrstu
tveimur hlutunum, Gangvirkinu og
Seiði og hélogi, er nú steypt saman í
eitt bindi sem von er á í þessum
mánuði, en lokahlutinn, Drekar og
smáfuglar, kemur út eftir áramót.
Yngstu kynslóðir Íslendinga
þekkja vel rithöfundinn Ólaf Jóhann
Ólafsson en verk föður hans, Ólafs
Jóhanns Sigurðssonar, lítið eða ekki
og Pétur Már Ólafsson forleggjari
hjá Veröld segir nauðsynlegt að
bæta úr því. Mál og menning gaf
verk Ólafs Jóhanns út á sínum tíma
en það varð að samkomulagi við erf-
ingja skáldsins að þríleikurinn kæmi
nú út hjá Veröld.
„Það er gamall draumur minn að
gefa verkið út í kilju og gera það að-
gengilegt nýjum kynslóðum. Bæk-
urnar hafa verið ófáanlegar í langan
tíma og töluvert spurt um þær,“ seg-
ir Pétur Már við Morgunblaðið. „Ég
veit ekki til að Ólafur Jóhann sé
kenndur í skólum og verk hans eru
ekki til í kiljum en það er synd,
vegna þess að hann er einn virtasti
rithöfundur okkar á 20. öld. Þríleik-
urinn lifir í minningu þeirra sem
lásu á sínum sem stórvirki eða
meistaraverk,“ segir Pétur og vitnar
m.a. í rithöfundinn Arnald Indriða-
son sem telur Páls sögu „eitt af
meistaraverkum 20. aldarinnar“ og
Vigdísi Finnbogadóttur, fyrrverandi
forseta Íslands: „Þessi magnaða
saga [ ] um tíðarandann á miðri síð-
ustu öld kemur hér til okkar upp á
nýtt, - pælingar Páls blaðamanns í
heimsmyndinni eins og hún var þá, -
og það er eins og sú heimsmynd hafi
lítið breyst. Þessi saga er líka um leit
okkar að sjálfsmynd, sem alltaf er
jafn aðkallandi, þó leiksvið heimsins
í áranna rás færist eitthvað til.“
„Lifir í minningunni sem meistaraverk“
Virtur Ólafur Jóhann Sigurðsson
hlaut bókmenntaverðlaun Norður-
landaráðs fyrstur Íslendinga.
 Þríleikur Ólafs Jóhanns Sigurðssonar um Pál Jónsson
blaðamann gefinn út í kilju  90 ár eru frá fæðingu skáldsins
Hvernig voru sögurnar valdar?
Kristín Helga segir þær Ingunni hafa
valið ákveðnar grunnsögur norrænn-
ar goðafræði, sem oft er verið að vísa
í, auk ákveðins ramma sem þyrfti að
vera. Þeim fannst vanta nýtt efni úr
goðafræðinni fyrir nýjar kynslóðir.
Hvernig varð bókin síðan til?
Ingunn samdi hverja sögu og Kristín
Helga fékk þær jafn harðan, fór að
vinna myndheiminn og þær köstuðu
efninu og hugmyndum á milli sín.
Bókin er afrakstur tveggja ára skap-
andi vinnu höfundanna.
S&S
Ólafur Jóhann Sigurðsson er
meðal virtustu rithöfunda þjóð-
arinnar á 20. öld og hlaut bók-
menntaverðlaun Norðurlanda-
ráðs 1976 fyrir verkið Að
brunnum. Aðrir Íslendingar sem
hlotið hafa bókmenntaverðlaun
Norðurlandaráðs eru Snorri
Hjartarson; Hauströkkrið yfir
mér (1981), Thor Vilhjálmsson;
Grámosinn glóir (1988), Fríða Á.
Sigurðardóttir; Meðan nóttin
líður (1991), Einar Már Guð-
mundsson; Englar alheimsins
(1995) og Sjón; Skugga-Baldur
(2005).
Bókmenntaverðlaun
Norðurlandaráðs