Skinfaxi - 01.03.1915, Blaðsíða 3

SKINFAXI
27
bókasöfn, sem börnin hefðu greiða götu
að, og væru þau kostuð að mestu af al-
mannafé. Kennurunum bæri skylda til að
örva börnin til að nota bækurnar, og kenna
þeim að nota þær réttilega. Þannig væri
börnunum gefinn kostur á að nema það.
sem væri við þeirra hæfi, og þeim að skapi,
en engri nauðung beitt. Tornæmu börnin
fengju að læra því meiri og fjölbreyttari
beimilisiðnað, sem þeim væri ósýnna um
bóknámið. I kaupstöðunum þyrfti enn-
fremur nokkurskonar gæslumenn. Þeir
ætlu að fara smáferðir með börnunum,
•draga hug þeirra frá götunni, líta eftir
þeim á leikvöllunum, og gefa foreldrunum
góðar bendingar. Þeir ættu að vera band-
íiður milli heimilanna annarsvegar, og skól-
ans og bókasafnsins hinsvegar.
Ef fylgt væri þessu ráði, mátti fækka
kennurum um 3/4, og bæta kjör þeirra
meir en að sama skapi. Þá mætti fá í
kennarastéttina úrvalsmenn. Börnunum
færi meira fram í sannarlegri menningu,
yrðu heilbrigðari og framsæknari. Upp-
■eldið væri þá sniðið eftir þörfum barnanna,
«n ekki eftir kröfum fullorðinsáranna.
Mörgum manni þætti líklega
skrtííu-uir. Þessi skólavist nógu löng. En
framgjörnu unglingarnir mundu
gjöra meiri kröfur. Handa þeim ættu að
vera til þriggja vetra skólar, sniðnir eftir
nýju skólunum ensku, að því sem við verð-
ur komið hér á landi. Þeir ættu að vera
einn í hverri sýslu, i sveit, og rúma 30—
40 manns bver, standa vetrarlangt og fram
undir slátt. Niu mánaða dvöl á slíkum
skóla ætti ekki að þurfa að verða dýrari
en missirisvist i bæjunum (sbr. Hvanneyri
og Rvíkurskólana).
I þessum skólum yrði að búa menn
undir íslenska Iifsbaráttu. Vinnuvisindin
(sbr. grein um þá hreyfingu hér í blaðinu)
að eiga þar beima. Ennfremur hverskon-
ar hressandi iþróttir, sem hér má við koma.
Af tungumálum móðurmálið og enska, en
sænska og þýska fyrir þá, sem yíir meira
gætu komist. Þá kæmi staðgóð fræðsla
um náttúruna, um grundvallarlög í efnis-
heiminum, lífinu, og mannfélaginu eins og
það er og hefir verið. Hverjum yrði að
úthluta, eftir því sem hann hefði eðli og
löngun til að þiggja. Letingjar og slark-
arar ættu að vera rækir. Þessar stofnan-
ir kæmu að miklu leyti í stað unglinga-
gagnfræða- og kvennaskóla, sem miður eiga
við þarfir fólksins. Og i sömu átt — til
sveitanna — mundu dragast fleiri og fleiri
mentastofnanir því meir og betur, sem um
málið væri hugsað.
Að siðustu er eftir að minnast
Utanferðir. , e o ,
a utanterðirnar. banngjarnt
væri að verja allmiklu fé á hverju ári til
utanfarar efnilegum mönnnm, af öllum
stéttum, en þó svo, að þeir menn allir
væru báðir eftirliti, og að þeir færu í
ákveðnum og gagnlegum tilgangi. Þjóðin
er og verður lítil. Og hve vel sem unnið
er að framförum hér á landi, þá verða
þó forgöngumennirnir á hverju sviði, að
leita til annara landa, læra af þeim, sem
bestir eru, og flytja síðan nýjungarnar
heim til ættjarðarinnar. En þessir farfugl-
ar verða að muna, að þeir eiga ékki að
fara erindisleysu út í lönd. Þeir eiga að
láta meginstrauma samtíðarinnar fylla and-
ann, og snúa síðan heim með afl og þekk-
ingu til að drotna yfir náttúrunni og gera
hana mönnunum undirgefna.
Heima og erlendis.
Fossarnir.
Stjórn Eimskipafélagsins á enn])á þvf
sjaldgæfa láni að fagna, að flestir menn
eru ánægðir með gjörðir hennar, enda er
skamt af liöið. Hún hefir valið þá leið,
að heita skipin eftir fossum, og mun erfitt
að benda á aðra nafna-heild, sem betur
átti við. En hví er fossakongurinn í Jök-
ulsá ekki nefndur enn? Ekki hefir verið